t.
LZ'
L -LZ/
y
I
B
I
Skiedkindige Oanteikeningen
oer
De Pink Pillen
bentellen het bloed, versterken de xenuwen,
zij vormen een geneesmiddeldat zijn
doeltreffendheid heeft bewezen in alle
gevallen van bloedarmoede, neuras
thenie, algemeene verzwakking,
stoornissen, veroorzaakt door den
groei, of het keeren der jaren, maag
pijnen, hoofdpijnen, zenuwuitputting.
De prijs der Pink Pillen bedraagt f. 1,75 per
flacon, f. 9 per zes flacons. Hoofddépöt i Jaceb
Marisplein, 23, te Amsterdam. Eischt dit adres
en de Hollandsche gebruiksaanwijzing, De
Pink Pillen zijn eveneens te verkrijgen bij
alle goede apothekers en drogisten,
Officiéél Gedeelte.
H
’I
i
Oplossing door gezond verstand.
I X X
B-
y
J
I
den
I
»jè
VOO
den
wa;
hou
schi
bor
als
fl
lei
I f
IK?,
A
Zwart te Nijemirdum.
str
I
I
Gevonden Voorwerpen.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
kear fierder bisprek fen
’t
Wirdt forfette.
„It aide Fry slee Terp, fen A. H. de
-) For it sketske haw ik de kaert fen 1698
2
3) Haubois-pleats fen J. Bootsma.
4) Hjir wennet nou op Tj. Hoekstra.
Andringa-state stie ienris, der letter Fr.
Abina’s pleats stie (nou al öfbritsen en it
hiem forgroeven).
B) De pleats fen P. B. de Jong.
7) J Jimtes Sybrandij.
l.v.A.O.
D. A. v.
va
pr
PÜ
tre
is
ko
da
off
bi
di
o]
V(
hi
di
P'
bt
hi
Di
SC
Di
tn
in
ha
kt
ee
ze
sti
te
O(
ht
su
di
fil
de
m
W
<s
SKE ARNEGOUTU M
samle troch
UPCKO FEN SCHERNHEMSTRA.
33.
1
het
ker
str,
uitl
1 r\v
sie
in
in
st
H<
la.
O<
ba
ge
en 1
de
0
dt
va
O,
po
aa
nir
be:
ge
te
mi
nil
scl
dei
eei
vei
we
1
dri
om
ne<
dei
gei
eer
fen
het
wa
hec
ver
zei
No
adi
ik j
In
noo
T
nën
gen
hij
vers
I. v. A. O.
De utopische socialisten.
ker,
hebt
enb
>z
ifer
A ST&
I
is
stri
wo
Kerknieuws.
Door de Geref. Kerk alhier is in de
vacature Ds. D. Koopmans beroepen Ds. D.
phus 25; Wymbritseradeel: roodvonk 3;
1, rood-
Dij
rein'
dat:
v
- -ed)O
met
dan
opl
Gij
kin
nie
gel
is
te’
sti
Al
ve
varen met de bestaande volgens hen van God
verordineerde orde dan met een nieuwe maat
schappij. Van di^zijde hoort men dan het ver
wijt van utopie. Alsof het een verwijt kan zijn,
dan in de besten onder ons het utopische steeds
weer uitbreekt, als bij een Jaurès, die in het
socialisme de hoogste levenswaarden tot een
cultuur wilde verheffen, of bij een Herman Got
ter, die in „Pan” het streven uit naar het weer
één worden van het menschdom met het heelal,
een eenheid die vroeger was en verloren ging.
En wie zal ontkennen dat in hem zelve niet
iets van dat utopische is? Het bestaan van de
utopie is gerechtvaardigd omdat zij is datgene
wat het menschenleven, hoe ongelukkig overi
gens ook, kleur geeft, uit het zgn. waandenk
beeld zijn de grootste gedachten ontsproten. En
als, in dit drukke leven, we ons wenden tot de
verbeelding of de herinnering, vinden we daar
de utopie. Tolstoi droomde zijn utopie van de
wereldvrede. En onze utopie, ons denkbeeld, da
moeizaam verwezenlijkt zal worden, is de uit
eindelijke overwinning van het socialisme; wij
zijn op onze toch naar het beloofde land, dat
wij misschien niet zullen betreden, maar waar
heen wij de weg banen. Soms, als we op die
tocht een heuvel beklimmen, laven we ons aan
een zon, die nog niet de onze is, maar haar
licht blijft ons bij, het is het kleinood van onze
socialistische utopie. En utopisten als Plato,
More, Fourier, St. Simon, Marx, Tolstoi, Jaurès,
Pieter Jelles zijn de lichtende bakens in de zee
van het strijdende zich zelf bevrijdende prole
tariaat.
De voorz. de heer Sikkes sloot mei een woord
van dank aan den spreker.
zal Mr. A M. Joekes spreken over „De taak
der jongeren”. Na de pauze volgen dan een
vroolijk één-actertje en een paar cabaret
nummers, w.o. het ptreden van 12 revue-
girls. Het geheel belooft een mooie avond
te worden.
Aanwezig aan het bureau van politie,
Martiniplein, en aldaar te bevragen op alle
werkdagen tusschen 11 !/2 en 12'/2 uur, de
navolgende voorwerpen als gevonden gede
poneerd op 12 Maart: boodschaptasch; ko
peren vingerhoed.
Aanwezig en te bevragen bij de navolgen
de ingezetenen, onderstaande voorwerpen,
als gevonden aangegeven op 12 Maart 1931:
drie zakken gort, P. v. d. Laan, Pr. Hen
drikkade; combinatietang, G. Holkema,
Kloosterdwarsstraat 43; paar kinderhand-
schoenen, E. IJpma, Leeuwarderkade 3; rij-
wielpomp, P. van Berkum, Oppenhuizerweg
29; sleutel en kinderhandschoen, U. de Wit,
Oosterdijk; 6 zilveren lepeltjes, R. Steen
beek, Monnikstraat 7; rijwielhandbescher-
mer, A. Van Foeken, le Woudstraat 4; huis
sleutel, B. Has, Geeuwkade 62; Edammer
kaas, Sj. Stilma, Lemmerweg 25.
geaster tsjerkje der aerdich mank de huzen.
Ho seoene hja der komme mei riderij? freget
de frjemde him öf. Niis is er by de leane nei
Haubois it foetpaed nei det doarpke forby
kommen, mar der kin gjin riderij laris. Mar
al gau kriget er klearrichheid. Hy stapt in
rejael spil4) forby en al gau dêrnei sjucht
er in reed oan syn rjuchterhrin. Dy is ek
birydber; tominsen nou, mar winterdei scil
’t net tafalle. De frjemde bliuwt efkés stean.
Hy wit net goed hokfor kant er ut moat,
hwent hy stiet op in fjouwersprong. Op dit
stuit hellet him in oare foetgonger, in boer
fen Goutum, yn. Dy sjucht him der sa for-
legen stean.
„Hwer moat de reis hinne, hearskip,” fre
get er nijsgjirrich, „Skearnegoutum,. maet!”
andert de frjemde, „kinne Jo my it paed ek
wize?” „Wis wol”, andert de boer, „ik wenje
dêr, moat Jo witte! Nou, kom mar mei, den
rédde wy ’t wol togearre scoe ’k tinkel”
En hja geane togearre fierder; de leane
nei Loaijingea oan hjar rjuchter- en dy dêr
tsjin oer, oan hjar lofterhan lizze liftend.
„Det leantsje oan Jou lofterhrin giet nei de
trekfeart; der kin Jo oersetten wirde for tn
duit en op dy menear ek to Goutum komme.
Mar den dürret de reis folie langer, moat Jo
witte,” leit de boer üt.
„Soa,” andert de frjemde, „hwet bochtet
dizze dyk, net?”
Net lang hawwe hja noch togearre roun,
den is der al wer in dyk. „Wy neariïe dy de
Spearster dyk’’, seit de boer, „dy draeit en
slingert det it hwet mrils is. Hy is noch slim
heech op party plakken en hjir en dêr hat
men noch fen dy kolken, dy’t wize op de
eardere brekken fen de dyk.”
„Wirdt der in bult gebrük fen makke?”
freget de reisger.
„Ja, giet noch al; der wenje in stikman-
nich boeren oan. De earste pleats dy’t Jo
sjugge, dêr op dy terp, is Andringa state6).
Dêr heart in stim by. Dy’t den komt e) is
ek. stimdragend. Deun dêr bij leit in hege
terp. Fierderop lizze noch twa stimdragende
pleatsen. Op ’t lést komme Jo den op 't
Spears. It earste spil dêrre oan Jou rjuchter
hrin hjit Albarda-state'’), in aid bouwirk,
dêr’t sunt jierren en jierren forname ljue
op wenne hawwe.”
Pratende wei komme hja op ’t lést by in
brede opfeart. ’t Is de opfeart dy üt de Trek
feart komt en nei Andringa-state rint. De
dyk makket hjir in skerpe bocht en rint nést
de opfeart nei de trekfeart.
In hege tille, „Hege Syl” neame de min-
sken him, seit de boer, böget der oer hinne
en fen it heechste punt hat men in moai ge-
sicht op de neiste omkrite. Mar de twa reis-
gers toevje der net lang. Hja drafkje by de
lichte fen de brêge del en forfetsje hjar
tocht. It -giet mar altiid by in opfeart Irins,
dy’t it forlangstik is fen de Andririga-op-
feart. Oan’t op ’t lést dc dyk ütrint op in
moai hege wei. „Dy giet nei Ysbrechtum ta,’
bitsjut de boer, it Westen ynwizend. „Wy
geane lykwols dit lege dykje del en mei in
telmannich binne wy to plak.” Aloan hawwe
hja de brede opfeart mar nést hjar en as
hja de bürren yn geane, den pas forlit er
hjar.
De oare
kaertsje.
Yï- A 5-'
HINDERWET.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van SNEEK maken bekend, dat door hen
aan de
firma KIEZEBR1NK Co.,
uitgevers-drukkers te Sneek
en haar rechtverkrijgenden vergunning is
verleend tot uitbreiding van de drukkerij,
door bijplaatsing van een electromotor van
10 P.K., voor het in werking brengen van
een Heurekapers met vouwmachine, tér ver
vanging van een snelpers en een vouwma
chine met een electromotor van respectieve
lijk U/2 en 2 P.K., en met verplaatsing van
de aanwezige twee snelpersen met vouyy-
machine, dynamo en degelpers, welke wor
den in werking gebracht door electromoto-
ren van respectievelijk 3, 2, 2 en l'/2 P.K.
in het perceel Kleinzand no. 7, kadastraal
bekend gemeente Snèek, Sectie B, no. 3725.
SNEEK, 14 Maart 1931.
Peopl-Feéstavond V. D. J. O.
wil reizen krijgt een pas; wil hij langer in een!Op Zondag 15 Maart a.s. zal de V. D. J. O.
plaats blijven, dan moet hij daar mee-arbeiden.haar jaarlijksche uitvoering in de Harmonie
Goud eri edelgesteenten zijn in Utopia niet in tel/houden. Het programma ziet er welvoorzien
het is kinderspeelgoed. De kinderen krijgen goed uit. Na opening door den voorzitter zal wor-
onderwijs. Slechts enkelen worden voor de we- den opgevoerd „De Held”, eeen schets uit
tenschap opgeleid en zijn dan verplicht hun ken- de wereldoorlog van A. M de Jong. Daarna
nis ten dienste der gemeenschap te stellen.
De filosofie der bewoners komt hierop neer:
De ziel is onsterflijk, de deugd wordt na de dood
beloond, De levenstaak is: het lijden van den
naaste te verzachten, hem vreugde deelachtig te
doen worden. Onder vreugde wordt verstaan de
harmonie tusschen alle functies van lichaam en
ziel. De bewoners beoefenen de sport en doen
Voor het instituut sprak gisteravond in het'alles om het lichaam gezond en schoon te hou-
Qerechtsgebouw de heer dr. Abas over boven-'
genoemd onderwerp.
Na een breede uiteenzetting ter rechtvaardi
ging van de keus van zijn onderwerp zegt spr.
dat de tijd schijnt gekomen de aandacht te
schenken aan innerlijke versterking der bewe
ging om haar geschikt te maken voor haar his
torische taak en tot die innerlijke versterking
kan een overzicht van het utopisch socialisme
bijdragen, dat utopisch socialisme, dat niet van
den modernen tijd alleen is, doch er was van
het oogenblik af dat men trachtte, ook in de
oudheid, de aandacht der bezitters en regeerders
te vestigen op de nooden van het volk. Te meer
verdient dat utopisch socialisme de aandacht
omdat, wat eens utopie werd geheeten, nu word,
opgeheven in de werkelijkheid, wat nu op de
transparanten onzer demonstraties staat, were
eens waandenkbeeld in onze beweging geacht
Het moderne socialisme vindt zijn grondslag
in de snelle industrialisatie van Europa om
streeks de helft der vorige eeuw, doch de voe
dingsbodem was sedert eeuwen bereid, bezaait
met de gedachten van velen, de industrialisatie
bracht het geschikte moment voor het opgroeieri
van dat zaad; het socialisme is gegroeid uit een
reeks van door de eeuwen geuite gedachten er.
het is een geheel willekeurige, opzettelijke schei
ding tusschen het socialisme van vóór 1848 er.
dat van daarna, welke Engels’ brochure „Van
utopie tot wetenschap” maakt.
Wat is utopie? Volgens de algemeene opinie:
waandenkbeeld. Maar in een Italiaansch woor
denboek vond spr.: idee, die niet onmiddellijl
voor verwezenlijking vatbaar is, en dat is naar
naar binnen en naar buiten hevig beïnvloed. Het
is kenmerkend voor de mentaliteit van ons volk
dat onze woordenboeken zich houden aan dc
verklaring: waandenkbeeld, maar tevens geer,
wonder, dat de Latijnsche volken, minder realis
tisch nuchter, de andere geven. W ij vinden
„idealisme en zoo” een zeer schoone zaak voor
anderen, maar wij zelf zijn nuchter en zakelijk
en deze nuchterheid is ook in de socialistische
beweging binnengeslopen en heeft haar optreden
naar binnen en naar buiten beïnvloed. Het
Orieksche woord waaraan utopie ontleend is
beteekent „nergens”, Utopia is dus Nergenshui-
zen. Dit woord kwam in de mode sinds Thomas
More, die in de 16e eeuw een boekje in het
Latijn uitgaf, Utopia genaamd, waarin hij een
reiziger verre landen laat bezoeken en die in
Utopia een model-maatschappij aantrof. More’s
bedoeling was de aandacht te vestigen op de
bestaande wantoestanden in Engeland en door
de tegenstelling: beschaafd Engelandonbe
schaafd Utopia, een scherp licht op die wantoe
standen te werpen. Het geheele maatschappe
lijke systeem van Utopia is door More uitge
dacht en volledig in overeenstemming met de
eischen van het moderne socialisme; ’t geschrift
zou als werkprogram zoo kunnen worden over
genomen, natuurlijk met inachtneming van de
eischen der moderne techniek.
More werd geboren in 1478; hij was als kind
al zeer begaafd, werd advocaat en was nog
geen 30 jaar toen hij lid van ’t parlement werd, --=.------ -o—
waar hij oppositie voerde tegen koning Hendrik gelang bedacht en meenden dat ze meer gebaat
VII, voor wie hij moest vluchten, maar na wiens
overlijden hij weer terugkeerde. Zijn beroemde
boekje verscheen in 1517. Voor het verscheen
had o. a. onze landgenoot, zijn leermeester Eras
mus er inzage van gehad, die het voor de druk
goedkeurde. De uitgave had veel succes.
Spr. gaat nu de inhoud van Utopia na. More
vertelt dan hoe op een van zijn vele reizen de
schrijver de Portugees Rafael „de Prater” ont
moet, die Amerigo Vespucci op z’n tochten had
vergezeld en op een eiland eens een goede
maatschappij-inrichting heeft gezien. Gesproken
wordt dan over het uitermate zware Engelsche
strafstelsel tegen delicten tegen den eigendom.
Het Engelsche volk moet wel tot die delicten
komen, zegt Rafael en hij wijst op het over-
groote aantal edelen, die als hommels van de
arbeid van anderen leefden, en de stoet van
nietsdoeners en dienaren, die zoo’n edelman om
gaven, die als ze zijn dienst verlieten voor niets
anders deugden dan voor het leger, en als sol
daat weer een kanker voor de maatschappij
waren. En als Rafael aantoont hoe door deze
toestand het arme volk wel tot misdrijven moet
komen, zegt hij dat het beter ware ieder een be
staan te verzekeren, dan iemand tot stelen te
brengen en dan ter dood te veroordeelen. Nooit
kan er welvaart zijn, zegt hij, in landen waar
particulier eigendom heerscht en men alles met
geld afmeet. In Utopia had men dat niet, daar
had men de volkomen gelijkheid en recht voor
allen. Utopia telde 54 royaal gebouwde steden
met de hoofdstad in het midden. Behalve met
een bepaald ambacht moest ieder zich met de
landbouw bezig houden. De landbouwfamilie
bestond uit 40 menschen, waarvan 20 elk jaar
in de stad terugkwamen, na 2 jaren landbouw-
dienst. Iedere 10 jaar wisselen de bewoners
vanl woning om te voorkomen’ dat ook maar
iets als persoonlijk eigendom zal worden be
schouwd. De bestuursinrichting is zoo, dat de
leiding steeds voeling houdt met de familieraden,
zoodat ieder individu nog wat te zeggen heeft.
Verdere voorschriften zijn: eenvoudige kleedij,
6 uur arbeidsplicht (voor de vrouw ook in een
haar passende werkkring), 8 uur is voor slaap
bestemd. Alleen de geleerden zijn van de ge
wone arbeidsplicht vrijgesteld. Dreigt er over
productie, dan wordt de arbeid gestaakt en
andere verricht (bv. wegenaanleg enz.). De fa
milies tellen op z’n minst 10, hoogstens 16 vol
wassenen; ontstaat er overbevolking, dan wor
den groepen aangewezen nieuw land te ont
ginnen. Op de centraal gelegen markten worden
de levensmiddelen beschikbaar gesteld, zonder
geld, de maaltijden worden in den regel geza
menlijk genoten, jongens en meisjes bedienen.
De ziekenhuizen staan buiten de stad; a.s. moe
ders gaan naar een speciale kraaminrichting; ze
zijn verplicht zelf hun kinderen te voeden. Wie
den; de verhouding tusschen beide geslachten
is nauwkeurig geregeld, bv.: vóór het huwelijk
heeft een keuring plaats, echtscheiding is slechts
in zeldzame gevallen toegestaan.
Er wordt een leven na de dood aangenomen,
dood is de overgang naar beter leven. De lijken
worden verbrand.
Dit is More’s Utopia. Een aldus ingerichte maat
schappij met zulke strenge moraal legt de inwo
ners uiteraard zware verplichtingen op. De Uto-
piërs hebben het land aan oorlog, maar ieder is
er toch voor afgericht, ook de vrouwen, maar ze I
schamen zich voor ’n overwinning. Het geld van
het buitenland met handel verdiend, wordt be-j
stemd voor huurtroepen uit het buitenland-, die'
eerloos genoeg zijn hun leven voor geld te ver-'
koopen en daarom volgens de Utopiërs de gele
genheid moeten hebben maar spoedig te sterven.
Na nog even stilgestaan te hebben bij het lot
van More zelf, die ten slotte, na de hoogste
staatsbetrekkingen vervuld te hebben, om z’n
karaktervastheid ter dood veroordeeld werd,
constateert spr. dat dit geschrift Utopia veel
navolging vond, maar zelf ook een navolging is.
Ook in de oudheid hadden vele denkers reeds
dergelijke ideeën geuit (Plato) en ze werden ook
wel in praktijk gebracht. Omstreeks Jezus ge
boorte was er een Joodsche sekte, die in ge
meenschap van goederen leefde, ieder die toe
trad moest al zijn bezit daaraan afstaan, om tot
geestelijke reinheid te komen moest de band met
het stoffelijke verbroken. Men moest de Godheid
vereeren, rechtvaardigheid betrachten, de boo-
zen haten, de goeden helpen, de handen en de
ziel vrijhouden van diefstal. Men at geen vleesch
en dronk geen wijn. Vele malen zijn nog pogin
gen gedaan dergelijke gemeenschappen te stich-
:en. Vooral in het tijdvak 1825 tot 1848 was dat
bij de Franschen het geval, waaraan dan Engels’
brochure een eind maakte.
Maar dat wil niet zeggen dat alle utopie uit
het socialisme is verdwenen. Marx, Engels en
Lasalle hadden hun scholing opgedaan bij de
wijsgeer Kant en vooral Hegel, van wie het ken
merkende is de uitvinding der Rede. Deze factor
n de wijsbegeerte heeft het socialisme en zijn
.theorie in hooge mate beïnvloed, waardoor in
de programma’s aan het bespiegelende deel een
uiterst geringe plaats is ingeruimd. Als immers
utopie is een denkbeeld, dat niet zoo gemak
kelijk te verwezenlijken is, is het geen wonder
dat bij de overheersching der Rede daaraan niet
al te veel aandacht werd geschonken.
Dit is niet alleen de schuld der arbeidersbe
weging. Immers de bourgeoisie heeft, toen dui
delijk werd dat ieder recht op de zon had, de
arbeidersklasse haar plaats niet gegund, doch
haar gedwongen stuk voor stuk op een papier te
zetten wat er moest komen. En toen begon de
bezittende klasse haar gesjacher op de inter
nationale markt der politiek en telkens trachtte
zij haar concessies later weer terug te winnen,
desnoods met bloedvergieten. En zij die in vroe
gere beschavingen steeds hun best hadden ge
daan de menschelijke beschaving op zeker peil
te houden, de vertegenwoordigers van de gods
dienst, waren nu in groote meerderheid op eigen
Men hee t gruot gelijk met te zeggen dat de
oplossing die Uw gezond verstand U ingeefl,
de laatste is welke U in dc gedachten komt.
Waarom zijn er nog zooveel personen die
dagelijks en dik«^Is zelfs sinds maanden, Ijjden
aan verzwakkende en demoraliserende stoor
nissen, die duiden op een losstand van anemie
of verslapping van het, zenuw telse), zooals
bijv, gewaarwording van afgematheid, gebrek
aan eetlu t, slapeloosheid, hoofdpijnen, slechte
spijsvertering? Weliu, dit komt omdat deze
per onen niet gedacht hebben aan de meest
voor de band liggende oplossing het gebruik
van Pink Pillen.
In derg lijke geva len zijn het de Pink
Pillen d e aan de behoeft n van het organisme
voldoen, daar zij het bloed zuiveren en ver -
rijken, het zet uwstelsèl aansterken, de eetlust
opwekken, maagkrampen kalmeeren en tenslotte
de vitaliteit van het irganismi doen toenamen.
Christelijke Vakorganisatie.
Woensdag jl. vergaderde alhier de afd.
Sneek van deh Christelijken Bond van Be
lastingambtenaren in Aire Perennius. De af-
deeling blijkt in ledental vooruit te gaan.
Verschillende zaken, rakende de inwen
dige aangelegenheden der organisatie wer
den besproken. Op de vorming van een dis
trict „Friesland” met een eigen Hoofdbe-
stuurslid zal bij het Hoofdbestuur worden
aïtngedrongen. Als afgevaardigde naar de
a.s. Algemeene Vergadering te Utrecht werd
gekozen de heer S. Krol te Sneek; als plaats
vervangend afgevaardigde werd aangewe
zen de heer Toren alhier.
levenspraktijk”.
Zondag 15 Maart 8 uur. Harmo
nie. V.D.J.O. afd. Sneek. Groote Propa
ganda feestavond. Zfe adv.
Maandag 16 M a a r t 8 15 uur. Gr.
Kerk. Evangelische Maatschappij Openbare
bijeenkomst. Ds. O. Westmijse over
„Wat de paters op de conferentie voor
andersdenkenden venwijgen.”
Woensdag 18 Maart. Arnlcitia. 3e
Abonnementsconcert. Beatrice Harrison, cel
liste.
Donderdag 19 Maart, Propaganda-avond afd.
Sneek Bond v. Staatspensionrieering.
Vrijdag 20 Maart, 8% uur. Leeszaalgebouw.
Alg. ledenvergadering Openbare Leeszaal en Bi
bliotheek.
Dinsdag 24 Maart. Harmonie. S.D.A.P. Ds.
Banning.
Dinsdag 24 Maart. Gouden Leeuw. 8 uur.
Jaarverg. Ver. voor Ziekenhuisverpleging.
Zondag 29 Maart. Harmonie, 8 uur. Afd. Sneek
N.A.S.B. Uitvoering.
Gezondheidscommissie.
Aan het jaarverslag dezer commissie over
1930 is het volgende ontleend. De reke
ning over 1930 bedraagt: ontvangsten
f 962 73, uitgaven idem.
Wat betreft de algemeene toestand der
volksgezondheid wordt medegedeeld dat het
aantal overledenen bedroeg in dit jaar In
d“ gemeente Sneek 67 mannen 76 vrouwen,
Wijmbritseradeel 68 mannen en 47 vrou
wen, Ijs' 5 mannen 12 vrouwen, Donia-
*ers al 26 mannen en 29 vrouwen, Sloten
4 minne 1 en 4 vrouwen, Lemster and 37
mann n en 21 vrouwen, in alle gr: eenten
tezumn dus 207 mannen en 189 vrouwen,
loiaal 396
Onder hoofdstuk III, toestand van water,
bodem en lucht worden verschillende be
handelde klachten vermeld; in hoofdstuk IV
worden de adviezen vermeld door de com
missie ten opzichte der volkshuisvesting aan
de betrokken gemeenten .uitgebracht.
In den loop van het jaar kwamen in Sneek
de volgende besmettelijke ziekten voor: kin
derverlamming 2 gevallen, roodvonk 10, ty-
f'
Doniawerstal: kinderverlamming
vonk 7; Sloten: roodvonk 3.
Aankondigingen.
Zondag 15 Maart 10 uur.
Bioscoop bij de Waag. Rede Mr.
ck over „Socialisme en de dagelijksche
Skearnegoutum op kaerten
fen 1664.
Yn „Beschryvinge van de Heerlyckheydt
van Frieslandt Tusschen 't FL1E end de
LAUWERS... etc.,” fen C. Schotanus steane
kaerten fen alle gritenijen en plattegrounen
fen de alve stêdden.
Wymbritseradiel „waer over tegenwoordig
De Ed. Heer Jr. Duco Martna van Burmania
Grietman is” kin men dêr ek yn fine. It is de
dldste kaert, dy’t men, forsafier ik wit, fen
de gemeinte hat. Al howol de kleastertiid al
lang foarby is, komme de stiften dêr noch
allegearre op foar. Sa kinne wy noch fine:
ten N. en E. fen Shits: Thabor, Hospitael,
Groendyck en Nijekleaster. Al dy bouwirken
wirde op ’e kaert öfbylde as in hüs, mei in
great krüs op it dak.
De 28 doarpen fen de grietenij binne der
ek op öfbylde. Men hat fen it doarp allinne
de tsjerke op ’t pompier set. Dit is faeks
bard, om’t it godshris it fornaemste plak yn-
naem yn de doarpen.
De „Edelen Staten”, wy sizze tsjintwir-
dich, de sloften, wirde foarsteld troch twa
rountsjes en in krüs dér op.
In bosk beammen wirdt teikene as inkelde
rountsjes, meastal steande om in stins, state
ef slot.
Fen Schotanus’ atlas is dit sa moai, det
wy daliks sjen kinne, ho’n toer der by de
tsjerke stie, stomp ef skerp. Sjugge wy b.g.
nei Skearnegoutum, den wier de toer yn
1664 stomp; Gau, Goaijingea, Loaijingea,
Ysbrechtum, Folsgeare allyksa. Bihalven
Nijlrin en Offenwier wieme alle toerren for-
sjen fen in s.n. sealdak. Hwet do doarpen
wierne, binne nou gehuchten: Loaijingea hat
tsjerke mei toer forlern. Stinsen, dy’t ienris
by en yn it doarp stiene, binne öfbritsen ef
ta in pünbult forfallen.
Fen Tsjalhuzum stiet allinne de toer (nou
in spitsen ien) noch. De namme Hettinga
bij de Hommerts bipaelt yetris üs oandacht
by det forneamde slachte, det ienris de
macht hie oer dit doarp en de Ryp. Idzegea,
Ijeaf, lyts plakje, bisongen fen Jan fen ’e
Gaestmar1), is den noch bisitter fen in
tsjerke mei in stompe toer. Alhiel forgetten
leit it dêr twisken de „Idzegeaster Poele”
en de „Geuwe”, in marke, amperoan like
great as de Idsegeaster Poel”. In heal fire
it N.E. yn stie ienris it kleaster Nazeret,
oan de dyk fen Aldegea nei Heech.
Sa binne der wol hfindert dingen, dy’t ik
opneamc koe, yn de gemeinte Wymbritse
radiel foroare. Mar lit ik my by Skearne
goutum en omkriten hrilde. My tocht, it scoe
wol aerdich wêze, in kaertsje fen Skearne
goutum en omkriten fit dy tiid of to prin-
tsjen.
Tige düdlik is de aide sédyk hjir noch op
to sjen. De teikener hat him oan de iene
kant arsearre. Oars kin men gjin leasten
mear fine fen de rilde Middelsé. De Leane
is hjir net op teikene, howol dy der do al
lang wier. Sa’t de diken om Skearnegoutum
op dit kaertsje rinne, wol’t my mar min oan.
De Snitser dyk, lit my dêr ris mei bigjinne:
Tink jim ris yn, det in frjemde fen Snits nei Vries,"side 20.
Skearnegoutum wol5). Hy trapet de Easter-! 7- 11 -• -
poarte troch en giet de modderdyk op. Al brukt.
gau krijt er oan syn rjuchterhrin in syddyk, I
de Qriene Dyk. Den kin er al skoan syn wyt
lizzen sjen. Mar’t is noch wol in heal ure'
rinnen öf en pare dingen freegje tonearsten
syn oandacht. Det gebou dér b.g. mids dy
beammen, hat grins oansjen. Hy freget in
oare reisger, wizend nei noardeasten, ho det
bouwirk hjit. „Dat is Haubois3), hearskip”,
andert dy. As fis maet by de reed is, dy’t
der hinne fiert, bliuwt er efkes stean. Hwent
hy sjucht yn in lange leane op; tige yn ’e
fierte rize de mfirren op fen in moai slot.
Oan wearskanten fen de leane steane beam
men en by ’f simmer is ’t in wftnder dêr
Onder troch to riden ef to rinnen. Mar de
reis giet wer fierder. Hwet stiet it Loaijin-
X - -A iC-h,
r ;r
A-
