der gemeente Sneek
Officieel orgaan
i
nnex SNEEKER COURANT
(73e Jaargang)
46e Jaargang
No 89 Eerste Blad
O Iu$umiin
NIEUWSTIJDINGEN.
i
De SNEEKER COURANT een
Regelprijs 9 cent, abonnementen belangrijke korting
i
1NLEO
TEGOED
RESERVE
Jan.
f
f
f
f
naam.
In totaal werd in die 40 jaar ingelegd
Terugbetaald
Aan rente vergoed
TERUG
BETAALD
BETAALDE
RENTE
f 2150786.33
18733S5.42’
- 134290.57
Offingawier,
Stavoren,
fi-rzool,
W'yckel,
I
1371.07
27895.01’
27974.55’
- 68338.91»
- 131444.1l’
- 107471.35»
142 05
26033.005
26675.77’
69265.44
131746 57
88695.63
toenam, blijkt uit het feit, dat die winst in
verhouding gering is, dat gij er in de eerste
hebt gij gelegenheid gegeven door de gelden
der spaarkas aan hen uit te leenen, hun
4.41
1425.14
1993.36
4853.21’
9375.37
7.89
2830.63’
6953.38’
9385.50’
35943.69
37520.72
denking meewerkten z’n dank, in het bijzon
der ook de commissie, welke zorg droeg
voor de versiering der zaal.
Als aardige bijzonderheid zij nog vermeld,
dat er een telegram van gelukwensch was
ingekomen van den eersten inlegger, den
heer Stockmann.
Benoemd tot ridder in de orde van
Oranje Nassau de heer C. G. Stockmann
alhier.
Sneeker Zweminrichting.
De temperatuur van het water in de Sneeker
Zweminrichting was heden 16 graden.
De boycot van Duitsche goederen.
Het bestuur van de Friesche Maatschappij van
Landbouw heeft besloten den boycot van Duit
sche goederen, zooals deze door den Nederland-
schen Zuivelbond is ingesteld, te steunen.
Kinderverlamming.
Te Nieuwleusen (Overijsel) is een geval
van kinderverlamming vastgesteld.
Te Oude Niedorp is een geval van kinder
verlamming vastgesteld.
dat Qedep. Staten zich voor elk geval afzon
derlijk zullen hebben vergewist, dat bij de
regeering geen bedenking tegen die leveling
bestaat.
UltgarvAitZEBHINA
Te Groningen slaagde voor het Staats
examen nuttige handwerken onze stadge-
noote mej. A. A. J. v. d. Meulen.
Brand in een Chineezen kampong.
In den Chineeschen kampong Pemoesian-Ta-
rakan op Borneo is de geheele passar afgebrand.
1500 personen zijn dakloos geworden. De schade
bedraagt meer dan 1 millioen gulden. Persoon
lijke ongevallen hadden niet plaats. Onder de
afgebrande gebouwen zijn de opiumverkoop-
plaats en een pandhuis. Voedsel is in voldoende
mate aanwezig, terwijl de loodsen van de Ba-
taafsche petroleummaatschappij een voldoende
onderdak leveren voor hen, wier huizen ver
brand zijn. Dit is de grootste ramp, welke bij
menschenheugenis. Borneo getroffen heeft.
De installatie van de Bataafsche petroleum
maatschappij heeft geen schade geleden. De
oorzaak is gelegen in de ontploffing van een
gasolinelamp.
De heer B r i n k m a n, de administrateur,
het vertrouwen hebt gij tot het hoogste peil zeggend" stellig. Het zaadje van voor 40
o- ----- jaar is uitgegroeid tot een krachtige boom,
Dat God U zijn zegen niet onthoude en welke zijn takken wijd in de lucht uitspreidt
De NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonuementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs In
Advertentieblad en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe Sneeker Courant
Dinsdags te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.),
IJsbr .ctitum, Wolsum, Harich, Hetnelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannenburg,
i-oppingawier, Warns, Rauwerd
Contröle op de oplaag toegestaan
1900
1910
1920
1929
1930
1233.43
51912.54
72090.30
151940.61
- 258625.18
- 277400.90’
geweten heeft, met uitzondering van twee
moorden, waarvoor de zwakzinnige Staus-
berg reeds vroeger is vervolgd. Of Staus-
berg dan wel Kürten deze misdaden heeft
gepleegd, zal nog moeten blijken. Het pro
ces tegen Kürten zal dit jaar wel niet meer
te verwachten zijn.
Het Russische zilvergeld
v e r d w ij n t.
De correspondent van de Vossische Zei-
tung te Moskou seint, dat het metaalgeld
daar sinds enkele weken uit het ve<keer be
gint te verdwijnen. Het gebrek aan zil
veren munten van 10, 15 en 20 kopeken
wordt sterk gevoeld. Deze ontwikkeling
heeft de Gepeoe bewogen tot het treffen
van zeer krachtige maatregelen een groot
aantal kassiers en bedienden van coöpera
tieve ondernemingen zijn in hechtenis ge
nomen. In de woningen van enkelen wer
den bedragen van 300 a 600 roebel in zil
veren pasmunt in beslag genomen. De
meesten zullen worden vervolgd wegens
bewuste anti revolutionaire daden en we
gens het ondernemen van pogingen tot het
ondermijnen van het bedrijfsleven. Zoowel
de boeren als de bevolking in de steden
spaart klein geld in verband met het ge
voel van onzekerheid ten aanzien van den
papieren roebel. Zijn koers heeft retds
een disagio tusschen betaling in papier en
in kleingeld veroorzaakt.
De regeering hoopt, dat door het bekend
worden van de arrestaties en door de pro
cessen tegen de hamsieraars, die zeer spoe
dig zullen worden gehouden, het geldver
keer zich weder normaal zal ontwikkelen.
De moordenaar van Dusseldorp.
De politie van Dusseldorp heeft, naar het
Berl. Tageblatt verneemt, in de laatste
weken nieuwe bewijzen van de schuld van
Peter Kürten in handen gekregen. Ze acht
het thans, onafhankelijk van de door Kür
ten zelf afgelegde verklaringen, bewezen,
dat deze 48 moorden en pogingen tot moord
en voorts 35 brandstichtingen heeft ge
pleegd. Kürten heeft zijn voor de politie ge
volgde taktiek om steeds weer nieuwe be
kentenissen te doen en zich zelf meer en
meer te belasten, voor den rechter van in
structie niet gehandhaafd. Wel heeft hij
getracht talrijke bekentenissen te herroe
pen, maar daarbij spreekt hij zichzelf her
haaldelijk tegen en toen was het gemakkelijk
te bewijzen, dat hij bewust gelogen had.
Gebleken is thans, dat Kürten alle te
Openbare Leeszaal en Bibliotheek.
In de maand Juli werd de Openbare
Leeszaal bezocht door 1876 personen. Er
werden over deze maand 2747 banden uit
geleend, waarvan 489 aan correspondent
schappen.
Pro Senectute.
Het bestuur der ver. Pro Senectute zendt'
ons het verslag der ver. over 1929. Het
deelt o.a. mede dat men in September a.s.
het 2e Haagsche Tehuis Huize L. E. en
E. F. Salomonson (waarvoor mevr. R. R.
SalomonsonSanders f 100.000 beschik
baar stelde) hoopt te openen en in exploi
tatie te brengen, terwijl ook het tehuis, dat
te Groningen zal verrijzen in Januari hare
inwoners hoopt te kunnen ontvangen en
Zutphen zal waarschijnlijk Maart 1931 ge
opend kunnen worden.
Op 1 Jan. 1930 waren er 645 candidaten
voor plaatsing in de verschillende tehuizen
der Ver. De gemiddelde leeftijd der bewo
ners over alle tehuizen bedraagt bijna 73
jaar.
Het verslag meldt voorts o.a.:
Meermalen werd ons de vraag gesteld, of
iemand die ziek wordt, genoodzaakt is, onze
tehuizen te verlaten. Ter aanvulling van
datgene, wat hieromtrent in het prospectus
staat aangegeven moge het volgende die
nen:
Aangezien onze tehuizen niet bestemd zijn
voor de verpleging van zware of chronische
zieken, moet men bij het komen in een van
onze tehuizen over het algemeen genomen
gezond zijn, wat uit een eenvoudig onder
zoek vóór de opname moet blijken. Is men
nu eenmaal in een tehuis en wordt men on
gesteld, echter zoodanig, dat de verzorging
in het huis kan geschieden, dan blijft men
rustig in ons tehuis en dan ondervindt de
zieke, de ervaring heeft het ons geleerd, van
de zijde van de directrice, assistente en het
verdere personeel, steeds een zorgvolle ver
pleging. Wordt de ziekte van zoodanigen
aard, dat hulp van een verpleegster noodig
is, dan moet deze hulp door de patiënt zelf
worden betaald, evenals doktershulp en me
dicijnen. Treedt eindelijk een toestand in,
die zoodanig is, dat de zieke in elk normaal
gezin naar een ziekenhuis zou moeten wor
den overgebracht, dan geschiedt zulks in
onze' tehuizen ook.
Het verslag geeft dan mededeelingen der
verschillende huizen.
Ten slotte worden allen opgewekt de ver-
eeniging te ondersteunen óf door lid te wor
den, waarvan de contributie f 5.per jaar
bedraagt óf als donateur door een bijdrage
van f 25.óf stichter door een gift ineens
van f 500.
Hoe meer steun het Bestuur van Pro Se
nectute van landgenooten mag ontvangen,
hoe meer het doen kan voor onze Ouden
van Dagen, waarvan er nog zoovelen reik
halzend naar een plaatsje uitzien.
Alle belangstellenden in het streven der
vereeniging, staat het secretariaat met alle
gewenschte inlichtingen ten dienste, terwijl
de penningmeester, Jan Luykenstraat 92,
De bakkerij, met woon- en winkelhuis,
Prinsengracht 17-18, eigen aan en bewoond
door de heer J. Molenmaker, is onderhands
verkocht aan den heer L. de Boer te Arum.
Betrekken van electriclteit, gas
en water uit het buitenland.
De minister van binnenlandsche zaken
en landbouw heeft aan Gedep. Staten van
Zeeland meegedeeld, dat in den raad van
ministers de kwestie van het betrekken van
electriclteit, gas en water uit het buitenland
een punt van bespreking heeft uitgemaakt,
en dat de raad zich op het standpunt stelde,
dat, behoudens uitzondering, indien de om
standigheden het bepaald wenschelijk maken
het aanbeveling verdient, voorstellen tot het
betrekken van electriclteit, gas en water uit
het buitenland, af te wijzen. De minister
verzoekt Gedep. Staten, dit ter kennis te
brengen van de besturen der gemeenten
die, wegens haar geografische ligging, daar
voor in aanmerking komen.
Verder hebben de ministers van water
staat en van arbeid, handel en nijverheid
den wensch te kennen gegeven, dat Gedep.
Staten geen stappen zullen dotn of mede
werking verleenen, direct of indirect, met
betrekking tot de levering van deze voor
zieningen aan of in de provincie, dan na-
Wij denken aan U!
omdat wij vreezen dat U er niet aan denkt
Uw boeken en benoodigdheden voor Gym
nasium, H.B.S., Kweekschool, M.T.S.,
Avondcursus, of welke onderwijs-instelling
ook, tijdig te bestellen.
Mogen wij U er door deze mededeeling
nog eens op wijzen dat het noodig is tijdig
te bestellen en denkt U er dan aan bij G.
v. d. Pijpekamp, Kleinzand Uw order te
brengen. Dan kunt U verzekerd zijn van
vlugge en nette levering tegen zeer billijken
prijs. (Adv.)
De brand op den kruiser Sumatra.
Batavia. Blijkens een officieele mededee
ling van den Mar'nestaf, h eft de eskader-
commandant e n commissie benoemd, ten
einde een onderzoek in te stellen naar de
oorzaak van den brand op den kruiser Su
matra in dea nacht van 26 op 27 Juli j 1.,
zo .m de naar d ooizaak van de snelle uit-
b eiding daarvan, welk onderzoek thans nog
gaande is.
Uit de mededeeling blijkt dat in verband
met plaats en omstandigheden van den
brand deze uitsluitend met handkracht kon
worden bestreden. Vooral de monteurwerk-
f.laats heeft zeer veel te lijden gehad. Te
4 30 is de toestand aan stuur- en bakboord
zoo hachelijk geweest, dat de sloepen ge
treken moesten worden. Nadien h ook van
bulten boord af de brand bestreden. Eerst
m 6 30 was men den brand meester. De
equipage heeft kalm en doordacht werk
verricht. De schade is aanzienlijk. (Aneta)
Amsterdam (Z.) zeer gaarne giften in ont
vangst neemt op de postgirorekening no.
82900 der vereeniging.
De Friesche Ver. „Pro Senectute”, die
eigen rechtspersoonlijkheid bezit en dus een
eigen verslag uitgeeft, deelde het Bestuur
der landelijke vereeniging over haar eigen
pension het volgende mede:
Ons pension Nieuw Frittemahof te Sneek
(11) huisvest thans 17 pensionnaires. Mede
dank zij het zuinig beheer onzer Directrice,
mevrouw de wed. KiezebrinkGroenhagen,
hebben wij gelukkig niet met finantiëele
moeilijkheden te kampen.
In het afgeloopen jaar ontviel ons de oud
ste bewoonster van Nieuw Frittemahof, me
vrouw de wed. Hooftmanvan der Feer, 9t
jaar oud.
Tot haar groote spijt moest de Pension-
Commissie twee pensionnaires verzoeken
naar een ander onderdak om te zien, omdat
Nieuw Frittemahof nog niet is ingericht
voor de verzorging van bedlegerige ouden
van dagen. Wel is waar heeft onze Veree
niging een overeenkomst getroffen met de
Vereeniging voor Ziekenverpleging te Sneek
en zich de hulp van de wijkzuster verzekerd, L
doch de verpleging in het huis, van pafiën-
ten, die voortdurend toezicht en hulp behoe-
ven of tengevolge van hun kwaal lastig voor
de andere pensionnaires zijn, is en blijft een
moeilijk vraagstuk.
DoodteHjk auto-ongeval.
Zondagmiddag heeft op den weg tusschen
Bokstel en Best een doodelijk auto-ongeluk
plaats gehad.
De heer Berchman uit Eindhoven was in ge
zelschap van den 17-jarigen van G. met een
auto uitgereden op weg naar Breda. Onderweg
is de stuurinrichting defect geraakt, waardoor
de wagen in botsing kwam met drie aan den
kant staande boomen. De auto werd geheel ver
nield. Van G., die achter in den wagen zat, kon
nog tijdig uit den wagen springen. De heer B.
echter zat achter het stuur bekneld. Het slacht
offer is op weg naar het ziekenhuis overleden.
Emigratie.
De Nederlandsche vereeniging Landver
huizing te ’s Gravenhage, acht het noodig
allen, die emigratie overwegen, er op te
wijzen, dat thans in onderscheidene Immi
gratielanden, ook in de Ver. Staten van
Amerika, ernstige werkloosheid heerscht, - -- -
zoodat het zelfs voor immigranten, die be- Dusseldorp gepleegde misdaden op zijn
kwaam zijn in bun vak en die de taal van
het immigratieland goed kennen, nu moei
lijk is werk te vinden.
In uit de immigratielanden ontvangen
brieven wordt daarom emigratie in dit jaar
ontraden, tenzij de emigrant zeker is van
hulp van familie of vrienden, die werkelijk
tot helpen in staat zijn of als de emigrant
over zooveel geld beschikt, dat hij verschei
dene maanden kan leven zonder loopend
werk.
Rit Mn hnefnal uil 7 hlarinn !den hooggeachten eerevoorzitter den heer
Uil HU. UCdlddi Hit L UldUUH.<c G Stockmann, onder wiens presidium
40 jaar geleden de spaarkas door de St.
Josephver. werd opgericht en die, nu, na
40 jaar, zijne functie in de spaarkas nog
waarneemt, hoewel hij alle andere belang
rijke functies, welke hij vervulde, heeft op
gegeven.
I Moge hij nog vele jaren getuige zijn van
de bloei der instelling.
De hoogeerwaarde deken van Galkom
is het een vreugde hier een woord van ge
lukwensch te mogen spreken. Is door den
vorigen spr. gewaagd van de groote ver
diensten en toewijding der bestuurders, spr.
wil het hebben over het belang der Spaarkas
voor onze gemeente. Het is, wat ook ver
anderde, nog steeds noodig dat de menschen
sparen en dat sparen dient de menschen
gemakkelijk gemaakt. Daartoe nu biedt uw
instelling een zeer geschikte en gewenschte
gelegenheid. Uw toewijding is algemeen be
kend, ook dat gij in geen enkel opzicht per-
soonlijk voordeel bij deze functie hebt, doch
slechts op het oog hebt dat van hen, die
de stad f 2.50, naar buiten fr per post f 3.60
ea bovendien huis-aan-huis verspreid
Vrijdags Ie Hommerts,
AbbegaOosthem,
Langweer, Bozum
Alle advertentiën worden in beide bladen opgenomen.
Ongekende, niet gedachte ontwikkeling is
onze spaarkas dus ten deel gevallen. Moge
het U directeuren en commissarissen gege
ven zijn, die cijfers steeds omhoog te bren
gen en spr. twijfelt daaraan niet, zoolang
zij jaar in jaar uit, belangloos een der
schoonste uren van de Zondag voor de
spaarkas opofferen.
De heer A. B. M. L o u w m a n s zegt dat geringe sommen een flink bedrag te sparen,
in de vorige eeuw de R.-K. jongelingen hier,
om gevrijwaard te blijven van ongeloof en
dwaalleer, een boom plantten, die krachtiger
en krachtiger werd, maar nu oud is gewor
den; één tak echter, de spaarkas, is geble
ven en geeft met haar zuivere sappen kracht
aan de geheele stam. Spr. als oud-secretaris
van de St. Josephver. weet hoeveel werk
directeuren en commissarissen hebben ver
richt, zij bleken mannen op de rechte plaats.
Daarom is spr. verheugd hun nu te kunnen
complimenteeren. Spr. herinnert er o. a. aan
hoe zij er in zijn geslaagd de rente van 3 tot
4 op te voeren. Mogen directeuren voort
gaan met hun belangloos werk, en dat God
hen in staat stelle ook het gouden jubileum
van onze Spaarkas te aanschouwen.
De heer Leo Lampe brengt namens
commissarissen en directeuren dank voor de toezegging en betuigt allen die tot deze her-
woorden hier gesproken. Nu de herdenking
er eenmaal is, is zij ons ook niet onaange-
omdat wij er de lof van ons kind
hoore’n en welk ouder verheugt zich dan
niet? De ontwikkeling der Spaarkas is U
duidelijk geworden uit de cijfers, hier pas
genoemd, ze lijken schier onmogelijk doch
f zijn juist. Velen zijn in staat gesteld hier bij
anderen hebben van de uitgeleende gelden
tegen goede waarborg kunnen profiteered
Zeer zeker is de instelling tot nut der R.-K.
parochie geweest. Vaak hebben wij beheer
ders met voldoening gezien hoe iemand, die
in ’t huwelijk trad, hier tevoren een flinke
som gespaard had of iemand die zich een
eigen huisje kocht, met een hypotheek ge
holpen werd, die hij geleidelijk door te spa
ren weer afloste. Die voldoening is voldoen
de belooning voor het uurtje dat we op Zon
dag voor onze instelling afstaan. In het
belang der Spaarkas dankt spr. voor deze
herdenking en voor de aangeboden bloemen;
als geschenk daartegenover stellen directie
en commissarissen gaarne de belofte van
verdere toewijding aan de Spaarkas.
De heer C a s p a r i e dankt voor deze
40-jarig bestaan R.-K. Spaarkas.
In het St. Josephgebouw had Zondagmid
dag de receptie plaats, ter gelegenheid van
het 40-jarig bestaan der R.-K. Spaarkas.
De heer C a sp a r i e; voorzitter der St.
Josephver., zegt, dat het tot vreugde stemt
als een instelling, om zuiver ideëele beweeg
redenen opgericht, zich van een bescheiden
begin ontwikkelt tot bloeiend leven. Dan is er
reden zoo iets feestelijk te gedenken; vooral
waar dit kind onzer vereeniging, naast de
andere die een zelfstandige positie hebben
veroverd, zijn ouders steeds trouw bleef en
haar in belangrijkheid zelfs is gaan over
treffen; als rechtgeaarde ouders verheugen
wij ons over dit succes.
Spr. memoreert dan hoe de Spaarkas 40 aivviii, iivi
jaar geleden in 1890 werd opgericht in het 4 komen sparen. Hoewel de winst geleidelijk
lokaal van Teppema aan de Noorderpoort, - - -
op initiatief van den heer Swildens, en
eenige anderen, waaronder de heer Hamer- ^ïaëuïïaar Vtrëéft de ”spa^dèrs“êe“n\ëiiigè
sma, mogen deze beide pioniers nog lang gelegenheid tot sparen te geven. Velen ook
getuige van haar bloei zijn. Werd het le
jaar slechts f7.winst gemaakt, het 2de
f~36.—toen f 77.—, enz„ de cijfers, welke zaken beter in te richten. Al weten wij dat
onbekend blijft waar gij die gelden plaatstet,
wij weten ook dat ook in die richting uw
werk voor gemeente en parochie van veel
belang is geweest. Ook van de winst, welke
Tot 1
1890 bedroeg f
in
Jutrijp, Tirns, Goènga, Gauw, Sijbrandaburen.
Deersum, Scharuegouiurn, Roodhuis, Gaastmeer, Balk,
men straks van den administrateur zal
hooren, zal het respect voor de oprichters
stellig doen stijgen. Spr. wenscht aan het
college van directeuren en commissarissen
en de administrateur, zoowel aan hen die Spaarkas maakte, hebt gij een goed ge-
tegenwoordig functies vervullen als hun bruik gemaakt, gij hebt een deel gebruikt
voorgangers een woord van dank te bren- v00r vergrooting der reserve, opdat de
gen. Gij hebt die hulde niet gewild en deze spaargelden steeds veilig zouden zijn en
feestelijke herdenking slechts toegestaan voorts een deel afgestaan voor de St. Jo-
als ze niet zou zijn een persoonlijke sephver. en het gebouw dat daardoor is
hulde, doch het aanzien van de Spaarkas kunnen blijven bestaan. Zoo is uw werk voor
zou ten goede komen. Spr. kan echter niet de spaarders, de geldnemers en het vér-
aan die wensch voldoen en spreekt namens eenigingsleven van groote beteekenis ge-
de geheele St. Josephver. als hij zegt dat Weest. Spr. dankt daarvoor en moge deze
het ’t beleid van directeuren en commissa- zegenrijke arbeid verder op de zelfde geest
rissen was dat deze Spaarkas tot een der worden voortgezet, en de huidige directeu-
belangrijkste in Friesland maakte. Noött reri) commissarissen en administrateur nog
hebt gij een zitting overgeslagen, zelfs van- tal van jaren getuige zijn van de bloei onzer
daag niet, gij hebt de spaarzin aangekweekt spaarkas, welke zooveel deed voor het al
en door de spaargelden weder als hypothe- gemeen belang.
ken uit te zetten ook de maatschappelijke
positie van velen verbeterd. Die onontbeer- De heer B r i n k m a n, de administrateur,
lijke factor in het leven van een spaarkas, gaf eenige cijfers, dor misschien, maar veel-
L__O_L ,w,
opgevoerd., (jaar is uitgegroeid tot een krachtige boom.
het U nog lang gegeven moge zijn aan de en met z’n stevige knoestige wortels in de
bloei der spaarkas mede te werken is onze grond alle stormen kan trotseeren.
wensch. In het bijzonder huldigt spr. dan
1
I
w
EUWE SNEEKER COURANT
