PINKSTEP
H. BRENN1NKMEIJER ZONEN I
SPECIAAL INGERICHT VOOR
COMPLETE
STOFFEERING
Schoonheidsontwaken.
I J. F. REPRO
48e Jaargang
Woensdag 11 Mei 1932.
No. 64 Eerste Blad. UITGAVE: K1EZEBRINK Co.
Dit No. bestaat uit 2 bladen.
AANBIEDING
chilletje
MEIJER
De fusie Wljmbritseradeel-IJlst.
NIEUWSTIJDINGEN.
IHIIIIIIIIIIIlillillllllllllllllllillllllllllllllillllllH
OFFICIEEL GEDEELTE.
llllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllH
Alleen bij
-
seradeel als plattelandsgemeente met als
hoofdbron van bestaan het landbouw- en
veeteelt-bedrijf en Ijlst als mdustrie-stadje
behoeft niet te bestaan. Integendeel, beide
70 ct
95 ct
De rijksklerk der registratie en domei
nen J. Bouwhuis, werkzaam aan het hypo-
theekkantoor te Leeuwarden, wordt ingaan
de I Juni a.s. naar het hypotheekkantoor al
hier verplaatst.
Gewetensgeld.
Bij den Inspecteur der directe belastingen
enz. te Sneek, le Afdeeling, werd ontvangen
f 29.16 gewetensgeld wegens vroeger te wei
nig betaalde belastingen.
Gevonden Voorwerpen.
Aanwezig aan ’t bureau van politie, Mar-
tiniplein, en aldaar te bevragen op alle
werkdagen tusschen 11 en 12’/2 uur de
navolgende voorwerpen als gevonden gede
poneerd: alpacca beursje; stuk van koekoek-
klok.
Aanwezig en te bevragen bij de navolgen
de ingezetenen, onderstaande voorwerpen,
als gevonden aangegeven: tasch, L. Londe-
ma, 2e Woudstraat; bruine riem, J. v. d.
Wal, Kloosterhof 29; sleutel Fordauto, R.
Semplonius, Prinsengracht 12; duimstok,
R. Ouendag, 2e Woudstraat 10.
T-J'
KINDER REGENJASSEN
van 3.90 tot 11.75
A
KINDER DEMI-SAISONS
van 3.40 tot 11.75
KINDER-CAPES
van 2.90 tot 8.50
JONGENS SPORTPAKJES
van 2.90 tot 16.50
MATROZENPAKJES
van 2.40 tot 12.50
KINDERPAKJES MET
RITZ-SLUITING
van 2.75 tot 7.75
SCHOOLBROEKJES
Cheviot vanaf 35 ct
Peau-de-Pêche
Velvet
langrijke opbrengst mag boeken uit effec
ten, inschrijvingen Grootboek, landerijen en
huisjes.
Er is gezegd, dat de bloei van Ijlst in be
langrijke mate zal toenemen; dit slaat dan
op de nieuw aan te leggen weg. Dat dit het
geval zal zijn, trekken wij in twijfel; zelfs
voorstanders in Wymbritseradeel doen dit;
uitteraard kunnen de meenigen omtrent het
nut van dezen weg zeer uiteen loopen.
Eindelijk wil spr. er op wijzen, dat de
meening bestaat, dat in deze zaak ook per
soonlijke motieven een rol zouden hebben
gespeeld. Dat aan te voeren, acht spr. al
heel min. Zoo zou een der leden van de
Commissie van Ingezetenen gezegd hebben,
dat hij alleen om persoonlijke redenen voor
fusie was.
Hoe dit zij, wij als Burgemeester en Wet
houders hebben althans geen redenen van
persoonlijken aard gehad om tegen de fusie
te zijn, doch het uitsluitend bezien uit het
oogpunt van algemeen belang. Ook de tijde
lijke Burgemeester, de heer Van Koetsveld,
kwam na onderzoek tot de conclusie, dat
naar zijn meening de fusie voor Ijlst ont
raden moest worden.
Spr. wil eindigen met den wensch, dat
Ijlst als zelfstandige gemeente bestaan zal
mogen blijven.
als voorstander der fusie een enkel woord
in het midden wenscht te brengen.
Spr. is reeds 47 jaar inwoner van Ijlst,
waarvan 31 jaar als raadslid; daarom meent
hij wel te mogen zeggen, dat hij Ijlst door
en door kent. Het heeft die gemeente altijd
gemankeerd aan financieele kracht. Nu de
gelegenheid zich voordoet om tot die finan
cieele kracht eenmaal te kunnen komen,
moet deze z. i. worden aangegrepen. In al
die jaren is de industrie in Ijlst wel tot uit
breiding gekomen, het inwonertal echter
niet. De reden hiervan is, dat er steeds ge-
Hierna verkrijgt het woord de heer S. van
VOOR IETS GOEDS NAAR
BE RVO ETS
S. GULDEN ^flesc^
BEDRIJFSREKEN1NG.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van SNEEK maken bekend, dat ter secre
tarie dier gemeente gedurende 14 dagen van
heden af voor een ieder ter lezing wordt
nedergelegd en in afschrift tegen betaling
der kosten algemeen verkrijgbaar gesteld,
de aan de Raad aangeboden rekening van
het reinigingsbedrijf over 1931.
SNEEK, 6 Mei 1932.
ten opzichte van de gemeente-financiën uit
oefenen.
7e. Tegenover de kosten, die de samen
voeging medebrengt en die over een groot
aantal jaren kunnen worden omgeslagen,
staan onmiddellijke belangrijke bezuinigin
gen.
8e. Ijlst wordt bij fusie het centrum van
een groote gemeente; het krijgt goede ver
bindingswegen en kan bij een goed geleid
particulier initiatief ook plaatselijk vooruit
gaan.
De beperkte middelen sluiten thans een
moderniseering der plaats vrijwel uit.
De gemeente-diensten der eventueel nieuw
te vormen gemeente zullen veel beter ge
outilleerd zijn zonder dat dit extra-kosten
voor Wymbritseradeel medebrengt.
De Commissaris der Koningin vraagt den
heer Van der Goot nog, of hij inderdaad van
hem goed verstaan heeft de opmerking, dat
er meer voorstanders voor de fusie geweest
zouden zijn in Ijlst wanneer de door hem
genoemde weg naar Osingahuizen gepro
jecteerd was in het fusie-plan in plaats van
die naar den Rijksstraatweg.
De heer v. d. Goot wil nief zeggen, dat
laatstgenoemde weg voor Ijlst van geen be
lang is, maar de andere naar Osingahuizen
zou als doorgaande verkeersweg voor Ijlst
van meer beteekenis zijn. Spr. maakt zich
sterk, dat velen in Ijlst die meening deelen.
Hierna verkrijgt het woord de heer H. M.
Martens, burgemeester van Wymbritsera
deel, die ongeveer het volgende zegt:
De samenvoeging van de gemeenten Ijlst
en Wymbritseradeel heeft voor Wymbritse
radeel alleen belang met het oog op de ver
wezenlijking van het ideaal den zetel van het
bestuur op eigen gebied te hebben.
Uit het voorstel van Burg, en Weth. aan
den raad onder ddgteekening van 7 Decem
ber 1931 over de aanhangige zaak uitge
bracht, blijkt op welke gronden Burg, en
Weth. meenden met de samenvoeging ac-
coord te kunnen gaan. Veel behoeven wij
dan ook niet te zeggen. Toch meenen wij een
enkele opmerking te moeten maken. Wij
mogen dan aanvangen met er op te wijzen
dat Burg, en Weth. van Wymbritseradeel
nimmer bepaald enthousiast voor de samen
voeging zijn geweest. Ter raadsvergadering
heb ik gezegd dat, bij wijze van spreken, ons
standpunt vóór de fusie met 51 tegen
49 is gevormd.
Een nauwkeurig lezer van ons voorstel
van 7 December 1931 zal de 49 wel heb
ben ontdekt. Het zij ons vergund een ge-
merking genomen, mijnheer de Commissa
ris, is het m. i. volkomen verklaarbaar, dat
B. en W. en raad zich nader hebben bera
den, toen bleek, dat in Ijlst de meerderheid
der bevolking de samenvoeging niet be
geerde en ook de eigen commissie van inge
zetenen zich met de gedachte plannen niet
kon vereenigen. Met de samenvoeging zijn
voor Wymbritseradeel geen levensbelangen
gemoeid.
Van Ijlster kant zal men zeer zeker be
weren of denken, dat zulks ook van Ijlst
gezegd kan worden. Wij voor ons, Mijnheer
de Voorzitter, willen dat gaarne aannemen.
Mocht het echter de bedoeling wezen door
de samenvoeging de Ijlster financiën op
breederen basis te stellen, wij zouden in dat
geval het onzen plicht achten de samenvoe
ging ernstig te ontraden.
Waar heeren Gedeputeerde Staten toe
zicht hebben uit te oefenen op het finantieel
beleid van de gemeentebesturen, dus ook op
dat van Wymbritseradeel afzonderlijk, ver
trouwen wij natuurlijk ten volle, dat heeren
Gedeputeerde Staten ook in de thans aan
hangige kwestie nauwkeurig zullen nagaan
of het finantieel belang van de gemeente
Wymbritseradeel zich ook tegen de samen
voeging, mocht die vanuit het zooeven ge
noemde standpunt worden bezien, verzet.
Wij zeiden zooeven, Mijnheer de Voorzitter,
dat met de samenvoeging voor Wymbritse
radeel geen levensbelangen zijn gemoeid.
Daarom is dan ook van den aanvang af on
zerzijds de opzet geweest door samenwerken
van beide gemeenten tot de samenvoeging
te komen. Na de uitspraken der beide com
missies van ingezetenen en van den raad van
Ijlst is echter gebleken, dat de veronder
stelling dat er in beide gemeenten veel voor
de samenvoeging wordt gevoeld onjuist is
en dat er derhalve thans van samenwerken
geen sprake meer kan zijn. Onder deze om
standigheden komt èn raad èn Burgemeester
en Wethouders van Wymbritseradeel dan
ook de fusie niet gewenscht voor. Wij heb
ben hiervan heeren Gedeputeerde Staten
reeds mededeeling gedaan, onder opmer
king, dat de raad zich met 12 tegen 3 stem
men met ons voorstel vereenigde. Wij ma
ken ons sterk, mijnheer de Commissaris, dat
wanneer bij den aanvang bekend was ge
weest, wat wij nu weten, aanvaardend de
ontwikkeling der dingen, Burgemeester en
Wethouders en de geheele raad eenstemmig
de samenvoeging zouden hebben ontraden.
Wij meenden de vrijheid te mogen nemen
een en ander te dezer plaatse naar voren
te brengen in het vertrouwen, dat heeren
Gedeputeerde Staten bij het bepalen van
hun definitief standpunt hiermede ernstig
rekening zullen houden.
U mijnheer de Commissaris danken wij
voor de ons daartoe geschonken gelegen
heid.
De heer v. d. Goot stelt dezen spr. hierna
de vraag hoe het komt dat er vroeger 15
voorstanders van de fusie in den Raad van
Wymbritseradeel waren, terwijl van die vijf
tien er nu 12 tegenstanders zijn geworden;
wat is de reden waarom die leden rechts
omkeert hebben gemaakt?
De heer Martens antwoordt hierop, dat,
als de heer Van der Goot beter naar zijn
woorden geluisterd had, hij had kunnen op
merken, dat het standpunt voor de fusie met
51 tegen 49 is gevormd, welk stand
punt, naar mag worden aangenomen, door
den Raad is gedeeld, omdat hij het desbe
treffende voorstel van Burg, en Weth. zon
der hoofdelijke stemming aannam.
Van rechtsomkeert-maken der 12 raads
leden is hier geen sprake; de gedachte is
altijd geweest: samenvoeging door samen
werking. Nu die samenwerking niet mogelijk
is gebleken, valt het te verklaren, dat van
de fusie-gedachte is afgestapt. Dit is louter
een gevolg van de aanvaarding van de ont
wikkeling der historie geweest bij de be
trokken raadsleden.
De Commissaris der Koningin sluit hierop
de vergadering.
Klokslag
acht
Schilletje
wacht
komt
deelte daarvan naar voren te brengen. B. en
W. zetten bv. uiteen, dat het in normale ge
vallen volkomen logisch is, dat aan den
eisch der wet, dat Burgemeester, Secretaris
en Ontvanger in de gemeente wonen, wordt
voldaan, al zal men daarvan voor Wym
britseradeel ook weer niet te veel dienen te
verwachten. „Voor de inwoners van Wouds-
end, om slechts een dorp te noemen,” zoo
schreven zij, „zegt het weinig of de ambte
naren in Ijlst dan wel in Sneek wonen. Het
contact wordt daardoor voor hen niet ver
groot.” Op een andere plaats wordt dan
weer opgemerkt, dat de plaats waar het ge
meentehuis zal worden gevestigd in bloei
zal toenemen, „al zijn onze verwachtingen
ik citeer weer het voorstel van B. en W
„ten dezen niet te hoog gespannen.” Het
geen de heer Looijenga daaromtrent zooeven
zeide, kunnen wij wel niet geheel onder
schrijven, toch zit in zijn redeneering een
kern van waarheid. Dat er na verplaatsing
van het gemeentehuis naar Ijlst een centraal
punt in eigen gemeente zou zijn, deed B. en
W. echter tenslotte den raad voorstellen als
zijn oordeel uit te spreken, dat naar zijn
meening de samenvoeging gewenscht is, na
dat een berekening de conclusie rechtvaar
digde, dat de samenvoeging op zich zelve
beschouwd voor Wymbritseradeel in plaats
van nadeelen voordeelen zou geven. Zie
daar de 51 Uit het voorstel blijkt echter
ook weer duidelijk, dat B. en W. niet wen-
schen te garandeeren, dat de finantieele ge
volgen der samenvoeging zoo zullen zijn als
zij vermoeden. Natuurlijk brengt de aanleg
van den weg en den bouw van een gemeen
tehuis kosten met zich mede. De weg van
Ijlst naar den rijksstraatweg kan reeds
onmiddellijk na zijn ingebruikname nut af
werpen en ook een naar den eisch des tijds
ingericht gemeentehuis biedt eenige voor
deelen. Wymbritseradeel op zichzelf heeft
echter noch aan den weg, noch aan een
nieuw gemeentehuis onmiddellijke behoefte.
Het huidige Wymbritseradeel heeft er wei
nig belang bij dat Ijlst een weg naar den
rijksstraatweg LemmerSneek verkrijgt. In
verband met een opmerking van den heer
Van der Goot dienaangaande verklaren wij
dat het thans als gemeentehuis dienst doen
de gebouw aan redelijke eischen voldoet, in
elk geval na een niet al te ingrijpende ver-
timmering weer geheel aan de moderne be
hoeften van archiefbescherming e. d. zou
kunnen voldoen. Hetgeen de heer Van der
Goot zeide omtrent de kanalenplannen ligt
nog zoo zeer in de onzekere toekomst, dat
ik meen daarop niet te moeten ingaan.
SNEEK s
GROOTZAND
TELEFOON 41
Eerst na verloop van een bepaalde reeks
van jaren na <Je samenvoeging zou er een
finantieel voordeel zijn te verwachten. Het
is dan ook) met het oog op de toekomst,
dat B. en W., de finantieele gevolgen be
schouwend, tot de conclusie zijn gekomen,
dat de samenvoeging gewenscht is. Dat
B. en W. van de verplaatsing van het ge
meentehuis voor hun gemeente de kern
der zaak en van de finantieele gevolgen
zich geen gouden bergen voorstellen, het be
hoeft na hetgeen wij zooeven nog hebben
gezegd niet uitdrukkelijk te worden ver
klaard. Waar de gemeenteraad zich slechts
na .geringe discussie met ons voorstel ver
eenigde, meen ik hetzelfde van den gemeen
teraad te mogen zeggen.
De zooeven geschetste situatie in aan-
VERSLAG
van het gesprokene' ter vergadering van Gede
puteerde Staten van Friesland met de gemach
tigden der gemeenten Wymbritseradteel en Ijlst
inzake de plannen tot fusie dier gemeenten, op
Woensdag 4 Mei 1932 ten provinciehuize.
Nadat de Commissaris der Koningin te
ruim 11 uur voormiddags de vergadering,
na het doel daarvan te hebben uiteengezet, brek aan onderdak heeft bestaan,
heeft geopend, verkrijgt het woord de heer
B. A. Looijenga, wethouder van Ijlst.
Spr. zegt dank voor de gelegenheid, welke
geboden is om hier in deze vergadering na
der de meeningen omtrent de plannen tot
samenvoeging der gemeenten Wymbritsera
deel en Ijlst kenbaar te maken.
Als ik de meening van Ijlst hieromtrent
ga toelichten, zoo vervolgt spr., dan zal ik
dat doen als tegenstander der fusie, terwijl
mijn collega Van der Goot dit zal doen als
voorstander.
Er is een zekere kwestie geweest omtrent
de vraag, wie het eerst over deze zaak is
begonnen: Wymbritseradeel of Ijlst.
Ik heb die ook met den Burgemeester van
Wymbritseradeel besproken, maar deze
vraag kunnen we, geloof ik, wel laten rus
ten. Er werd in beide gemeenten voor ge
voeld na het overlijden van Burgemeester
Fledderus. Wie nu precies het eerst er over
begonnen is, is ten slotte een kwestie van
ondergeschikt belang.
Er valt omtrent de zaak, waarvoor wij
hier bijeen zijn, eigenlijk weinig te zeggen,
nu al de hierop betrekking hebbende stukken
in het bezit van hh. Gedep. Staten zijn en
2 ij dus volledig op de hoogte zijn van de
meeningen, welke door de beide gemeenten
naar voren zijn gebracht.
Alleen wil spr. er hier nog de nadruk op
leggen, dat, wat de tegenstanders der fusie,
i voor zooveel Ijlst betreft, hebben gezegd,
ten volle wordt gehandhaafd.
Wij zien in de fusie een financieel nadeel
voor Ijlst; de belastingen op de Ijlster inge
zetenen zullen bij totstandkoming der fusie
belangrijk verhoogd moeten worden.
Spr. wijst op de in den brief van Gedep.
Staten voorkomende passage, dat er in beide
gemeenten veel voor de fusie wordt ge
voeld, enz. Deze meening nu is niet beves
tigd door de stemming, in Ijlst gehouden. In
den Raad was het blanco-stemmende lid,
naar uit hetgeen hij zeide viel af te leiden,
meer tegen dan voor de fusie, terwijl even
eens de Commissie van Ingezetenen zich met
4 tegen 3 stemmen tegen de fusie verklaarde.
Dan, vervolgt spr., hebben Gedep. Staten
gewezen op het algemeen belang als motief
voor verandering van gemeentegrenzen,
welk standpunt ook door de Rijksregeering
wordt ingenomen.
'Voor dat algemeen belang nu wordt door
ons als tegenstanders slechts weinig ge
voeld. Wel moge er in de toekomst mis
schien eenig voordeel van fusie zijn te ver
wachten, maar in het begin zullen de kosten
zoo groot zijn, dat het algemeen belang niet
in die mate er door gebaat kan worden.
Dan het zelfbeschikkingsrecht, het „baas
in eigen huis zijn”, achten wij van groot
belang. Niet uit het oog mag worden ver
loren, dat Ijlst door de eeuwen heen met
eere haar plaats in de rij der Friesche ste
den heeft ingenomen. Op het historisch ge-
wordene wil spr. hier met nadruk wijzen.
Het zou hem en zijn medestanders zeer ter
harte gaan, wanneer aanstonds ons plaatsje
Ijlst verminkt zou worden door ingrijpende
veranderingen in het geheel eigene van Ijlst,
zooals het dempen van de Ee, het verdwij
nen van de boomenrijen, e. d.
Wat de belastingen betreft, uit de stuk
ken is het duidelijk dat wij daarom niet voor
fusie kunnen wezen. Wel moge thans een
verhooging van opcenten geboden zijn, d
is een crisis-maatregel, waaraan ook andere
gemeenten niet ontkomen. Ijlst zal zich uit
den ontstanen crisis-toestand evengoed we
ten te redden als anderen. Wanneer we ech
ter ons zelfbeschikkingsrecht nu prijs geven,
dan is alles voor goed weg.
Ten aanzien van de bezittingen van Ijlst
valt op te merken, dat zij een niet onbe-
De menschen komen nu wel in Ijlst wer
ken, maar gaan na afloop naar hun woon
steden in Sneek of Bolsward terug met het
verdiende geld. Wanneer we hiermede zoo
doorgaan, dan blijft uitbreiding onmogelijk.
Daarin verandering te brengen is van groote
beteekenis voor Ijlst. De gelegenheid daar
toe bestaat nu door samenvoeging met een
financieel meer krachtige gemeente, ’t Ver
diende arbeidsloon, dat nu hier in Ijlst ver
diend maar elders verteerd wordt, kan dan
aan eigen gemeente ten goede komen. Daar
om heeft ook Wymbritseradeel belang bij
het tot stand komen der fusie.
In den loop der jaren is ook een paar
maal getracht een weg te krijgen naar Osin
gahuizen. Deze weg zou voor Ijlst van meer
beteekenis zijn geweest dan de thans gepro
jecteerde naar den Rijksstraatweg en het is
volgens spr.’s meening zeker, dat er meer
voorstanders voor de fusie geweest zouden
zijn, indien de weg naar Osingahuizen in het
fusie-plan was opgenomen.
Laat ons den blik richten op de toekomst, factoren kunnen een gunstige wissèFwerking
Ongetwijfeld zullen wij bv. over een tijdvak
van 5 jaar wat meer belasting moeten op
brengen, maar in de toekomst zal het dan
des te beter zijn.
Het is geen wonder, dat wij voor het ver
lies van ons zelfbeschikkingsrecht iets vra
gen. Het gewicht van dit recht wil spr.,
evenmin als de heer Looijenga, niet te licht
aanslaan.
Als, naar spr. is ingelicht, het gemeente
huis van Wymbritseradeel wezenlijk te klein
begint te worden, dan is thans de gelegen
heid gunstig om dit op eigen grondgebied te
vestigen.
Dan hebben we nog het bekende kanalen
plan. Als wij gedaan konden krijgen dat er
een zijtak werd gelegd over Sneek en Ijlst,
dan zou dat voor onze gemeente van groote
beteekenis geacht moeten worden. Immers,
we kregen dan tusschen spoorlijn en het
daarmee parallel loopende kanaal een flinke
strook grond voor fabrieksterreinen. Blijft
Ijlst zelfstandige gemeente, dan is het al
leen onmachtig om dergelijke perspectieven
te benutten en alsdan woninggelegenheid te
scheppen voor de arbeiders. Ook voor Wym
britseradeel is dit punt van groot belang.
Spr. wenscht ten slotte zijn meening sa
men te vatten in de volgende conclusies:
le. Het tijdstip voor een eventueele fusie
is buitengewoon gunstig in verband met de
burgemeesters-vacature te Ijlst en met het
oog op den pensioengerechtigden leeftijd
van verschillende ambtenaren.
2e. Ook van de zijde van Wymbritseradeel
is het een buitengewoon gunstig moment,
omdat deze gemeente, thans een voor die
gemeente centraal-gelegen zetel van bestuur
kan bekomen.
3e. De tijdsomstandigheden stellen hooge
eischen aan de gemeente-financiën. Con
centratie geeft ten opzichte van de finan
cieele lasten een grooter draagvlak en bo
vendien bezuiniging voor Rijks- en gemeen
tekassen.
4e. De zeer beperkte middelen van Ijlst
en de van economische omstandigheden sterk
afhankelijke bronnen van inkomsten dezer
kleine gemeente maken een grooter draag
vlak noodzakelijk en in verband hier
mede mogen idieele motieven (stadsrechten,
enz.) niet den doorslag geven doch heeft
men alleen rekening te houden met zake-
1 ij k e motieven.
5e. Een vergelijking met vroegere jaren
gaat thans niet meer op omdat aan de ge
meente-financiën thans geheel andere en
veel hoogere eischen gesteld worden dan
voorheen.
6e. Een tegenstelling tusschen Wymbrit-
lIllilllllllllllllllililllllllllIllllllllllHIHIHH
Het volmaakte E
horloge
HORLOGERIE
S N EEK
E E der Goot, tijdelijk wethouder van Ijlst, die
■railllllllllllllllllllllllllillllllllllllllilllllllHBi
E
E
E
E
I
f
to
N.V.ERVEN
JOH.W. MEIJER
S IM E E K-
Zooals de milde stralen der voorjaarszon een
bloesem van schoonheid aan boom en struik
tooveren, wekt het dagelijksch gebruik van
,,Zij”-Crême een nieuwe lente in Uw huid.
In prijzen van 203046 en 75 cent.
NIEUWE SNEEKER COURANT
annex SNEEKER COURANT (75e Jaargang)
BUSI