No. 89 Eerste BM DIT8KÏ: KISBRHK ft Co.
der flemeente Sneek
Officieel Orgaan
Dit No. bestaat alt 3 bladen.
FEUILLETON
CHIPSTÉAD
BO
Zaterdag 1* Februari 1982.
48e Jaargang
NIEUWSTUDINGEH.
VRUBÜ1TER VAN DEN 6. D.
Alle AdvertentIQn worden In beide binden opgenomen*
Begelprija 9 cent. Abonnementen belangrijke korting
HMlYMvalikL
V t ij d a g s te Hommerts, Jutrijp, Tiras, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawier, Terzool, Abbega,
Oosthem, Deersum, Scharaegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, Balk, Stavoren, Wyskel, Langweer, Bozum.
De NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad 12J50, naar buiten fr. per post f 3.60. De SNEEKER COURANT is een Advertentieblad
en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe Sneeker Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid:
Dinsdags te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.),
IJsbrechtum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannen
burg, Poppingawier, Warns, Rauwerd
Controle op de oplaag toegestaan*
van heterogene daden der burgers, daden waar
toe zij uit zich zelf niet zouden komen, maar door
dat apparaat moeten worden gedwongen. De
eerste plicht van de militaire overheid is de bur
gerlijke overheid te helpen tot handhaving der
binnenlandsche orde, aldus mr. Kesper. Zoo kun
nen de militairen gedwongen worden bij een sta
king te schieten op eigen ouders, kameraden enz.
Traditie, ideologie der opvoeding handhaven
dus de dienstplicht. Maar hoe komt de jonge
man er toe desnoods te schieten op ouders en
kameraden? Dat komt omdat de dienstplichtige
in de kazerne zijn karakter verliest, waar hij ont-
persoonlijkt wordt, en terugvalt tot een lager
stadium van cultuur door invloed van de gezags-
machine. De dienstplichtigen vervallen in massa
tot het collectieve stadium, dat kudden onzer
voorvaderen tegen elkaar deed optrekken zon
der dat ieder persoonlijk verantwoordelijkheids
besef had.
Ook thans hebben we die toestand weer in
Duitschland en Frankrijk; daar zijn de menschen
weer in zoo’n stadium; generaal von Epp con
stateert dan ook dat hij zeer tevreden is dat de
menschen weer op bevel willen handelen. Dat
beteekent dat het verantwoordelijkheidsbesef te
ioor is gegaan en wij in een zeer gevaarlijk sta
dium verkeeren.
De soc.-dem. aanvaarden de dienstplicht als
idioten, de protestanten in de waanzin voor het
vaderland, wat komt omdat het protestantisme
een typisch product is der burgerlijke samen
leving. De soc.-dem. gelooven zoozeer in het
gezag van de staat, dat er van het socialisme
niets is terecht gekomen en de soc.-dem. in sterk
nationaal getinte partijen in de diverse landen
vertegenwoordigd is. De r.-k. staan eenigszins
anders tegenover de dienstplicht. De R.-K. kerk
was in de Middeleeuwen een eenheid, de katho
liek gaat uit van de leer dat ieder mensch zijn
levensroeping naar eigen inzicht vervullen moet;
de R.-K. zedeleer wil een ontwikkeling naar den
aard van ieder en veroordeelt daarom de dienst
plicht en mede omdat het geestelijk gezag gaat
boven het staatsgezag.
Door de dienstplicht veranderen de staten in
groote legerkampen, gansche industrieën hebben
slechts de destructie ten doel, allerlei elementen
sturen dus in de richting van een oorlog, aldus
een R.-K. priester.
De moderne volken worden door dwang en in
een roes ten oorlog gedreven. Dienstplicht is
dienstdwang. Heele volken worden in een oorlog
gedreven door idealen en als het er op aan komt
sterven zij voor zaken; kerk, politieke partij,
school, wakkeren de waan der vaderlandsliefde
aan en in de oorlog doen alcohol en prostitutie
de rest. Iedere regeering kan van ieder individu
op ieder oogenblik eischen te dooden en gedood
te worden. Dat is niets anders dan moordslaver-
nij, en daarmede nemen de volken genoegen.
Laat het mogelijk zijn dat een staat uittrekt
ten oorlog voor een ideaal, maar is dan de mo
derne oorlog een middel dat wij voor het berei-
zich in de richting van de vrijheid; het is aan
ons dat proces te versnellen. Als gij eerbied hebt
voor U zelf, voor de mensch, voor de persoon
lijkheid zult gij breken met het miiitairisme.
Er werden eenige vragen uit de vrij goed be
zochte vergadering .gesteld, welke vragen spr.
uitvoerig beantwoordde.
De voorz. sloot met een woord van dank aan
den spreker.
mfinuut belangwekkender voor. Het op-
gedischte verhaal zat zeer vernuftig in
elkaar, maar, hel AAs! klopte het niet
met zoodanige feiten, als reeds in het
bezit van zijn toehoorder waren. De
woorden, twee avonden geiteden door
den vermoorden man in deze zelfde
kamer geuit, klonken hem weer in de
ooren: „Ik heb mijn léven gewaagd,
om u dit te brengen. Ik heb Europa
doorkruist, langs lederen duim gronds,
op de hielen gevolgd door vijanden.”
Als de man inderdaad in de hersens
gekrenkt geweest was, waren dezé
woorden natuurlijk gemakkelijk ver
klaarbaar, maAr.....
Mr. Pearson zette zijn verhaal' yoort.
„Het zal' u misschien verwonderen,
waarom1 Tompkins, na door de Duit
schers zoo slécht behandeld te zijn, in
hun land verblijf bleef houden. Hy
légde dat uit, door te zeggen, dat hy
aangezet ja, bezeten werd, door het vér-
langen zich te wreken. Hjj was, schijnt
het, een buitengewoon knap uitvinder,
en nadat de Wapenstilstand geteekend
was, lieten de Duitschers niets onbe
proefd, om hem de aangedane smade
lijke behandeling te laten vergetén. Dié
beroemde organisatie, de Brandt Verf
stoffen Maatschappij, met fabrieken in
Höchst a. Main, deed hem schitterende
aanbiedingen, als hij in haAr dienst
wilde blijven en om de reden, die hyj
mij zei, bleef hij.”
„De Wapenstilstand werd tien jaren
geleden gesloten,’’merkte Chipstéad op.
„Dat weet ik,” stemde Pearson een
voudig toe, „maar Tompkins was on
getrouwd, hij had geen familiebanden,
en zün wénsch om dch te wreken, wa*
ken van een ideaal kunnen gebruiken? Kwantita
tief is de oorlog zoo geweldig geworden, dat
hij niet meer door de menschen te beteugelen
is, evenmin als een hollend paard.
Het middel is dus erger dan de kwaal, het mid
del is verouderd, de oorlog is niet alleen waan
zin maar misdaad geworden.
Wij weten dat al honderden jaren lang allerlei
menschen geweigerd hebben aan dit moorden
mee te doen. Vroeger waren dat uitzonderingen
op de regel, die men waanzinnig achtte, het pu
blieke geweten staat er nu anders tegenover en
voelt dat een zuivere overtuiging zich daar ultte
in een zuivere daad. Nu noemen ook de verdedi
gers van het miiitairisme de oorlog geen heilige
zaak meer, maar een noodzakelijk kwaads Doch
dit is zoo lang slechts noodzakelijk als wij de
dienstplicht aanvaarden, dienstplicht die ook een
opvoedingsmiddel wordt geacht tot gehoorzaam
heid aan het gezag, wat wij gehoorzaamheid aan
de slavernij noemen.
L A. M. V.
In Amidtia sprak Dinsdagavond! voor de afd.
Sneek I. A. M. V. dè heer B. de Ligt, uit Onex
bij Oenève over de vloek van de dienstplicht.
De voorzitter de heer Visscher opende de ver
gadering met een woord van welkom tot spr. en
aanwezigen.
De heer De Ligt zegt dat de mensch een door
en door traditioneel wezen is; het stelsel waarin
hij is opgevoed vindt hij spoedig normaal. Zoo
zijn wij aan de dienstplicht gewoon geworden,
de kazerne vinden wij normaal; normaal dat de
kinderen op een bepaalde leeftijd afgericht wor
den voor moord. Deze dienstplicht, die nu nor
maal schijnt te zijn, is toch maar 150 jaar oud;
zij hoort bij de moderne staat, bij de burgerlijke
revolutie. Voor de Fransche revolutie trachtten
reeds de Fransche koningen jonge mannen in
grooten getale in lichtingen bijeen te krijgen. De
Fransche revolutie ontwikkelt zich in imperialis
tische zin (levée en masse); 25 Augustus 1793
worden alle Franschen verplicht eventueel te
dienen, de vrouwen in de hospitalen. Napoleon
maakte die dienstplicht nog scherper, maar het
volk verzette zich herhaaldelijk; van boven af is
met geweld de dienstplicht in Frankrijk opge
legd, doch het volk wilde er niet van weten,
evenmin als hier in Nederland in de Napoleon
tische tijd. Er is dan een krachtig verzet Von
Scharnhorst neemt de dienstplicht in Pruisen
over en als een besmettelijke ziekte breidt deze
zich.dan uit tot thans in Afghanistan toe en nu
vinden de menschen de dienstplicht normaaL De
heerschende klasse weet dat als het volk aan
iets gewoon is geworden het ’t wel aanvaardt
Om dat aanvaarden gemakkelijk te maken,
wordt dan de leus aangeheven van bv.: Voor
God, Koningin en Vaderlandl Door een derge
lijke geraffineerde opvoeding zijn de volken ge
wend hun kinderen over te leveren aan den oor
log, zelfs nu nog na den oorlog, waarvan de oor
zaken toch gaandeweg ieder wel duidelijk ge
worden zijn.
Onder de leuze: het Pruisische militarisme te
willen vernietigen, hebben zelfs Engeland en de
Ver. Staten de dienstplicht overgenomen. De
heerschende klasse is gewoon leelijke dingen
mooie namen te geven. De dienstplicht is een
mooi woord voor het feit der moordslavernij.
Toen in Middelburg in het einde van de vorige
eeuw J. K. v. d. Veer dienst weigerde stuurde
Tolstoi hem een brochure, waarin hij aantoonde
dat de mensch door het miiitairisme tot mensch-
onwaardige dingen gedwongen wordt. Maar
Tolstoi is maar een revolutionnair; mr. Kesper
echter heeft in de Ver. voor Krijgswetenschap
betoogd dat het militair gezag is een apparaat
Er is door de besten in tal van landen een
manifest tegen de dienstplicht gepubliceerd, on-
derteekend door bekende menschen van inter
nationalen naam. Die roep is verklonken en de
dienstplicht gaat door, hoewel de edelste ver
tegenwoordigers der menschheid zich er tegen
uitspraken.
Dat komt vooral omdat de leiders der soc.-
dem. dit alles verborgen houden voor hun vol
gelingen. Over het algemeen wordt daar in die
kringen de moderne staat en de dienstplicht aan
vaard; men verkeert onder suggestie van de ka
pitalistische klasse. Spr. citeert daarvoor Albar-
da, die dienstweigering niet nuttig, hoewel mis-
schen schoon acht. Maar was Jezus' dood dan
nuttig en Marx’ leven voor de eenheid van het
proletariaat? Als een daad zuiver is, menschelijk
en verantwoordelijk, zou die gedaan moeten
worden ook al zou geen ander hem volgen. Het
schoone van de jeugd is de spontane behoefte
zich aan een daad te geven en zoo’n daad is
dienstweigering.
Maar de daad van dienstweigering is ook nut
tig en werkt wel degelijk iets uit Reeds voor
de jonge man weigert bespreekt hij die daad
met zijn omgeving, het dringt door tot het volk,
er zijn dorpen in Noord-Holland waar de jon
gens haast niet meer naar de kazerne zijn te
krijgen, omdat de ouders ook zich verzetten.
Herman Groenendaal’s en v. d. Veer’s daad van
dienstweigering werken nog in de geheele we
reld na. De daad van de dienstweigering slaat
als de bliksem in de publieke opinie. Men wil
en kan van soc.-dem. zijde dienstweigering niet
aanvaarden, omdat men de oorlog niet opgeeft;
omdat men de staat wil en de macht daarin en
de koloniën. Men wil daar ook de mobilisatie
bv. ter wille van de Volkenbond. Het oog is ge
richt op de Volkenbond en de regeering en voor
regeeren heeft men troepen noodig tegen bin
nen- en buitenland, de dienstweigering tast het
staatsgezag in zijn wortel aan.
de overheerschende hartstocht van rijn
léven geworden. In ieder geval, hij blééf
bij de Brandt Mij., en leerde langzamer
hand hun fabrieksgeheimen kennen. En
die‘bood hy mij aan....”
„Te koop, voor een prjjs?”
„Zeer zeker. Van mijn kant, had ik
de zaak zuiver uit een zakenoogpunt te
beschouwen. Met de particuliere aan
gelegenheden van Tompkins had ik
niets uit te staan. Hetgeen ik over
woog, was, eerst te knopen ten behoevé
van mjjn firma, en vervolgens ten be
hoeve van de Regeering want de
door den man aangeboden recepten
golden ook andere producten dan nar
cotische middelen uiterst waardevolle
formulés.’’
„Die door Tpmpkins gestolen wa
ren.”
De bezoeker knipte ongeduldig mtet
zyn vingers.
„Ik hoop niet, dat wij belachelijke
gedachtenwisselingen over ethiek zul
len gaan houden. Mr. Chipstéad. Zoo-
al's ge zelf gezegd hebt, zyt ge géén
zakenman. Waart ge dit, dan zoudt
ge weten,, dat de eerste régél van één
handelshuis is, het waardevolste te ver
krijgen, tegen den laagst mogeljjken
prjjs. De door dien Tompkins gevraag-
den prjjs was 50.000 pond sterling, en
ik betaalde dien.”
„Ongetwijfeld eerst, na u overtuigd
te hebben, dat volgens monster gele
verd werd? Maar zelfs dan, lijkt u mij,
voor zulk een schrander zakenman, ta
melijk optimistisch te zjjn."
De ander fronste gewichtig de wenk
brauwen.
L v. A. O,
In het Gerechtsgebouw werd gisteravond
door mevr. SikkesHartelust en de heer
Sikkes de derde cursus over het lezen van
boeken gegeven. Eerst sprak de heer Sikkes.
Spreker had het in de eerste plaats over
het lezen van tooneelstukken, waarbij de
verbeelding van den lezer sterk moet wer
ken, immers daarbij liet de schrijver de uit
beelding der omgeving weg en deze moet de
lezer er zich zelf bij verbeelden. Toch zijn
tal van de grootste werken als tooneelstuk
ken geschreven (ibsen) en men mag eenige
meerdere inspanning vragen van den lezer
om het genot verbonden aan het lezen van
dergelijke meesterwerken deelachtig te wor
den. Met betrekking tot vertalingen merkte
spr. op, dat ieder die talen machtig is zich
geschikt acht om als vertaler op te treden,
wat echter onjuist is. De vertaler is trans
formator; als dus voor het scheppen van een
boek de eigenschappen van den kunstenaar
noodig zijn, zal, om een boek te vertalen op
zoo’n wijze dat het vertaalde werk ook de
stemming wekt die de kunstenaar wilde
wekken, ook de vertaler aan die eischen
in zekere mate moeten voldoen.
Wat de kinderboeken betreft: een goed
boek moet geschreven zijn door een kunste
naar, welke eisch men echter tot schade van
de jeugd aan een kinderboek niet stelt. Deed
men dat dan zouden 80 der kinderboeken
Btoscoopnieuws.
De „Bioscoop by de Waag"
brengt een amusementsprogramma met
Watt en Watt. We hebben de vreug
de hen in een nieuwe film te zién bjjna
twee jaar moeten missen, maar nu zjjn
ze er weer en in een onbétaalbaré cré
atie n.l. als mannequins. DAt onder
werp is een kolfje naar hun hand en de
film wordt dan ook een der allerbeste
genoemd, waarin dit tweetal1 ooit op
trad.
Zaterdagmiddag 2 uur een mating
met het volledig programma.
Voor de Amicitia-bioscoop, welke de
film Taboe heeft, zie men elders in
dit blad.
door
SYDNEYHORDER
Geautoriseerde vertaling van
Jhc. R. H. G. NAHUYS
13.
„Ga voort, als ik u verzoeken mag.”
„Zooals ik reeds gezegd heb,” ver
volgde de bezoeker, „ben ik het hoofd
van een belangrijke firma in chemica
liën, die kantoor en pakhuis houdt in
Upper Thames Street. Vóór den oor
lóg dreven wij uitgebreide zaken met
Duitschlandsedert het begin van 1920,
zjjn die zaken zeer aanzienlijk toegeno
men. ZooalS u waarschijnlijk weet, zjjn
de Duitschers misschien de knapste en
vernuftigste chemici op de wereld
een feit, dat wij, ondernemende zakén-
mannen, ons nooit veroorlóofd hebben
uit het oog te verliezen of te verloo
chenen.
„Maar, nu ter zake: Ongeveer zes
maanden geleden, ontvingen wjj het
bezoek van een man, die weigerdé zjjn
naam te noemen, en zich voor het ove
rige op zeer zonderlinge wijze gedroég.
Nadat hij tot mjjn privé-kantoor toeget
laten was, weigerde hij geruimen tjjd,
te zeggen waarom hjj gekomen was. In
plaats daarvAn bleef hjj er Aanhoudend
op aandringen, dat geen woord van
hetgeen hjj zei, aan een levénde ziél
daartegen verzet had, werd hij zooi
beestachtig behandeld, dat hjj het nooit
vergeten zou. Hjj werd in dezelfde caté-
gorie ondergebracht als de krijgsge
vangenen, slecht gevoed, en zjjn her
sens werden uitgebuit. Dit allés griefde
hem bitter. Deze behandeling was oor
zaak, dat hjj het besluit nam zich te
wreken. Den dag, waarop hjj mjj be
zocht, was de gelegenheid, waarvoor
hjj jarenlang gewerkt had, rjjp voor
uitvoering. Stelt u er helang in?” Met
deze vraag onderbrak de verteUter zjjn
verhaal.
„Buitengewoon”.
Het werd oprecht gezegd. Robert J.
Pearson was een uitmuntend causeur;
het verhaal1, dat hjj nu deed bezat ver
scheidene boeiende ejgènschappén, zélfs
al vond Chipstéad den taan zelf véél be
langwekkender dan zjjn woorden.
„Dat verheugt tajj,” was het ant
woord. Mr. Pearson vónd het misschien
prettig, maar de blik, dien hjj rijn gast
heer van onder neergeslagen ooglédén
toewierp, getuigde niet zoozeer van
groote voldoening. Zjjn stem1 klónk
eenigszins scherp, toen hjj voortging:
„Kortom, wat die man, Tompkins,
voorstelde, was, dat hjj mjj de chemi
sche formulé verkoopen zou van zekere,
zeer waardevolle, nieuw te vervaardigen
procédé’s, onder anderen pyramidon
(een substituut voor aspirine). Daar de
methode om deze verdoovingsmiddelen
te vervaardigen ons destijds volkomen
onbekend waren, kunt ge nagaan, welk
een vérstrekkende waarde, de medé-
deeling van Tompkins voor ons\ had.”
„Juist," merkte Chipstéad op. Mr.
Robert J. Pearson deed zich met de
oververteld mocht worden. Dat verzoek
was eigenaardig, om er het minst van
te zeggen, en aanvankelijk toonde ik
mij niet geneigd, iets met den man te
doen te hebben. Maar toch, omdat de
houding van den man, tegen mijn be
ter .weten in, niet naliet eenigén indruk
op mij te maken, deed ik hem een
soort belofte. Daarmee stelde mjjn won-
dermensch zich evenwel1 niet tevreden;
voordat hjj een enkel woord van ge
wicht sprak, moest ik op den Bijbel
zweren, dat allés, wat hjj zou zeggen,
heilig voor mjj zou zjjn.”
„En {och komt u bjj mjj,” merkte
Chipstéad op.
„De omstandigheden, waarvan u
straks zult hooien, zijn zoo buitenge
woon, dat ik gedwongen twas tot u te
komen; nog een weinig geduld, alstu
blieft, Mr. Chipstéad."
„Goed dan," zei Bunny, taét een on-
rustigen blik op de pendule op den
schoorsteenmantel. Hjj vroeg zich af,
of zjjn schijnbare onverschilligheid den
ander op een dwaalspoor zou leiden.
„Ik zei dus," hervatte de bezoeker,
met een nieuw gebaar van ongeduld,
„dat de man mjj op den Bjjbel liet zwe
ren, dat alles wat hjj mjj vertelde onge
rept bewaard moest blijven, niét alleen
door mjj, maar door iéder lid van mjjn
firma. Na dien eed, deed hjj mjj een
merkwaardig voorstel1.
„Hjj zei mjj, dat hjj Tompkins heette.
Hjj was een Amerikaan, die velé jaren
in Duitschland gewoond had. Tijdens
den oorlog, was hjj, volgens hem, .ge
dwongen geworden zjjn werk als che
misch uitvinder voort te zetten en toen
hjj zich, op grond van zjjn nationaliteit,
Gelukkig wordt er in de jongere socialisten
een andere geest wakker. Ook al worden zij offi
cieel opgevoed in een valsch vertrouwen op een
Volkenbond, die een samenzwering is van staten
tegen de volken. Spr. woont te Genève en ziet
voor en achter de schennen en noemt de Vol
kenbond één stuk corruptie, een totale misluk
king; Japan gaat zijn gang in China en de an
dere mogendheden heulen met Japan
We zullen niet van de oorlog bevrijd worden
door petities naar Genève te sturen, we kunnen
ons slechts zetf bevrijden van de oorlog en van
dat krachtige vermogen berooft de soc.-dem.
ons.
Een nieuwe wereldoorlog dreigt en er is geen
internationale die dit verhinderen kan, omdat de
massa niet in vrijheid is opgevoed. De staten
kunnen niet ontwapenen, want als ze dat doen
stort de kapitalistische wereld in elkaar, Neder
land kan om Indië niet ontwapenen. De moderne
staat kan zonder oorlog niet bestaan, omdat hij
is kapitalistisch-imperialistisdi, het leger is het
machtsmiddel tegen eigen volk en buitenland-
sche vijand en daarom moet het volk zich aan
de dienstdwang onttrekken. Met welk recht
straft de staat een mensch die naar zijn geweten
handelt? Dat is het onrecht van de sterkste. In
plaats van solidair te worden met de nieuwe
jeugd laat men het maar op een oorlog aanko
men. Wanneer zal dit uit zijn? Het s.-d. Kamer
lid ds. v. d. Heide vindt dat de dienstweigeraars
wel degelijk gestraft moeten worden, omdat het
leger anders leegloopen zou. Uit ervaring weet
spr. dat in België de Katholieken wel mee wil
len, maar de soc.-dem. niet
Het is noodzakelijk dat wij solidair worden
met de jonge mannen, die met de staatsslavernij
willen breken. Wij leven op een vulkaan, elk
oogenblik kan een oorlog uitbreken en het volk
slaapt. Waarom wachten tot het te laat is, waar
om nu geen comité’s tegen de dienstplicht' ge
vormd, nu is het oogenblik ons rustig te orga-
niseeren tot de daad. Als wij ons bewust wor
den wat wij kunnen zullen wij versteld staan;
wij kunnen met zijn allen een geest wakker ma
ken waardoor in een oogenblik de dienstplicht is
weggevaagd. Gandhi wees spr. op het voorbeeld
van Indië, waar de burgerlijke ongehoorzaam
heid de staatsmachine stop zette en vrouwen en
jeugd waren heldhaftiger nog dan de mannen.
Het volk heeft zijn lot in eigen hand, maar het
kan een strijd van alles of niets worden. Maar
zwaarder zal het volk het nog hebben als het
de strijd niet kiest. Wat moet na wereldoorlog
en crisis het lot worden van 't nieuwe geslacht?
We gaan recht op de afgrond af als we niet
tijdig remmen. Op groote oogenblikken heeft
iedereen het moeilijk. Zullen wij wegrotten met
de oude maatschappij of een gave kern voor de
nieuwe maatschappij vormen? Wilt gij U onder
werpen aan de dienstplicht of de moed hebben
er U tegen te verzetten; wilt gij ondergaan met
de ondergaande maatschappij, gaat dan onder,
spr. kiest de vrijheid. De geschiedenis beweegt
1IEUWE SNEEKER COURANT
annex SNEEKER COURANT (75 e Jaargang)
ui
