KIEZEBRINK Co.
F
Fa. H. Westerhof
AUTO VERHUUR-TARIEF
Dit No. bestaat uit 2 bladen-
Ofcieel Orgaan der tarate Saeet
ifigë
Bij Hoofdpijn
l
F. OZINGA - SNEEK
Woensdag 25 Februari 1981
k
NIIUWSTIJDINGEN.
- annex SHEERER OOURAMT en WYMBRITSERADEEL
47e Jaargang
No.
43 Eerste Blad
UitgaveKIEZEBR1NK Co.
ng
Reclamekolom.
Officiéél Gedeelte.
DRUKWERK
B
ARTIKELEN
van de Pinda Maatschappij
HILVERSUM
Rheumatiek
II
Leeuwenburg
I.
TEL. 150.
BOEKDRUKKERIJ
KLOOSTERBALSEM
I
I
als: verkoopkaarten, muziekstukken,
- BIJ
SPECIAAL
p.
>g.
SN EEK Telefoon No. ISO
ff
een
171/,
55
n
V
1
PROEFDRUK EN PRIJSOPGAAF OP AANVRAAG
Zonder vooraf mededeeling ervan te heb-
maar dat men de revolutie niet keert met
fa
ff
ff
e
r
t
De voorz. de heer Mr. P. C. A n d r e a e,
heette de aanwezigen welkom, waarna de
heer mr. Oud het woord kreeg. Deze spreekt
met het oog op de verkiezingen voor de
Provinciale Staten in het bijzonder daar
over. Daarbij gaat het om het belang der
eigen provincie en om de algemeene lands
politiek, en in hoofdzaak zal spr. het over
deze algemeene landspolitiek hebben. Maar
eerst even over het belang voor de provincie
zelf.
Wanneer men wenscht dat onze beginse
len zullen doordringen in het bestuur van
het gewest, dan dienen in de provinciale
staten zooveel mogelijk v.-d. partijgenooten
zitting te nemen. Dat is vooral belangrijk
50
40
45
17'/2
15
Het Nut.
Op Maandag 2 Maart treedt voor het Nut
op de heer A. Alt van Bolsward met een
operalezing over „Hamlet” van Ambroise
Thomas (met lichtbeelden).
Doodelijk ongeluk bij een duel.
Naar Wolf uit Darmstadt meldt, is bij een
duel tusschen twee studenten, één der twee
duelleerenden gevallen, waarbij de punt
van den degen van zijn tegenstander hem
diep in de borst drong. Aan een inwendige
verbloeding is de jongeman spoedig daarop
in een ziekenhuis overleden.
Zijn tegenstander en de getuigen stelden
zich ter beschikking van de justitie, die het
lijk in beslag nam en een onderzoek insteldc.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGSAVONDS
in(
Rede Mr. Oud.
Vrijdagavond sprak in de Harmonie in een
openbare vergadering, belegd door de afd.
Sneek van de Vrijz. dem. Bond, de heer Mr. P.
J. Oud.
DIENSTPLICHT.
Vrijstelling wegens Broederdienst.
De BURGEMEESTER van SNEEK brengt
ter algemeene kennis, dat van heden af- ter
Secretarie, 2e afd., gedurende tien dagen ter in
zage ligt de beschikking van denCommissaris
der Koningin d.d. 18 Februari 1931, le afd. B,
no. 213, waarbij 64 ingeschrevenen der lichting
1932 uit deze gemeente voorgoed zijn
v r ij g e s t e 1 d wegens broederdienst.
Tegen deze beschikking kan uiterlijk de tiende
dag na de dagteekening dezer bekendmaking
beroep worden ingesteld bij een met redenen
omkleed verzoekschrift, hetwelk moet worden in
gediend bij den Burgemeester. Door H. M. de
Koningin wordt op het verzoek beslist, gehoord
de Raad van State, afd. Geschillen van Bestuur.
SNEEK, 24 Februari 1931.
i geen sprookwazig ofamusements-
genre, doch wenschen de film te zien als op
voedende factor. Maar als we in deze rich
ting iets willen bereiken, is ernstige aan
dacht van den toeschouwer noodzakelijk, en
voor het begrijpen en zuiver meevoelen der
kunstenaars-visie onontbeerlijk.
Er zijn ook talentvolle Hollandsche
cineasten van onmiskenbare beteekenis, o.a.
Joris Ivens en Franken.
Spr. gelooft dat het filmwerk van heden
avond ook stellig iets anders zal geven dan
men doorgaans ziet in de gewone bioscoop.
De V.C.J.B.-film, welke daarna volgt, is
een propaganda-film, waarbij de operateur
zingen niet, maar als het volk zijn steun
bij deze verkiezingen onttrekt aan de par
tijen, die deze regeering steunen en ze geeft
aan de partijen, die tegen haar optreden, zal
dat de regeering een waarschuwing zijn de
koers te wenden. Het evenredig stelsel be
roofde ons van de tusschentijdsche verkie
zing als graadmeter voor de stemming on
der het volk, dat zijn nu deze Statenverkie
zingen. Als de oppositioneele partijen weer
versterkt uit de bus komen, zal de regee
ring naar die waarschuwing moeten luiste
ren.
Het gaat hier in Friesland met de v.-d.
steeds bergopwaarts. Spr. hoopt dat zijn
woord ook zal bijdragen tot verdere uitbrei
ding van de aanhang der v.-d. hier.
Er werd gelegenheid gegeven tot debat.
De heer B ij 1 s m a vroeg of er tegenover
het communisme geen legermacht moet ge
vormd blijven.
De spreker: Een macht tot handhaving
dêr orde en rust moet er blijven, maar afge
zien moet van het onderhouden van
oorlogsmacht.
De heer m r. A n d r e a e sloot met een
woord van dank aan den spreker. De voor
zitter betreurt dat er geen andersdenkenden
hier zijn; zij bv. die zooveel spreken over
het fascisme. Meestal zijn dat menschen op
wie de malaise geen vat heeft, en juist om
gezonde politieke verhoudingen alleen zou
den zij bij de v.-d. behooren. Juist deze spr.
heeft scherp blootgelegd wat de oorzaak
van het onbevredigende in de tegenwoordige
politieke toestand is, daarmede hadden der
gelijke fascisten hun voordeel kunnen doen.
Auto zonder chauffeur
Idem met chauffeur
Groote Auto 6-7 pers.
(zonder chauffeur)
Idem idem met chauffeur
Stadsritjes
Wachtgeld
NIEUWE SHEERER COURANT
V. C. j. B.
Zondagavond werd door de afd. Sneek
van de Vrijz. Chr. Jongerenbond in de Har
monie de tweede filmavond georganiseerd,
waar als hoofdnummer het cinematografisch
kunstwerk van Carl Dfeyer „La Passion de
Jeanne d’Arc” werd vertoond, benevens de
V. C. J. B. film over kampleven en bonds-
reizen.
Daar de voorz., mej. C. Elink Schuurman,
niet aanwezig kon zijn, sprak de vice-voor-
zitster mej. Anna Posthuma een kort ope
ningswoord. Hierna gaf de heer L. G. Veldt
een inleiding en toelichting aangaande het
organiseeren van deze filmavonden en het
doel van het streven van de V. C. J. B.
Het doel van de V. C. J. B. is om gemeen
schappelijk en daadwerkelijk het getuigenis
te brengen van het eigen ideaal, met een
diep en klaar besef van de problemen der
realiteit en zonder vaag gedroom of senti
menteel gemijmer. Men probeert verkeerde
invloeden en misstanden te weren. Op het
platteland heeft de film een ontzaglijken in
vloed. Wij willen echter niet alleen critiek
geven, maar eerst ons religieus standpunt
bepalen, en dan iets tot stand brengen. Ónze
strijd gaat niet tegen de bioscoop of film,
doch meer geprononceerd tegen een bepaal
de categorie films. Een veertig jaar geleden
was de film niet veel anders dan een kijk
spel. Sindsdien heeft de techniek echter
reusachtige vorderingen gemaakt en is de
film uitgegroeid tot grootsche en monumen
tale concepties.
Nu is het jammer, hoewel begrijpelijk, dat
de film-producenten in de rolprenten welke
zij vervaardigden, allereerst winst-objecten
zagen. Voor ons ligt er echter een groote
ideëele beteekenis aan ten grondslag. Noch
tans gaat het niet aan om het veelvuldig
voorkomen van onbeduidende films louter
te wijten aan de ondernemers of de pers,
want er wordt ook wel goede critiek ge-1
schreven, die getuigt van artistieke aanvoe
ling, doch de schuld ligt mede bij het pu
bliek zelf. De gewone film is hoofdzakelijk
ingesteld op prikkeling en sensatie. Bij ons
geldt evenwel niet zoozeer de intrigue of
enscèneering, dan wel de montage, de kun
stige groepeering, het streven om schoon
heid in lijn en sfeer te scheppen. Blijkt het
dat gij een soortgelijk verlangen hebt, maak
Voor slechte spijsver
tering en verstopping
zijn Foster’s Maagpil-
len het middel bij uit
nemendheid. Zij pur-
geeren niet heftig, doch
werken zacht en zonder krampen.
Houdt steeds een flacon bij de hand.
Alom verkrijgbaar af 0.65 p. flacon.
Dit alles ziende, zeggen wij dat het de,
hoogste tijd wordt dat aan deze regeering I dan uw gevoelens kenbaar, misschien kun-
een eind worde gemaakt. Rechtstreeksche j nen de film-exploitanten dan iets doen. Wij
invloed hebben wij daarop bij deze verkie-j willen
en ziek door gevatte koude, alsmede bij pijnen
van velerlei aard, zullen een van de hieronder
genoemde
Mijnhardt’s Poeders
U spoedig helpenMijnhardt’s Hoofdpijnpoê-
ders. Grieppoeders. V erkondheidspoeders.
Kiespijnpoeders. Hoestpoeders. Maag-
poeders. Rheumatiekpoeders. Op poeders
en doos staat de naam Mijnhardt. Let bij
het koopen hieropPrijs per poeder 8 et. en
per doos 45 et. Verkrijgbaar bij Uw drogist.
I
er naar heeft gestreefd de opnamen zoo ka
rakteristiek mogelijk te nemen. Het gaat er
bij ons niet om een eenzijdig oordeel te
vellen, maar wij willen de film van verkeerde
elementen zuiveren.
Hierna werd de aangekondigde kunstfilm
vertoond, waarin als gegeven werd behan
deld de berechtiging en veroordeeling tot
den vreeselijken vuurdood van Jeanne d’Arc,
door de kerkelijke en militaire autoriteiten.
Inderdaad werd het tragische lot van dit
zielszuivere meisje in haar kinderlijke on
bevangenheid aangrijpend verbeeld en de
botte verwatenheid van haar rechters be
licht, terwijl deze creatie door de aard en
groepeering der opnamen, duidelijk blijk gaf
van een dramatische en artistieke visie op
het gebeuren.
Een eenigszins aaneengeschakelde!’ ver-
tooning zou voor een juiste waardeering
van dit filmwerk wellicht wenschelijker zijn
geweest.
Vervolgens werd nog een interessante
film van het kampleven en de bondsreizen
der V.C.J.B. gegeven, een boeiende kalei-
doscoop van mooie en leuke kiekjes met
propagandistische strekking.
De zaal was ongeveer half bezet. Het
J.V.O.-strijkje verleende muzikale medewer
king.
i.
I.
t.
Af
De pijn is te verzachten, MB
'i het lijden te verminderen! O
Wacht niet tot de kwaal ver>
ergert, masseer direct met w
fa AKKER’s JbF
iBgK. Terucht
«neS.
l— goté.”
sK b
opnieuw door een v.-d. werd ingenomen.1 aantal in elkaar ineenvloeiende; ook in de
e„„.
tegenwoordigers in de prov. staten moeten ringen. Maar het belangrijkste
wij trachten die zetel terug te krijgen.
Het college van Ged. Staten oefent in het
gewest een groote invloed uit ten goede of
ten kwade. Onze v.-d. Statenleden hebben
bv, getracht dooi verschillende voorstellen
de plattelandsbevolking in deze crisistijd te
gemoet te komen, maar Ged. St. wenschen
daartoe niet mede ie werken. Het college
oefent ook groote invloed op de gemeente
besturen. Wij wenschen het beginsel der
zelfregeering van het volk ook doorgevoerd
te zien in provincie en gemeente. Maar tal
van raadsbesluiten behoeven de goedkeuring
der Ged. St., die daardoor een groote in
vloed op het bestuur eener gemeente uit
oefenen. De Provinciale Staten kunnen ten
deze niet tegen Ged. Staten optreden, hiér
voldoet de provinciale bestuursinrichting
niet aan de eischen der democratie.
Met het algemeen- kiesrecht is bereikt dat
onze kamers, prov. staten et> gemeente
raden namens het volk kunnen spreken.
Maar daarmede is men er nog niet. Men
Een boer en zijn zeven kinderen gedood.
In het Villgratenertal in Tirol is een la
wine van 2400 meter hoogte naar beneden
gekomen. Zij vernielde op haar weg een
drietal molens en stortte zich vervolgens op
het huis van boen Joseph Meir. Het huis werd
geheel vernield. De boer en zijn 7 kinderen
vonden den dood. De vrouw kon later zwaar
gewond gered worden.
hegft bij het bestuur immers ook met de
lichamen,, die het dagelijksch bestuur vor-
menL te maken, zulke dagelijksche besturen
moeten zooveel mogelijk overeenstemmend
van geest zijn met de volksvertegenwoordi
gingen, anders zal de democratie niet tot
haar recht kunrien komen. En dat kan alleen
als het besturend college volledig verant
woordelijkheid schuldig is aan het vertegen
woordigd lichaam. Dat is met Ged. St. niet
zoo, de v.-d. wenschen dat de provinciale
Staten het recht zullen krijgen, de Ged. St.
verantwoording te vragen ten opzichte van
hun houding tegenover de gemeentebestu
ren. Maar dat ideaal is nog niet bereikt.
Het is daarom van dubbelogroot belang hoe
de samenstelling van het college van Ged.
St. wordt en dat hangt wteer af van de
samenstelling van de prov. Staten, waarin
dus zooveel mogelijk v.-d. partijgenooten
moeten gekozen.
ben gedaan, meldde Charlie Chaplin zich
Vrijdag plotseling aan bij het hoofd van de
ischool te Hanwell, waar hij 33 jaar geleden
te Londen als leerling het lager onderwijs
heeft gevolgd.
Het hoofd stond hem toe een bezoek aan
de school te brengen, wat hij deed in gezel
schap van den bekenden teekenaar Ralph
Barton. Voor deze gelegenheid werd den
leerlingen der school door Charlie een voor
stelling van de oude Chaplinkluchten aange
boden. De 500 jongens en meisjes hadden
een ongelooflijk plezier, en dit steeg ten top,
toen Charlie het hoofd van de school medè-
deelde, dat hij de school een filmprojectie-
toestel schonk als herinnering aan zijn eigen
schooltijd, om geregeld filmvoorstellingen
voor de kinderen mogelijk te maken.
Charlie Chaplin,
Charlie Chaplin is in Engeland aangeko
men en heeft bij den eersten minister Mac
Donald op Chequers genoenmaald.
STATEN IN ALLE GEWEN SCHTE LINIATUREN,
NOTA’S, WISSELS, KWITANTIËN, REGLE
MENTEN, VERK00PB0EKJEB, BESTEKKEN,
VISITEKAARTEN, VERLOVINGSKAARTEN,
trouw- en rouwbrieven,
programma’s, tekstboekjes, menu’s,
ENZ. ENZ.
l,
stand der wetgeving op politiek terrein,
welke niet tijdig op onze waarschuwing was
ingehaald. Dat was onze waarschuwing in
1918! ook nu zeggen wij: Het is nog tijd,
pog kunt gij de noodige maatregelen nemen,
maaT als straks het onweer losbreekt is het
te laat.
Als gevolg daarvan kwam het commu
nisme op, dat zeer terecht de soc.-dem. ver
wijt het socialisme in de steek te hebben
gelaten, wat wij echter toejuichen, omdat wij
met ieder willen samenwefken, die practisch
democratische politiek wil voeren.
De liberalen, de Vrijheidsbond, gaat
gaandeweg bergaf; zij, de liberalen, hebben
groote verdiensten voor on’s volk gehad in
de dagen van Thorbecke, maar men is niet
voortgegaan met het liberale beginsel, dat
men mee moet gaan met z’n tijd. Tusschen
de oud-liberalen en de v.-d. hebben vele
jaren gestaan de Unie-liberalen; in Novem
ber 1918 zijn al die liberalen een oogenblik
plotseling democraten'geweest. Het was toen
minister mr. De Vries kon zeggen, dat de
eischen van Dresselhuijs en Ter Laan ge
lijk waren, maar bij Ter Laan was er de
wellust van de slager, bij Dresselhuijs de
offervaardigheid van het lam'! Spoedig nam
die democratische vleug een einde, de Vrij
heidsbond werd gevormd, een blok van con
servatisme, waaraan de v.-d. terecht niet
hebben meegedaan. Immers in het algemeen
is de V.-B. geworden tot aanhangsel van de
conservatieve groepen ter rechterzijde, met
name ook van de militaire politiek van deze
groepen. En als wij zeggen, dat de V.-B.,
waar zij de rechtsche politiek steunt, ook
daarmede maar een meerderheid moet vor
men, antwoordt Fock, dat de V.-B. zijn
eigen medewerkers wel zal kiezen; maar hij
zwijgt er over wie dat zouden zijn, omdat hij
vreest dat nog meer liberale kiezers de V.-B.
de rug zouden toekeeren als zij weten dat
de samenwerking met rechts werd gezocht.
Na de verkiezingen van 1929 kwam het
ministerie Ruijsch de Beerenbrouck, uit
rechtsche politici gevormd, maar dat de par
tijen ter rechterzijde niet als parlementaire
regeering willen erkennen, ofschoon zij het
altijd steunen. Tal’van leden der rechterzijde
voelen vaak weinig voor de politiek van dit
ministerie, doch steunen het alleen uit vrees
voor wat een crisis zou opleveren.
Inzake het accijnsverhoogingsvoorstel van
minister De Geer waren bijna alle leden der
Kamer er tegen, maar de geheele rechterzijde
en de V.-B. aanvaardden het omdat de mi
nister anders heenging. Met het maal- en
menggebod ging het net zoo„ de Kamer
wilde gaarne noodmaatregelen aanvaarden,
die zoo min mogelijk andere belangen
schaadden, waarop het amendementstelsel
BoonOud was berekend; de groote meer
derheid was voor dat stelsel, maar minister
Ruijsch dreigde de geheele wet in te trekken
en de rechterzijde ging overstag.
Bij deze parlementaire, constellatie komt
niets terecht van de volksinvloed, omdat men
geen regeeringscrisis Aandurft -en bevreesd
is dat dan de democratische elementen van
links en rechts elkaar zullen vinden. En dat
is toch noodig nu wij bedreigd worden door
een economische crisis als nooit te voren.
De regeering noemt de toestand der finan
ciën angstwekkend, maar tegelijkertijd stel
de ze voor een vlootuitbreiding per jaar
met 11 millioen, en de rechtsche partijen
aanvaardden het, ofschoon vooral onder de
R.-K. talloozen zijn die er tegen zijn. W
zien echter met vreugde dat daar en onder
andere rechtsche partijen meer en meer aan
hang komt voor de nationale ontwapening,
waarheen we ondanks alles gaan.
Spr. staat nu nog even stil bij het mobili-
satievraagstuk. We weten dat de regeering
het recht heeft de militaire macht te mobili-
seeren. Ontijdige mobilisatie kan echter
een volk in de oorlog storten en reeds 9 jaar
geleden pleitte mr. Marchant er voor dat de
volksvertegenwoordiging toestemming zou
moeten geven voor een eventueele mobili
satie, waartegen toen zelfs ook de soc.- dem.
waren, die nu echter wel beter weten. De
heer mr. Marchant heeft ook nu nog eens
gewezen op de gevaren, dat de regeering
door ontijdig mobiliseeren een ramp over
ons volk kan storten. En als de regeering
zoo iets zou doen, begrijpt deze dan niet, dat
het volk in z’n wanhoop naar de uiterste
middelen zal grijpen om die ramp te voor
komen, misschien ook naar niet parlemen
taire. Men zou juist verwacht hebben, dat de
regeering en de rechterzijde en V.-B. er voor
te vinden zouden zijn het volk het recht te
geven mee te spreken over de mobilisatie om
dergelijke dingen te voorkomen; maar in
tegendeel, zij beschuldigen de v.-d. revo-
lutionnair geworden te zijn. Wij zijn niet
evenals in
GROOTE AANPLAK- EN VERKOOPBILJETTEN,
Pinda Kaas GOUD
Pinda Kaas Adelaar
Ontbijtgember GOUD
Zuivere Bijenhoning
a 0.17i/2
a -1.00 rit
a - 0.50 uur
Autobussen voor gezelschappen speciaal tarief.
Trouwrijden zeer billijke conditiën.
Voor groote ritten nog speciale tarieven.
Uitsluitend nieuwe wagens.
Beleefd aanbevelend
OFF. FORD-DEALER TELEFOON 292
’/i £1. V2 fl’
90
70
80
Ontbijtgember Adelaar 65
- - 100
a fO.10 p. K.M.
a -0.15
a - 0.15
uv.uvu. .win. vviuujjiijn u v v w ie, ij vnvviiL oiv-v-nto IV i cc oov 11J LI 11 U1111 CU 1 &CWU1UC11 IC Z. IJ 11VV
omdat de prov. staten het dagelijksch be-j loonarbeiders en kapitalisten, die de klas-1 revolutionnair. Wij hebben alleen,
stuur der provincie, de Gedeputeerde Staten senstrijd strijden, welke strijd het kapitalis- 1918, gewaarschuwd! Toen zeidè mr. Mar
kiezen. In 1927 is daarin een onzer v.-d.1 me zal vernietigen, waarna de socialistische chant, dat wij achter de regeering stonden,
leden gekozen en het heeft ons teleurgesteld maatschappij zal verrijzen. Wij zeggen: er
dat toen deze moest aftreden zijn plaats niet i zijn geen 2 klassen, maar een oneindig groot politie, doch dat ze dreigde door de achter-
opnieuw door een v.-d. werd ingenomen, aantal in elkaar ineenvloeiende; ook in de
Door toeneming van het aantal onzer ver- arbeidersklassé vindt men tal van schakee-
is dat tus
schen deze groepen de middenstand zich uit-
breidt, de breede middenmassa, die men
niet kan verdeelen. Wij verwerpen het be
ginsel van de klassenstrijd en in de praktijk
kan de s.-d. ook niet regeeren volgens dit
beginsel. Sterk stond zij toen zij slechts
enkele vertegenwoordigers had in parlement
en raad en slechts kritiek kon oefenen ten
bate harer propaganda. Maar de s.-d. is
gaan groeien over de geheele wereld, er
kwamen soc.-dem. wethouders en gedepu
teerden, in het buitenland ook s.-d. minis
ters, en tot regeeren geroepen bleken zij niet
anders te kunnen doen dan de v.-d. toen
reeds deden; geen socialistische politiek
werd gevoerd, maar een vooruitstrevende
democratische politiek. In het buitenland
hebben wij dat ook in de landsregeering ge
zien, bv. van Duitschland en Engeland. En
ook wethouder Wibaut moet de ambtenaren
en werklieden op hun eischen antwoorden,
dat het leven nu eenmaal geen bier met sui
ker is!
SPOEDIGE LEVERING VAN ALLE SOORTEN
Abonnementper jaar f 2.50 fr. p.
post i 160.
Advertentièn 9 ct. p. regel. Ing
zonden mcdedeellngen hooger,
Abonnement belangrijke korting
Advertenllèn worden levens gratis ge
alMtel in de SNEEKER COURANT
De invloed van de prov. Statenverkiezin
gen op de landspolitiek uit zich in de
samenstelling der Eerste Kamer, welke door
haar verkozen wordt. Dikwijls houdt die
Eerste Kamer besluiten der Tweede Kamer
tegen, en wij zijn niet zo.o gelukkig als in
Engeland, waar het Hoogerhuis een wet
tot 2 keer kan verwerpen, maar daarna, als
het Lagerhuis voor de 3e maal dezelfde wet
aanneemt, geen invloed meer kan uitoefenen.
Wij kunnen hier slechts trachten het v.-d.
element in de Eerste Kamer te versterken
om daardoor steeds meer invloed op de
landspolitiek te oefenen. Hoe gaat het nu
met de landspolitiek?
1929 bracht geen ministerie voortkomend
direct uit de meerderheid der Kamers, geen
regeering dus direct voortkomend uit het
parlementaire stelsel, die er haar eer instelt
met de Kamermeerderheid samen te werken.
Onze ingewikkelde partijverhoudingen
maken die meerderheidsvorming niet ge
makkelijk. Wij hebben hier immers alleen
al 6 grootere partijen, s.-d.; v.-d. en v.-b.
links; a.-r.; c.-h. en r.-k. rechts en het is
uitgesloten dat binnen afzienbaren tijd een
der partijen de volstrekte meerderheid krijgt.
Voor meerderheidsvorming is dus samen
werking van een aantal partijen noodig en
voor de verkiezingen hebben de kiezers er
recht op te weten met wie men na de ver
kiezingen eventueel samenwerken wil. Doen
de partijen dat niet, dan benemen zij de kie
zers het recht van een zuiver oordeel uit te
spreken, en onze groote grief is dat tal van
partijen vóór de verkiezingen van 1929 wei
gerachtig bleven te zeggen wat zij daarna
zouden doen inzake die samenwerking.
De rechtsche partijen vormden tot voor
eenige jaren de coalitie, doen die was door
de groote verschillen tusschen die partijen
niet natuurlijk, ze is bij deze partijen meer
op godsdienstige beginselen dan op politieke
beginselen gegrondvest. Een beeld van die
samenwerking hebben we nog bij de r.-k.,
die op poltiek gebied democraten en con
servatieven vereenigt, terwijl ze eenzelfde
godsdienstig beginsel belijden. De a.-r. par
tij heeft in de dagen van de opkomst van
Kuyper de democratie in haar vaandel ge
schreven, maar toen zij tot de coalitie kwam
klonk dr. Kuyper zich vast aan conservatieve
elementen, zoodat de politiek van zijn mi
nisterie zelfs de naam chr. sociaal niet kon
dragen
Toén het groote vereenigingspunt der
coalitie, het onderwijsvraagstuk was opge
lost, traden de verschillen meer en meer op
de voorgrond, men kreeg in de protestant-
sche partijen moeilijkheid met hen, die van
de samenwerking met Rome niet wilden we
ten' (Kersten bij de a.-r., Lingbeek bij de
c.-h., die deze partijen beschuldigden het
protestantisme verraden te hebben). Daar
om zijn deze prot. partijen bevreesd uit te
komen voor eventueele samenwerking met
Rome en was vóór de verkiezingen van
1929 wat de rechterzijde betreft alles in het
duister gehuld.
Spr. komt nu op de linkerzijde.
Zijn de v.-d., zooals men vaak zegt, ge
worden bijwagens van de s.-d., omdat zij
zoo dikwijls één lijn trekken? Het feit is niet
te ontkennen, maar de v.-d. zijn niet dichter
bij de s.7d. gekomen, maar de s.-d. bij de
v.-d., het karakter der sociaal-democratie is
de laatste 30 jaar sterk veranderd. De so
ciaal-democratie streeft naar het ideaal der
socialisatie, zij erkent slechts 2 klassen,
