Officieel orgaan der femeente hoeek Np- 54 triad 45e Jaargang Woensdag (72e Jaargang) Dit No. bestaat uit 3 bladen. NIEUWSTIJDINGEN. Koop en Verkoop van Effecten. Sproeten komen vroeg in het voorjaar, koop tijdig een pot ^P PU tol» Bij alle Drogisten. Officiéél Gedeelte tO April EBRJNK Co. Uitgave Ca NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in De SNEEKER COURANT fs een Rede Sannes. ZR' A NATIONALE BANKVEREENIGING GROOTZAND 32 SMEEK tiek, uitgedrukt in de belastingwetgeving. Op het gebied der indirecte belastingen ware voor de mindergegoeden wat te berei ken geweest, het pond suiker is nog steeds met 13 ct. belast en andere levensbehoeften eveneens zwaar; juist naarmate het inko men lager is betaalt men in die vorm veel meer belasting dan de hoogere inkomens. Als men het bedrag aan indirecte belastin gen eens op een belastingbiljet thuis kreeg, zou een storm van verontwaardiging de re geering dwingen tot een meer sociale belas- tingpolitiek. Hoe weinig sociaal de belastingpolitiek der huidige regeering is blijkt uit het feit dat terwijl in 1929 44 millioen gulden minder aan directe belastingen wordt geheven dan in 1922, er 42 millioen aan indirecte meer wordt geheven. Er is dus een sterke ver schuiving naar de indirecte, de niet-bezit- ters zwaar drukkende belastingen. Men praatte de verlaging der directe be lastingen goed met het betoog, dat dit noo- dig was voor kapitaalvorming, op haar beurt geëischt door de groeiende bevolking. Maar van 1923 tot ’26 is ons nationaal vermogen met 1382 milloen gulden, of meer dan 10 toegenomen, terwijl de bevolking in 7 jaar met 10 toeneemt; in 1913 moest 2O'/2 van het volksinkomen aan den staat als be lasting afgestaan, in 1926 maar 16 deze cijfers bewijzen wel dat de belastingverla ging voor kapitaalvorming niet zoo hard noodig was. Verzilvering van Coupons en Lossingen. Ca NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f 2.58, naar buiten fr. per post f 3.60. Advertentieblad en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe Sneeker Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid Dinsdags te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.), II Vrijdags te Hommerts, Jutrijp, Tirns, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawier, Terzool, Abbega. IJsbrechtum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannenburg. Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, Balk, Stavoren, Rijs, Oudetnirdum, Wyckel, Contröle op de oplaag toegestaan. Alle udverteatiën worden in beide bladen opgenomen. Regelprijs 9 cent, abonnementen belangrijke korting. alleen kan de ouden niet alleen helpen, de uitkeeringen blijven daarvoor te laag, daar naast dient daarom de verzekering te hel pen. Ons voorstel is dat tot grondslag wordt genomen éen algemeen staatspensioen van f3 (f6 voor gehuwden), dat verhoogd kan zoodra er bronnen voor beschikbaar zijn. Met behulp der invaliditeitswet dient dan aan invalide loontrekkenden een invalidi- teitsrente gegarandeerd en voorts zou men zich vrijwillig kunnen verzekeren met toe slag van de regeering. Het bedrag der inva- liditeitsrente en der vrijwillige verzekering zou op dit staatspensioen komen en de ouden van dagen een absoluut onafhanke lijke oude dag kunnen verzekeren. Op deze wijze hebben wij perspectief gebracht in de ouderdomspensionneering. Dit idee is neer gelegd in een motie, waartegen alle andere partijen zich in de Kamer verzetten, en wel met de meest uiteenloopende argumenten. Voor de arbeider die zijn geheele leven an deren hielp rijk te rnaken, is het staatspen sioen teruggave van een deel der meer waarde die aan de bezitters ten deel is ge vallen, en welke, als eenmaal het socialisme zal zegevieren, ten volle aan de voortbren gers ten goede zal komen. A.-R., C.-H., en R.-K. verzetten zich tegen het denkbeeld omdat zij vonden dat de arbeiders geen staatsgealimenteerden moesten worden ofschoon enkele R.-K. afgevaardigden het Staatspensioen niet meer verwerpen; de V.-B. heeten wel voor staatspensioen te zijn, doch stemden toch tegen; de V.-D. ook uit overweging dat het voorstel de loontrekken den bevoordeelt boven de zelfstandige middenstanders. Spr. ziet hierin zuiver poli tiek, daar de V.-D. het niet van de arbeiders doch van die kleinere middenstanders moe ten hebben. Spr. hoopt echter dat de kiezers zullen beseffen dat het staatspensioen een weldoende kracht in de maatschappij kan wonden, ais het gezet wordt op de invalidi- teitsrente en de inkomsten door een vrijwil lige verzekering genoten. e Spr. zou nog gaarne stilstaan bij andere eischen van het program, doch wil het nu alleen nog even hebben over de medezeg- gingschap en bedrijfsorganisatie. Hij leest daarom voor een brief uit ’n Chr. tijdschrift van een Chr. arbeider in Duitschland, die tengevolge van de rationalisatie in een be drijf aan den dijk werd gezet, hoewel de onderneming 75 meer winst maakte en die vraagt: „waarom grijpt de staat niet in”. De staat is klassestaat en zal nooit ingrijpen als de Chr. arbeiders ons niet hel pen onze eisch van medezeggingschap door Ligt in de kapitalistische ontwikkeling de economische basis voor het komend socia- 1 lisme, in en door de strijd moet de mensch het socialisme in geestelijken zin kan ver wezenlijken; de solidariteit tusschen strijd- genooten zal uitgroeien tot een solidariteit van alle menschen. De overwinning van het socialisme moet niet alleen brengen de ont eigening der onteigenaars, maar ook de blijde inkomst van de vrede voor allen, de volheid van het leven voor allen. Daarvoor vragen wij niet alleen Uw stem, maar Uw geheele persoon, trekt mee met ons de berg op, grijpt mee het roode vaandel, dat eens wapperen zal over een nieuwe, welvarende, gelukkige menschheid. Voor debat meldde zich Ph. Mollema aan, die vindt dat ook door de S. D. A. P. in de afgeloopen 4 jaar belachelijk weinig voor de arbeiders, des te meer voor de ambtenaren is gedaan. Spr. ontzegt een Kamerlid het recht f 100 per week in z’n zak te steken, als het ouderdomspensioen maar f3 per week is. In de jaren voor den oorlog wilde de S. D. A. P. geen cent voor leger en vloot geven, maar in 1914 trok men, Troelstra’s zoon vooraan, met het leger mee. In 1918 werd men weer re- volutionnair, omdat de heeren der S. D. A. P. bang werden voor hun zetels De Voorzitter verzocht de spreker het debat op het hooge peil van de rede te houden, doch toen Mollema op bovenstaan de wijze voortging en de voorz. nog eens dreigde hem het woord te zullen ontnemen, zag debater van het woord af, terwijl de spreker van oordeel was geen woord aan De rechtsche partijen zijn uit elkaar geval len mede onder de zweepslagen van Ling- beek en Kersten, en als ze vóór de stembus samenwerkten zou een geweldige neder laag het resultaat zijn, want de R.-K. ar beiders laten zich niet spannen voor het karretje van Colijn. Mogelijk is het dat men elkaar vindt na de verkiezingen, maar ook dan zullen de partijen spoedig weer uiteen vallen. We zullen ook na de verkiezingen aflicht een extra-parlementair kabinet hou den, als de R.-K. partij niet bereid is een democratische politiek met ons te voeren. Wij hebben ons bereid verklaard tot samen werking met democratische partijen; wij weten dat dat moeilijk is, maar het wordt tijd dat een sociale politiek eindelijk eens verwezenlijkt wat leeft in de harten van alle arbeiders, ook bij de R.-K., die gaarne aan onze programpunten zouden meewerken. Bij de wijziging der Ongevallenwet en de Ziektewet waren het de soc. afgevaardig den, die voor de eischen der Katholieke vak beweging opkwamen, terwijl de R.-K. afge vaardigden er tegen waren! Waar wij voor onze eischen zoo’n groote voedingsbodem hebben, willen wij ze in sa menwerking met andere partijen trachten te verwerkelijken, doch eischen dan ook waar borgen voor de uitvoering van een program Welk bewind zullen we straks krijgen? Met de onwaarachtige politiek der rechtsche coalitie is het gedaan. Zij heeft in het ver leden niet anders gedaan dan de politieke macht van de vooruitstrevenden geknot, de macht der conservatieven te versterken^ zij was één brok conservatisme en reactie. Dat was zij op sociaal terrein, maar metterdaad was zij ook een groote leugen in de politiek, want juist in haar grondslagen bleek zij niet te kunnen bestaan; oplossing van kwesties met geloofsvraagstukken verband houdend (eed, doodstraf, Zondagsheili ging, vaccinatie, processieverbod, zendings- vrijheid) durfde zij niet aan, omdat als zij ze aanpakte de eenheid der rechtsche par tijen zou worden verbroken. Van deze on waarachtige politiek zijn de chr. arbeiders en boeren het slachtoffer geworden. Het brutale bewind van Colijn heeft tal van dezen echter de oogen geopend, in 1925 ging de rechtsche coalitie met 109.000 stem men achteruit, de S. D. A. P. groeide met 139.000 st. Ook de vrouw heeft daaraan meegewerkt; mogen aanvankelijk de recht sche partijen van het vrouwenkiesrecht ge profiteerd hebben, snel heeft het politiek in zicht der Nederlandsche vrouw haar aan de juiste kant gebracht. Het a.-r. Friesch Dag blad erkende dan ook nog pas: „Wij brok kelen af, we moeten weer een volkspartij worden”. Maar de a.-r. partij wordt dat niet meer als ze blijft staan onder leiding van groot-kapitalisten, imperialisten en militai- risten als Colijn en de zijnen, die bv. stelling nemen tegenover het staatspensioen; ze zal het niet worden als ze niet terugkeert tot de tijden van Kuyper, toen ze een gezonde democratie in haar vaandel voerde. nomische democratie te bereiken. Wat I n d i betreft vragen wij de af schaffing der exorbitante rechten, poenale sanctie, enz., om het volk de plaats te ge ven waarop het recht heeft. De communis ten willen Indië direct aan de Indiërs laten, maar als wij ons nu uit Indië terug trokken, zou het Indische volk verder van huis zijn dai^ nu, het zou een speelbal wor den der groote mogendheden, het koloniale vraagstuk moet internationaal opgelost. Voor de afd. Sneek van de S. D. A. P. trad gisterenavond in de Harmonie op Mr. Sannes met een verkiezingsrede. Aan den vooravond van deze algemeene verkiezingen komt de vraag op, welke de beteekenis is van een verkiezingsprogram voor een socialistische en revolutionaire partij. Moet dat program in notedop zijn de inhoud van het socialisme of heeft het andere bedoelingen? Sommige socialistische en communistische partijen beweren wel dat zulk een program onmogelijk uit te voeren eischen kan bevatten, bv. de eisch van een staatspensioen van f 40 p. w. als eens de communisten stelden, alleen maar om de tekortkomingen van het kapitalisme te de- monstreeren, maar daarmede demonstreert men ook eigen onmacht. Het allereerste doel eener soc. partij moet zijn de machtsver- grooting van het arbeidende volk, wij moe ten de massa hebben, die men niet krijgt door onmogelijke eischen te stellen, maar alleen met daden. De massa gelooft niet in eigen roeping, is laks en schenkt eerst vertrouwen aan het socialisme als het in staat blijkt ook in het raam dezer maat schappij groote hervormingen te bereiken. Wij stelden daarom een program op, dat in vier jaren te verwezenlijken is als wij de macht krijgen en dat wij ook als voorwaar de stellen voor de samenwerking met andere partijen. Onze eischen daarin zijn vérstrekkend ge noeg om de massa bezieling en wil te geven om er voor te strijden en niet zoo vérstrek kend dat de massa ze als een utopie voelt. Worden die eischen in daden omgezet dan zullen zij het stoffelijk en geestelijk peil der massa omhoog stooten en haar strijdkracht verhoogen; maar het is tevens een minimum van wat wij de eerste 4 jaar daarvoor nood zakelijk achten. dit debat te behoeven te wijden, welke me- dedeeling met applaus ontvangen werd. De heer Lust vroeg nog wat de Bond v. Staatspensionneering van het voorstel- Sannes dacht, welke vraag spreker endos seerde aan de bond. Een referendum in dien bond zou spr.’s voorstel echter stellig een meerderheid geven. Ten slotte werd met één stem tegen (de zaal was dicht bezet) de volgende motie der Soc. Arb. Internationale aangenomen: „De openbare vergadering enz. verwacht, dat de voorbereidende ontwapeningscom missie van den Volkenbond haren arbeid ten spoedigste tot een goed einde brengt, opdat de aan alle volkeren der aarde zoo plechtig beloofde ontwapening door een algemeen verdrag eindelijk haar vervulling vinde. Verklaart, dat het verlangen der volkeren naar den vrede bij de regeerings- vertegenwoordigers te Genève tot uitdruk king moet komen, opdat de organisatie van den vrede mogelijkheid worde”. De motie wordt naar Genève opgezonden. Het laatste commando. Van Vrijdag a.s. af heeft de Bioscoop bij de Waag bovengenoemde film. Kort geleden hebben we op uitnoodiging der directie haar te Leeuwarden in de Harmonie gezien. Als we „Het laatste commando” zeggen, zeggen we tevens „Jannings”, want al is de inhoud van de film zelf stellig de moeite waard, het is jannings geweldige spel welke haar op een plan van voor een film zeldzame hoogte brengt. De inhoud is sober en geeft de lot gevallen van den Russischen opperbevel hebber, die de legers voor November 1917 aanvoerde, dan, als de revolutie uitbreekt, door de revolutionnairen uit zijn trein ge sleept wordt en mishandeld, om naar Petro grad vervoerd te worden, waar hij zal wor den opgehangen. Hij wordt echter door een revolutionnaire, die hem liefheeft, gered, bereikt Hollywood en vindt als filmacteur- te-hooi-en-te-gras een dramatisch einde. Het grenst aan het wonderbaarlijke, het spel van jannings in dit stuk. Eerst is-hij de zelfbewuste opperbevelhebber, die mil- lioenen levens in z’n hand heeft, den revo- lutionnair in het gezicht slaat als deze hem beschuldigt met die levens te spelen en zelf schotvrij achter het front te blijven, maar ook den Czaar op z’n plaats durft zetten als voor deze om ijdel vertoon, parades moeten worden gehouden. Hij heeft Rusland lief, zou zelfs gaarne sterven als hij ’t land er mee redden kon en z’n houding imponeert de revolutionnaire, die uitgezonden is om hem te dooden zoo, dat ze hem lief krijgt. Dan komt de verandering, de revolutie groeien tot de gemeenschapsmensch, dje- golft omhoog en we zien den machtige, mishandeld, bespot en geschokt door de in eenstorting, ineenschrompelen tot een mee lijwekkende figuur, verwezen starend, ma chinaal doend wat hem wordt bevolen, en als hij straks de trein, waarin zijn geliefde zich bevindt, ziet verongelukken, ’t zenuw schokje van het hoofd krijgend, dat hem bij zal blijven. Dan is hij in Hollywood, speelbal van den grooten regisseur, dien hij eenmaal als revolutionnair in het gezicht sloeg, en diens trawanten. Men dirkt hem op tot een too- neelgeneraal, die een troepje Russen aan den aanvang van een offensief comman deert, gelaten kruipt hij in de loopgraaf. Maar bij het felle licht der schijnwerpers, de muziek van het oude Russische volkslied, en het helsche kabaal van den schijnoorlog staat daar plotseling de opperbevelhebber weer voor ons, weg is de uitdrukking van verstomping en vage angst, weg de zenuw schok, tot een laatste krachtsinspanning roept hij het reeds weerspannige leger op, z’n laatste commando is „Voorwaarts”, dan zinkt hij tengevolge van de inspanning van z’n spel, dat voor hem geen spel was, ineen en sterft. Een overtuigende figuur schept Jannings hier voor ons, vol tragiek. Een trouvaille van de regie is ongetwijfeld de verfilming te Hollywood van den ex-generaal, onder gedoken in ’t leger der werkbegeerige film- figuranten,. hij de machtige, die eens mil- lioenen commandeerde. met behoorlijk sterke sociale eischen. Wil men zich daarop niet vastleggen, dan dan ken wij voor de eer mee te regeeren, want wij begeeren niet te regeeren om het regee ren zelf, doch om een grootsch sociaal pro gram te verwezenlijken. Wanneer wij er echter bij de verkiezingen bij de burgerlijke partijen de schrik in kunnen brengen, kan ook daar een geweldige ommekeer plaats hebben. Daartoe kunnen ook gebeurtenissen in het buitenland meewerken. Spr. doelt hier vooral op de algemeene verkiezingen in Mei a.s. in Engeland, waarbij het reeds gaat om de vraag of de arbeiderspartij niet al leen als grootste partij uit de stembus zal komen, maar ook de volstrekte meerderheid zal verwerven, dan wel dat dit eerst over 4 jaar het geval zal zijn. De Engelsche arbei derspartij heeft in haar eene regeeringsjaar van 1924 zoo zegenrijk vooral op het gebied der internationale verhoudingen gewerkt, dat het ons doet snakken naar een terugkeer van die regeering. Want somber zijn die internationale ver houdingen thans. Het vraagstuk der ontwa pening is reeds op den achtergrond geraakt, het gaat nog maar om de vraag: of wij een verder gaande bewapening kunnen tegen houden. Alom is er oorlogsdreiging; men ziet die in de Engelsch-Amerikaansche en de Amerikaansch-Engelsch-Japansche te genstellingen, in het fascisme, in het ont waken van het Oosten. Spr. gelooft niet dat in de kapitalistische klasse thans een be wuste wii is naar oorlog, zij heeft ook wat geleerd en weet thans door internationale trusts en kartels de gevaren der concurren tie ter zijde te stellen en het publiek het vel over de ooren te halen, men kan daar zijn doel door economische aaneensluiting beter bereiken dan door oorlóg.' Meer dreigt het gevaar uit de hoek van het militairisme, dat het internationaal wantrouwen aanwakkert. Men spreekt reeds van een oorlog Amerika- Japan-Engeland in 1933, waarbij de wereld oorlog van 1914 een zachtaardig uitstapje van militairen zal zijn en welke de vernieti ging van welvaart, beschaving en socialisme zal beteekenen. Generaal Snijders zegt zelf dat de militairen en generale staven in 1914 eigenlijk de schuld waren dat de oorlog uit brak en het is daarom zoo noodig dat het volk wakker wordt voor het gevaar, dat van het miljtairisme dreigt. De komende oorlog zal vooral woeden tegen de burgerbevolking en een groot deel daarvan vernietigen; de oorlog der toekomst zal de gemechaniseerde strijd zijn, zoodat de tegenpartij zal trachten de toevoer naar de legers af te sluiten, door de fabrieken in het vijandelijke land te ver- nietigen en de burgerbevolking te teisteren, te voeren, om naast de politieke ook de eco- zoodat ze niet meer kan werken ter voorzie ning van de legers; oorlog tegen de burger bevolking is volgens de militaire deskundi gen de taktiek van de komende strijd. Ieder middel zal door de mogendheden worden aangegrepen als het gaat om haar levens belangen. Maar dan dienen de volken ook hun levensbelangen te verdedigen en de oorlog onmogelijk te maken door staking, massale dienstweigering en daardoor de wereld de grootste dienst te bewijzen die ooit de menschheid is bewezen. Dat zal moeilijk zijn; er zijn landen waar de arbei ders een eigen weer tegen het fascisme wil len handhaven, ook het roode leger in Rus land is een gevaar; het Russisch voorstel tot ontwapening kon niet ernstig genomen wor den, omdat de democratische controle op het militaire apparaat in Rusland zelf ont breekt, terwijl de leiders der roode legers zelf zeggen dat het Russische leger de revo lutie op de punt van de bajonet over geheel Europa kan brengen. Als Rusland sterk wil staan, moet het toenadering zoeken tot de soc. beweging van West-Europa en zal, ont wapend, een lichtend voorbeeld kunnen worden, doch de communisten leven bij de terreur. Voor de kleine landen staat de zaak ge makkelijker, voor ons is nationale ontwape ning eisch ter wille van eigen belang zoowel als ter wille van het voorbeeld. Ten opzichte der militaire kwestie is de eisch in ons pro gram dus: de nationale ontwapening; ons ontwapeningsontwerp is verworpen, maar wij vragen, nu bij de stembus, de uitspraak van het volk. Daarnaast vragen wij, zoo lang het niet zoover is, dat de regeering niet zal kunnen mobiliseeren zonder toestem ming van het parlement, het volk niet meer voor een voldongen feit zal kunnen stellen en wij in het parlement onze stem kunnen doen hooren in de beslissende uren. Na de pauze stond spr. stil bij een andere belangrijke eisch van het soc. program, nl. de staatspensionneering, welk vraagstuk reeds komt in het stadium der uitwerking. De verzekeringswetten leden fiasco, niet alle ouden hebben nu pensioen, en de uit- keeringi is te laag. Staatspensionneering REKENING WONINGBEDRIJF 1928. BURGEMEESTER en WETHOUDERS van SNEEK maken bekend, dat ter secretarie dier gemeente gedurende 14 dagen van heden af voor een ieder ter lezing wordt nedergelegd en in afschrift tegen betaling der kosten algemeen verkrijgbaar gesteld de aan den Raad aangeboden rekening van het Woningbedrijf over 1928. SNEEK, 10 April 1929. DIENSTPLICHT. Oproeping ter inlijving. De BURGEMEESTER van SNEEK roept den loteling der lichting 1929, M1CHIEL DE VRIES op, om op Dinsdag 16 April 1929, voormiddags 11 uur aanwezig te zijn in de voormalige infanteriekazerne te Leeuwar den, ten einde te worden ingelijfd. Sneek, 9 April 1929. Wij hebben thans een extra-parlementair kabinet, niet gebonden aan een meerderheid in parlement of volk, aangewezen dus door de Kroon. Uit den aard der zaak conserva tief en min of meer dictatoriaal. Herhaalde lijk immers legde deze regeering moties van het parlement naast zich neer of weigerde amendementen enz. Een van de groote gevolgen dezer verkie zing moet zijn herstel eener parlementaire regeering en wel eener democratische. Deze huidige regeering heeft immers de steun van alle conservatieven genoten; wel regeerde ze niet meer met het brute geweld van Colijn, maar haar daden waren nauwelijks beter. Haar reactionnaire gezindheid bleek uit de voortzetting der Colijnsche belasting politiek, de lasten voor de bezitters heeft ze verminderd bv. door verlaging der suc cessiebelasting, verlaging der opcenten voor het leeningfonds enz. De verlaging der per- soneele belasting ten bate der mindergegoe den werd opgeheven door opheffing der huurwetten. De mindergegoeden werden zelfs nog zwaarder belast; de 20 verla ging der inkomstenbelasting heeft in de praktijk dit beteekend dat de niet-aangesla- genen niet geholpen werden, en de weinig betalenden hebben weinig voordeel genoten, de laagst aangeslagenen kregen twee dub beltjes per jaar verlaging, maar de groote inkomens van f 100.000, f 150.000 enz. kre gen f 5000 verlaging. Dat is de klassepoli- NIEUWE SNEEKER COURANT annex SNEEKER COURANT

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1929 | | pagina 1