B HIDE'S H-lrtikeltn I In het koude Jaargetijde ’s avonds een warme groc Cognac van 12.75 tot f 6.35 p. flesch Wed. S. Joustra Zoon Telefoon 103 E R WER S. DIJKSTRA KANTOORBOEKEN I I BEDDEN EN MATRASSEN ÏERHBOGT DW HUISELIJKE GEZELLIGHEID in de komende FEESTDAGEN met een EleetrisfibeKfirsIboomveFlichliiig Fa.D. 6.MINKEMA, IriiizeHr. 71 WOENSDAG 23 DECEMBER 1931. No. 24. u H B a B A. V Derde Blad GEEN BRANDGEVAAR noch kaarsvet heeft U indien U een GARNI TUUR voor ELECTRISCHE KERSTBOOMVERLICHTING koopt bij J. BAANSTRA Oppenhuizerwen 86 - Telef. 485 Marktstraat 3, Smeek. Tel. 424. IN NEDERLAND Adresbeweging van den Wereldbond der Kerken aan de Ontwapenlngs-Conferentie van den Volkenbond, Februari a.s. Zoute Slaboonen zonder dr. per pond 14 ct. Zoute Snijboonen per pond 12 ct SPINAZIE, ANDIJVIE, SNIJ- EN SLABOONEN. iiiussiksussi Neemt dus ft A F B ITALIANO Reclamekolom. NIEUWSTIJDINGEN. ADVERTENTIËN cent, cent, cent. Speciaal Beddcnmagazijn en Reparatle-lnrtchtino - - SMEEK IIIIIIIIIIHIIII P. POSTMA O. MONSMA 0 betaalt minder bij [VROOM DREESMANN 'CVS-- 4ï- ^•LEEUWARDEN- meenschappen werd door de Noormannen, Zoete Appels 3 en 4 pd. 25 et 25 cent. c In verband met de. a.s. Kerstdagen verschijnt het blad van Vrijdagavond nn Donderdag 24 Dec. Advertenties worden gaarne vroeg» tijdig ingewacht. Rev. Anti-Milit Prop.-Comité. Vrijdagavond had het R.A.M.P.C. in de voorzaal van Amicitia een openbare verga- OOSTERDIJK 12-14 - TEL. 153 munten weer uit. ZIE ETALAGE. Grootzand Tel. 45S VERKADE’S ARTIKELEN Gebonden en Losbladig OOSTERDIJK 87 - TELEF. 409 SNEEK. DRAI5rflA-vAN-VALKEMBURG'S-- nLLV£gJRA<l^ NB ook Lijsten ter handteekening liggen bij KL. v. d. BRUG, N. Noorderhorne H. KOERTEN, Schoolstraat. P. TH. POTMA, Grootzand. J. W. DEENIK. Grootzand. J. VONK. Singel. F. LIGTHART, Oosterdijk. Kerk, of zij die zich bewust Christen weten Gesneden Gele Kool per pond 4 ct Stoofperen 3 en 4 pond 25 ct 25 26 45 4 h 10 ct. vanaf 20 ct. die omstreeks het jaar 700 kwamen binnen vallen, een staat gevormd. Nadat de ver houdingen zich allengs hadden ontwikkeld of gewijzigd, bracht de opschuiving van het Orieksch-orthodoxe geloof meer christelijke elementen in het volksleven. Vooral in Kijew concentreerde zich dezen godsdienst, waarvan het overdadig aantal kerken in deze stad nog steeds een sprekend getuigenis is. Voor degene, die vroegere phasen van gods dienstig leven wil bestudeeren en zich over een voorbije periode een helder oordeel wenscht te vormen, is dit de aangewezen plaats voor zijn onderzoekingen. Later werd ook Petrograd een middelpunt van dezen eeredienst. Van het patriarchaat van Con- stantinopel werd de zetel in Moskou opge richt. Het kerkelijk bestuur en de heilige sy node waren hier beslissende factoren. Toen echter in de 18e eeuw Czaar Peter de Groote in Rusland regeerde, ging hij ook in kerkelijke zaken eigenmachtig zijn wil door zetten en proclameerde zichzelf tot paus. Deze verovering had vooral een politieke beteekenis. De opvoeding van den mensch tot intellectueel wezen werd nagenoeg ge heel verwaarloosd. In het Westen ontwikkel den zich de toestanden op een heel andere wijze. Het Humanisme ontboeide zich van de kerkelijke dogmata. Ook de Fransche re volutie bracht een ingrijpende verandering teweeg. De ontwikkelde vertegenwoordigers van deze richting hebben gemaakt, dat de kerk zich meer intellectueel moest instellen, om tegen hun critische aanvallen stand te kunnen houden. dienst en verschijnen voor een burgerlijke rechtbank, zal men zich dus naar andere normen hebben te voegen. Daar Rusland een boerenrepubliek is zit de bevolking mee- rendeels automatisch aan het clericalisme gebonden. Vervolgens komt de bepaling dat de gees telijkheid wordt toegestaan om godsdienst- WAARBORGT EEN «OLIEDE NAAM DE BESTE GARANTIE Ook in de kerkenbouw manifesteerde zich het typische onderscheid tusschen beide pa triarchaten. De ruime volksgebouwen welke men hier aantreft, zijn daar vrijwel onbe kend, hetgeen in de geringe afmetingen tot uiting komt en op andere behoeften wijst. Het is een wezenlijk verschillende ziel welke hiervan de steenen heeft geformeerd. En -ate] betalen van belasting, verrichten van krijgs- de bolsjewisten zich rechtstreeks richten tegen de benauwende bekrompenheid van dit geloof, doen ze stellig een reinigend werk. In het Westen droegen de kerken veel die pere cultuurwaarden en het patriarchaat van Rome heeft dan ook een veel grootere evo lutie doorgemaakt. Nu het echter om het bezit ging, wilde het Westersche Christen dom zijn beschermende vleugels ook wel over den vroegeren tegenstander uitslaan, opdat ook deze spoedig lijdzaam naar Ro me’s wil en wenschen mee zou marcheeren. Niet geheel Rusland is overigens Grieksch- orthodox. De randstaten worden meer door Joden bewoond, terwijl Finland een gepro nonceerd evangelische bevolking heeft. Met de Tartaren kwam ook nog een aantal Mo hammedanen in het land. Polen is grooten- deels katholiek, en de politieke conflicten voort uit hun godsdienstige tegenstelling.1 In cijfers uitgedrukt bevindt men dat er in Rusland van de bevolking 11 Mohamme- daansch is, 9 Katholiek, 5 X Protestantsch en 4 Joodsch, zoodat 29 tot andersoor tige gezindten behoort. Wel moeten we er echter steeds goed aan denken, dat onze westersche begrippen over cultuur hierop geenszins mogen worden overgedragen. Na een oogenblik te hebben gepauzeerd vervolgt spr. zijn rede en schetst nu de op komst van de groote revolutie. Het regiem van Kerensky werd spoedig vervangen door dat van Lenin en de bolsjewistische princi pes werden leidend voor geheel het volk. Ook de Marxistische opvatting dat gods dienst opium voor het volk is, werd in het stelsel opgenomen en in de bestrijding van het clericalisme doorgevoerd. Nergens was deze uitspraak trouwens toepasselijker te demonstreeren dan juist in Rusland. Dat van de oppositie tegenwerking werd ondervon den spreekt vanzelf, en toen de revolutie ingreep, voelden de priesters er dan ook weinig voor om hun instemming hieraan te geven. Een half jaar na de revolutie werd er een soort grondwet opgesteld, waarin de verhou ding van kerk en staat in de revolutionair- socialistische federatie der Sowjet-republie- ken nader werd omschreven. Vervolgens scheen het decreet van de raad van volks commissarissen, alsmede een verordening, uitgevaardigd door de raad van volkscom missarissen van justitie. Op 8 April 1920 werden deze wetten nog aangevuld met een decreet over den eeredienst. Welke bestuurs vorm is nu door deze regelingen geschapen? Er werd bepaald dat alle eigendommen die tot dien datum kerkelijke goederen waren geweest, sindsdien tot gemeenschapsbezit zouden worden verheven en voortaan wer den geacht te behooren aan de arbeiders- republiek. Geheel nieuw is dit echter niet, want een jaar of 25 geleden zag men in Frankrijk hetzelfde gebeuren. Ook toen be schouwde men de scheiding van kerk en staat als een economische noodzakelijkheid. Als historische feiten nu op zulken korten termijn plaats vinden (want ook in Mexico geschiedde iets dergelijks), is het een alge meen verschijnsel geworden. Verder is vastgesteld dat geen enkel kerk genootschap bezit mag hebben. Wel kunnen ter plaatse vereenigingen van eeredienst worden opgericht. Ook het Fransche gou vernement heeft een soortgelijke bepaling geformuleerd. Deze kunnen naar beoordee- ling van het volkscommissariaat kerken, voorwerpen van eeredienst, klokketorens, kerkhoven enz. bekomen. Vereischte is dat iedere vereeniging minstens twintig leden moet tellen. Voor de financiering hiervan moet door de geloovigen zelf worden ge zorgd. Voorts wordt de geestelijkheid verklaart niet meer immuun te zijn. De geestelijke on schendbaarheid (immunitas inclesiastica), hetgeen wil zeggen dat men gevrijwaard is tegen burgerlijke invloeden, heeft haar kracht verloren en vervalt geheel. Inzake het onderwijs te geven, maarslechts aan kin deren boven de 18 jaar. Dit is voor een kerkgenootschap uiterst fataal. Mettertijd zullen deze beginselen ook hier wel worden doorgevoerd, meent spr. In een andere bepa ling weer werden zoodanige maatregelen neergelegd, dat men, in leer en toepassing, er onmogelijk met politieke handigheid om heen zou kunnen manoeuvreeren. De eigenaardige reglementeering dat de kloosters mogen blijven bestaan vindt zijn oorzaak in de omstandigheid dat men ginds meer oog heeft voor de massa-formatie dan voor het individueele. Het was den klooster lingen vergund bijeen te blijven, als ze be reid waren daar een arbeidersgemeenschap te willen stichten. Dit gaf soms aanleiding tot typisch misverstand bij de bewoners van deze gebouwen, waarbij wel eens een haas tige aftocht de gewenschte oplossing bracht. Voor de uitoefening van eenig geestelijk ambt moet men een geboren Rus zijn. Vrij heid van godsdienstige belijdenis wordt vol komen toegestaan. Wel zal er een nabloei blijven van hetgeen eenmaal op godsdienstig gebied heeft wortel geschoten, doch de over- heerschende macht moet gebroken worden. Later zijn er nog eenige correcties aan de bepalingen toegevoegd. Zoo bv. dat de leden van een vereeniging voor eeredienst boven 18 jaar moeten zijn, en dat deze bonden geen sociale arbeid mogen verrichten of kapitaal vorming nastreven. Deze methodes zijn ver nietigend voor het clericalisme. Natuurlijk heeft dit de woede der geloovigen opgewekt. Het gaat echter in het huidige streven van het socialisme om de doorwerking van haar bevruchtende ideeën. Ook heeft men er een bond van atheïsten. Deze omvat l’/z millioen leden, die propa gandistisch een sterke actie ontwikkelen. Door de pers wordt dit instituut voorgesteld als een staatsinrichting. Dit is echter niet waar. Wel wordt ze echter door den Staat erkend en goedgekeurd. Verder dient nog vermelding het verschijnen van anti-reli- gieuze •museums. Hoewel er vele kerken ge sloten zijn, bestaan er toch nog 50.000. In 1929 zijn 1380 kerken ontruimd. Dit lijkt veel, doch welbeschouwd is het niet meer dan 2.6 van het geheele aantal. De ont nomen gebouwen worden veelal gebruikt voor industrieele doeleinden, hospitalen, eet huizen, cultureele etablissementen (biosco pen) enz. Men heeft tenslotte zijn wil weten door te zetten met middelen die het clerica lisme en het geldwezen vernietigd hebben. Met een wekroep om de atheïsten-organisa- tie te steunen, besluit spr. zijn rede. De zaal was flink bezet. Bazar te Bloten. 31 Dec., 1 en 2 Januari is er een bazar in de bewaarschool te Sloten, ten bate van de restauratie van het orgel in de Ned. Herv. Kerk. Voor openings uren zie adv. Behalve bij den ingang der diensten in de Groote Kerk alhier, zullen tot 1 Januari a.s. A. ZANDSTRA. Oosterdijk. GEZ. LANGERAAP. Oosterdijk. G. v. d. PIJPEKAMP, Kleinzand. W. v. d. MEULEN. Hoogend. KL. DIJKSTRA, Schapenplein J. DOE VEN DANS, Kloosterdw.str. Lidmaten, Doopleden eener zonder nochtans bij eenige kerk te zijn aangesloten (boven den leeftijd van 18 jaren) wordt verzocht op deze lijsten hun getuigenis voor «Igemeene vermindering van bewapening kenbaar te maken. DE KERKERAAD DER NEDERL. HERV. GEMEENTE ALHIER. [Permanent] Zie onze Etalage I Prijs slechts 18.— SMEEK - TEL. 71. dering belegd, waar als spreker optrad de heer Jos. van Veen, met als onderwerp „Rus land en de Godsdienst”. Na een kort openingswoord door den heer Visser, werd door spr., die als schrijver een tijdlang in Rusland is werkzaam geweest, met zijn rede aangevangen. Allereerst memoreerde hij het opmerkelijke verschijnsel, dat men eenige jaren geleden door de geweldige campagne die toen van christelijke zijde tegen Rusland werd op gezet, naar aanleiding van de geruchtma kende godsdienstvervolgingen door de Sow- jets, een belangstelling voor dit land kon waarnemen, die men vroeger tevergeefs zou hebben gezocht. Zelfs eertijds onverzoenlijke tegenstanders als de Roomsch-katholieke en de Grieksch-orthodoxe kerk, reikten elkaar de verzoenende hand, nu het er om ging de leerstelligheid te behouden. Deze samen werking van twee vijanden, die elkaar vroe ger bestreden, vond zijn oorzaak in de om standigheid, dat men een eenheidsfront wil de vormen tegen de socialistische Sowjet- staat. De Sowjet-staat werd van kerkelijke zijde voorgesteld als de Anti-Christ, waarin dan de oud-dogmatische gedachte hierover perspectievisch tot uiting kwam. De Anti- Christ was echter het anti-kapitaal en daar door laat zich gemakkelijk begrijpen dat de vroegere heerschers gretig de gelegenheid aangrepen om hun wankele positie weer te verstevigen en te herstellen. Weliswaar zijn thans de gemoederen min of meer tot rust gekomen, maar een juist inzicht in de toenmalige verhoudingen blijft wenschelijk voor een dieper doordringen in de latere periode, waarin een geheel nieuwe toestand is ontstaan. Daarvoor moeten we eerst met onze gedachten naar de oude tij den teruggaan. In West-Europa is de alge meen geldende opvatting, dat door de pre diking van Jezus ’t Christendom is gesticht. Omstreeks het jaar 150 zijn rondom de Mid- dellandsche zee verschillende groepen van den Heiland-koning verspreid, die leven in de hoop der oud-christelijke heilsverwach ting. Hun actie is vooral ook gericht tegen het Romeinsche rijk. Toen men echter het geloof in de zegevierende komst van den Heiland langzamerhand begon te verliezen, vestigde men zijn aandacht meer op de orga nisatie. Er waren toen vijf gebieden (zgn. patriarchaten), die ieder de godsdienst naar hun eigen aard boetseerden. Later verschijnt Mohammed, wiens volgelingen deze gebie den trachten te veroveren en onder Turksche overheersching te brengen. Tenslotte bleven er van deze vijf constitueerende patriarcha ten nog twee over (dat van Rome en Con- stantinopel). In de negende of tiende eeuw (na de zgn. groote. kerkscheuring) noemen de Westersche groepen zich gezamenlijk de Roomsch-Katholieken, terwijl de anderen zich onderscheiden in Grieksch-orthodoxen. Ook wat de uitoefening van ceremonieel en ritus betreft, valt tusschen deze beide rich tingen een opvallend verschil te constatee- ren. Na de scheiding openbaarde zich het kenmerkende onderscheid van beide kerken nog duidelijker. Terwijl bv. de Roomsch-Ka- tholieke kerk het priesterlijk celibaat hand haafde, werd in het Oostelijk patriarchaat voor de geestelijkheid het huwelijk verplich tend gesteld. Aanvankelijk vereerde men in Rusland, gelijk in zoovele andere landen, verschillende heidensche godheden. Dit oud-Russisch hei dendom is later door het christendom weg gevaagd. Uit de dorps- en provinciale ge- Moesappels 3 en 4 pond 25 ct Bloemkool p. stuk 15, 20 ct Extra le soort Druiven per pond 50-60 ct Fijne Handappels 3 pond 25 ct met zijn grooten nabuur komen hoofdzakelijk ^lllllllllilllllllillillllllllllllllllllllllll|llll||||||K VOOR Mooie Spruiten 3 en 4 pond 25 cent. Pracht Witlof 2 pond 25 ct. Zoete Appels 6 pond 25 ct. Moes Reinetten 6 25 ct. per pond Puike Aardappelen 3-4 ct Worden gratis geschild. Extra gele Andijvie per struik 3 6 ct Gele Zandraapjes p. p. 5 ct Groote Wortels p. pond 4 ct Stoofworteltjes per pond 9 ct Worden gratis geschrapt Uien per pond 5 ct Rapen 5 pond 10 ct Zuurkool per pond 6 cent Gesneden Roode Kool per pond 4 ct Uit de bus gewogen: Beste Sinaasappels 6, 8, 10 h Mandarijnen 6, 8 Potten Jam 25 cent, 2 voor Fijne Zure Augurken groot Fleschjes Kleine Augurken I i - i Italiano T! Nieuwe Sneeker Couranï kunt U het wisselvallig klimaat niet ontvluchten. Uw kinderen lijden daaronder het meest. Zorg er voor steeds Italiano In huis te hebben. U kunt ze dan een Italiano in den mond meegeven als zehetgureweer moeten trotseeren. Dit bevor dert de goede neusademhaling en U geeft ze het beste,wat U tegen verkoudheid en de gevolgen daarvan kunt doen. Let op het Italiano-kruls op leder zakje A 1 ons. i Onder controle van b«t Laboratorium Or. v Hamel Rooi t Harment Ameterdam. ZIE ETALAGE SUUPMARKT VOOR MEUBELEN. l W titVUlt» HET CA55AH0M0P icrtry w.rki IWllK niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiimiiiiiiin

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1931 | | pagina 9