s
der gemeente Sneek
Officieel orgaan
DE TROONREDE^
ann
SNEEKER COURANT (72e J
WoengiiMg IS September aMV
el
rgang)
IF
Per Telegraaf.
Oil No. bestaat uit 2 bladen.
Nieuwstijdingen.
0.
S,
£1
RIJWIELHANDEL
W WURINS.
45$ Jaargang
Eerste Blad
Officiéél Gedeelte.
£<O. 100
Uibg«v«; K.l£Zj£BftlMK
it
m
De SNEEKER COURANT ts een
lm
Leden van de Staten Generaal!
De moord te Giessen-Nieuwkerk.
Aanbevelend,
k.
SNEEK, den 18 September 1929.
L. Ct.
1
DEN HAAG, 17 September. H. M. de Ko
ningin sprak heden in de vereenigde verga
dering der beide Kamers de volgende troon
rede uit:
Geslaagd voor het politiediploma de
heeren S. Kuipers en W. Hettema, alhier
(de laatste met aanteekening), beiden leer
ling der Model Politievakschool te Hilver
sum.
waarin de Jong vermeld had wat getuige
Klein moest zeggen. Stamelend gaf de Jong
toe, dat hij dit kladje misschien vergeten
J
29
SINGEL 4 - TELEF. 415
Groote keuze RIJWIELEN
tegen de laagste prijzen.
EERSTE KLAS REPSR, INLICHTING
tegen scherp concurreerende prijzen
Agent SER VA Rijwielen.
Verlaging posttarieven.
Overwogen wordt om, zoo mogelijk met
ingang van 1 November a.s., over te gaan
tot verlaging van het port voor brieven
tot 20 gram in het binneniandsch verkeer
van 7'/i tot 6 cent, alsmede van het mini
mumport voor monsters in het binneniandsch
verkeer van 5 tot 3 cent.
Het is de bedoeling deze verlaging te
vens toe te passen in het verkeer met Ne
derlandsch-lndië, Suriname en Curasao,
mits tijdig met de postbesturen van deze
gewesten overeenstemming wordt verkre
gen. Voorts wordt met de Nederlandoch-
Indtsche postadministratie overleg gepleegd
om op een nog nader te bepalen datum
tot eenige verlaging te geraken van het
port der pakketten welke met de zeepost
naar Nederlandsch-lndië worden verzonden.
Bij het examen voor gediplomeerd
coupeuse van de Modevakschool slaagden
de dames G. Durkstra, Goënga en J. Sik-
ma, Sneek, leerlingen van mej. R. Punter—
Dijkstra, alhier.
stede goede gelegenheid om dit in oogen-
schouw te nemen.
Gevonden Voorwerpen.
Aanwezig aan het bureau van politie,
Nieuwe Veemarkt, en aldaar te bevragen op
alle werkdagen tusschen IP/z en 12'/2 uur,
de navolgende voorwerpen als gevonden ge
deponeerd op 16 en 17 Sept. 1929: kinder-
beursje.
Aanwezig en te bevragen bij de navol
gende ingezetenen, onderstaande voorwer
pen, als gevonden aangegeven op 16 en 17
Sept. 1929: heerenhorloge, J. van Dijk,
Nieuwbuurt 9; rijwielbelastingmerk, J. H.
Jaspers, W. Lodewijkstraat 28; beursje, W.
Kracht, 3e Zomerrakbuurt 3; medaillon met
foto, W. van Dijk, IJsbrechtum; aantal
moersleutels, H. v. Tuinen, Ijlst; zadeltasch,
H. Hengeveld, Oosthem; schrijfétui, Wed.
v, d. Bos, W. de Zwijgerstraat 74; beursje
met inhoud, Kussendrager, Oppenhuizer-
weg; broche, L. Metz, Grootzand 38.
HINDERWET.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van SNEEK maken bekend:
dat ter secretarie ter inzage ligt een ver
zoek met bijlagen van
de N. V. Bataafsche Petroleum-Maat-
schappij, gevestigd te ’s Gravenhage,
om vergunning tot uitbreiding van de op
slagplaats van aardolieproducten op de
përceelen, kadastraal bekend gemeente
Sneek, Sectie C, nos. 60 (deels), 696, 697
(deels) en 698 (deels), gelegen tusschen
den Óppenhuizerweg en de Houkesloot,
door het bijplaatsen van een Hardollpomp
en een tank van 6000 L. inhoud;
dat op Woensdag^ den 2 October 1929,
Nadat Zaterdagmorgen zonneklaar uit
de getuigenverhooren was gebleken, dat de
beschuldiging tegen Teunissen en Klunder
elke vaste basis miste en slechts gegrond
op suggesties aan getuigen door recher
cheur de Jong, heeft het Amsterdamsche
Hof de beide onschuldig veroordeelden nog
dienzelfden middag in vrijheid gesteld. Dui
zenden personen hebben hen buiten opge
wacht en later een ovatie gebracht, toen zij
op het balcon van het American hotel ver
schenen, ook hebben zij even voor de V. A.
R. A. radio gesproken. Treffend is het we
derzien geweest tusschen Teunissen en zijn
vrouw, moeder en kinderen: Te Apeldoorn,
waar mej. Teunissen woont, waren wel een
5000 menschen op de been, toen hij er aan
kwam.
De beide onschuldig veroordeelden heb
ben recht op schadevergoeding van rijks
wege, door den rechter naar billijkheid te
bepalen.
Intusschen wordt de zaak verder voort
gezet, en meer en meer dreigend wordt zij
voor rechercheur de Jong. In de Maandag
gehouden zitting heeft de verdediger mr.
Roobol, nadat de Jong herhaaldelijk ver
klaard had geen der getuigen bewerkt te
hebben, een briefje te voorschijn gehaald,
Te midden van U, leden der Staten Ge
neraal, voel ik mij gedrongen uiting te ge
ven aan ootmoedige erkentelijkheid voor den
zegen, dien de Almachtige ook dit jaar over
mijn dierbaar volk heeft verspreid. Die
zegen zij een spoorslag te meer voor alle
deelen van het rijk en zijne inwoners van
eiken lancfaard, om hunne beste krachten
bij voortduring te blijven geven aan de
vreedzame ontwikkeling van het hechte ge
heel van moederland en overzeesche ge
westen.
De betrekkingen, welke met de andere
mogendheden worden onderhouden, zijn van
den meest vriendschappelijken aard.
Dat de hier te lande in het belang van
den wereldvrede gehouden besprekingen tot
overeenstemming hebben mogen leiden,
stemt tot groote voldoening.
De verwezenlijking der plannen van den
Volkenbond ter vreedzame oplossing van in
ternationale geschillen zal door mij krachtig
worden bevorderd, in de overtuiging, dat
versteviging van de internationale rechts
orde den weg zal helpen banen tot gelijk
tijdige en wederzijdsche vermindering van
bewapening.
Pogingen, die zouden kunnen leiden tot
wegneming van de belemmeringen in het
handelsverkeer tusschen de volkeren, kun
nen op mijnen daadwerkelijken steun reke
nen. De wensch naar totstandkoming eener
nieuwe regeling met België kon nog niet
worden vervuld. Ik vertrouw, dat een juister
begrip van de wederzijdsche rechten en be
hoeften, waartoe de gedachtenwisseling, die
in het vorige zittingsjaar plaats had, bevor
derlijk kon zijn, het bereiken van overeen
stemming ten goede zal komen.
De toestand van handel en nijverheid
geeft in menig opzicht stof tot dankbaar
heid. Niettegenstaande de oogst ook dit
jaar over het algemeen niet onbevredigend
mag heeten, zouden land- en tuinbouw zich
breeder ontplooien, zoo de prijzen der voort
brengselen gelijken tred hielden met de
productiekosten. Vertrouwd mag worden,
dat de onlangs tot stand gekomen wettelijke 1
maatregelen ter bevordering van onzen uit
voer, heilzaam zullen werken op den afzet
in het buitenland.
Op Uwe medewerking zal een beroep
worden gedaan ter behandeling van de
thans aanhangige wetsontwerpen, voorzoo-
ver zij daartoe, gewijzigd dan wel ongewij
zigd, in aanmerking komen. Het reeds ten
vorigen jare aangekondigde ontwerp tot
herziening van het huwelijksvermogensrecht
zal U thans spoedig bereiken; ook overi
gens zal vernieuwing van recht op onder
scheiden gebied worden bevorderd.
Met krachtige bestrijding van de werke
loosheid zal worden voortgegaan.
Naar ik vertrouw, zal het rapport der
staatscommissie voor de herziening van de
lager onderwijswet 1920 binnen niet te lan
gen tijd worden ingediend. Met den meesten
spoed zullen alsdan de vereischte voorstel
len tot herziening van de lager onderwijswet
1920 aanhangig worden gemaakt.
Het zal mijn ernstig streven zijn het fi-
nancieele evenwicht te handhaven. Daartoe
zal op den weg van versobering van ’s rijks
dienst behooren te worden voortgegaan en
zal voorzichtigheid geboden zijn ten op
zichte van wettelijke maatregelen, welke
lasten op ’s lands schatkist kunnen leggen.
De uitgaven voor leger en vloot zullen
beperkt blijven tot het beslist noodige voor
handhaving van de onzijdigheid en verdedi
ging der onafhankelijkheid van den staat.
Indiening van een wetsontwerp inzake
de kanaalverbinding van Amsterdam met
den Rijn wordt bespoedigd.
Een voorstel tot wijziging van de Zuider-
zeesteunwet zal U worden voorgelegd.
De verbetering der wegen en rivierover-
gangen zal krachtig worden voortgezet.
Een wetsontwerp betreffende de publiek
rechtelijke regeling der collectieve arbeids
overeenkomsten zal worden ingediend.
In voorbereiding is een wettelijke regeling
omtrent de instelling van bedrijfsraden.
Herziening van de sociale verzekering zal
worden ter hand genomen.
In voorbereiding is een wettelijke regeling
der werkloosheidsverzekering.
Overwogen wordt verbetering der econo
mische voorlichting van nijverheid en han
del.
Met den middenstand zal nog nauwer
dan tot heden voeling worden gehouden.
Voortgezet wordt het onderzoek in hoe
verre, zoolang het vrije ruilverkeer niet in
ternationaal gehuldigd wordt, door een on-
derhandelingstarief de nadeelen voor een
deel van onze nijverheid en landbouw van
elders geheven beschermende invoerrechten
zouden kunnen worden getemperd.
Ten aanzien van den politieken toestand
in Nederlandsch-lndië blijft waakzaamheid
geboden. Intusschen valt te wijzen op de
teekenen van een veldwinnend inzicht, dat
slechts door daadwerkelijke deelneming van
alle groepen der bevolking aan het opbou
wend werk der overheid, het algemeen be
lang in waarheid wordt gediend. Het be
drijfsleven in Nederlandsch-lndië ondervond
den terugslag der voor sommige landbouw
producten ongunstige verhoudingen op de
wereldmarkt. De algemeene toestand kan
niettemin bevredigend worden genoemd.
Op hetgeen in de laatste jaren op het ge
bied van de ontvoogding van Nederlandsch
Indië is verricht, wordt niet teruggekomen.
Afgescheiden van andere vereischten zal
aan de beginselen der ontvoogding in de
sfeer van het centraal bestuur geen uitbrei
ding worden gegeven, voor en aleer de
grondslagen van die ontvoogding zijn be
vestigd door verdere uitvoering van de wet
op de bestuursherziening van 1922. Aan die
uitvoering zal met voortvarendheid worden
gewerkt, zoo door uitbreiding over de ver
dere deelen van den archipel, van het ge
bied, waarop haar beginselen toepassing
vinden, als door eene krachtige toepassing
van die beginselen binnen dat gebied.
De economische toestand van Suriname
blijft ernstige aandacht vorderen. Tegen
over eene voortgezette uitbreiding van de
koffiecultuur en van de bauxiet-nijverheid
staat een terugga-ng van de goud- en bala
tawinning. Ook voor de suikerrietteelt zijn
de vooruitzichten minder gunstig. Reden tot
verheugenis biedt de voortschrijdende op
bloei van Curasao. Op een duurzame ver
sterking van de ter plaatse aanwezige ge-
zagsmiddelen tot handhaving van rust en
orde blijft mijne aandacht gevestigd.
Met de innige bede, dat God uw arbeid
mildelijk moge zegenen, verklaar ik de ge
wone zitting der Staten-Generaal geopend.
had.
President en advocaat-generaal gaven te
kennen, dat de geheele zaak zal worden
nageplozen. Verder blijkt dan dat de loge
menthouder Bessels te Deventer vanwege de
commissaris in 1924 opdracht had gekre
gen met zekere van Oosten Klunder, die
daar toen verbleef, uit te hooren, door hem
dronken te voeren. De Jong zat ook hier
achter. Bessels beweert, dat, door dat hij
niet genoeg mee heeft gewerkt, hij door de
politie is tegengewerkt en zijn vergunning
Klunder verklaarde over deze kwestie nog
dat als ze met zijn drieën op stap waren,
de beide anderen al onder de tafel lagen
voor hij zelf dronken was.
Van Oosten heeft f 100 van de Jong ge
had.
Een wilde jacht.
Zaterdagavond deed een kleermaker te
Leeuwarden bij de politie aangifte van een
geval van oplichting. Bij hem was n.L een
zich noemend zee-officier gekomen, pas
met de „Kortenaer” teruggekeerd uit Cura
<jao met verzoek onmiddellijk voor hem de
uniform te maken van kapitein luitenant ter
zee, daar hij vandaag weer in den Helder
moest zijn.
De kleermaker voldeed aan 't verzoek
en leverde hem persoonlijk de kleeding af.
Een overjas kon Zaterdagavond wel afge
leverd worden aan een adres aan de Spoor
straat. Toen de jas daar bezorgd werd, bleek
dat de zee-officier niet bekend was. Boven
dien bleek aan de politie, dat de zeeman
ook nog een officierspet te Leeuwarden
had gekocht.
Ca NIEUWE SNEEKER COURANT Is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f£2.50, naar buiten fr. per post f 3.60.
Advertentieblad en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe Sneeker Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid
Dinsdags te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.), II Vrijdags te Hommerts, Jutrijp, Tirns, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawier, Terzool, Abbega,
IJsbrechtum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannenburg. Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, Balk, Stavoren, Rijs, Oudemirdum, Wyckel.
Contröle op de oplaag toegestaan. Alle advertentiën worden in beide bladen opgenomen. Regelprijs 9 cent, abonnementen belangrijke kortirg
Het zilversmidsvak.
Dezer dagen namen wij onder de rubriek
Gemengd Nieuws een bericht op betreffen
de de toestand in het Engelsche zilversmid-
bedrijf.
Men kon daarin lezen, dat het publiek
weer de voorkeur begon te geven aan de
producten van dit aloude handwerk boven
het massafabricaat van het machinale be
drijf, zoodat de Engelsche firma’s, die dit
handwerk beoefenen met orders overstelpt
waren.
Dit bericht bracht ons op de gedachte ons
licht ook eens op te steken hier bij zilver
smeden in Sneek; onze plaats is immers
eeuwen lang een centrum der zilversmede-
rij geweest en ook nu zijn er nog eenige
firma’s, die zich op dit handwerk met suc
ces toeleggen. Is er ook hier, na de na-oor-
iogsche malaise eene opleving, vroegen wij.
Tot ons genoegen bleek dat het geval en
de firma, die ons inlichtte, deelde ons ook
de redenen mede waaraan het te danken
was dat het publiek, voorzoover het het
beste product wenscht, terugkeert tot het
artikel van het handwerk. Voor een groot
deel is dit het gevolg van de soliditeit en
duurzaamheid van het handwerkproduct.
Bij de machinale vervaardiging van een
zilveren vork of lepel bijv, moet deze uit
het staafje zilver geplet worden en daarna
uitgekapt, voor welke bewerkingen het me
taal zachter moet zijn dan voor het smeden
van een dergelijke lepel of vork, zooals dat
bij het handwerk geschiedt.
Bij het smeden kan men het zilver zoo
hard gebruiken als maar gewenscht is, van
daar dus een grooter duurzaamheid van het
product.
Ongetwijfeld is de bewerking duurder,
doch voor dezelfde soliditeit kan men bij
het hardere metaal ook weer met minder
zilver toe.
Men kan bij het smeden ook beter daar
het dikste zilver aanbrengen waar het om
slijtage of zwakheid noodig is. Een lepel
bijv, krijgt bij het smeden een boord, zoo
dat het meest voor slijten in gevaar zijnde
gedeelte daartegen beschermd is, wat bij
het massaproduct der machinale fabricage
niet het geval is.
De tanden der vorken worden zoo hard
gesmeed, dat er geen mogelijkheid is van
doorbuigen of afbreken.
Een ander groot voordeel van het hand
werk is, dat men op aanvraag van ieder
bestaand model weer kan naleveren, bij
massaproductie is men daarentegen aan de
op een gegeven oogenblik gevoerde mo
dellen gebonden. Ziedaar een aantal voor-
deelen van het handwerk, welke, gevoegd
bij de bestaande algemeene tendenz om
weer meer de voorkeur te geven aan pro
ducten van het handwerk boven die van
het tot het uiterste gemechaniseerde be
drijf, de bedrijvigheid in de zilversmederij
weder deden vermeerderen.
We kwamen ook te spreken over het
vraagstuk der werkkrachten. We hadden
wel eens gehoord dat de personeelvoorzie-
ning van deze bedrijven vrij moeilijk was.
Inderdaad bleek dat, als in meerdere vak
ken, waarin jonge werkkrachten een vrij
lange oefenperiode moeten doormaken voor
geschoold te zijn, ook hier het geval.
In dergelijke vakken toch stijgt het loon
met de verworven bekwaamheid geleidelijk;
is men echter tenslotte voldoende ge
schoold, dan is het loon daarmee ook in
overeenstemming. De jongeren laten zich
echter maar al te vaak verleiden door de
hoogere loonen in vakken, waarvoor geen
scholing noodig is, .om daarheen over te
gaan. Te laat bemerken zij echter, eenmaal
ouder geworden, dat hun loonen op het
zelfde peil blijven, omdat voor hun arbeid
geen speciale bekwaamheid wordt gevor
derd en zij elk oogenblik door nieuwe jeug
dige werkkrachten kunnen worden vervan
gen. Een zaak, waarop ook wel eens de
aandacht der ouders mag gevestigd, om
dat zij vaak hun jongens in deze richting
sturen en deze later daarvan de dupe wor
den. Had men zich aanvankelijk met lager
loon tevredengesteld en zich met ernst in
een speciaal vak bekwaamd, dan had men
later als gewaardeerd werkkracht een be
hoorlijk loon genoten.
Ook in het zilversmidsvak is, naar men
ons verzekerde, voor den bekwame nog
steeds een behoorlijke positie te verwerven,
mede gelet op de tendenz bij het koop
krachtige publiek, waarop wij hierboven
reeds wezen, om weer meer de voorkeur
te geven aan producten van het handwerk
boven die van het massabedrijf.
Voor wie belang stelt in dit oude en toch
zoo belangrijke handwerk, is zeker hier ter
Burgemeester en dokter.
Voor de rechtbank te Winschoten werd
Vrijdagmiddag behandeld de zaak tegen
Lambert Frederik W., 60 jaar, arts te
Nieuwolda, gedagvaard ter zake dat hij
aldaar den 22 Juli j.l. Frederik Tjaberings,
burgemeester dier gemeente heeft mishan
deld, door hem opzettelijk een of meerma
len te slaan, te stompen en te trappen.
Verdachte is ook reeds eerder voor zoo
danig feit veroordeeld.
Na het getuigenverhoor werd het woord
aan verdachte gegeven, die te kennen gaf,
dat de burgemeester met zijn fiets tegen
hem was aangereden, zoodat hij op den
grond was gevallen, ’t welk hem pijn had
gedaan, waarop hij in woede was ontsto
ken. Verdachte ontkende de mishandeling
niet, doch ontkende wel, dat met opzet is
mishandeld. De officier van justitie achtte
deze mishandeling wettig en overtuigend
bewezen en vroeg veroordeeling tot een
week gevangenisstraf.
Te voren is verdachte gewaarschuwd om
in ’t vervolg kalmer op te treden, ’t heeft
niet geholpen.
De verdediger van verdachte mr. Levie
verzocht vrijspraak of ontslag van alle
rechtsvervolging.
Uitspraak over 14 dagen.
Zondagmiddag, zoo schrijft men uit War
tena, keerde de commissaris van politie per is ingetrokken,
auto naar Leeuwarden terug. Tusschen Ga
rijp en Wartena gekomen zag de heer Wes-
ser dat een zeeofficier met een dame nader
den. De commissaris stopte en herkende in
den officier een „goede bekende”, wien
verzocht werd wel rechtsomkeert te maken
en mee te loopen naar Wartena.
De officier voldeed hieraan, terwijl de
heer Wesser langzaam meereed. In Wartena
gekomen, verliet de commissaris den wagen
om den officier aan de politie ter plaatse
te kunnen overleveren. Toen de heer Wes
ser uit den wagen wilde stappen maakte
de officier van deze gelegenheid gebruik
om er vandoor te gaan.
Een wilde jacht ontstond. De vluchteling
rende den polder in en draaide planken
over de slooten achter zich af. Een veld
wachter, inmiddels geroepen, zette den man
na en de heer Wesser slaagde er In op
den smallen weg zijn wagen te di aaien om
ook met een paar jonge mannen aan de
achtervolging deel te nemen. Even vóór
de brug over de Fonejacht ging hij langs
een landpad nog 400 M. den polder in, in
de richting van de Langemeer, waar men
den „officier” eindelijk te pakken kreeg.
Opnieuw werd de aangehoudene naar
Wartena overgebracht en daar voorloopig
opgeborgen in de veldwachterswoning. Later
werd de aangehoudene door de recherche van
hier afgehaald en ter beschikking van den
commissaris gesteld.
des middags te 12 uur, ten gemeentehuize
aldaar gelegenheid zal worden gegeven om
tegen het verzoek bezwaren in te brengen
en deze mondeling en schriftelijk toe te lich
ten en dat zoowel de verzoeker, als zij die
bezwaren hebben in te brengen, gedurende
drie dagen voor evengemeld tijdstip ter se
cretarie, in de gewone bureau-uren, van de
ter zake ingekomen bescheiden kennis kun-
nen nemen.
I De aandacht wordt er inzonderheid op
gevestigd, dat volgens de heerschende op
vatting, slechts tot hooger beroep gerech
tigd zijn zij, die voor het Gemeentebestuur
of een of meer zijner leden zijn verschenen,
ten einde hunne bezwaren mondeling toe
te lichten.
53E!
led
-i.
4
NIEUWE SNEEKER COURANT
