der femeente Sneek il Zaterdag 1 November 1030 armex SNEEKER COURANT (74e Officieel ornan Dit No. bestaat uit 4 bladen. I, I KlEZEBRINK Co. - Tel. 150 Nieuwstijdingen, 'J Eerste Blad No. 10 47e Jaargang Uitgave: K1EZEBRINK Co. Officiéél Gedeelte. It i.lEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f 2.50, naar buiten fr per rost t 3 60, Deersum, Alle Advertentiën worden in Regelprljs 9 cent, abonnementen belangrijke korting !t. Een jongeman te Drachten v e'r m o o r d. Troiiwkaarten en Circulaires j burgemeester en wethouders van SNEEK, maken bekend, dat bij hen is inge- i komen een verzoek van J. S. BLOM, aldaar, I om verlof voor de verkoop van alcoholhou dende drank, andere dan sterke drank, voor gebruik ter plaatse van verkoop in de be- neden-lokallteit van het perceel aan het Mar- tiniplein no. 2. Tegen het verleenen van het verlof kun- i nen binnen twee weken schriftelijk bezwaren worden ingebracht. SNEEK, 1 November 1930. Woensdagmiddag heeft te Drachten tijdens de kermis een vechtpartij met doodelijken afloop plaats gehad. In het café van H. Jonker aan de Noord kade ontstond te omstreeks 2 uur een vecht- partij, waarbij van het mes gebruik werd gemaakt. Pen der vechtenden, J. van der Meulen, afkomstig van de Wilgen bij Drachten, werd, in den onderbuik gestoken en overleed kort daarna. De gemeente politie trok onmiddellijk o onderzoek naar den dader uit. Op aan wijzing van een broeder van den verslagene werden in den namiddag aangehouden Dirk Tabak, die een vriend vm IJje Wijkstra Is en Ale Wagenaar te Harkema-Ópeinde Beiden werden in verzekerde bewaring ge steld. Onderlusschen is het politie-onderzoek in vollen gang. De verslagene van der Meulen is 27 jaar en ongehuwd. Het „Leeuwarder Nieuwsblad” meldl: In Drachten, vernamen we omtrent deze laffe steekpartij de volgende bijzonderheden. MUI Vrijdags te Hommerts, Jutrijp, Tirns, Goênga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawler, Abbega, Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, Balk, Stavoren, Langweer, Bozum beide bladen opgenomen. kans had gezien naer buiten te komen, van der Meulen deed nog een drietal passen en zakte toen ineen. Niemand vermoedde op dat moment dat hij gestoken was, om dat hij geen kt eet had gegeven en er geen bloed zichtbaar was. Men dacht aanvanke lijk, dat hij een toevai of iets dergehjks had gekregen, doordat hij zich misschien erg had opgewonden, bovendien hadden allen verscheidene biertjes op, hoewel feitelijk niemand bepaald dronken was. ten kennis van Jan nam hem op en droeg hem naar de keuken van den caféhouder, waar wel eens vaker bezoekers terechtkomen, die zich niet „erg lekker” voelen. Van der Meulen gaf op verschillende vragen, die hem gesteld werden, geen antwoord alleen noemde hij nog de naam van z’n broer Roelf. Hij beduidde tenslotte, dat hij naar de W. C. wMde. Hier bleek den mannen, dat zijn kleeren met bloed bevlekt waren. Toen men dit ontdekte, drong eerst tot de aanwezigen de vreeselijke gedachte door, dat Jan gestoken was. Men legde hem daarop buiten in de bleek neer en ging direct geneeskundige hulp halen. Dit gelukte echter in Drachten niet direct, waarom men zich tot Dr. Sijbenga van Opende richtte. Deze kwam en constateerde even later den dood door inwendige ver bloeding. Vermoedelijk Is de slagad r geraakt. De Advertentieblad en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe Sneeker Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid Dinsdags te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Eolsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwelllngerga, Oudega (W.J, IJsbi-chtum, Wolsum, Harich. Hemelutn, Bakhuizen, Nijernirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannenburg, roppingawier, Warns, Rauwerd Contrdle op de oplaag toegestaan passende jongeman bekend stond en kost winner was van z’n oude moeder, was ’s middags met z’n 25 jarigen broer Roelf, die met een jongere zuster eveneens bij moeder inwoonf, naar de kermis m Drachten gegaan om daar eens wat rond te kijken. Zoo belandden beide jongemannen in het café van Jonker, waar ze nooit van te voren geweest waren. Deze gelegenheid schijnt niet een der beste van Drachten te zijn, maar dat wisten de Van der Meulen’s niet. Er werden een paar glaasjes bier ge bruikt, zooals dat gewoonlijk bij een kermis gaat en er werd daarbij druk gepraat. Het gesprek kwam tenslotte op een vroegere verkeeritig van Roelf van der Meulen met een zuster van IJze Brouwer, een jongeman, die mede aan het tafeltje zat. Roelf had het meisje eens per fiets naar huls gebracht Toen hij even later weer op den weg kwam, in haar eenzame, armelijke woning onder was z’n rijwiel, dat hij daar bid neergezet, -v verdwenen. Later is het uit de daarlangs loopende vaart opgevischt, waarbij tevens bleek, dat de banden met een mes waren bewerkt. Roelf had van verschillencje men schen gehoord, dat IJze er wel meer van wist en verdacht hem daarom van deze zaak. IJze zeiderin het café, toen men hier over begon, van niets te weten, althans dit verklaarde ons Ale Wagenaar, die ook ver keering met de zuster van Brouwer heeft gehad en die aan een tafeltje vlak bij dat van de Van der Meulen’s zat. Roelf had daarop gezegd: „Ik beweer ook niet, dat jij het gedaan hebt, maar ik hea het wel eens gedacht”. Dat was genoeg om ruzie uit te lokken. Men stond op en het kwam tot een woordentwist. Ook meerdere be zoekers van het café, dat erg smal er. diep it, een „pijpela”, en dat stampvol was, stonden op, zoodat al gauw een heel clubje tegenover elkaar stond. Dirk Tabak, die er eveneens vlak bij zat en nog pas wat had voorgezongen, hetgeen hij wel vaker deed, stond nu ook op r* mengde zich direct in den strijd. Hij koos blijkbaar partij voor Brouwer, die hij even wel slechts oppervlakkig kende, althans hij haaide ’n geopend mes te voorschijn en keerde zich daarmede tegen Roelf v. d Meulen. Dit laatste volgens een verklaring van een der aanwezigen. Deze zelfde ge tuige heeft toen uit angst, dat er ongelukken zouden gebeuren, tot Tabak geroepen „Stoot niet verkeerd”. Het gevolg van deze woorden was, dat Tabak zich tot Jan vin der Meulen richtte en dezelfde dreigende houding aannam, i aar men Tabak vreesde, hadden de meesten van het groepje zich reeds in de richting van de buitendeur bef even, waardoor feitelijk niemand gezien heeft, hoe en door wie Van der Meulen gestoken is. De aanwij zingen gingen begrijpelijkerwijze echter direct in de richting van Tabak, die, zoo- dra de doodelijke steek was toegebracht, jan □e politie arresteerde spoedig Tabak, die bij zekere Jan Hut, uit de Wijkstra-zaak wel bekend, na de moord op bezoek was geweest. Tabak ontkent, evenals Ale Hage naar, die ook gearresteerd is. Het mes is niet gevonden. Het gezin-Van der Meulen bestaat, zooals we reeds schreven, aldus het L N., thans nog uit een oude moeder, een zoon en een dochter. Jan was de kostwinner en volgens z’n moeder, die we ’s avonds om elf uur Boornbcrgum nog op vonden, een dood goeie jongen. „Roelf is heel anders”, ver telde ze, bij het licht van de eenvoudige petroleumlamp die het vertrekje vaag verlichtte. „Roelf is veel opvliegender van aard”. Vier jaar geleden had de oude vrouw haar man verloren. Ze wist niet eens hoe lang dat al geleden was.... de arme ziel. Gelukkig heeft ze nog een dochter, terwijl ook haar zoon Roelf, die nu als kostwinner voor z’n oude moeder en zuster moet •1 A MEEKER 5 Tirns, Spr.: Er schuilt inderdaad een groot gevaar een te strijden. - daardoor dus I. na- Terzool, Wyckel, een ver- Kleinzand 7 naast de heer J. v. d. Feer. S- 3h p. p. p- DRANKWET. „van ooi deel, dat slechts van het doorwerken der Christelijke beginselen heil te wachten is voor menschen, volkeren en volkerengemeen schap, dat deze doorwerking niet alleen tegengehou- dvil WM1UL «„'Jl UV11 1I1V1WU UV1 Z.VIIUL, 111 CA CA 1 nnlz rlnnr iiieJ-Qnrlhriitrlnn vnn -z r» nrl i cr o 1 al de fierheid van het oude Christendom. Spr. Jan van der Meulen, die als een zeer op roept daarom allen op mee te strijden in de rijen van Kerk en Vrede; in ons hoofdbestuur zijn 5 Kerken vertegenwoordigd, maar nimmer beter als daar heeft spr. gevoeld hoe allen daar strijden voor maar één ding: het Konink rijk Gods. Niets hoont dat meer dan de oorlog; het gaat dus om de vrede, maar vooral om het evangelie dat los moet geslagen van den oor log, het gaat om de eer van Jezus Christus. Na orgelspel werd gelegenheid gegeven tot het stellen van schriftelijke vragen. De eerste vraag was: Vindt U het noodzake lijk als men lid van S. D. A. P. en een kerk is, ook nog lid te worden van Kerk en Vrede? Spr. antwoordt dat de arbeidersbeweging vooral gegrond is op economische en zedelijke motieven, doch Kerk en Vrede is een protest vanuit het Christelijk beginsel tegen de oorlog, het is dus van belang ook lid van die beweging te worden om de stem van de kerk in dezen luid te doen klinken. Een andere vraag: Prof. Greijdanus meende dat prof. Heering het anarchistisch gevaar on derschat, waartegen een leger noodig is. Spr. antwoordt: Wij veroordeelen principieel het geweld, de anarchisten krijgen ons nooit mee; en juist de nieuwe oorlog zal de bolsjeyvi- seering van de Staten veroorzaken. Een leger lijkt voor dat gevaar niet noodig, de 100.000 man Schupo in Duitschland waren voldoende om de hevige communistische beweging te on derdrukken. Een andere vraag was: Drijft de oorlogs industrie opzettelijk naar oorlog uit winstbejag? V En wat zijn nu de beginselen van ’t militairis- me? Het eerste is wel dat ’t vaderland geldt voor het hoogste goed en de staat geldt voor een zelfgenoegzaam wezen. Maar hoe de Christen ook zijn vaderland lief heeft, daarboven gaat hem het Christendom. In de moderne oorlog komt het er op aan in het vijandelijke volk zoo spoedig mogelijk de wil tot verzet te breken en dit geschiedt zonder scheidsrechter, dus zonder eenige fairness. Men moet elkaar trachten voor te zijn, vandaar het gebruik van voor de tegen stander nog onbekende wapenen als gifgassen enz. Men vecht met alle middelen zonder een andere maatstaf^ dan dat ze effect moeten sor- teeren. Toen de kruisboog vervangen werd door de kanonnen, riep Shakespeare in zijn Henri IV reeds uit: „Those vile guns”, de oorlog vond hij gemeen worden; gemeener werd die oorlog met de uitvinding der brisant-granaten en in 1870 met het machinegeweer, later kwam de vliegmachine, de onderzeeër, het gifgas, door de Duitschers in het Westen het eerst toegepast, dat bij de eerste keer reeds 6000 slachtoffers maakte. Men heeft schande van al deze wape nen gesproken, doch men ging er mee door, want ze sorteerden effect. j Hebben wij het recht zoo’n misbaar over een mijnramp te maken, waarbij eenige honderden j in mijngas verstikken, als alle landen zich klaar maken duizenden op dezelfde wijze in een oorlog naar de andere wereld te helpen? j De regeeringen trachten door tractaten het gebruik van gifgassen te voorkomen, maar men weet dat slechts die partij zal overwinnen die plotseling met succes de aanval op de vijande lijke industriecentra opent. Dat maakt vliegtui gen en gifgassen noodig. En of in de toekomst bacillen zullen worden gebruikt, zal alleen af hangen van de vraag of men dit wapen hantee- ren kan zonder gevaar voor het eigen volk! Wat is nu de verhouding tusschen Christelijk beginsel en de oorlog? Gods Heilig recht wordt dan niet erkend, niet God maar de Staat is in den oorlog het hoogste. Men beroept zich daarbij wel op enkele teksten waaruit zou blijken dat de overheid steeds is Gods dieifaresse en dat zij het zwaard niet ver geefs draagt, maar Paulus had wat de laatste tekst betreft daarbij alleen het oog op de politie waarachter de justitie staat, die bij den oorlog ontbreekt. In de oorlog staan twee overheden, beide dus Gods dienaresse, tegenover elkaar. In dit verband brengt spr. hulde aan Fedde Schu- rer, die niet anders wil zijn dan goed gerefor meerd en juist daarom meent in het bewape ningsvraagstuk terwille van God de overheid te mogen weerstaan. De Nederlandsche geloofs belijdenis zegt dat men de overheid moet ge hoorzamen behalve als deze in strijd met Gods wil is. Door een volkomen verkeerde op vatting betreffende de tekst: „Geef den Keizer wat des Keizers is”, waarmee het doordringen van de Baalsdienst in ons vaderland verontschul digd wordt, bestaat het gevaar dat de strijd: Christus of Caesar wordt beslist ten gunste van Caesar, waartegen wij ons met alle kracht die in ons is dienen te verzetten. Van rechtvaardigheid in den oorlog is geen sprake. De Katholieke en Calvinistische moraal leeren beide dat oorlog alleen mag gevoerd op de „rechte wijze”, met geen onnoodig bloedver gieten, de noncombattanten moeten gespaard. En juist de moderne oorlog schendt al die be palingen. Mag het trouwens een gerechte straf heeten als een bepaald rijk iets misdreef, waar aan misschien het volk zelf part noch deel heeft, dat dit geheele volk gestraft wordt met ’n mil- lioen dooden, een millioen verminkten en ge- het eerste getuigt vooral het Oude, wonden? Dat de broederschap in God in de oorlog den wordt door den invloed der zonde, maarin slaap en het heeft tot plicht de gewonden zoo spoedig mogelijk weder op te lappen on: opnieuw te strijden. Zeker moeten we niet ge dogen dat rfT vredestijd zusters gemobiliseerd eerbiedigen. Liefde hebben wij den naaste te be toenen, waaronder ook te verstaan is de vreem deling. Zelfverloochening is voorts noodig om Christus te kunnen volgen. Inderdaad steken deze beginselen ver boven °ns zwakke menschen uit, maar dat verhindert "iet dat wij er ons op hebben te richten; er is maar één waarheid, die voor individu en collec tiviteit geldt, het is de Goddelijke waarheid, De SNEEKER COURANÏ >- een Het Christelijk beginsel en het militainsme. Kerk en Vrede hield Dinsdagavond een open bare vergadering in de Groote Kerk. Dr. de Vos opende de vergadering en deelde mede dat er gelegenheid zou bestaan schriftelijk vragen in te dienen, welke de spr. na de pauze zou behandelen, en heette den spreker welkom, die het onderwerp: „Het Christendom en het militarisme” zou bespreken. Dr. de Vos opende daarna met gebed de bijeenkomst, waarna prof. Heering het woord kreeg. Het Vlootuitbreidingsontwerp heeft, aldus deze spr., een storm van verontwaardiging onder ons volk gewekt en geleid tot petitionnementen van S. D. A. P. en Kerk en Vrede, de nog jonge vereen., die in korten tijd op haar lijsten ech ter reeds 80000 handteekeningen kreeg, waar bij Friesland bovenaan stond. Een zeker deel der Nederlandsche en kerkelijke pers- bv. Vrijheid, Maasbode, Standaard maakten ons tijdens deze actie uit voor communisten, anarchisten, revolu- tionnairen enz. De Standaard c. s. maakten het 't bontst, waarom wordt men daar zoo zenuw achtig? Eenvoudig omdat er gevaar dreigt voor de traditioneele opvattingen inzake de vraag stukken van oorlog en vrede in die kringen. De weldenkenden onder hen noemen ons welmee- nende idealisten of utopisten. Die utopie moet echter aan de andere kant gezocht, aan de zijde der tegenstanders van ontwapening. Zou een klein land zich nog kunnen veidedigen in den modernen oorlog? Frankrijk heeft 2000 tanks tegen wij 1, de minst sterke der drie groote zee mogendheden een vloot 22 maal zoo sterk als de onze. Hoe kunnen wij ons dan verdedigen? Ver- I dedigen ook tegen de te verwachten luchtaan vallen; eenige generaals b. d. vertelden spr. dat 1 als Nederland met Frankrijk in oorlog zou ko men, reeds in de eerste nacht een Fransch lucht eskader zou doorbreken en Amsterdam, Den Haag en Rotterdam plat leggen. Reine utopie is het ook dat een hoog en heilig goed als het recht zou gediend kunnen worden met de gemeene wapenen van den modernen oorlog. Er is een onverbrekelijk verband tus schen doel en middelen. Zeker het leven op aarde is voor mensch en volk met gevaren verbonden. Maar welk risico is het grootst: van bewapening of ontwapening? Bewapening brengt hare risico’s mede, zooals we boven zagen, ontwapening ook; niemand kan uitmaken welk risico het grootst is, maar «enerzijds is het het risico der militaire eer, an derzijds gaat het om het Christelijk beginsel. Dat is het groote verschil. Hoe verhouden zich nu het Chr. en het mili taire beginsel? De chr. voorstelling van God is deze dat Hij is een God van Heilig recht en van Heilige liefde, van van het tweede het Nieuwe Testament. De zede lijke beginselen hieruit voortvloeiende zijn: dat j tuurlijk om hals gebracht wordt, behoeft niet "'ij Gods Heilig recht zullen erkennen, dat er nader toegelicht. De eerbied voor de mensche- dus geen gezag voor ons gaat boven het Zijnelijke persoonlijkheid komt evenmin tot z’n recht tn voorts dat wij zuiver recht moeten uitoefenen in de oorlog, de soldaat is dan slechts °P aarde, de schuld zorgvuldig afwegende.nummer. De vijand is slechts materiaal, dat Voorts dat wij erkennen de broederschap der nietigd moet worden. geloovigen in God en Christus, de heilige soli- En hoe staat het met de liefde en barmhar- dariteit van het menschelijk geslacht dus. Nooittigheid in den oorlog? Dan heeft men de haat mogen wij de mensch dus gebruiken voor zake-' jegens den vijand noodig om het volk het noo- lijk gedoe, wij hebben zijn persoonlijkheid te dige élan voor den strijd te geven. -x- i- En dan de zelfverloochening welke ons Chris telijk beginsel eischt. Het is een groote misvat ting Christus, die zich opofferde zonder een an der offer te vragen, te vergelijken met de sol daat die de dood tegemoet gaat maar eerst tracht zijn tegenstander af te maken. Neen Christelijk en militair beginsel verhou den zich als vuur en water. Daarom zijn 6 jaar geleden hier in Nederland Wij laten de gewetens vrij en sporen niet aan tot dienstweigering, wij willen natio nale «n internationale ontwapening en geven critische steun aan den Volkenbond. Nu na 6 jaar telt de vereeniging reeds 270 voorgangers van verschillende richting, waaronder 30 van orthodoxe richting. De contributie bedraagt f 1.50, het maandblad heeft een oplaag van 7500 ex. De kerk kan de Volkenbond en de Wereld bond van Kerken steunen, maar heeft ook te doen wat die beiden niet doen, nl. zwart te poe- men wat zwart is en dus tot den staat te zeg gen: „reiken bij een nieuwen oorlog niet meer op ons”. De 12 millioen dooden van den we reldoorlog waren mede het gevolg van het feit dat de Staten konden rekenen op de steun en inspiratie der Chr. Kerken. Wij stellen ons door dit te zeggen niet boven de kerken, neen wij voelen dit mede als onze schuld, maar onze eerste daad van boete is dan ook tot de Staat te zeggen: „reken nu in het vervolg in een der gelijk geval niet meer op ons”. Al zijn wij nog een minderheid, in tal van landen begint dezelf de beweging. Het is moeilijk de kerken in be weging te brengen, die vaak nog het eeuwige verwarren met de traditie, maar als zij haar zelfstandige positie niet herneemt verliest zij we in direct verband met de legerleiding. Een andere vraag was: Zendt God de oorlog niet als een geesel voor de menschen? Het wil er bij spr. niet in dat dit zou gebeu ren, dat is een heidensche voorstelling, maai de oorlog is een oordeel over de wereld die Christus wil niet volgt en zelf daardoor een oordeel over zich haalt. De laatste vraag was: Ligt het Koninkrijk Gods in het verlengde der geschiedenis? Neen, zegt spr., het Koninkrijk Gods is eer werk van God dat inhoudt een breuk met deze wereld, het is de menschheid gesteld als heilig doel en het is het heilige richtsnoer aan de samenleving geschonken om haar richting te geven. Maar er is geen bedrijf dat verder e> afvoert dan het oorlogsbedrijf. De wind van God staat in de zeilen onzer beweging met Chr. aan het roer; de nood is ons opgelegd om te getuigen, de weg is ons gewezen en wij hebben hem te gaan onder goed of kwaad gerucht, door misschien veel duister nis. Moge God als wij moeilijkheden door ónze actie ondervinden, ons de kracht geven die als Zijn Genade te ervaren. Na het zingen van geza'ng 237 en dankgebed ging hét zeer talrijke publiek heen. Twintig nieuwe leden meldden zich aan. welke ons tot richtsnoer moet zijn. Een vergelijk een dertigtal voorgangers bijeengekomen om tusschen Christendom en de harde realiteit in de Ver. Kerk en Vrede te stichten, welke door I in deze industrie die in iéder geval uit handen deze wereld is vaak noodig, maar wij hebben de doorwerking der Christelijke beginselen toe te zien hoe hoog dat vergelijk staat, als in eind wil maken aan alle oorlog. dat vergelijk alles opgeofferd wordt aan het Hei- De volgende beginselverklaring werd opge- deiische is het den Christen geboden te protes- steld: teeren en voor zijn beginselen op te komen en der particulieren moet in die van den Staat, of schoon men dan nog niet veilig is. Iemand vroeg: Hoe staat Kerk en Vrede tegenover het Roode Kruis? Het antwoord van spr. was: critisch. Als de oorlog uitbreekt dan moeten echter de gewon- i den geholpen worden, dus dan is het Roode I Kruis noodig, maar het sust ook de gewetens I iIA j„.. ook door het instandhouden van zondige ge bruiken, waarvan de verderfelijkste de oorlog 4s; dat niet alleen de oorlog met alle recht spot, worden voor.hèt Roode Kruis, want dan staan maar ook het karakter der moderne oorlogvoe ring het godsdienstig-zedelijk bewustzijn krenkt op een niet meer te verdragen wijze; dat het élk offer waard is om tegenover deze misdaad ernst te maken met de zedelijke waar heid, dat het beter is onrecht te lijden, dan on recht te doen; bindt den strijd aan tegen oorlog en oorlogs toerusting en roept alle christenen binnen en buiten de kerken op om in dezen strijd mee te strijden, opdat de namen van Jezus Christus en Zijn Hemelschen Vader niet meer op die gru welijke wijze door de volkeren geschonden worden ,als in de jaren, die achter ons liggen, het geval geweest is”. In verband met dit beginsel stelt de vereeni ging zich ten doel de Christenheid, in het bij zonder de kerken, te doordringen van het besef, dat Evangelie en oorlog, ook de verdedigings- corlog, een onverzoenlijke tegenstelling vormen en stelt als eischen: a. het persoonlijk streven van elk harer leden naar een levenshouding in overeenstem ming met haar beginsel; b. nationale ontwapening, afschaffing van militairen dienstdwang en elke militaire orga nisatie; c. internationale ontwapening, steun aan den Volkenbond uit den geest onzer vereeniging.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1930 | | pagina 1