Officieel Orgaan
der Gemeente Sneek
Uit onze Raadzaal.
No. 25 Eerste Blad. UITMVE: KM
K Co.
Donderdag 24 December 1981.
48e Jaargang
Dit No. bestaat uit 3 bladen.
NIEUWSTIJDINGEN.
Wat of ook
wankelde,
Wat of ook
vlek
Gulden blijft
Gulden
Regelprljs 9 eent. Abonnementen belangrijke korting
Ingezonden mededeelingen.
e
t
s
I
I
V r ij d a g s te Hommerts, Jutrijp, Tints, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawier, Terzool, Abbega,
Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, Balk, Stavoren, Wyckel, Langweer, Bozum.
De NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f 2.50, naar buiten fr. per post f 3.60. De SNEEKER COURANT is een Advertentieblad
en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe Sneeker Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid:
Dinsdags te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.),
IJsbrechtum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannen
burg, Poppingawier, Warns, Rauwerd
Controle op de oplaag toegestaan.
de
ie
tie-
)el.
De
:er,
Lie
ren
in
C
s-
r-
t.
-1
Oh
et
d-
•1-
og
en.
er-
:en
te
iu-
ojr
er
ik-
m-
:h-
de
Het zal echter wel de bedoeling zijn de kerkelijke armen over
te doen aan het Burgerlijk Armbestuur. Tot nu toe gaat het
zoo: Een arme die door de kerk terug gestuurd wordt, gaat
naar het Burgerlijk Armbestuuf, dat dan een verklaring vraagt
van de kerk, dat zij de gevraagde' steun niet kan verleenen; men
zal nu dat overdoen van armen wat gemakkelijker willen maken
door die verklaring, die iets vernederends heeft voor zoo’n kerk,
niet meer te vragen. De welstand en soms weelde bij sommige
kerken hier is echter zoo, dat het een schande is dat men de
armen op straat zet en overlevert aan de publieke kas. Dit
programpunt werkt in de hand het zoeken van eigen belang
en de poging eigen verplichtingen te ontkomen en het Burger
lijk Armbestuur nog zwaarder te belasten, wat het gevolg is
van de tekortkoming in de roeping der kerken.
Een volgend punt is gelijkstelling van het bewaarschoolonder-
wijs. Er zal wel bedoeld zijn dat het volle pond gevraagd wordt
van de gemeente inplaats van f25 per leerling. Hoe komt men
er bij in deze tijd zoo iets te vragen; eenig financieel inzicht
bij het opstellen van het program had dit punt voorkomen.
En hoe is het mogelijk dat men van R.-K. zijde vraagt om
schoolvoeding en -Kleeding. Spr. noemt het een schande dat
men voor de R.-K. kinderen zoo iets van de openb. kassen durft
vragen. De kerkelijke groepen zijn welvarend genoeg om hier
voor te zorgen. Bovendien moeten in de eerste plaats de ouders
zelf geholpen, dan zou minder schoolvoeding en -kleeding noo-
dig zijn. Men vroeg direct een onderzoek naar deze kwestie,
waarvan echter nog niets gekomen is, zoodat de heer Mase-
land nu wel weet dat ook van dit punt niets terecht komt.
Dan wordt gevraagd meer rechtvaardigheid bij de benoemin
gen. Daar zijn we het wel over eens. Vroeger was het hier
anders; nu is het wat beter geworden en spr. hoopt dat de
heer Maseland in die richting mee zal werken.
Ten opzichte van de Zondagsrust en Zondagsheiliging is de
heer Zuiderbaan verheugd dat de heer Maseland aan zijn zijde
staat. De Katholieken willen Zondagsrust en -heiliging met ge
paste middelen bevorderen. Maar de grenzen zijn moeilijk te
trekken en het gevaar dat juist deze rust bedreigd wordt is
nu niet gering. Als de R.-K. het niet met links eens waren, zou
er wel wat te bereiken zijn; nu geraken de R.-K. in een water,
waar ze niet behooren. Er zijn gelukkig heel wat katholieken,
ook hier, die de Zondag voor de godsdienst bestemmen willen.
Het program vraagt voorts adviezen van vak- en standorga-
nisaties bij verschillende gelegenheden. Dat punt is vrijwel over
bodig; hier geschiedt dat overleg reeds, zooals bij de opening
van de veemarkt bleek.
Dan de bad- en zweminrichtingen. De heeren willen op dit
gebied uitbreiding. Men gaat, zooals van morgen bleek, zelfs
zoover, dat men steunen wil vereenigingen die 10 dividend
uitkeeren; dan gaat de overheidsbemoeiing toch wel vèr.
Spr.’s totaal indruk is: Dit program kunnen de R.-K. wel 4
jaar opbergen.
Nu moet de heer Maseland straks niet zeggen: „dat zijn
maar puntjes”; neen deze puntjes vormen een program, gezien
ook de verkiezingslectuur; het was inzet ook bij de wethouders-
verkiezing. Men zei dat deze punten vast moesten staan, er kon
den dan wel andere bijgevoegd. Dit program moest leiddraad
zijn bij alle handelingen. Wij wandelen nog steeds in raadselen
betreffende de wethoudersbenoemingen; spr. zou zoo gaarne
klare wijn hebben. Men gaf wel de schuld van het verbreken
van het contact aan de protestantsche fracties, maar uit wat
de h.h. Zuiderbaan en Sijtema zeiden is wel gebleken wat er
leefde in R.-K. kringen; deze twee R.-K. leden hier moeten dat
program in werking brengen. Spr. hoopt nu op een rondborstig
antwoord. Laat de heer Maseland het niet laten voorkomen
alsof het hier de kwestie van de uiterste noodzaak was, want
dat was het niet, of die is door hen zelf uitgelokt. Aan de te
kiezen wethouders is instemming gevraagd met het program en
nu» hebben we het beleefd dat de R.-K. stemden op een A.-R.,
die er niet mee instemde.
Merkwaardig is ook de houding der s.-d., die ook een a.-r.
wethouder kozen, zonder te weten hoe deze over een programma
dacht, hoewel de s.-d. dat altijd hebben gewild. Voor spr. was
de verkiezing een verrassing; niemand heeft hem destijds iets
gevraagd over een program. Misschien wordt de sluier nu op
gelicht, opdat wij weten waaraan we met de wethouders toe
zijn.
De heer De Groot zegt dat de wijze waarop B. en W. ge
antwoord hebben, niets te wenschen overlaat; alleen bij de vraag
'van spr. of het mogelijk was e*en belasting te vinden die meer
gericht was op de werkelijke draagkracht dan de opcenten op
personeel (bv. een reinigingsbelasting), hebben B. en W. geen
voorbeeld kunnen geven. Misschien dat we dat een andere keer
De contributie voor de Ned. Jeugd-
herbergcentrale is jnet 87 st. ge
handhaafd (de h.h. Oppenhuizen, Pot
ma, Dokkum, Hoekstra, Boonstra,
Boeijenga en Blok). 1
Het voorstel uit de 2e sectie oral de
premieheffing voor pensioen van het
gemeente-personeel met 5 te veThoo-
gen werd na breede discussie verwor
pen met 9—5 st. (de h.h. Dokkum,
Hoekstra, Boeijenga, Blok en Oppen
huizen).
Na eveneens uitvoerige discussie is
krijgen. Overigens lijkt het antwoord van B. en W. volkomen
bevredigend. De toestand die wij beleven is wat anders dan
vroeger; de heer Boonsrra sprak van hoogconjunctuur, doch
spr. hoorde de laatste jaren niets dan malaise en bezuiniging.
De toestand is we! degelijk anders dan 10 jaar en eenige jarei
geleden. Als spr. de cijfers vergelijkt met 1924 komt de vraag
naar voren of ’t wel verstandig is bij voortgaande uitbreiding der
stad en der diensten steeds te hameren op het aambeeld: „be
lastingverlaging vóór alles”. Spr. is persoonlijk geen voorstan
der van een hoog aanslagbiljet en economisch en politiek over
tuigd dat belastingen moeilijk opgebracht worden, maar wie
belastingverlaging predikt nu, nu de belasting eenige tiendui
zenden lager is dan in 1930, en zonder aan te wijzen waar men
dan wel de middelen vandaan moet halen, speculeert op de
instincten van die menschen, die zeggen dat belastinggeld is
weggegooid geld. Die doet onrecht aan de prachtige gemeen
telijke instellingen, die we hebben in onze bedrijven, in de po
litie, de veemarkt enz. enz., en doet tevens een eigenaardig
licht vallen op de eigen werkzaamheid als raadslid; immers wie
nu oppositie voert, heeft tot al die besluiten meegewerkt. In 8
(aar steeg de rente en aflossing van geleende kapitalen eenigs-
zins. In 1924 besteedden we f49.140 aan rente, in 1932 f 73.409,
dus f24.000 meer; de aflossing was in 1924 f 43.000, in 1932
f 88.000, dus meer dan verdubbeld. Een deel der geleende gelden
Kwam de bedrijven ten goede, maar de rest ook zgn. improduc
tieve werken als de overkluizing, bijz. scholen, veemarkt enz.
De nadeelige saldi van het onderwijs trekken ook de aandacht.
Het nadeelig saldo van alle openbaar onderwijs bedroeg in 1924:
f34.990 en in 1932 f28.997, waarmede beantwoord is de vraag
in een sectie gedaan of er wel voldoende bezuinigd is; maar het
nadeelig' saldo van het bijzonder onderwijs steeg van f 49.000
tot f65.110, een stijging dus van f16.000. Dat dit onderwijs
duurder is zit voor een deel in de rente en aflossing, maar ook
in de vergoeding ex art. 205, nl. de betaling van f29.000 rente
voor geschatte waarde van 4 scholen cn meubilair van 1 school.
Daaraan kunn :n wij niet tomen, maar hoelang blijft van rijks
wege nog cpg legd dat deze rente moet ?ijn 5.6 tot 6.214
Een rente die kant noch wal raakt en z. <er 2 te hoog is bij
de huidige ren .estandaard. Deze verlaging zou een verschil van
f 7000 ople' eren.
Het hoofdstuk volksgezondheid gaf m 1929 een bate van
f5000, nu een nadeelig saldo van f6300, tengevolge de bouw
van het slachthuis, waardoor aan dat bedrijf de baten der keur-
loonen toevielen. Al deze besluiten zijn door de raad genomen
in het belang van alle of groote groepen bewoners, die er gees
telijk of materieel mee gebaat waren. Het gaat niet aan nu de
consekwenties gedragen moeten worden, die menschen wijs te
maken, dat de belasting gelijk kan blijven of verlaagd, zonder
dat men hen dergelijke cijfers eens goed voorlegt.
De heer Blok heeft in Je sectie gesproken over verhooging
der pensioenpremie. Dat is verbazend gemakkelijk. Idioterie vindt
spr. de uitdrukking van een lid der le sectie die van oordeel
was dat alleen de belastingbetalers nu gebukt gaan onder de
lasten van de moeilijker tijdsomstandigheden, waarom de loonen
van het gemeentepersoneel volgens dat lid moeten worden
verlaagd.
Is het totaalbedrag aan loonen uitbetaald hier te hoog? Voor
de reiniging, een bedrijf met een groot nadeelig saldo, werd in
1924 f 50.648, in 1932 f48272 aan loon uitbetaald, dat is f2400
minder; wie daarbij in aanmerking neemt dat de stad geweldig
uitgebreid is en 1070 inwoners meer heeft, constateert dat de
factor loon belangrijk gedaald is. Bij het gasbedrijf werd in
1924 aan arbeidsloon uitbetaald f62.765, in 1932 f 63.654, dus
f900 meer, terwijl de gasproductie steeg van 1.800.000 M.’ tot
2.850.000 M.’ Ook hier dus in verhouding een belangrijke daling
van de loonfactor. Bij de waterleiding werd in 1924 f 11.898
aan loon betaald tegen in 1932 f 11.529, een daling van f360,
terwijl de waterverkoop steeg met f 12.000, boodat de loon
factor hier geweldig daalde. Bij de politie werd f40.600 aan
loon betaald in 1924, nu bij zooveel uitgebreider gemeente en
de intensieve arbeid voor de verkeersregeling is dit loon gedaald
met f2400 tot f38.200. Bij openbare werken was het loon in
1924 f 28.249, nu f27.735, waarbij niet is inbegrepen de uit
breiding der plantsoenen. Wie deze cijfers ziet moet toegeven
dat de besparing op arbeidsloonen grooter is geweest dan de
3'/2 uitmaakt.
De heer Blok is niet zoo vies van het groote woord „loon-
sluitpostpolitielals hij wil doen voorkomen, hij wilde tal van
versoberingsm; atregelen, de een al ruwer en onbesuisder dan de
andere, met al slot bovendien 5 pensioenpremieverhooging.
Wie dan loons uitpostpolitiek een groot woord noemt, moet over
een behoorlijk! dosis vrijmoedigheid beschikken. Wij weten niet
het amendement-Zuiderbaan-v. d. Voet-
oral de opcenten op de personeele be
lasting naar de huurwaarde te bren
gen op 25, 30, 45, 60, 85, 110, 135
en 160 (voorstel B. Wi.25, 35, 50,
70, 95, 120, 145 en 175) aangenomen
met 7—6 st. (tegen de h.h. de Groot,
Siemensma, Maseland, Smeding, 'Sijte
ma en Breeuwsma, afwezig de h.h.
Potma en Hoekstra).
De begroeting is tenslotte aangeno
men met de stemmen van de h.h. Boeij-
enga, Blok en Dokkum' tegen, die ver
klaarden de verantwoordelijkheid voor
deze begrooting niet mee te kunnen
dragen.
Op een vraag van den heer'Blok
deelde de Voorz. mede dat binnenkort
hier de samenstelling van een crisis-co-
mité zal plaats hebban.
GemeentebegiQOting 1932
Sneek.
Nadat Maandagavond en Dinsdag
avond de algemeene beschouwingen
breedvoerig zijn voortgezet, zijn Dins
dagavond de uitgaafposten, Woensdag1-
avord die der inkomsten behandeld.
O.a. werden de volgende besluiten
genomen.
Met 8—7 stemmen (de h.h. Hoek
stra, Boonstra, Boeijenga, Blok, Oppen
huizen, Dokkum en Potma) is verwor
pen een voorstel Dokkum bij Ged.^ Sta
ten aan te dringen ook op de sala
rissen van burgemeester, secretaris en
ontvanger premieaftrek toe te passen.
Z.h.s. is beslpten dat jaarlijks een
gemeente-verslag zal worden -gedrukt.
Met 96 st. (de h.h. Blok, Oppenhui
zen, Potma, Dokkum, Hoekstra en
Boonstra) is verworpen een voorstel
Blok tot intrekking van de toelage voor
schoonmaakartikelen.
Met 8—7 st. (de h.h. Dokkum, Hoek
stra, Boonstra, Boeijenga, Blok, Op
penhuizen en Potma) is verworpen een
voorstei-Blok tot schrapping der sub
sidies voor Pro Juventute, de afd. Sneek
Genootschap zedelijke verbetering van
gevangenen.
De subsidies voor Kraamverzorging
en Groene Kruis zijn met 114 stem
men (de h.h. Potma, Dokkum. Blok
en Oppenhuizen) onveranderd vastge
steld, eveneens dat voor bakeropleiding
van het Groene Kruis met 87 stem
men (de h.h. Potma, Dokkum, Hoek
stra, Boonstra, Boeijenga, Blok en Op
penhuizen).
Een voorstel Boeijenga het subsidie
aan het Drankweer comité met 20 te
verlagen is verworpen met 87 st. (de
h.h. Dokkum1, Hoekstra, Boonstra,
Boeijenga, Blok, Oppenhuizen en Pot
ma).
Met 105 st. (de h.h. Blok, Oppen
huizen, Potma. Dokkum en Boeijenga)
is verworpen een voorstel Boejjenga om1
de post schoolbaden ad f 425 te schrap
pen. Het voorstel Boejjenga het subsi
die voor de leeszaal van f 2000 op
f 1800 te brengen is verworpen met
96 st. (de h.h. Dokkum, Boonstra,
Boeijenga, Blok Oppenhuizen en Pot
ma).
Een voorstel Dokkum het subsidie
voor de Centrale Jeugdbibliotheek, de
muziekkorpsen en de Sneeker Koor-
klassen met 10 te verlagen is ver
worpen met 87 st. (de h.h. Dokkum,
Hoekstra, Boonstra, Boejjenga, Blok,
VERGADERING van de RAAD der GEMEENTE SNEEK, op
MAANDAG 21 DECEMBER 1931, ’s morgens 10 uur.
Voorzitter de heer P. J. de Hoop, burgemeester.
Secretaris de heer P. Sikkes.
Aanwezig alle (15) leden.
MIDDAGVERGADERING. (Vervolg).
De neer Boeijenga: De vooruereiding van de begrooting
was ditmaal beter dan vorige jaren. De proef met een ambtenaar
als rapporteur is wel geslaagd. Hij staat objectief tegenover de
dingen en kan zich geheel aan zijn taak wijden. Het verdient
nog aanbeveling de critiek in de secties in concrete voorstellen
te uiten. Men kreeg dan wellicht in de Memorie van antwoord
wat minder scherp gepunte tegenaanvallen.
Er is gebleken dat er in de boezem van de raad tweeërlei
strooming bestaat. De eerste is van oordeel dat de grens van
de belastingdruk bereikt is. De andere, die deze opvatting niet
heeft, aanvaardt de belasting als de groote sluitpost. Op dit
oogenblik zijn voor de gemeentefondsbelasting de 80 opcenten,
het maximum, bereikt en de opcenten op de personeele belasting
doen een flinke sprong omhoog, welke maatregelen, als het
belastbaar inkomen een tuimeling ondergaat, nog niet voldoende
zullen zijn. De critici van heden krijgen dan gelijk ais ze zeggen,
dat tal van uitgaven verminderd moeten worden. Het levenspeil
is op een hoogte gekomen dat, naar het oordeel van economen,
niet te handhaven is. We kunnen hier de schuldvraag bespreken
en zeggen dat het kapitalisme de schuld is. Dat is erg goedkoop,
omdat zij, die dit zeggen, nl. de sociaal-democraten, nog geen
praktijk hebben. Het is merkwaardig, dat Karl Landauer, een
socialistisch publicist, het niet uitgesloten acht dat ook in socia
listische maatschappij crisissen zullen voorkomen.
Wij moeten, wat de uitgaven betreft, in langzaam tempo naar
beneden. Anders, als de crisis doorwerkt, zal de daling te snel
moeten geschieden. Het is niet gemakkelijk in te grijpen en
wijzigingen aan te brengen. D:.,.rvoor zijn vele oorzaken. De
gemeenten zijn in de loop der jaren buiten haar terrein gegaan.
Zij namen uitgaven op zich- die tamelijk zwaar drukken en die
ze, strikt genomen, niet hadden behoeven te doen. Spr. denkt aan
uitgaven voor cultureele en hygiënische doeleinden, die op
maatschappelijk terrein liggen. Ook geldt dat voor armenzorg.
De armenzorg is niet het terrein der overheid. Vandaar de po
gingen dezerzijds om1 die te brengen waar ze behoort. Staat,
kerk en maatschappij hebben een eigen aard en een eigen ter
rein. Als die worden vergeter heeft er afbraak plaats. Voor het
wreenigingsleven is het een gevaar te steunen op overheids
kassen. Ze kunnen daar wel naiten. Merkwaardig is het dat
groote dingen tot stand gebracht worden zonder die overheids
hulp. Ten bewijze wijst spr. op de Vrije Universiteit te Amster
dam, die thans 5 faculteiten telt, en die geheel uit particulier
Initiatief bekostigd wordt. Men behoeft niet te leunen op over-
heidssteun; als men de handen uit de mouwen steekt valt er wel
iets te bereiken. Spr. herinnert ook aan de uitspraak van de
Vereen. Hulp in Nood, dat haar wel en wee afhangt van de
opbrengst der jaarlijksche voetbalwedstrijden.
De M. v. A. zegt dat de kerkelijke groepen nitt in staat zijn
hun eigen armen te onderhouden. Dat is in strijd met de wer
kelijkheid. Als de kerken niet in staat zouden zijn hun armen
te verzorgen, dan zijn dezelfde menschen als burgers van de
staat het ook niet Het verschil van meening is gelegen in het
verlaten van del roeping der kerk. De burgers worden nu, in
plaats van vrijwillig, gedwongen door de overheid om de armen
te verzorgen, met het practisch gevolg, dat een bepaalde groep
der kerkmenschen dubbel belast wordt. Spr. wil er daarom nog
eens publiek op wijzen, dat armverzorging roeping der kerk is.
De kerkvader Augustinus zeide eens dat de armen de schat der
kerk waren. Als men dat in de kerk niet meer beaamt, gaan
we in de verkeerde richting. Het zij bijzonder de heer Maseland
aanbevolen. Deze heer heeft bij het begin dezer zittingsperiode
een program aangeboden, dat spr. principieel verwerpelijk
acht, en financieel onuitvoerbaar is. Er werd van gezegd, dat
het niet aanvechtbaar was. Van een officieele verklaring door
de R.-K. kiesvereeniging heeft spr. niet gehoord, maar het zal
wel aanvaard zijn. Er mocht niet aan getornd worden, al mocht
wel een wensch kenbaar gemaakt worden. Over andere dingen
kon niet gesproken worden. Op spr. heeft dat program de indruk
gemaakt dat men aanstuurde op breuk met de protestantsch
christelijke groepen.
Aan de eene kant biedt het program den R.-K. een middel
voor de eigen groep nog meer voordeel binnen te halen; aan de
andere zijde is het een concessie aan de uiterste linkerzijde in
de richting van nog meer overheidsbemoeiing. Intusschen zal
de heer Maseland wel tot de conclusie gekomen zijn dat er
weinig of niets terecht komt van dit programma; men zie de
begrooting maar eens. Aan de heer Maseland de plicht nu aan
te toonen dat het program uitvoerbaar is. Spr. gaat nu de pun
ten van het program na.
Het vraagt woningbouw speciaal voor groote gezinnen. De
toestand is zoo, dat de Woningwet ruimte genoeg biedt aan
particuliere vereenigingen zich bezig te houden met de oplossing
van het woningvraagstuk, maar de R.-K. deden niets. Weegth
en Patrimonium deden nog iets, maar de R.-K. niets. Wij hebben
hier 300 gemeentewoningen en spr. weet uit zijn ervaring als
commissielid, dat in de praktijk juist groote gezinnen de wo
ningen bijna steeds kregen toegewezen; dit punt is overigens
niet voor verwezenlijking vatbaar. De heer Maseland wil blijk
baar woningen stichten om ze ver beneden kostprijs beschikbaar
tc stellen; hoe kan dat in deze tijd?
Dan vraagt de heer Maseland een Armenraad. Het schijnt,
dat de noodzakelijkheid daaraan hier nooit gevoeld is; immers
er is wel eens over gesproken, al weet de heer Maseland dat,
als zijnde geen oud-Sneeker, niet. De heer Maseland wenscht
beter contact tusschen de kerkelijke colleges en Burgerlijk Arm
bestuur. Wij zouden dit contact zoo opgevat willen zien dat
het Burgerlijk Armbestuur kerkelijke armen terug zond naar
de kerkelijke colleges, om daar geholpen te worden.
De heer Sijtema: Mag het Weeshuis dat ook doen?
De heer Boe ij en ga: De heer Sijtema kan mij straks aan
vallen.
i Oppenhuizen en Potma).
Alle Advertentie» worden tas belde bladen opgenomen*
II?-
t
i
t
TT
10
it
e
o
!U
NIEUWE SNEEKER COURANT
annex SNEEKER COURANT (75e Jaargang)
■h
’li
J
