ROODZAK Westerhnfs Thee Vrijzinnige Kiesvereeniging van Wymbritseradeel SOPLA Dit No. bestaat uit 2 bladen. merk Öllicieel Orgaan der Cemeeule Snoek. Vreest geen examen! 45e Jaargang Woensdat* Juni 19W9 blad Eerste No. 76 Keclamekolom ftltUWSTIJDIN&tN t. verkiezingen van de Kamer op Woensdag 3 Juli meeste aandrang aan Mo« 9 de landbouw-candidaat De liberale Kiesvereen. van Wymbritseradeel beveelt bij de a.s. Tweede met de met als Het Bestuur: JOH. DOUMA, Voorz. J. LEENSTRA, Secr. H. BOERSMA, Penningm. P. KRAMER. A. F. DE JONG annex SHEERER OOURAHT en WYMBRITSERADEEL Lijst 31, Uitgave KIEZEBRINK Co. SN EEK - Telefoon No ISO J I ir 3. 1 per ons 34 et O Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGSAVONDS I Voor Uwe gezondheid U zonder papier 100 pCt. tabak I - Aan de Technische Hoogeschool te Delft slaagde voor het propaedeutisch exa men werktuigkundig ingenieur de heer O. J Kwant alhier. dam was vertrokken, bevond zich tijdens den storm van Zondagmiddag op de Zui derzee. Achter op de boot vertoefde de 21- jarige dekknecht P.-Hiemstra. Ongeveer ter hoogte van Stavoren en Enkhuizen is Hiem- stra door een rukwind van het dek gesla gen. Door den bulderenden storm is dit ongeluk niet dadelijk bemerkt. Toen men Hiemstra even daarna vermiste is oogen- blikkelijk het roer gewend en werd op volle kracht teruggestoomd. Men zag Hiemstra toen nog worstelen met de golven. In min der dan geen tijd had men een reddingsboei gereed, die den drenkeling werd toegewor pen. Deze was echter niet meer in staat den boei te grijpen en zonk op hetzelfde oogen- blik. Nadat de boot nog eenigen tijd op de De grootste rose diamant ter wereld, die een paar weken geleden in een rivier van den Braziliaanschen staat Minas Geraes was gevonden, is door daar woonachtige Amerikaansche juweliers gekocht. Men houdt het er voor, dat deze diamant, welke 118 karaat weegt, na geslepen te zijn, een waarde zal hebben van 1.200.000 gul- droeg 7,980.147 zielen tegen 20,886.487 in 1910. Bijgevolg zijn 71.4 pct. van het grondgebied en 63.5 pet. der bevolking onder vreemde heerschappij geraakt. Leeuwejacht. Een vrachtauto, waarop een kooi met leeuwen van een circus stond, reed Zater dag bij Bridgeport (Engeland) tegen een boom en werd zoo beschadigd, dat een van de leeuwen, een mannetje van ongeveer 9 jaar, los kon breken. Het dier ging eerst op den berm van den weg liggen, blijkbaar voldaan over het herkrijgen van zijn vrij heid. Een half uur lang bleef hij zoo liggen, terwijl een menigte nieuwsgierigen zich op een eerbiedigen afstand op den weg verza melde. Een heele rij auto’s werd in beide richtingen opgehouden. De temmer liep daarop met een touw naar den leeuw toe, maar het dier stond toen op en liep den weg op, waarop de toeschouwers aan dien kant de vlucht namen. De leeuw schrok en sprong, gevolgd door zijn tem mer, over een heg. Hij besnuffelde den grond, sprong over een tweede heg en viel daarop een koe aan. Toen hij de koe bij de keel had, vuurde de directeur van den circus op hem en trof hem in zijn achterkwartier en in een oog. Het dier begon daarop als een razende door de weide te rennen en zat nog om een huis heen een man na. Vóór hij echter verder kwaad kon doen, werd hij met verdere schoten afgemaakt. Het was een goed gedresseerde leeuw, die volgens den directeur ongeveer 3000 gulden waard en de vader van drie onlangs gebo ren welpen was. onheilsplaats heeft vertoefd is ze tenslotte naar Stavoren gevaren. Bij de familie van het slachtoffer is de verslagenheid groot. De heer Hiemstra die aan de Nieuweburen te Leeuwarden woon de, was ruim een jaar getrouwd en laat thans een nog jonge vrouw achter met een kindje van eenige maanden oud. Het lijk van den ongelukkige, die naar we vernamen bijna vier jaar bij de Stoomvaart Mij. Holl landFriesland in dienst was, is nog niet -J L. N. 1920 In MIJKHAROT'S ZFNUWTABLETTEN behoeden U voor zenuwachtigheid Buisje 75 et. Bij Apoth. en Drogisten terug gevonden. De volkstelling van Hon garije. Het Hongaarsch bureau voor de statistiek publiceert uitvoerige gegevens over de uit komsten van de in 1920 gehouden volks telling. Daaruit blijkt dat Hongarije In 1920 een oppervlakte had van 92,916 vierkante K.M., tegen 325 411 in 1910. De bevolking be- Abonnementper jaar f 2.50 fr. p. post t 3.60. AdvertentiSn-. 9 cl. p. regel log. ronden mededeelingen hooger. Abonnement belangrijke korting Advertentiën worden tevensgrat/jge olMtsl in de SNEEKER COURANT i het vierde gebod zitt.er, den heer F. Boeijenga, zingt het audito- Er zijn nog andere gevaren, waarop spr. reeds i, groepen zichzelf weer kunnen helpen. Staats- Consciëntiedwang ontstaat immers dan alleen als het dingen betreft die met God te maken 1. creëert. Elke onnoodige verbrokkeling die het berei ken van dat doel in de waagschaal stelt is zon de voor God. Vrijuit gaan wij alleen als allen zich tot het uiterste inspannen, alle mannen en Droevig ongeluk aan boord van een Stönfriesbcot. Zondagmiddag heeft er aan boord van de „Stad Leeuwarden”, een vrachtboot van de Mij. HollandFriesland, een droevig onge luk plaats gehad. De boot die van Rotter- Dr. S. J. BIEREMA nieuwe sheeker courant ■y doordringen. En toch pleit een schrijver in Vra gen des Tijds nu voor operaties, ook hier, waar van er in 10 staten van Amerika reeds 6200 zijn uitgevoerd en welke de mensch van overheids wege tot een stamboekdier verlagen. Op dit terrein zijn de gevaren zoo groot, dat wij hier niets, maar dan ook niets willen toe geven, al zijn er onder de voorstanders van wijziging der huwelijkswetgeving ongetwijfeld ook velen de hier geen Russische toestanden willen hebben, en toch een eerste schrede doen op een weg, die onvermijdelijk tot die toestan den moet leiden. Spr. is verwonderd aan die zijde ook vrouwei) te vinden, die moesten zien het groote gevaar, dat er aan verbonden is, als de man, als de vrouw wat oud geworden is, zich kon laten scheiden om een ander te nemen. Op dit punt kan de a.-r. partij niet anders, zij komt met de grootste nadruk op voor heilig- houding van het huwelijk. Ook voor handhaving van het gezag, dat nei- Wanneer wij pleiten voor handhaving onzer nationale zelfstandigheid doen wij dat in de overtuiging dat de H. S. ons dat oplegt. Zij is in dezen niet onduidelijk; zij leert ons dat de menschheid uit eenen bloede geschapen is, doch ook dat er een zegen en vloek was over Noachs zonen, waarvan wij de gevolgen nu nog bemer- S ken; zij leert ons dat toen de menschheid in gg haar hoovaardij zich verhief tegen God, Deze H haar door de spraakverwarring verdeelde in H volkengroepen, elk met een eigen taak in de S wereld. gs In de schepping uit éénen bloede, ligt de aan- Het „Zuiderkruis”. En nu de derde gedachte. Wij wenschen te keeren alle invloeden die de ontkerstening van ons volksleven bevorderen. Onze staat is chris telijk, omdat op zijn inrichting de christelijke j Nu zijn er Christenen die met een beroep op eischen wij een rustige Zondag, die tevens aan het „Gij zult niet dooden” zeggen, dat men c1 --J~- --L Kleine brandstichter te Leeuwarden. Een 14-jarige knaap, die het steeds op brie venbussen had voorzien en al reeds een paar maal brandende lucifers in de bus liet glijden, met het gevolg, dat er brand ontstond, heeft zijn jongste daad moeten boeten: de politie had zijn spoor gevonden en heeft hem eindelijk ge snapt. Het boefje is voor den commissaris ge leid en zal nog wel een gevoelige afstraffing krijgen. A.-R. Kiesvereeniging. In het Gebouw voor Christelijke Belangen sprak gisteravond voor de A.-R. Kiesvereeniging alhier de heer H. Colijn. De zaal was overvol. Het publiek brengt den leider een ovatie als hij het podium, waar het bestuur der kiesver. gezeten is, betreedt. Up verzoek van den voor zitter, den heer F. Boeijenga, zingt het audito- linrp dan Psalm 68 16, waarna dezelfde heer met gebed en Het lezen van Psalm 125 opent. De heer Boeijenga noemt deze dag het glans punt der verkiezingsactie, nu de leider in ons midden is. Spr. wenscht den heer Colijn, die eergisteren 60 jaar werd, namens de vergade ring met dien dag geluk. Moge hij door God nog lange jaren voor familie, volk en volkeren gemeenschap in ongebroken kracht gespaard blijven. Spr. herinnert er aan hoe Dr. Kuyper nu 20 jaar geleden den toen hier onbekenden offi cier H. Colijn aanbeval voor de candidatuur van het Sneeker district en dr. Kuyper, geniaal in alles, bleek ook in dézen de juiste keus gedaan te hebben. Het vertrouwen dat wij Kuyper schonken geven wij ook U gaatne, zegt spr. tot excellentie Colijn. Met U immers zijn wij eens geestes en wij zullen voor Uw candidatuur ijve ren, daar het eene is van ongerepte a.-r. begin selen. De stembuspolitiek van rood en vrijzinnig is pover en samen te vatten in lo. de bedriege- lijke leuze der ontwapening, 2o. de nagemaakte rijksdaalder van het staatspensioen en 3o. de dolk die de band van het huwelijk wenscht uit een te rafelen, Ziedaar de beloften der linker zijde, waarachter de moderne levensbeschou wing staat en, wat uiterst links betreft, ’t evan gelie van den haat. Beter gefundeerd zijn onze beginselen; het zijn die door de eeuwen beproef de beginselen van een Willem van Oranje en Calvijn, beginselen waarin voorop staat het zoyken van het koninkrijk Gods. Zij dan de stembusuitspraak van 3 Juli ten voordeele dier beginselen, zij de richting rechts met uitgesproken a.-r. kleur. De heer Co 1 ij n dankt voor den gelukwensch met zijn 60sten verjaardag; het is een voorrecht dat men op dien leeftijd zich in ongebroken kracht verheugt, doch die verjaardag is toch een teeken aan den wand, dat men niet jong meer is; die wetenschap is niet erg als de jaren die nog resten maar doorgebracht worden in arbeid gewijd aan Hem ,die hemel en aarde beheerscht. Als de dag van gisteren herinnert spr. zich z’n eerste optreden hier, toen hij door Kuyper hier heengezonden werd met de boodschap aan de politieke recruut zich niet ongerust te maken over zijn rede: „in Friesland is het voldoende als njen over de beginselen spreekt”, zeide dr. Kuyper. En aan dat advies zal spr. zich ook nu weer houden. Te liever ook, omdat de be- teekenis van de beginselen meer en meer op den achtergrond geraakt schijnt, de strijd gaat tegenwoordig meer om allerlei dingen in de sfeer van het stoffelijke. Daarmee is echter de Spanning in het volk niet levend te houden, slechts het beginsel, dat waarachtige vastheid aan het politieke leven geeft, doet dat. Ons beginsel geldt noch voor ’n bepaalde zaak noch voor een bepaalde tijd, het reikt ver in het ver leden en ver in de toekomst, het komt op uit God zelf, het is volstrekt en algemeen, het ge- heele levensterrein bestrijkend. Een stembus program moet niet alleen getoetst aan dat alge meen beginsel, doch dat beginsel moet het regu- leeren. De centrale beginselen die de a.-r. staat kundige gedachten beheerschen zijn een drietal nl.; lo. Erkenning van de volstrekte souvereiniteit Gods 2o. De belijdenis dat God zich heeft geopen baard in Zijn met onfeilbaar gezag sprekend Woord; 3o. Dat God ook tot ons spreken wil in de leiding der volkeren. Aan de hand nu van deze centrale beginselen zal spr. het hebben over de drie punten van het a.-r. program welke zich stellen tegenover de negatieve door de linkerzijde vooropgeschoven en welke de heer Boeijenga reeds noemde. Tegenover de eenzijdige ontwapening stellen wij: handhaving der nationale zelfstandigheid; tegenover de valsche rijksdaalder van het staats pensioen ons: „geen gunst maar recht ook op sociaal terrein”; tegenover losweeking van de huwelijksband ons: „tegengaan van de invloe den die de ontkerstening van ons volk bevorde ren is roeping”. de positie, waarin de staat zelf verkeert, een arme staat kan geen pensioen geven. Wij stel len tegenover die gunst het recht, dat de ver zekering creëert die ook werkelijke zekerheid geeft tegenover de onzekerheid van het staat#, pensioen van een aan lotswisseling onderhevige staat. Tegenover het door de linkerzijde van stal gehaalde oude hobbelpaardje van het staats pensioen stellen wij de eisch van zelfhulp door de verzekering. Want er is een middel dat kalm maakt en kalm houdt, terwijl Uw geest helder blyft versterken, dat zij straks als maatschappelijke denis zelf. In de 42ste Zondag van de Catechismus pensioen is een gift, een gunst, afhankelijk van blijkt duidelijk dat de overheid niet tot taak heeft de volle taak van God, doch slechts de uitwendige werking van de wet heeft te bevor deren, haar komt over de inwendige werking geen oordeel toe. Menschen leiden de a.-r. par tij, zij is dus wel eens in verzuim en heeft wel eens 'iets verkeerd ingezien, maar het beginsel is zuiver gehouden. Met Groen in „Ongeloof en revolutie” zeggen wij, dat de overheid aan grenzen van haar rechtmatig gezag is gebon den, gebonden aan wetten en de samenwerking met de Staten Generaal, welker goedkeuring zij op haar werk noodig heeft. Om dus de door werking onzer beginselen te verkrijgen, moet er in de Staten Generaal een meerderheid zijn, die met een gewillig hart de overheid steunt levensbeschouwing wezenlijk heeft ingewerkt en groote verantwoordelijkheid nemen zij op zich, die door verbrokkeling dat doel in de waagschaal stellen. Spr. vraagt aller uiterste krachtinspanning voor dit verkiezingswerk, dat ook werk in het 1 een roe- en ons volk is christelijk omdat het zijn wortelen heeft in de algemeene chr. beginselen. De afval van het geloof brengt daarin geen verandering, de grondslagen van ons staatkundig leven stut- ten nog op christelijke beginselen. Spr. weet dat Koninkrijk Gods is, omdat de overheid voor een groot deel van ons volk dat leven naar1 ping van Godswege heeft, waarbij de steun der die beginselen slechts traditie is, maar toch leeft Staten Generaal noodig is, die iedere kiezer mee ons volk naar een Chr. standaard en die grond slagen willen wij behouden en het afglijden van 1 dat fundament willen wij keeren. Daarvoor doen wij welbewust ook een beroep op de overheid. Tweeërlei critici ontmoeten wij hier. De linker- vrouwen ter stembus gaan en als gij ook door Uw enthousiasme Uw afgevaardigden die span kracht onder ons volk toont, welke hen aan spoort hun taak naar hun beste krachten te vervullen. Dan kunnen wij elkaar straks op 3 Juli vrij in de oogen zien, en zullen zelfs als ze ons een nederlaag brengt, kunnen juichen „Gods Rechterhand is hoog verheven (Applaus). Ds. D e t h m e r s spreekt nu op verzoek van den voorzitter nog een enkel woord, ofschoon hij liever onder den indruk van de magistrale rede van den leider was vertrokken. Maar met 60 jaar, zegt men wel eens, komt men in z’n tweede jeugd, moge onze leider deze ervaring ten voordeele van partij en volk opdoen (ap plaus). En hoe de Friesche lijst er dan ook uit ziet, wij alleen genieten het voorrecht dat no. 1 hier Colijn is, en laten we dat voorrecht waar- deeren door allen op no. 1 te stemmen. Spr. verzocht daarna den leider staande het laatste vers van psalm 121 toe te zingen „De Heer zal U steeds gadeslaan”. Nadat dit geschied was, dankte de heer B o e ij e n g a ds. Deth- mers, wiens optreden hier op dit oogenblik zeer bijzondere beteekenis heeft en een hoogtepunt in de politieke actie hier vormt. Laat de geest drift dan oplaaien en ruste de zegen Gods op ons werk. De heer Colijn ging hierna voor in dankgebed. Aan de uitgang werd gecollecteerd voor de ver- kiezingskas. zijde beschuldigt ons van geestelijke dwinge landij en een andere zijde zegt dat wij met deze onze roeping onvoldoende ernst maken. Spr. aarzelt niet te zeggen, dat wij het van harte zouden toejuichen als het Nederlandsche volk in zijn geheel voor onze beginselen kon gewonnen, maar geen onzer zou die zegepraal willen ten koste van dwingelandij der overheid, daar die zegepraal slechts langs zedelijke weg met geestelijke wapenen kan behaald. Dwang op de menschelijke consciëntie is met alle hoo- ger leven in volstrekten strijd. De vrijheid van consciëntie had in het verleden dan ook in ons wijzing dat er moet gestreefd naar een band haar stoerste verdedigers; wie pleitte meer dan tusschen de volken, maar in de verdeeling in wij voor de vrijheid van de kerk, voor school- volkengroepen het teeken dat ieder volk heeft vrjjheid, voor de vrijheid van evangelieverkon- te handhaven eigen type, karakter, roeping, diging in Indië, tegen de vaccinatie, die ook Voor ons a.-r. geldt dat in het bijzonder, wij een consciëntiedwang is, enz.? achten ons* immers de geesteskinderen van hen Als er ooit een conflict was, waarbij de vrij- die eenmaal onze nationale zelfstandigheid ves- heid van consciëntie in het geding was, hebben tigden; in de ziel van geen volksgroep weer- de a.-r. gestaan aan de kant der vrijheid. Maar klinkt zoo zuiver het woord van Aldegonde’s men verwart vrijheid van consciëntie met onge- lied „Mijn schild ende Betrouwen enz.” als in de bondenheid van den mensch. Wij pleiten voor onze. Het is onze taak de factoren die in ons een rustigen Zondag; er zijn er die er een spe- volk in onze Gouden eeuw doorwerkten ook ciale dag voor vermaak van willen maken, thans te behouden en het is dus geen vraag Maar kan iemand door zijn geweten gedron- voor ons of wij onze nationale zelfstandigheid gen worden tot vermaak? En als, zooals spr. moeten handhaven. Maar: „De Heere God heeft hoopt, de overheid het uitbraken van gruwelijke het recht lief” zegt Jesaja en dat leert ons dat godslasteringen in het openbaar eens zal straf- wij die zelfstandigheid in de eerste plaats heb- fen, doet men dan iemand consciëntiedwang ben na. te streven in de sfeer van het recht, wat aan? ons program dan ook vooropstelt. Maar zoolang er voorplat recht geen volkomen zekerheid ge vestigd is, moet er zijn een macht die dat recht hebben. De liberalen in hun glorietijd hebben helpt handhaven en zoolang dat machtsmiddel de consciëntie dwang aangedaan in het onder- geen internationaal is, moet de natie een natio- wijsvraagstuk. naai machtsmiddel ter beschikking staan. In gehoorzaamheid a^n het „Gij zult niet dooden” zeggen, dat men de maatschappij de zegen zal terugbrengen van voor de handhaving van het internationaal recht het regelmatige rhythme: zes dagen arbeid, geen gebruik mag maken van een machtsmid- een dag rust. Wanneer wij pleiten voor de del, terwijl zij geen bezwaar hebben tegen de hechtheid van de huwelijksband, zien wij daarin handhaving van het recht in het eigen land door een Goddelijke instelling, doch bewijzen ook 'n een machtsmiddel. De ontwapenaars in de Eer- dienst van enorme waarde aan de maatschappij, ste Kamer wilden wel verzet tegen Urbina nu omdat elk klein schroefje hier los gemaakt ten hij als roover op Curasao kwam, maar niet als slotte moet leiden tot ineenstorting van hef hij als generaal van een regeering was gekomen! huwelijk en toestanden als in Rusland. Als wij Dat is toch te dwaas. Als de overheid ’t zwaard pleiten voor bescherming van het gezinsleven mag hanteeren om het reoht in het eigen land uit roeping onzer beginselen doen wij daarmede te handhaven, mag zij dat ook doen tegenover tevens de maatschappij een dienst van enorme een anderen staat. waarde door haar te beschermen tegen de ver- Dan is er het argument: „Wij zijn zoo klein, rottende dampen, die opstijgen uit de publieke wij kunnen niets”. Naar den mensch gesproken vermakelijkheden van dezen tijd. zou het verzet tegen een groote mogendheid alleen inderdaad hopeloos zijn. Maar :n 1914 in 1925 in de deputaten vergadering heeft ge- zou, als ons leger niet paraat was geweest, Ne- wezen, toen ze nog alleen in een studeerkamer derland reeds in den oorlog betrokken zijn ge- in Duitschland werden uitgebroed en men spr. weest; nu ons leger klaar was, zag men in het bespotte en zeide, dat zooiets hier nooit zou buitenland er tegen op ook Nederland rog te voegen bij de vele tegenstanders welke men reeds had. Ook al stond echter van te voren vast dat naar den mensch gesproken onze strijd hopeloos was, als het onze plicht volgens de Heilige Schrift is ons te verdedigen, zouden wij dat moeten doen, wat ook de gevolgen waren. Nu de beoefening der sociale gerechtigheid. Wij spreken niet van sociale democratie, omdat de a.-r. partij leeft onder de diepe indruk dat ook het sociale probleem moet gezien in de sfeer van het recht, dat is niet het recht der Fransche revolutie, doch het recht Gods, leder mensch is in de maatschappelijke verhoudingen te zien als beelddrager Gods, alleen dan kan het sociale probleem behandeld worden vanuit een onwrikbaar gegeven. Er moet recht zijn voor den arbeider zoowel als voor den werkgever, voor den boer, den middenstander en den amb tenaar, dus geen eenzijdige bevoordeeling van een der groepen, maar het zien van dit vraag- 'ging vertoont te verzwakken in gezin, school, stuk in organische samenhang; in de verschei- maatschappij en staat komen wij op, en wel op denheid moet men de eenheid op ’t oog houden, grond van de Romeinenbrief, waar gezegd Wij eischen düs dat de levensverhoudingen wordt dat alle macht is uit God. Maar tevens moeten beantwoorden aan de eisch van Gods strekken wij met die eisch de beschermende Woord. Wij kunnen dan de kring wijder trek- hand uit over het geheele volk, omdat zonder ken dan de moderne democratie, die alles van gezag geen rustige ontwikkeling mogelijk is. de staat verwacht, en de staat is economisch be- Wat wij voo.rstaan, staan wij dus voor op grond perkt, zijn invloed ten deze heeft enge grenzen; van de' Schrift, maar onze beginselen hebben die invloed ten opzichte van het loonvraagstuk tevens een bewarende macht voor ons geheele bv. is uiterst gering. Wij staan echter in de sfeer volk en daarom moeten wij een beroep doen van het recht sterk, omdat wij met onzen bijbel op de overheid om de chr. grondslagen onder kunnen kloppen aan het geweten van den ons volk te handhaven voor zoover dat mogelijk mensch. Ook wij zijn echter van oordeel dat is. Mogelijk is, zeggen wij, want wij erkennen er omstandigheden zijn waarin groepen de steu- dat de overheidsmacht haar grenzen heeft, daar nende hand der overheid niet kunnen missen, zij noch menschen bekeeren kan, noch de con- omdat de zonde heerscht en de overheid ook op sciëntie dwang aan doen mag en gebonden is dit terrein die heeft te bestrijden. Doch die steun aan wetten en de samenwerking met de Staten hebbe dan niet de strekking van overneming Generaal. Onze critici van rechts schijnen dit van de maatschappelijke taak, doch uitsluitend laatste niet in te zien en toch is onze houding ten doel de kracht dier groepen zoodanig te gerechtvaardigd door onze geref. geloofsbelij- ij

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1929 | | pagina 1