1
Van Houten's
CACAO
(D’È
F
I
r
Een creatie van Tante Jet.
HEEREN-BAAIl
i.
I
F
i
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
I
Har-
een
c
dus
wenscnt te maken tot het bereiken van zijn
andere
Moord te Franeker.
Gistermorgen in de vroegte heeft zich te
c
s
d
t
1
to
de
Hi
zit
sk
da
de
op
vo
Kc
na
vn
ie
Al
ve
s
c
1
kl
kr
ke
zi,
he
nc
de
te
eh
’t
he
I.
I
11
2
I
^2
2
I
F
d
E
F
z
n
d
w
h
z
b
Vl
Zi
rr
VI
Vl
hi
a:
m
F
a
t
g
d
v
E
j
-,ÖI
Instituut voor Arbeidersontwikkeling.
In het Gerechtsgebouw werd voor het I.
raitjsCue geest, die In alle kringen wuiUi
gewauideetd.
IJLST, 5 Maart. Uitslag Chr. Reciteer-
weastnjd ten bate van het Gebouw. Leider
de heer Ds. Hengeveid te uosihem.
Luim. Ie pr. mej. D. Tamminga, Boxum,
met Advent, «3/2 p.; 2e pr. mej. H. Dijkstra,
Sneek, met „In hird man”, «2/2 p. (üij lo
ting); 3e pr. de heer H. Lodewijk, uoster-
bierum, met „De Scheper”, «2/2 p. (bij lo
ting); extra prijs mej. G. Nijhuis, boxum,
met Najaarslanen, «U/2 P-; id. de heer D.
de boer, uosterend, met De Vlucht, 72 p.
Luim, lei pr. de heer P. Boersma, Leeu
warden, met De nachtwacht van Rembrand,
84/2 p.; 2e prijs de heer E. Smit, Abbega,
met De Haan, 79 p. (bij loting)3e pr. de
heer Pasma, Wijtgaard, met Angstavond,
79 p. (bij loting)extra prijs de heer berg-
stra, Wirclum, met Achter ’t slot, 74/2 p.;
idem de heer S. B. Hoekstra, Sexbierum,
met In Jagersfangst, 74'/2 p.
De jury bestemd uit de heeren Ds. Hom
mes, Ijlst, H. Feenstra, Ijlst, Sj. Rusticus,
De aankleeding van het tooneel was wel
willend afgestaan door de fa. J. L. Bakker,
alhier en het kapwerk was van den heer Kin-
dermans uit Bloemendaal.
Een gezellig bal na.
En ben ik dan thuisgekomen
Gauw myn pijpje uitgeklopf;
Even Radio genoten
En een versche pijp gestopt.
Luie stoel, pantoffels, krantje,
Da's het fijnste wat ik ken;. s
DOUWE EGBERTS zorgt ook dan weer.
Dat ik,in de wol ken "ben.
een sterk democratische tendenz gehad, Calvijn
bv. oordeelde dat men de overheid mocht af-
A. O. de derde cursus over democratie gehouden, zetten als men in strijd met haar kwam om de
Ditmaal sprak dr. De Vos over
steunen in de zedelijke overtuiging van het volk
maar zonder gezag is een democrate niet be
staanbaar. Hier komt het probleem van de ver
standhouding tusschen volksvertegenwoordigers
en het volk. Een goede verstandhouding is van
enorm belang. Diegenen dienen verkozen die dat
èn om hun zedelijke eigenschappen èn om hun
kennis verdienen; de geregeerden dienen alle
kleinzielige achterdocht en jaloezie uit te ban
nen. Daartoe is echter zelfopvoeding noodig.
Democratie is dan ook meer een verantwoorde
lijkheid dan een recht; geroepen te zijn mee te
beslissen over de gang van zaken in de staat
en maatschappij. Kennis is daarvoor noodig, ont
wikkeling is in een democratie een zeer belang
rijk ding en daarnaast zedeiijke loutering van
eigen begeerten. Wanneer eigen en groepsbe
langen worden gesteld boven het algemeen be
lang loopt het mis met de democratie. Hiei
raakt spr. een teer punt. Is er nog een algemeen
belang? Er wordt vaak aan getwijfeld en dat
is een ernstig iets, want dat beteekent twijfel
uit te spreken of er nog wel een volk is, of dat
volk niet reeds door verschil van belangen uit
een is gevallen in groepen. En juist de demo
cratie beoogt door gemeenschappelijk overwe
gen van aller belangen allen bevrediging te
schenken, maar als een volk reeds uiteengeval
len is is er geen gemeenschappelijke basis voor
die bevrediging te vinden, moet men tot het
Compromis komen en de onderdrukking der
minderheid. Het is daarom noodig te trachten de
belangentegenstellingen in de maatschappij be
langrijk te verzachten.
Het feit dat in de democratie het accent valt
op het individu geeft deze democratie een ato
mistisch karakter, de gemeenschapszin, de soli
dariteit, moeten er sterk in worden gehouden
wil zij slagen. Het fascisme en conservatisme
missen dit atomistische met hun leuze: een voor
allen, de staat vereenigt de individuen daar tot
organen welke ten bate van het geheel moeten
functioneeren. Maar zoo ontstaat een gemeen
schap zonder meer, de democratie wil de ge
meenschap van persoonlijkheden, waarin elk
individu tot zijn recht komt en waarin elk naar
zijn kunnen dient. In deze opbouw kan dan ook
het ongelijke tot zijn recht komen.
Spr.’s conclusie is dat wij moeten vasthouden
aan het beginsel der onschendbaarheid van het
individu, aan zijn recht tot zelfbepaling, maar
tevens dienen te beseffen dat de enkeling leeft
in grooter verband, aan welks lotsbestemming
hij meewerkt en ten opzichte waarvan hij
een zware verantwoordelijkheid draagt.
Er was eenige discussie.
„De zedelijke religie. Vanuit het Calvinisme hebben zich deze
achtergrond der democratie”. Spr. rechtvaardigt democratische gedachten ontwikkeld.
Achter de democratie zit dus het beginsel van
»Wat zeg je daarvan?Wat voor cacao?-.Van
Houten’s natuurlijk; met die pittige cacao maak je de
fijnste pudding. Ik zeg altijd: ’t moet goed smaken,
anders begin ik er niet aanNet wat je zegt; degelijke
waar en voordeelig, daar kom je het verst mee. En dan..,
voor een pudding heb je wat meer noodig dan voor
een kopje cacao Op die manier krijg je aan het eind
van de maand de bus leeg en ben je zeker van het>
«Eigen Tijdschrift.^
baar goed en dat recht dient niet noodeloos be-
kort. Wetten dienen steeds te rusten in het is? Men had 1
volksbewustzijn, als dat niet het geval is slaagt toen Davids al zijn oude liedjes door
ook geen goede wet. Gezag zal altijd moeten dige meisjes de revue liet passeeren. Wan
neer men veel en gezond wil lachen, dan
xunnen we ’t aanbevelen. Van harte”.
souvereine voik die vrijheid bepeiken kan. Alen
stelt zich dus zeer scherp tegenover monarchie
en oligarchie en spreekt zich uit voor de regee-
ring van het volk, door en voor het volk. Vóór
deze verklaringen werd alleiminst erkend dat
alle menschen aezeltde rechten hadden, de ko-
ning was toen de despoot, hij was ae staat, bet
voik was er voor hem en de kleine groep, die
deelde in macht en gezag.
Korter is de gronogeuachte der democratie
reeds uitgedrukt door een der officieren van
Ciomwell (X 1650), die zeide dat ieder mensch
hetzij arm of rijk, het recht had te leven naar
eigen wil. Inderdaad is democratie het zelfbe
schikkingsrecht van den mensch, de armste zoo
wel als de rijkste heeft het recht zijn leven in
groote lijnen te bepalen; de armste is in dezen
gelijkwaardig aan de rijkste. Het Christendom
zegt het zoo, dat alle menschen gelijk zijn voor
God. Hier komt een der belangrijkste gedach
tenreeksen, waarop de democratie steunt, aan
het licht' nl.: het Christendom. Niet echter alle
stroomingen daarin; immers het conservatieve
Christendom eischt onderwerping aan het be
staande gezag en verklaart de bestaande orde
voor heilig. Uit het Chiistendom zijn echter
altijd revoiutionnaire en democratische stroo
mingen voortgekomen. Dat dit een feit is bewijst
de geschiedenis. Het Calvinisme heeft vroegerJ richting de staat dient te worden bestuurd. MenPauze muzikale
heid, de smeulende levensmoed weer in hen
opviammen. Deze zware rol werd zoo over
tuigend vertolkt, dat de uitbeelding zonder
overdrijving een creatie mag worden ge
noemd. Verder dient nog arzonderlijk ver
melding het uitmuntende spel van Dieuwke
Zijlinga, het vroegere kostschoolmeisje, dat
nu in indië is teruggekeerd en waar Wilco
door zielsverwantschap een diepe en innige
genegenheid voor voeit. Maar ook de overige
nguren ais Dolly, Wilco s vrouw, die hem
een gedurige ontgoocheling en teleurstel
ling bereidt en zijn geluksdroom wreed ver
nietigt. Mr. Hardius, de bankdirecteur eh de
andere rollen werden veelal zeer goed en
met begrip gespeeld en getuigden van een
serieuze opvatting en ambitieuze toewijding.
De regie was uitstekend.
Het talrijke publiek heeft kunnen genieten
van een mooi tooneelstuk en boeiend spel
en gaf dan ook in een hartelijk en welge
meend applaus
Het Sneeker
vrouw van J. v. d. Meer te Franeker, zeer
ten verdriete van haar man. Dien morgen
heeft van der Meer de melkrijder op zijn
melkschuit langs de Schalsumervaart opge
wacht en hem na een woordenwisseling te
water geworpen. Van Wijngaarden werd
later bewusteloos opgehaald en is overleden.
Van der Meer heeft zichzelf bij de politie
aangemeld.
Een.onderzoek is in vollen gang.
De vechtpartij met doodelijken afloop nabij
Franeker.
Het Leeuwarder Nieuwsblad meldt nader;
Omtrent het gebeurde meldt onze corres
pondent te Franeker het volgende:
Donderdagmorgen werd ons rustige stadje
opgeschrikt door de mare, dat er op den
acnaisumerweg een moord gebeurd was.
Men vertelde, dat de bestuurder van de
melkauto der Berlikumer melkfabriek, E.
Wijngaarden, wonende te Beetgum, door R.
v. d. Meer, wonende alhier, was doodgesto
ken, terwijl anderen meedeelden, dat hij hem
had verdronken.
Bij nader onderzoek bleek ons het volgen
de:
Op den driesprong, Schalsumerweg en
den weg naar Arkens, waren Wijngaarden
en Van der Meer vanmorgen om acht uur
aan ’t vechten geraakt. De vrouw van den
arbeider Hessel de Jong hoorde het rumoer
en liep naar haar buurvrouw, die zij ver
telde, dat twee mannen op den weg aan 't
vechten waren. Toen men buitendeur kwam,
ook de zoon van buurvrouw Sipke Dijkstra,
zagen zij de vechtende mannen en hoorden
roepen: „Ik slaen dy deal”
T egelijkertijd kwam Hessel de Jong, die
het rumoer bij zijn boer op de plaats ge
hoord had, al Op de fiets aanrijden. S. Dijk
stra en hij snelden er heen, maar zagen op
een gegeven oogenblik niets meer van de
vechtende mannen. „Zij liggen zeker beide
in de sloot,” zei Dijkstra tegen De Jong.
Dit bleek ook zoo te zijn, want toen zij na
derbij kwamen, zagen zij een der mannen,
die druipend nat was, uit de sloot komen.
Zoodra hij op den wal was, gooide hij zijn
jas uit en reed in een snel tempo op de fiets
weg in de richting van de stad.
Toen Dijkstra en De Jong bij de sloot
kwamen, zagen zij E. Wijngaarden, die zi]
beiden wel kenden, onder water in de sloot
liggen. Direct grepen zij hem beet, de sloot
was niet diep, en brachten hem op den wal.
Oogenblikkciijk werden doktoren en de po
litie gewaarschuwd. Dr. Oosterbaan was het
eerst ter plaatse en paste direct kunstmatige
ademhaling toe, maar het bleek reeds te laat
re zijn. Hierbij oieek tevens dat W. drie snij-
wonden aan zijn hoord had, een groote in
het achterhoofd, een bij de slaap en een
boven het oog.,
Intusschen waren de gemeentepolitie en
de mareciiciussee ook ter plaatse gekomen,
die het lijk van W. met een deken toedekten
en er de wacht bij hielden.
Later is net lijk per orancard naar ’t po
litiebureau gebracht.
Van der meer nad zich intusschen naar
de stad begeven en zien zelf bij de politie
aangemeia. wok hij was bloedend aan het
huoid verwond. Naar wij vernamen moet de
oorzaak van deze treurige vechtpartij worg
den gezoem in een onbestaanbare verhou
ding tussenen den versiagene Wijngaarden
en ue vrouw van van der meer, die de woe
de van van der Meer moet hebben opge
wekt. Een poosje geleden zouden W. en
v. d. M. over deze vernouding ook al eens
twist hebben genad, maar toen nep het zon
der veruere gevolgen at.
Hedenmorgen zat Van der Meer op het
politiebureau om met het lijk van den ver
siagene gecomronteerd te worden.
Dat dit geval groote opschudding in onze
plaats verwekte, oenoett geen nader betoog.
De dader K. v. d. Meer was machinist op de
stoomboot Prins van Oranje en stond zeer
goed bekend. Vrij algemeen wordt in de
stad partij getrokken voor den dader.
Volgens het getuigenis van de vrouw van
Nijland. De prijzen waren door verschillende den dader, moeuer van 7 kinderen, is zij en
zaken te Sneek en Ijlst gratis beschikbaar zij aneen de scnuid van hetgeen gebeurd is.
gesteld. Wij zijn haast 19 jaar getrouwd vertelde
uiting aan zijn gevoelens.
Jazz-trio verleende in de
medewerking.
Aankondigingen.
Zaterdag 7 Maart S'/4 uur.
onie. Soirée dansante Studiesport,
Zondag 8 Maart. Harmonie. 8 uur. Steun in
den Strijd. Vroolijke avond. Muziek, voordrach
ten en tooneel.
Woensdag 11 Maart. Sijbrandaburen, bij H.
v. d. Bosch. Op. verg. afd. Terzool, bond van
-andpdchters. Spr. de heer-Wesbonk.
Woensdag 11 Maart. 8 uur. Harmonie. Louis
Davids met z’n revue ,,’t Is voor de bakker”.
Vrijdag 13 Maart. Aere Perennitts. 8 uur.
Sneeker Montessori-school en afd. Ned. Mon-
.essori-ver. Openbare verg. Spr. de heer S. de
Vries, Amsterdam, over: „Zelfopvoeding in de
agere school.
woensdag 18 Maart. Amicitia. 3e
«bonnenaentsconcert. Beatrice Harrison, cel-
istn.
Dinsdag 24 Maart. Harmonie. S.D.A.P. Ds.
Banning.
Dinsdag 24 Maart. Gouden Leeuw. 8
Jaarverg. Ver. voor Ziekenhuisverpleging.
Bioscoopnieuws.
De Amicitia bioscoop heeft
weikelijk omungewone fdm in „Zigcunei-
etdc”, naar de operette Zigcuneriieoe var
v.énar. In de nootdroi tic boen we niemano
.n.udcr dan de beroemde bariton der Me
tropolitan opera te Mw York Lawrence
iiooett. Het scenario voert ons naar d>.
<auka»us waar Yegor, het huofd van eer>
00 vei bende buut. Daar in een herberg
uuimoei prinses Vera (Catherine Dale Owen)
mm en zij is zeer onder de indruk van
zijn prachtige zang. Als later Yegor om
zijn zuster ie wreken prins «erge, de broei
van Vera, doodt, wil zij hem doen gevan
gen nemen, maar Yegor senaakt haar. Doen
r.rmses Vera weet turn door soldaten u
doen gevangen nemen en wordt zelf bc-
viijd. W ouuer baar tijk zijn echter ae w.gen
der helde, waut als de soldaten Yegor mei
ue knoet ranselen en hij toen zijn itedere.
zingt, ontwaakt diep tn Vera’s hart weci
ue ueide voor dezen onverschrokkeue, zij
oeviijdt hem en vraagt hem vergitteuh
Doen Yegor zegt, dat zij elkaar mei kun
den haten, een prinses oehcOit echter in
een paleis, een bandiet in de bei gen, mi»
semen zal er echter een tijd komen dat
niets hun liefde meer in de weg staat.
Doelend van innuud is deze tilm, ook
muzikaal een meesterstukje. Ader aai d gsie
momenten levert het opheden van otau
Lamel en Uitvet Haruy in deze him.
De bioscoop bij de W aag heeft
„Ouder de Daken vau Parijs” een mecstei-
werk der Franscue lUmkuust, dat geen aan
beveling meer behoeit. De ctné^st Ket.e
ciair, oracht het h^rt van Parijs, Mummaiuc
nier op het wkte dock, Albeit Ptejcau heelt
-- Oom de Neaenauasche per»
ringen beheerschen toch vaak veel meer ons n°ch maatschappij. Maar de democratie erkent
practisch levensgedrag dan we wel denken.
Het betreft in dit geval waardeeringen van
bv. begrippen als mensch, gezag en staat. Men
zal bv. geheel anders over het gezag en den
staat denken al naarmate men de mensch waar
deert als goed of slecht.
Spr. gaat nu terug tot de Fransche revolutie
van 1789, die het eerst de moderne democratie
in het staatsbestuur tot uitdrukking bracht, dus
de politieke democratie. Wel waren er in de oud-
heid oemocratieën geweest, maar dat was op
kleine schaal. Vóór ae eerste nationale vergade
ring. in Dranklijk wetten uitvaardigde gaf zij uit
de „Verklaring van de rechten van den mensch
en den burger”. In die verklaring wordt de ge
lijkheid van nature van alle inaividuen erkend:
vrijneid, eigendom, veiligheid en weerstand tegen
elke onderarukking, zijn s menschen natuurlijke
rechten. De onathankeiijkheidsveiklaring van de
Ver. Staten van Amerika, 10 jaar te voren, op 4
Juli 1776, afgelegd, bevatte soortgelijke gedach
ten. Amerika is dus eigenlijk de oudste demo
cratie.
In beide verklaringen wordt de overtuiging
uitgesproken dat alle menschen van nature ge
lijk, en vrij zijn en dat alleen de wet van het
Wij zijn haast 19 jaar getrouwd, verleide
ze ons, en twist van ernstigen aard is nog
nooit voorgekomen.
Ongeveer anderhalf jaar geleden is een
Franeker aan de Schalsumervaart een drama verhouding ontstaan tusschen den chauffeur
afgespeeld, waarbij de melkrijder E. Wijn- uit beetgum en de echtgenoote van Rein v.
gaarden van Beetgumermolen is verdronken, d. Meer, die daar zeer op tegen was en zijn
Deze had connecties aangeknoopt met de J vrouw daarover meermalen onderhield. De
Vrijz.-Dem. Tooneel- en Muziekclub.
Gisteravond hield de Vrijz.-Dem. Tooneel
en Muziekciub een teestavond in de Har
monie, waar werd opgevoerd „De Rechte
Lijntooneeistuk in 3 oednjven van J. ra-
oncius. Het snik speelt geuurende de tegen
woordige tijd in Nedenaridsch indië en oe-
handen ais nooidgegeven het leven van den
wnsKrachiigen Wnco de Hond, de bestaans-
botsingen en innerlijke connicten, die wor
den geschapen door den Dijzonaeren aard
van zijn wezen. Hij is de man die onder alle
omstandigheden ae rechte lijn wn nemen
door net leven, en geen snnksche omwegen I
wenscnt te maken tot het bereiken van zijn i 0 -
doei. En ai doet de stugneid van zijn uiternjk 1 ‘s un‘>u*'dig in haar lot over deze t.lm vo.
voorkomen hem misschien ongevoelig uj-1
ken, zijn intieme kennissen weien weiK een
warm-menscneiijk hart daaronder klopt. Un-1
veroiddenjk is hij tegenover laagzieuge na-
turen, maar mensenen die door een qnior-
tuinujke lotsoescnikking of weifelmoedig
Louis Davids revue.
Louis Davids komt over eenige dagen in
de Harmonie met de revue ,,’t Is voor de
bakker” waarmee hij thans op tournee is.
Uitstekende persbeoordeelingen vielen
Uitstekende persbeoordeelingen
hem ten deel.
„Ik heb nog nooit, zoo schrijft de „Tel.”,
een revue zien mislukken, die Davids had
als middelpunt. In een der voornaamste
deelen van deze revue komen alle belang-
rijke revueliedjes van Davids ten tooneele
en hijzelf staat op de plaats, waar anders
zijn groote broer staat, de kapelmeester H.
Davids. En het werd een onofficieele huldi
ging aan den zanger-componist van alle
liedjes, die nog in het hart van den Amster
dammer leven. Als je lachtZandvoort
in het Bosch De kleine manal die
liedjes, waarin Amsterdam zichzelve her-1
kent en min of meer geroerd om zichzelve
.acht en huilt.
Deventer Dagblad: ,,’t Is voor den Bak-'
ker met deze revue. Zij geeft een avond
van genot en blijheid, dank zij de eminente
20-50 ct. per ons sf
U u^üiken van yenüt.
behoeft met allen in staat te zijn zelf wetten te
maken, maar kunnen meewerken om de groote
lijnen te trekken en ter beoordeeling daarvan
kan men de menschen wel opvoeden.
De bestaande orde wordt zoo gemakkelijk
vergoddelijkt zonder dat men naar de zedelijke
rechtvaardiging er van vraagt. In een democra
tie vindt ze deze in het feit dat ze steunt op
het vertrouwen van het volk.
Democratie veronderstelt een centraal gezag,
als men extreem individualist is als de anarchist
Bakoenini verwerpt men natuurlijk ook de de
mocratie; het anarchisme verwerpt immers alle
regeering. Ook Lenin stond min of meer op dit
standpunt; ook zijn doel was afschaffing van
de staat, dus van de politieke democratie; hij
wilde deze alleen tijdelijk gebruiken tegen de
uitbuiters; het doel was ook bij hem tenslotte:
geen gezag, geen ambtenaren.
Doch dit is toch al te optimistisch gerede
neerd; hier is het vertrouwen in de mensch al
te groot, er zal altijd wel eenige mate van
dwang noodig zijn en goed onderlegde ambte
naren zullen wel nooit kunnen ontbreken, even
min als volksvertegenwoordigers.
Kan men dus van al de tegenstanders der de
mocratie niets leeren? Zeker, zij wijzen immers
op waarheden waarvan wij ons steeds
rekenschap hebben te geven. Bv. dat het doei
der wetten moet zijn niet zooveel mogelijk, maar regie en voordrachtskunst van Louis zelf
zoo weinig mogelijk te verbieden. Niet alles ka:i rasechte malsche humor, die het hart doet
gereglementeerd, de vrijheid is een zeer kost- open springen”.
Apeldoornsche Crt.„Of Davids populair
-M--. '.„J moeten hooren meezingen,
aar-
deze titel met de mededeeling dat hij de ge
dachten wil nagaan welke er liggen achter de
moderne democratie, welke overtuigingen, welke het individualisme, de enkeling is het hoogste,
waardeeringen dus. Oveituigingen en waardee- niets gaat hem in waarde te boven, noch stand
I de noodzakelijkheid van samenwerking der in-
dividuen tot vorming van een centrale leiding,
ze spreekt dus ook een groot vertrouwen in den
mensch uit, nl. dat hij in staat is zijn streven en
verlangens te beperken tot zoover die samen
werking dat eischt.
Om de democratie juist te waardeeren moet
men ook eens zien naar haar tegengestelde stel
sels, bv. dat van het fascisme, waarbij de staat
het een en het al is geworden, het individu is
middel, het doel: de staat. Het individu is er
alleen om de staat nuttig te zijn, de staat wordt
geacht te zijn een hooger leven dan dat van het
individu. Ook het bolsjewisme telt het individu
niet, het wordt verbruikt, opgeofferd aan de
wereldrevolutie, aan de productie. Zoowel fas-
cispie als bolsjewisme erkennen dus slechts de
waarde van het individu als deel van een ge
heel, niet als een zelfstandigheid, die desnoods
het recht heeft zich tegenover het gezag, de
staat te stellen.
Wij zullen niet ontkennen dat productie, staat
of revolutie belangrijk zijn, maar wij achten juist
het individu het hoogste, ten wiens bate al dat
is. Wij voelen in deze stelsels de
mensch te veel uitgeschakeld.
Men zal zich tegen de democratie ook ver
klaren als men geen vertrouwen in de mensch karakter zijn gevallen, doch nochtans hun
heeft, in zijn inteliectueele bekwaamheden noch louten willen herstellen, reikt hij gaarne de
in zijn zedelijke kracht. Wie met de Heidelberg- helpende hand, en meermalen hoer zijn op-
sche Catechismus zegt: De mensch is van na- reent vertrouwen en krachtige persoonlijk-
ture geneigd tot alle kwaad, onbekwaam tot
eenig goed, bij hem komt allicht de meening
naar voren dat er een gezag, van boven af het
volk opgelegd, noodig is, men krijgt dan het ko
ningschap bij de gratie Gods. Het Goddelijk ge
zag der overheid is de gedachte van het Chris
telijk conservatisme, dat overigens wel uit no
bele overwegingen kan voortvloeien. De con
servatief meent dat het volk niet in staat is zich
zelf te besturen en van boven geleid moet wor
den. Groen van Prinsterer, ongetwijfeld een
conservatief van goeden huize, bestrijdt dan
ook hevig de Fransche revolutie. Alle macht is
uit God, zegt hij, niet uit het volk. Beide par
tijen, a.-r. en c.-h., beamen dit.
De vraag rijst echter: hoe weet men dat dit
alles is Gods wil. Uit de H. S., zegt men. Maar
kan God dan niet spreken door de gewetens en
overtuigingen der menschen? Kan de stem des
volks niet die van God zijn? Natuurlijk is, bij
wie zoo denkt, zeker vertrouwen in de mensch
vooropgesteld in zijn zedelijke zoowel als rede
lijke toerusting om mee te bepalen in welke
Gij
ktw
nie1
gel
is
Dij!
reinl
datz
A
- -oio
mtt
dan
opl«
uur.
>g|IAynt;
4
V.
I
c
I
V
A%i
te’
stil
d’
S(
bi
sl
bi
ei
tc
sl
ui
g'
w
m
V(
L
Cling® Doorcnto»
i
rlo-zzi 4-ï+nl maF m a rl a <1 a a 1 i t-t rr rlnF V»iï rl a rru_
A 51
x Ex
kei,
hetb
enb<
