BÈRVÖETS
1'1
Di
Reclame Aanbieding
0.95
V5
2.45
190
U5
075
055
025
E60
SCHILLERHEMDEMi
OVBfcHEMDEHs
11
28
de
scl
sc]
Deze spreker aeidei dat het een grootsche tijd
is welke we beleven, nu alles op politiek en eco
nomisch gebied verandert, maar moeilijk is deze
tjjd ook door de crisis die veel economisch leed
en geestelijke verwarring brengt. Dat blijkt in
Duitschland, waar onze om haar duldingspolitiek
Hedenmiddag geraakte een jon
gen op een transportfiets op de Suup-
markt bijl den' heer Doodkorte in bot
sing met een wagen, tengevolge waar-
yn Inkhuzen. It harket, lyk as de om-
- 1 i
oardel ür’e fen Inkhuzen nel Starum en is,
lyk as de harkjende minsken, fol fen stille
biwündering.
me
mi
vei
ho
ste
he
lm
in
zil
ivc
in het water wérden geslingerd. De
daar wonende heer Th. Zandstra bracht
de drenkeling tnet de dreg behouden
aan wal.
kc
w<
ve
cc
ci<
de
w<
jo
li<
va
dr
ve
Tl
re<
wc
dn
bo
va
me
he
pe
bl;
ge
die
we
R<
vei
VOf
pis
tijic
66!
ge
va
ei
ste
da
ki;
be
mc
gii
aa
w:
PO
di|
de
Ac
d
C
w
k
di
h<
A
g<
g<
vc
la
tu:
ee
hi
va
ve
vli
st<
to
le
doe
ver
Jul
per
I
ach
naa
bin
C
schikt als Severing en Braun, die alleen wijken
voor het geweld van de dictatuur; hun brengt
spr. hier gaarne hulde.
Er is een lichtpunt in de donkere tijd, ni. dat
de juistheid van onze beginselen is bewezen; dit
productieproces is verouderd en zedelijk veroor
deeld. Terwijl alle voorwaarden voor welvaart
aanwezig zijn door de technische volmaking,
leven millioenen op de rand van het pauperisme.
Het hoogkapitalisme in de Ver. Staten heeft
vroeger vaak gediend als argument voor onze
tegenstanders om te betoogen dat geen socia
lisme noodig is om welvaart voor allen mogelijk
te maken; thans leeren dezelfde Ver. Staten dat
ook daar de arbeider geen zekerheid van
levensbestaan heeft; de arbeidersklasse is er in
de diepste nood.
De aarde ia te vruchtbaar, de oogsten zijn
door de techniek vergroot, er is overvloed van
landbouwproducten, doch wat een zegen voor
de menschheid moest zijn is nu een vloek, be-
voor Heeren
van zware matting
Schillerblouses wtt
matting 0.85, 1.05,1.25
SchiUerblouses
waschechte kleuren*.
Witte slappe boorden
nieuwe mod. afle raaien
krankzinnigheid van het kapitalistisch stelsel.
Ordening in de productie dient er te komen;
dat is: het socialisme. Aan ons de taak om hen
die nog wijfelen en zoeken, te leeren dat alleen
onze beginselen oplossing brengen in dit vraag
stuk. Wij hebben ons revolutionair woord te
spreken en omwenteling van dit stelsel te
eischen, doch daarnaast moeten we trachten
elke dag de positie van de arbeiders te verbete
ren, waardoor we ook nader komeen tot ons
einddoel.
In crisistijd tracht men altijd de arbeiders
klasse terug te dringen en we kunnen niet altijd
elke teruggang tegenhouden, doch dienen ons
best te doen deze zoo klein mogelijk te doen zijn.
De revolutionnairen verwijten ons dat en ver-
vatechen zelfs de geschiedenis om te beweren
dat door onze schuld nimmer iets is bereikt voor
de arbeidersklasse; maar men zie slechts hoe de
arbeidersklasse 30jaar geleden leefde; het is
niet waar dat pioniers als onze Troelstra tever
geefs hebben geleefd, roept spr. uit Wij be
schikken nu over een sterkere organisatie dan
vroeger; wanneer er geen partij en vakbeweging
was, zou het er nog heel wat slechter uitzien
met de arbeidersklasse dan nu. Stellig is er nu
bij de bourgeoisie geen grooter liefde voor de
arbeiders dan 30 jaar geleden, men haat nu de
arbeidersklasse meer omdat men haar vreest om
haar macht en men zou haar gaarne neerdruk
ken als de organisatie onze klasse geen weer
stand gaf. Van deze organisatie is het grootste
deel te danken aan de beweging welke wij ver
tegenwoordigen. Ook nu vindt de bourgeoisie
een aanslag op de arbeiders het eenige redmid
del uit de crisis en de regeering gaat met die
bourgeoisie hand in hand. De minister vindt ook
dat de loonen omlaag moeten om met het bui
tenland te concurreeren, doch België levert het
voorbeeld dat met lage loonen de toestand niet
beter is; als Holland verlaagt zouden weer an
dere landen om ons verlagen en men een vici-
euse cirkel krijgen met teruggang van de loonen
over de geheele wereld. Nu weer eischt de re
geering verbreking van het contract in het
bouwbedrijf om de loonen te verlagen, anders
geeft zij geen bouwcredietenl
Wij kennen de bedroevende houding van de
Katholieke democraten; de heer De Bruijn ver
zette zich in Utrecht wel tegen de verlaging der
ambtenaarssalarissen, maar de R.-K. Kamerleden
accepteerden die verlaging, ook de democraten
onder hen. De R.-K. Staatspartij wenscht vol
gens haar program de arbeidtere te verlossen uit
het proletariaat, doch zij laadde op de arbeiders
klasse de druk van de steun aan de landbouw,
terwijl wij die hulp wel wilden geven doch niet
als ze op de werkloozen ook drukte.
Alle burgerlijke partijen verwaarloozen de be
langen der werkloozen, zooals bleek in de Ka
mer, toen ook de V|.-D. stemden tegen het voor
stel der S.-D. om de werkloozen een behoorlijk
leven mogelijk te maken.
De com missie-Wel ter moet zelf erkennen, dat
de werkloozensteun te plattelande te gering is
en verhoogd moet. De georganiseerden hebben
in de rouleeringsweek f 7, waarvan afgaat 50 ct.
contributie, blijft f 6.50 voor man en vrouw, plus
50 ct. voor ieder gezinslid; maar als een kind
dan !3 verdient, dan gaat er f2 van de f7 af
en als een oude inwonende vader nog f 3 ouder
domspensioen heeft, gaat die er nog in zijn ge
heel af. Hoe kunnen menschen die nog gevoel
hebben, de schennende hand naar dit ouderdoms
pensioen, dat een stukje geluk tot de ouden van
dagen bracht, uitsteken. Door onze actie kregen
we dit pensioen, waardoor de ouden van dagen
gevoelen geen lastpost in de gezinnen meer te
zijn. Wij zullen nu niet rusten voor deze schand
daad van de regeering verdwenen is.
Alles wat in het rapport-Welter staat leeft in
de liberale bourgeoisie. De werkloozen in de
groote steden moeten 15 achteruit; de com-
missie-Welter zegt dat men niet vergeten moet
dat deze menschen niet werken, doch zij ver
geet de consekwentie te trekken en het arbeids
loos inkomen van de rijken, die niet werken,
aan te tasten. De werkloosheid is een gevolg
van dit stelsel, dat de regeering in stand houdt,
daarom eischen wij als recht voor de werkloozen
een behoorlijke steun. De normen bij de werk
verschaffing wil de commissie ook omlaag heb
ben, wat ook de plattelandsarbeiders weer treft.
Dan moeten de ambtenaarssalarissen 8 tot
13 omlaag, het onderwij,» wordt verslecht. De
commissie gaat nog niet zoover de onderwijzer
er weer doodgraver bij te willen laten worden,
doch op de laagste klassen worden weer onbe
voegden losgelaten, dat is een aanslag op het
volkskind. Wij voelen hoe noodig het is dat de
arbeidersklasse meer ontwikkeling krijgt: kennis
is macht, daarom verzetten wij ons tegen deze
verslechtering evenals tegen de stopzetting van
openbare werken, welker uitvoering de werk
loosheid kan verzachten.
De arbeidersklasse dient met alle kracht te
trachten de invoering van deze dingen te voor
komen. Het scherpste verzet is geboden. De be-
grooting moet ook in het belang der arbeiders
sluitend gemaakt omdat inflatie hen ook weer
het eerst zwhar zou treffen. Als onze politiek
gevolgd was zou het er beter voor staan. In
1927 en ’28 verminderde men de belasting met
50 millioen, terwijl de soc.-dem. daartegen waren
en deze millioenen niet aan bezittende klassen
wilden toewerpen, doch reserveeren; was dat
geschied dan stond het er nu anders voor.
Oudegeest heeft de weg gewezen; wij kunnen
die belastingen weer heffen, de aflossing van de
De Sneeker Regenbogen, die op de Kaag
de eer van onze zeilers zoo knap hebben
verdedigd ten slotte hebben Oppenhuizen
en Hendriks de teamwedstrijd toch nog ge
wonnen met 18 punten tegen 14 voor de
Kaag zijn Woensdagavond na een buiige
overtocht, achter de motorboot Delphine
weer hier gearriveerd.
Ook in de Regenboogklasse A werd Op
penhuizen winnaar, en kreeg Hendriks de
derde prijs.
Kosten levensonderhoud.
Het statistisch bureau van de gemeente
Den Haag rekent uit dat ’t indexcijfer voor
aarbeidersgezinnen in Juni 1932 was 131.5
(Augustus 1913/14 100).
Crisis-Pachtwet 1932.
Deze wet is toepasselijk op alle termijnen
van pachtprijzen, die na 12 Februari zijn
vervallen, ook indien de$e reeds zijn be
taald. Wie dus op 1 of 12 Mei jl. de halve
huur heeft betaald of dien termijn nog moet
betalen, en van meening is, dat van hem in
verband met de heerschende buitengewone
tijdsomstandigheden redelijkerwijze niet kan
worden gevorderd, den bedongen pachtprijs
te voldoen, die kan zich met een verzoek
schrift wenden tot den kantonrechter, bin
nen wiens kanton het gepachte of het groot
ste deel daarvan is gelegen, teneinde een
geheele of gedeeltelijke ontheffing van de
betaling te bekomen.
Dit verzoekschrift moet vóór 1 Augustus
worden ingediend.
Een nanvPegtag.
De Junkers 52, een vliegtuig met drie
motoren, dat in den Zwitserschen Al
pen wedstrijd voor verkeersvliegtuigen,
den eersten prijis gewonnen had, is op
den terugweg naar Berljjn boven het
vliegveld Schliessheim aangevlogen
door een sportvliegtuig, waardoor het
linker onderstel van de Ju 52 van het
toestel afgetrokken werd. Het toestel
moest een noodlanding maken in och
korenveld en werd daarbij! zwaar be
schadigd. De zes inzittenden bleven on
gedeerd. Het sportvliegtuig stortte neer
en de bestuurder daarvan werd zwaar
gewond en is later aan zijn verwondin
gen bezweken.
De paarlenketting van lady Howard.
Op 8 'Maart werd in den blauwen
trein CalaisNice ten nadeele van lady
Howard een halssnoer ter waarde van
zes honderdduizend frank en een be
drag in geld gestolen. De Brusselsche
politie heeft nu in een familie-pension
te Brussel 'den dader, den Italiaan Lui
gi Cominetto 'gearresteerd. Het hals
snoer 'is teruggevonden. Cominetto zal
aan de Fransche justitie worden uitge
leverd.
Ongelukken,
Op den weg tusschen Sittard en Heerlen
zijn de motorrijders Kettler en Laraque, bei
den uit Aken, in botsing gekomen met een
ri auto. De duozitter Kettler
werd voor de electrische tram geslingerd,
die juist passeerde. De man werd vermor
zeld. De motorbestuurder liep een zware
schedel fractuur op. Hij is in het ziekenhuis
opgenomen.
Men schrijft ons:
„Om healwei fiven Starum binnenroun,
van der Molen? Den kinne hja om in Üre
as njuggen thüs wêze, scoe ’k sizze.”
„Det wier myn gedachte ek,” andert hy.
Dy „hja”, det binne de fjouwer Snitser
Reinbógen, dy’t nei Hollan west hawwe en
dêr de Fryske flagge heech halden ha.
„Wit Jo hwet, ik fyts de Lemster strjitwei
ris üt, om to sjen, eft hja der al oan kom-
me!”
Op ’e kaei helje my inkelde jonges yn.
„Sij komme der an,” det forstean ik allinne
fen hjar drok petear, en hja fleane, de noas
op it stjür, nei de Geaukaei en sjugge mei
hjar jonge eagen de kant nei Drylst üt.
1
Der hat in pear Üre forlyn in füle snjitter
west. Greate dobben, dy’t de beammen sa
klear wjerspegelje as glês, tsügje der noch
fen. De südwestlike wyn rüst troch it
beammeleaf. De lannen binne och sa grien.
En de dakken fen de boerepleatsen lykje
sa skjin, as wierne hja ófbjint.
Leger en leger sakket de sinne. Pylken
Ijocht stjürt hja it üneinige himelforwilf yn.
Swiere, dünkere koppen steane noch oan ’e
kimen ré, om aensen in tocht troch de rom-
tejn to meitsjen.
Twisken Oasingahuzen en Nijesyl skouwe
fjouwer wite seiltsjes efter boerepleatsen en
beammerigen lans. len is hwet foar, de oare
trije sitte flak byinoar. Hja avensearje hird.
Fier binne hja noch foart.
Mar Reinbógen sile hird en mei sa’n
wyntsje binne hja om in üre as healwei
tsienen wol to Snits
It tal minsken by de Gasfebryk wirdt
greater. Men bisprekt de prestaesjes fen de
stêdgenoaten. De iene is tofreden, mar de
oare lang net.
len ding binne hja allegearre like bliid
om: de „teamwedstrijd” is woun.
De üntofredenen sizze: „Dêrom bin ik
hier ook komen, anders waer it my niet de
moeite weard weestl”
-
goedepercai, wasch-
eetót-25,1.45,1.60
Idem m. 2 boorden
1.90, 2.25. 2.45
Riboline, Durollne,
met 1 boord
3.25
Witte borsihemden,
doek, mooie borsten
1.95, 2.60 3.20
Piqué hemden met
plooiborst 2.7 5,3.90
It binne allegearre 24-karaats. Hja kriti-
searje net, mar wirdearje. Hja hawwe it
lok, persoanlik fen in Kaagsiler ynljochte to
wirden.
De wyn komt fen de stêd en brfngt alle
lüden nei üs oer. Mar wy hearre, nei in üre
wachtsjen, gjin skippershoarnen en belge
rinkel. It bigjlnt hwet to forfelen en dêrby,
men wirdt der net waermer op.
It is skimerich wirden sa njunkelytsen.
Fytsers hawwe de ijochten al op. It klokke-
spil yn it wite koepeltsje op ’e Sin Martini
spilet healwei tsienen.
De ’dobben op ’e stiennen lykje greate,
blinkende eagen, dy’t de joun hiel stadich-
oan kommen sjugge. Yn de Geau pagaeije
in pear jonges yn in kano de kant nei Drylst
ta üt. Scoene hja nou einliks ris komme?
By de loads fen de houtfebryk stiet güns
in soad folk. „Se komme der oan, se komme
der oan,” roppe party. Ja, wrychtich, det
moatte se wêze. In read en grien Ijocht nêst-
inoar foarop. Dêrefter trije, fjouwer mésten;
yn de léste slingert noch in Ijochtsje hinne
en wer. Steatlik, mar dochs net stadich,
driuwe hja op üs oan.
Dêr binne hja by üs.
Hark dy minsken ris roppen en jüchjen.
Spontaen en oprjucht klinkt it by de huzen
op. En de silers nimme hjar hoarn en blan
der je it hertlike wolkom.
Delphine, dy’t de fjouwer Reinbógen
sleept, rint der mei foart. Dy’t rinnende is,
kin amperoan meikomme. Den ha de fytsers
it better. Yn greate kloften ride hja mei de
silers op. Der is geroft fen fleurige lüden
yn ’e loft. Fytsbellen rinkelje, sims yn koar
en den blander je de skippers wer. By de
Lemsterdyksbrêge foriiearde en nijsgjirrige
gesichten: „Wat het dit to bitekenen,” fre-
get in Md wyfke hjar soan. „De silers, dy’t
naar Hollaen weest hewwe, komme werom,
moeke.”
„Hewwe se dair den sufeul wonnen?”
mem wer.
„Ja, de teemwedstryd moeke I”
It is allegearre biweging op ’e kaei, oan
’e Toppenhüsterdyksbrêge ta.
Den fordwine de reisgers om utens yn ’e
Aldfeart en de measte fytsers bliuwe noch
efkes stean; al sa njunkelytsen geane hja
nei hüs en fortelle fen Fryslans rom op de
Kaag.
Goed tsien üre stappe de earsten op.
Der binne joun gjin landauwers ef sket-
terjende fanfares.
Mei stille trom giet it nei hüs ta.
Mar ynwindich hawwe wy allegearre,
ek üs Kaagsilers, stille wille.
SNITSER.
HEERENVEEN, 29 Juli. In het
wetsontwerp van Ged. Staten, dat aan
de gemeentebesturen van Schoterland,
Aengwirden en Haskerland ter behan
deling is toegezonden, wordt oi.m. voor
gesteld dat de overgang van de bezit
tingen bij de wijziging der gemeentel
lijke grenzen met gesloten beurs zajl
geschieden. Mocht echter na een jaar
één der gemeentebesturen van oordeel
zijn, dat deze regeling voor zijne gel-
meente onbillijk bleek, dan kan het zich
tot Ged. Staten wenden met beroep
op de Kroon om schadevergoeding.
Een rechtzaak om een zoen.
Mr. W. G. Del Baere, kantonrechter
te Haarlem, heeft, schrijft het Haarl.
Dagblad, een vonnis geveld, dat on
getwijfeld de aandacht zal trekken.
Een schilderspatroon te Bloemendaal
had een knecht onmiddellijk ontslagen,
omdat hij door diens optreden een klant
verloren had. De knecht werkte na
melijk bij een familie te Bloemendaal.
Hijl had toen op een bovenkamer Ide
dienstbode tegen haar wil vastgepakt
en gekust. Mevrouw was daarover zoo
ontstemd, dat de knecht niet meer in
haar huis mocht komen en zij zelfs een
anderen schilderspatroon als leveran
cier nam.
De knecht nam met dit ontslag geen
genoegen en eischte uitbetaling van
het loon.
Bij ’t proces voor den Haarlemschen
kantonrechter heeft de knecht erkend,
dat hij de dienstbode gezoend heeft,
maar hijl voegde er bij, dat hij vroeger
met het meisje verloofd geweest is en
dat zij nu tot zijn gedragingen aanlei
ding had gegeven.
De kantonrechter overwoog, dat hij
met den patroon van oordeel is, dat het
gedrag van den knecht onbetamelijk
was, maar dat hij het voorgevallene niet
van zoodanig gewicht acht, dat van den
patroon redelijkerwijze gevergd kan
worden de dienstbetrekking niet te doen
voortduren. Daarbij nam de rechter in
aanmerking dat het bedoelde feit op
zich zelf stond en dat niet gebleken is,
dat de patroon eenige aanmerking op
het gedrag van den knecht of zijn werk
zaamheden had.
Het gebeurde had weliswaar het voor
den patroon onaangename gevolg, dat
hij de dame als klant verloor, maar deze
omstandigheid mag niet van invloed
Op de Jachthaven stiet ek gÊns in keppel. zyn ^y beoordeeling van het gewicht
van het feit.
De kantonrechter besliste daarom dat
het gegeven ontslag als onrechtmatig
moet worden beschouwd. Daarom werd
de vordering van den knecht toegei-
wezen.
staatsschuld stopzetten, bezuinigen ook bv. op
de Vrijw. Landstorm en Burgerwacht, voor wel
ke tonnen gouds worden uitgegeven. Maar het
militairisme is het troetelkind, zelfs de ll/2 mil
lioen bezuiniging wil men niet zuiver besparen,
maar gedeeltelijk besteden voor materiaal. Dat
speeltuig der generaals wil men bewaren, maar
de arbeiders alle mogelijke lasten opleggen. Deze
regeering heeft niet het recht een beroep te doen
op het volk, terwijl ze millioenen weg smijt aan
de derde kruiser, welke de heer Cramer voor
stelde te schrappen. Zoo biedt deze regeering
het beeld van iemand die champagne drinkt ter
wijl hij de hand uitsteekt om een aalmoes.
Het standpunt van Welter en de regeering is
dat de arbeidersklasse de lasten moet dragen:
„wie heeft dien zal gegeven worden, wie niet
heeft van dien zal genomen worden”. Wij willen
de lasten leggen op de schouders van hen die ze
kunnen dragen: de bourgeoisie, waarvan de
groote inkomens extra dienen getroffen. De re
geering heeft medelijden met die bourgeoisie,
maar heeft dat niet met de arbeiders en werk
loozen, die hoogere prijzen moeten betalen voor
margarine en varkensvleesch.
Ons vertrouwen in de woorden van verzet
der leiders van de r,-k. werklieden is niet groot,
gezien het verleden. Maar wij zelf zullen niet
in gebreke blijven onze zoowel als de chr. en
r.-k. werklieden op te roepen om af te weren
wat men met ons voor heeft. De groote ver
deeldheid der arbeidersklasse is een rem om te
zegevieren. Geen beweging is er die geen fou
ten maakt, ook onze beweging maakte er, maar
een misdaad is het, nu de bourgeoisie gereed
staat ons te bespringen om ons te ontnemen wat
wij veroverden, onze eenheid te verbreken en
■uit onze rijen te deserteeren. Onderlinge ver
deeldheid zal moeten wijken, om schouder aan
schouder te staan tegen wat ons bedreigt. Als
we| zien de groei van N. V. V. en partij zeggen
wij: we hebben vertrouwen in de toekomst. Er
moge dan ontmoediging bij een enkele zijn, on
danks dat hebben we de wetenschap en de ze
kerheid dat onze beginselen de juiste zijn, die
eenmaal zullen zegevieren.
De voorzitter sloot met een woord van
dank aan sprekers en Morgenrood de vergade
ring.
Aan de Rijkslandbouwhuishoudschool
„Nieuw Rollecate” te Deventer is voor het
eindexamen geslaagd R. de Vries te Wieu-
werd.
Geslaagd voor de hoofdacte de heer
R. Hottinga te Oppenhuizen.
M.U.L.O.-examen.
Geslaagd voor diploma B: J. Renema,
Scharnegoutum en L. Cnossen, Hommerts.
Geslaagd voor het examen handen
arbeid mej. H. M. Deenik van hier.
Bioscoopnieuws.
Pas heeft de bioscoop „B jji de
Waag” een groot succesprogramma
gehad, of zij' brengt er al weer een.
Nu krijgen we de Schlager „Zwei
giückliche Herzen”, een film die wat
humor en charme betreft de „Privé Set-
cretaresse” moet overtreffen, met koste
lijke melodieën, en schitterend spel van
Tbimig, George Alexander, Magda
Schneider, enz. In het als altijd zeer
verzorgde bijprogramma o.a. een prach
tige muziekfilm „Uit liet leven van
den beroemden componist Georges Bi
zet”.
Yn ’e Jachthaven fait de hlele float de
earste kolk binnen. De stjürljue springe op
’e wal. Der wirdt füske en lokwinske, frege
en forhelle.
Forskate rountsjes üntsteane, allegearre
mei in Kaagsiler yn ’t midden.
Fel flitst it sterke ijocht fen in elektryske
lampe oer skippen en minsken.
Stil laeit it wetter yn ’e kolk. Deastil is it,
as harket it nei de forhalen fen hjar, dy’t
hjoed oer in woa§te sé foeren. Do’t in dikke
bol hjar alle ütsicht binaem. En de weagen
heech wierne. En ien fen hj arren in skoer
5ui8 urui. „!cSx>xx, yn’t seil krige det lokkich wer makke wirde passeerenden
van jongen en fiets over het wahnuurtje koe - J - J
steatïders, nei it forhael fen de feart fen
Raadsvacatim
Naar wjj Vernemen wordt de heer
v, d. Yoet, opzichter van weg en wer
ken bjj de N. S. alhier met ingang 'van
1 Sept, overgeplaatst naar Beverwijk.
Hierdoor zal een raadsvacature ont
staan, ter vervulling waarvan in de eer
ste plaats in aanmerking komt de op
volgende op ide v. d.-lijst, n.l. de heer
Hogeveen.
„Blijde IncOmste”.
Demofflstratlevte vergadettng S-DJU*. tegen
het rapport-Wetter.
Woensdagavond hield de Plaatselijke Raad,
SD.A.P. en S.B.B. een demonstratieve vergade
ring tegen het rapport-Welter in de Harmonie.
Na opening door den voorzitter, den heer G. "veel gesmade partij toch maar over mannen be-
Vonk, kreeg de heer Cramer het eerst het woord.
Een groot gevaar dat de arbeiders bedreigt,
dient zoo mogelijk afgewend, aldus spr. De cri
sisellende tracht men immers in voile zwaarte
af te. wentelen op de klasse, die zoo weinig
schuld heeft aan die crisis, op de arbeidersklasse
en dat pogen juist zij, die aan die crisis de
meeste schuld hebben. De cultuur die de arbei
ders zich hebben weten te scheppen, wordt be
dreigd, een felle aanslag wordt bv. gepleegd op
het onderwijs en andere zaken. Het rapport-
Welter is een brutale aanslag op de arbeiders
klasse, een uiting van machtswellust als in jaren
niet gezien. Als ooit de verdeeldheid in de arbei
dersklasse is te betreuren dan is het nu. Wan
neer deze eensgezind was zou die aanslag on
mogelijk zijn, maar de woordvoerders van R.-K.
en Chr. arbeiders zullen als puntje bij paaltje
komt, ondanks hun vaak revolutionnaire woord,
ons in de steek laten en wij zullen onze eigen
boontjes moeten doppen. Wij ontkennen noch
de crisis, noch de daling der staatsinkomsten, teekent wanhoop ten plattenlande. Ziedaar de
maar niet door ons toedoen kwam die crisis.
De zgn. hooge loonen zijn niet de oorzaak; in
landen met lage loonen heerscht immers ook
crisis. Ook de roode politiek in de gemeenten is
niet de schuld, immers in Amerika waar men
die politiek niet kent, heerscht nu de ernstigste
crisis, welke ’t ooit (gekend heeft. Wij weten met
zekerheid dat als deze crisis na een paar jaar
voorbij zal zijn, deze weer gevolgd zal worden
door een nog ernstiger, omdat crises zijn inhae-
rent aan het kapitalisme en alleen mèt dat stel
sel de economische 'crises zullen verdwijnen.
Deze crisis is een gevolg van verschillende
oorzaken als: de wereldoorlog, ’t verdrag van
Versailles, de herstelbetalingen, de hooge tol
muren, waardoor onmogelijke toestanden ont
staan. In deze wereld, waarin dank zij de voor
uitgang van de techniek zooi groote welvaart
kon heerechen, heerscht thans door die vooruit
gang groote ellende en worden kostbare pro
ducten, omdat er plaatselijke overvloed is, ver
nietigd. Spr. begrijpt niet dat de knappe kop
pen die de wereld besturen, zich niet eens af
vragen wat er van hun politiek geworden is.
Is niet het onomstootelijk bewijs geleverd, dat
het zoo niet langer gaat, dat de kapitalistische
productiewijze moet vervangen door een andere?
Spr. begrijpt niet dat er nog arbeiders zijn die
het kapitalistisch stelsel schragen. Er moet ko
men een planmatige productie en distributie. Alle
conferenties over politieke en economische
vraagstukken zullen eerst resultaten afwerpen
als de arbeidersklasse in de betrokken landen
regeert, zeide de Oostenrijksche s.-d. leider
Bauer terecht. Al moge Lausanne, vooral dank
zij Herriot, iets opgeleverd hebben, Genève le
verde inzake de ontwapening slechts een zeer
gering succes. Terwijl de wereld snakt naar
algemeene ontwapening, waardoor ook milliar-
den bespaard worden, redekavelde men daar
over kalibers van kanonnen; het verlossende
woord kwam ten slotte van Hoover, zij het
ook als verkiezingsmanoeuvre, zoodat nog een
klein resultaat werd bereikt
Hier doet men ook geen ernstige poging tot
ontwapening. Terwijl op onderwijs volgens het
rapport-Welter 15J^ millioen zal worden bezui
nigd, zal er slechts 7|J^ millioen op defensie wor
den bespaard. Dat gebied schijnt taboe voor be
zuiniging te zijn zooals in indië: bestuur, politie,
leger en vloot, de machtsmiddelen van het groot
kapitaal ook niet voor besnoeiing in aanmerking
kwamen.
Als de arbeidersklasse hier deze aanslag niet
weet af te wenden wacht haar wat in Indië
reeds werkelijkheid geworden is. Spr. had dit
resultaat van de commissie-Welter verwacht,
waar in Indië hetzelfde geschied is. Minister
Ruijs zal misschien om een mooi figuur te
slaan niet alles uit het rapport-Welter overne
men, doch de aanbevelingen van het rapport
gaan niet verder dan de maatregelelf in Indië
reeds doorgevoerd. 15 verlaging der werk
loozensteun was in Indië niet noodig, daar wordt
heelemaal niet gesteund, verlaging der loonen
in particuliere bedrijven was er ook niet noodig
want er zijn gouvernementsbedrijven die er 20
ct. per dag loon betalen. Deze dingen kon de
regeering daar doorvoeren omdat de arbeiders
klasse machteloos was; ook daar was Welter
de voorzitter van de bezuinigingscommissie en
van deze man, die niets anders ziet dan groot
ondernemers aan de eene en koelies aan de
andere zijde, was niets beters te verwachten.
In Indië was echter een machtelooze arbei
dersklasse, hier gelukkig een parate arbei
dersklasse, die schouder aan schouder dient
te staan tegen deze brutale aanslag. In de
radio-rede van Oudegeest, zoo geheel an
ders van inhoud dan de oppervlakkige radio
rede van Ruijs, heeft onze partij-voorzitter
onze voorstellen tot opbouw gesteld tegen
over deze afbraak van Welter. Met ons valt te
praten over bezuiniging, met de arbeidersklasse
is te praten over offers, maar ze weigert om ze
alleen te brengen als andere groepen onaange
tast blijven; iaat men eerst de millioenen halen
waar ze nog zijn. Het volksvermogen moge met
1/3 verminderd zijn en de inkomens eveneens,
maar bij de bezittere der groote inkomens dreigt
geen gebrek, al te het niet prettig, dat deze in
komens gedaald zijn; bij de andere groep dreigt
echter direct gebrek. Men kan de inkomstenbe
lasting met eenige 10-tallen millioenen verhoo-
gen en van de vermogens bv. 1 heffen, wat
100 millioen zou opbrengen. De tekorten moeten
van de begrooting, maar niet op de wijze van
Welter, wij eischen planmatigheid in de produc
tiewijze. Spr. meent dat de tijd voor ons ge
komen te om te strijden voor directe verwezen
lijking van het socialisme, voor het „socialisme
nu”, dus voor de directe verwezenlijking van
onze socialistische productiewijze.
Eensgezind dienen wij te strijden tegen de
regeering, die de lasten van de crisis alleen op
de arbeidersklasse legt; als we eensgezind zijn,
zijn de dagen van het kapitalisme geteld. Laten
wij alle instanties van partij en vakbeweging
versterken, ontwikkelt u want de tijd nadert dat
wij de teugels in handen zuilen nemen. Een jaar
scheidt ons nog van de verkiezingen. Als wij ons
ernstig voornemen deze regeering naar huls te
jagen, is de toekomst niet duister; laat ons
strijden voor onze idealen.
„Morgenrood” zong nu eenige liederen, het
laatste de Internationale, welke door het publiek
staande op enthousiaste wijze werd meegezon
gen, waarna de heer Hiemstra het woord kreeg.
cm
CCI
VJ
b<
