Spionnage in den groeien oorlog.
ZILMETA. BELANGRIJK IN PRIJS VERLAAGD!
s
VLEKVRIJ DOOR EN DOOR
J
iiiji
J. s.
Blijvend bestand tegen aztja»
PER TELEGRAAF.
;-v
Nooit poetsen. Onverslijtbaar
voUb qBQaramleEld dot» de Gerofabriek Sn
dn frilirfcmTpn nm he> hrffpnrta GeaoZÜUBf
HET DRAMA-LINDBERGH.
QERQ
ZIUMETA
V.
gadegeslagen dan juist
zij scherper
De Engelsche spion, die at met den
Duitschen keizer,
Engelschman
Bulgarije en
reisde steeds door. Hij
Sofia; hiji bezocht Kon-
1928 ovie/r den Atlantischen Oceaan is
gevlogen, is gisteravond om 19 uur 16
G. T. van het vliegveld Taterborougih
opgestegen om alleen een tocht ovdr
den Atlantisch en Oceaan te beproeven.
Zyl zal te Hafrbour Grace een tusschen-
landiing doen en is óp dn-ze eerstei
étappe vörgfczeld door den Noorschen
vlieger Bemt Balchen. Zijl is voorne
mens Vrijdagavond alleen te Harbour
Qrace op te stijgten voor den tocht
over den Oceaan.
alle tdlefoon-, telegraaf- ten postambte
naren Uitgevaardigd. 'Mlen verwacht in
het algeïnfeen een gunstige oplossing
in het geschil. Dte publieke opinie staat
welwillelnd tegenover de stakers.
BOEKAANKONDIGING.
Maitiidsnümer It HeltelSn. Uit
gave Brandenburgh en Co., alhier.
Het noodlot van Öe „Philippar”.
Het is alsof de „Georges Philippar” voor
bestemd was, om door het vuur te worden
vernietigd, schrijft de Tel. nog. Nadat het
schip op 6 November 1930 met goed ge
volg van de helling te St. Nazaire te water
was gelaten, brak drie weken later brand
uit, door een speling van het noodlot, juist
in de koelkamers, waar de isolatie in brand
vloog. Van 9 uur des morgens tot 3 uur des
middags woedde ’t vuur, voordat de brand
weer zich gedeeltelijk kon terugtrekken. Het
schip was op stapel gezet ter vervanging
van de „Paul Lecat”, die op 30 December
1928 in brand vloog, toen het schip zich in
een droogdok te Marseille bevond. Een vol
etmaal had de brand reeds gewoed en nog
steeds stond de brandweer onmachtig. Ten
slotte sleepte men het schip naar een ander
deel van de haven en liet het daar uitbran
den.
te toonen. Het was de voormalige Engelsche
consul, die hem in degrootste verlegenheid
bracht en tegenover wien hij zich niet kon ont
poppen, omdat het in oorlogstijd zelfs niet altijd
vaststond of ook deze consuls niet met spion-
nagediensten zich afgaven.
Zoo aanvaardde hij den terugweg. Hij kwam
te Nisj, in normalen tijd het grensstation tus-
schen Servië en Bulgarije, de plaats, waarheen
de Servische wetgevende vergadering na de
inneming van Belgrado haar Zetel had verlegd.
En daar hoorde hij, dat keizer Wilhelm te Nisj
De post- en telegraafstaking in Griekenland.
In den nacht van Woensdag op Donr
delrdag zijin 'de beambten van den po,st-,
telegraaf- en telefoondienst in Grieken,
land bijna algemeen wegens een looin-
gieschii in staking gegaan. Heit bedrijf
kan slechts gedeeltelijk dooir beambten
van het vefikleersministerie aan den
gang wofrden gehouden.
De iregfeering heeft arrestatie van de
stakinglsleiders ibfevolen en een besljrit
aïgekondigd, waarbij1 alle staktende be
ambten wofrden ontslagten.
Nadar wordt getafeld:
De in geheel Griekenland wejjens
loongeschillen uitgebroken post- en te.
legraafstaking duurt voort. De regee-
ring heeft een oproepingsbevei voor
Er zijn spionnen en spionnen. Dat wil zeg
gen, er zijn er, die niet anders hebben gedaan
in hun heele leven dan spionneeren, daartoe ge
bracht hetzij door geldelijke omstandigheden,
hetzij door de zucht naar avonturen, hetzij om
op deze wijze hun vaderland te dienen. Hun
routine maakt hen tot gevaarlijke tegenstanders,
die men niet gemakkelijk kan overrompelen.
Maar tijdens den oorlog waren er, in dienst van
beide kampen, tallooze gelegenheidsspionnen,
hetzij voor een bepaalden duur, hetzij voor een
bepaalde reis, hetzij voor een bepaald punt De
spionnage in de landen, waar vijandelijke legers
stonden, was geheel op deze wijze ingericht; zij
moest onder de oogen van den vijand worden
opgebouwd en gehandhaafd, en men begrijpt,
welk een slag aan den spionnagedienst van
eenig land werd toegebracht wanneer een on
voorzichtigheid van eenigen agent geheel het
spionnagenet aan den vijand deed ontdekken.
Vandaar ook, dat slechts de allerhoogst geplaat
sten, bijkans immer ondergebracht in volkomen
veilige toevluchtsoorden, de draden van het net
of van meer netten in handen hielden. Geen
Duitsch of Fransch of Engelsch agent kende iets
meer dan het direct doeleinde van eigen onder
neming, en werd slechts in zooverre met andere
persoonlijkheden en doeleinden op de hoogte ge
steld als strikt noodzakelijk was voor het ver
krijgen van resultaten en het beschermen, zoo
veel mogelijk, van eigen veiligheid.
Onder de categorie van de amateurs, de tijde
lijke agenten, die zich aanboden, voor een niet
gering deel uit zucht naar avonturen, behoort
ongetwijfeld de Engelsche publicist, die rustig
reisde naar Weenen, Sofia, Konstantinopel en
Klein-Azië, terwijl deze landen door de centrale
legers waren bezet en zelfs het minste vermoe
den, dat hij tot de Engelsche nationaliteit be
hoorde, hem het leven had kunnen kosten. Hij
erkent volmondig, dat hij, van een dergelijke
reis met tal van avonturen teruggekeerd, wel
eenigszins aarzelde, toen hij opnieuw de gren
zen moest overschrijden, vooral waar een kleine
pasformaliteit hem in staat stelde nog op het
laatste oogenblik het eenmaal genomen besluit
te niet te doen. Maar hij voelde zich aan zich
zelf en aan zijn land verplicht het voorgenomen
plan ten uitvoer te brengen, en zoo zag hij met
Werd de vrees’iijke ontknoóping
Van dat drama dus een feit.
Een onschuldig kind gestolen
En vermoord slechts om wat geldl
Zoo eert men in ’t Verre Westen
Dus een nationalen held
Door de wereld ging een rilling
Bij ’t vernemen van die daad.
Zou zoo iets nog moog’lijk wezen
In een ordelijken Staat?
Zou het kunnen dat een bende
Gansch een volk tiranniseert
En de wetten en de rechten
Van den mensch gewoon negeert?
’t Antwoord is niet twijfelachtig,
Want de feiten toonen aan
Dat het rooverswezen woekert
Op het gansche volksbestaan.
Misschien heeft het drama-Lindbergh
Voor het land dat groote nut,
Dat een talmende regeering
Daardoor wakker wordt geschud.
Dat kèn als zij al ’t geboefte
Achter slot en grendel sluit,
En niet slechts belasting vordert
Als hAAr aandeel in den bultl
In de harten aller ouders
Leeft een redelijken wensch:
Veiligheid voor hunne kleinen,
Veiligheid voor ieder mensch!
moesten te hulp worden geroepen om de
onlusten, daaruit ontstaan, te b<
Er vielen dooden en gewonden. De plaat
selijke leider van de Gepeoe pleegde zelf
de Georges Philippar opzienbarende onthul
lingen zal brengen. Er is geen oefening met
de reddingbooten en het alarmsysteem ge
houden, zoodat de passagiers niet tijdig ge
wekt zijn.
vallend, dat die Keizer, die dit anders nooit zou
hebben verdragen, de bijkans gelijkheid van be
handeling van Kpning Ferdinand aanvaardde.
Redevoeringen werden uitgesproken, en zij
werden natuurlijk gepubliceerd. Iets bijzonders
werd er slechts in zooverre in gezegd, dat de
banden van Bulgarije met den Duitschen en
Oostenrijkschen bondgenoot er door werden ver
sterkt. De gebeurtenissen van 1908 waren zeer
zeker niet uit het intelligente hoofd van Fer
dinand verdwenen; de gebeurtenissen, die er
hem aan moeten hebben herinnerd, dat Oosten
rijk hem aan de verheffing tot Czaar moeilijk
heden in den weg heeft gelegd, waaraan hij
slechts is ontkomen, doordat Oostenrijk eigen
doeleinden door de bezetting van Bosnië en Her-
zegowina diende. De Kroonprins Boris was aan
wezig, en ook prins Cyril. Men heeft later in de
Duitsche couranten kunnen lezen, dat de Keizer
prins Cyril in de armen nam en op de meest
hartelijke wijze met hem speelde, ja zelfs op zijn
knie deed plaats nemen. De Duitsche journalis
ten vergaten alleen, dat de toestand van den
eenen arm des Keizers hem tot dergelijke ver
richtingen zelfs met een kind van zeven weken
niet in staat had gesteld! Maar de Keizer was
niet vroolijk, en veel gemakkelijker dan hij sprak
de Bulgaarsche souverein, die niet de minste
moeite scheen te hebben om zijne woorden te
vinden.
Het verhaal van onzen Engelschman over het
in zekeren zin historische banket te Nisj heeft
eerst later zijn weg gevonden in de Engelsche
couranten. Verzenden kon hij het niet, want er
was Duitsche censuur, die zelfs en begrijpelijker
wijze op de brieven van onschuldige en nieuws
gierige reizigers lette. Het is na zijn publicatie
meermalen tegengesproken, omdat in den oor
logstijd geen keizer of koning zich kon veroor
loven er vermoeid of somber of zelfs minder op
gewekt uit te zien! De Engelschman reisde niet
zonder gevaar verder; slechts per militairen trein
kon hij naar Weenen komen. Vandaar ging de
reis gemakkelijk, totdathij de Fransche gren
zen had bereikt en, komende uit het neutrale
Zwitserland, door zijn Fransche vrienden bijkans
werd belet om nog tijdig naar Londen te komen.
Zelfs met het ophelderen van zoodanige vergis
sing moeten de spionnen in oorlogstijd de groot
ste voorzichtigheid in acht nemen, want op het
oogenblik, dat hij zijn ophelderingen geeft aan
de douaniers of pasbeambten, weet hij niet wie
er meeluistert!
Den 26en Februari jl. is de eerste reis van
het kostbare schip te Marseille begonnen.
Den 14en April kwam het te Yokohama aan,
vanwaar het drie dagen later vertrok. Het
zou het vaderland niet meer bereiken. Wat
het vuur van het wonderschip, bewegend
hotel en pakhuis, heeft overgelaten, ligt op
den bodem van den Indischen Oceaan. De
wereld van gangen en salons en wandeldek-
ken, het schip met zijn wintertuin, kinder
speelkamer en alle pracht van een modern
zeeschip is verdwenen.
De verzekering.
Te Londen is bijna de helft ondergebracht
van de verzekering voor het Fransche pas
sagiersschip „Georges Philippar”. De totale
verzekeringssom bedraagt ongeveer 113 mil-
lioen francs. Lloyd’s heeft ongeveer 60 pet.
van het Engelsche aandeel overgenomen.
De toestand fa Japan.
Het nieuwe- Japansche ministerie, waar
van de vorming noodig geworden is door
de moord op den premier, is er nog niet.
Er wordt nog steeds onderhandeld tusschen
leger en partijen, wat wil zeggen, dat de
generaals in Japan nu de leiding hebben.
Die leiding zal wel spoedig uitkomen in de
buitenlandsche politiek en belooft niet veel
goeds voor de vrede in het Verre Oosten.
Een transatlantische vlucht door een vrouw.
Amelia Earhait, die als passagier
van het watervliegtuig Friendship, in
moord.
De ramp van de Georges Philippar.
LONDEN, 20 Mei. Uit Aden wordt ge
meld, dat het onderzoek van de ramp van
het oog van den belangstellenden toeschouwer,
die vooral niet al te belangstellend mocht wor
den, Weenen in oorlogstijd. Hij hoorde er de
menschen vrij uit spreken, hij sprak zelf met de
menschen, die hem hielden voor een Duitschen
vriend. Hij leerde er het oorlogsregime beter
kennen dan tot dusverre in het Engelsche kamp
het geval was, en hij bemerkte, dat al evenzeer
als in Duitschland de gewonden zoo ver moge
lijk buiten de centra werden gehouden. Hij ver
nam er ook het tragische lot van het 28ste
linieregiment, uit Praag afkomstig en uitsluitend
uit Tsjechen samengesteld, die de Oostenrijkers
en den Oostenrijkschen dienst verfoeiden. Ge
heel het regiment was besloten tot deserteeren;
officieren en soldaten waren het met elkaar vol
ledig eens. Toen op een dag het regiment troe
pen zag naderen, die zij voor Russische troepen
hielden, ten gevolge van de ronde petten, die
aan die Russen deden denken, wierpen zij de
wapenen weg en hieven dehanden omhoog.
Het waren echter de Duitschers en de Duitsche
officieren begrepen den toestand in een oogen
blik. Gen ontkomen, geen verzet hielp. De mi
trailleurs deden haar werk, en van de overge
blevenen werden van de soldaten een op vijf,
van de officieren een op drie gefusilleerd. De
overblijvenden werden naar de meest gevaarlijke
punten van het front gestuurd en men kan veilig
aannemen, dat er niemand meer is, dit dit
avontuur kan verhalen. Andere Tsjechische regi
menten waren gelukkiger.
Onze Engelschman was natuurlijk van valsche
papieren voorzien. En deze papieren waren zoo
goed, dat zij hem een introductie verschaften
bij een Hofraad, verbonden aan het Ministerie
van Buitenlandsche Zaken, die hem een aanbe
veling gaf voor het persbureau van het Minis
terie van Oorlog. In die aanbeveling werd op
de gebruikelijke lichtvaardige wijze, die ook
particulieren onder elkander zoo licht geneigd
zijn toe te passen, medegedeeld, dat de drager
ervan, die natuurlijk met name werd aangeduid,
bekend was bij het Ministerie van Buitenland
sche Zaken en dat alle faciliteiten hem zonder
bezwaar konden worden verleend. Dit document
is op zijn verdere reis door Servië, Bulgarije en
Turkije een soort van Sesam open U voor den
Engelschman geweest. De Hofraad voegde er
nog glimlachend aan toe, dat hij nooit een zoo
danige introductie voor het Ministerie van Oor
log gaf, dan wanneer hij de personen zeer goed
kende. Ja, zeide hij nog lachend, gij, die mij
slechts aanbevolen zijt, zoudt een spion van de
ergste soort kunnen zijn. Hij heeft ook later
vermoedelijk nooit beseft hoe dicht hij bij de
waarheid was.
Onze Engelschman ondernam zijn reis over werd verwacht. Dat was een gelegenheid, te
Boekarest, en daar, in het destijds nog onzijdige
Roemenië was hij een oogenblik buiten gevaar,
of eigenlijk in grooter gevaar dan waar ook. Het
ligt in de menschelijke natuur om de voorzich
tigheid uit het oog te verliezen zoodra dit naar
het uiterlijk mogelijk blijkt. Wat kon men dezen
Engelschman doen in Boekarest, wie zou er op
hem letten! Gelukkig was hij verstandig genoeg
om te begrijpen, dat men wel op hem lette. Geen
land of het had in bijkans elke belangrijke plaats
een centraal bureau van inlichtingen. Een soort
informatiebureau, belast met het nagaan van de
gangen en het identificeeren van alle minder of
meer belangrijke vreemdelingen. Gesteld, deze
Engelschman zou zich in Boekarest in hoe lichte
mate ook als vriend der geallieerden hebben
doen kennen, binnen 24 uren ware dit te Wee
nen bekend geweest, en binnen gelijken tijd zou
de kostbare aanbeveling een wapen tegen hem
geworden zijn. Meer dan een spion, zelfs zij,
die over grbote routine beschikten, hebben zich
in een begrijpelijk verlangen om de zenuwen te
ontspannen, in de zgn. veilige neutrale toe
vluchtsoorden laten gaan, en nergens wellicht
werden
daar.
Onze
bezocht
stantinopel en leerde er de Turken kennen. Hij
had er zelfs een onderhoud met Enver Pacha,
die toen als de aanstaande Turksche Napoleon
in opkomst was. Hij kon er waarnemen hoezeer
Duitsche ambtenaren en Duitsche officieren over
geheel den Balkan de lakens uitdeelden; hij kon
er iets zien van de voorbereidingen van de expe
ditie naar Bagdad. Ja, hij reisde langs den Ana-
tolischen spoorweg; hij zag Engelsche en Fran
sche krijgsgevangenen; hij kon er de haat waar
nemen, die men den Engelschen toedroeg, om-
„dat zij er in geslaagd waren de plannen voor
de doorgaande verbinding BagdadHamburg
te verhinderen. En nogmaals was hij in Kon
stantinopel en hoorde er van alles wat op den
oorlog in Gallipoli betrekking had. Zelfs vergiste
mooi om te laten voorbijgaan. Er was ongetwij
feld gevaar verbonden aan langer oponthoud;
een enkele waarschuwing uit Konstantinopel,
hoe oppervlakkig bedoeld, kon -gevolgen met
zich dragen, die ernstiger werden, wanneer men
aou bemerken, dat de bedoelde vreemdeling
trachtte in de nabijheid van den Keizer te ko
men. Maar wie niet waagt die niet wint, en onze
Engelschman trok er op uit om met den aan
bevelingsbrief van Weenen en papieren, hem
inmiddels door Enver Pacha verschaft, den pre
fect van Nisj te bezoeken. En deze beloofde hem
te doen wat hij kon; schreef de nieuwsgierigheid
van den Engelschman aan nieuwsgierigheid zon
der meer toe. Het was een toeval, dat onze En
gelschman den Keizer zag, maar hij maakte er
van wat hij maken kon. En zoo had hij gelegen
heid de vermoeidheid van het gezicht van den
Keizer te lezen, schoon deze al het mogelijke
deed om zich bij zijn omgeving aangenaam te
maken. Zeer zorgvuldig inspecteerde hij de Bul
gaarsche soldaten; hij sprak met groote bemin
nelijkheid. Maar terwijl de Engelschman rustig
toekeek naar wat de Keizer en de hem verge
zellende toenmalige Czaar van Bulgarije, de
thans onttroonde Ferdinand, deden, omringden
hem Bulgaarsche officieren in burgerkleedij, die
hem naar de reden van zijn oponthoud in Nisj
vroegen. Doch alles schikte zich ten beste; hij
werd naar het persbureau der Bulgaren ge
bracht en daar verkreeg hij nieuwe introducties,
die het hem juist mogelijk maakten aan den
feestelijken maaltijd, ter eere van den Keizer
georganiseerd, deel te nemen.
Op den 18 Januari 1916 had deze maaltijd,
voor den Keizer wellicht niets bijzonders, voor
Koning Ferdinand van beteekenis, plaats. Het
Leibgarde Regiment speelde een programma,
waarop Wagner naast Lehar en Chopin naast
Zierer voorkwamen. De maaltijd was naar de
omstandigheden berekend. Geheel het banket
had de koelheid, die er van officieele banketten
uitgaat. De Engelschman kon niet ontkennen,
dat hij zich zenuwachtig gevoelde en in zijn
hij zich een keer door te groote belangstelling zenuwachtigheid niet over zijn volle waarne-
4 - b - - - - iningsgave beschikte. Falkenhain, toen chef
van den Grooten Generalen Staf, zat ter zijde
van Koning Ferdinand; onze Engelschman niet
veel meer dan 15 meter van de souvereinen ver
wijderd. En weer viel het hem op, dat de Keizer
vermoeid was, zoo vermoeid, dat men nauwe
lijks begreep hoe hij uit zijn bed was gekomen
om in een kleine Servische stad, die nog slechts
petroleumverlichting kende op dat oogenblik,
aan een banket aan te zitten. Eensdeels kreeg
onze Engelschman den indruk, dat de Keizer
redenen had om zich aangenaam te maken bij
den Bulgaarschen |Czaar, anderzijds was het op-
Bijzonderheden over het schip.
Toen de „Georges Philippar” eindelijk
gereed was, bezat zij de volgende afmetin
gen: lengte 173 meter, breedte 20.8 meter,
tonnage 20.745 ton. Het schip had twee
schoorsteenen, die door middel van ’n loop
brug waren verbonden, van waar de reizi
gers een schitterend uitzicht hadden. Voor
de voortbeweging werd gebruik gemaakt
van Diesel-Sulzer-motoren van 11.600 P.K.,
die bij den proeftocht in de Middellandsche
Zee een snelheid ontwikkelden van meer dan
17 knoopen. Er was aan boord plaats voor
185 eerste klas, 132 tweede klas en 102
derde klas passagiers. Verder zijn er 8 luxe
cabines en is er nog plaats voor 650 tus-
schendekspassagiers. Het schip was schitte
rend ingericht met een electrische keuken,
wintertuin, speelzalen voor kinderen en vol
wassenen, zwembassin, tenniscourts enz.
Aan de decoratie hadden de bekendste
Fransche artiesten medegewerkt.
Het schip was ingericht overeenkomstig
de bepalingen van de conventie van Londen
voor de bescherming van menschenlevens op
see. Er waren 20 reddingsbooten; waarvan
twee van motoren en radio voorzien en bo
vendien nog twee vlotten. Theoretisch wa
ren er voldoende reddingsbooten, om alle
passagiers in veiligheid te brengen.
Onlusten In Rusland.
WARSCHAU, 20 Mei. In Perm in Sovjet-
Rusland zijn 1000 arbeiders in militaire de
póts in staking gegaan, omdat zij geen loon
ontvingen. 2 regimenten geregelde troepen
Na een langen, bangen tijd van
Moordende onzekerheid
Pi
IS
i
t*
!D(
bedwingen.
