annex SNEEKER COURANT (76e Jaargang)
Officieel Orgaan
der Gemeente Sneek
Is het niet zoowat tijd
om aan Uw gezondheid
te gaan denken?
7
fi.il;
Uitgave RuZEBRIMl i Co.
So. 59 Eerste Blad
49e Jaargang
Zaterdag 22 April 1933
Dit No. bestaat uit 3 Bladen.
Rook dan
ij
OFFICIEEL GEDEELTE.
NIEUWSTIJDINGEN.
de beste Sigaret voor Uw gezondheid!
IHM
Regelprlja 9 cent. Abonnementen belangrijke korting
Alle AdvertentlSn worden In belde bladen opgenomen.
hi
Vrijdags te Hommerts, Jutrijp, Tirns, Goönga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawier, Terzool, Abbega,
Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, Balk, Stavoren, Wyckel, Langweer, Bozum.
De NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f2.50, naar buiten fr. per post f3.60. De SNEEKER COURANT is een Advertentieblad
en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe Sneeker Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid:
D1 n s tl a g s te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.),
IJsbrechtum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannen
burg, Poppingawier, Warns, Rauwerd
Controle op de oplaag toegestaan.
de aan de Raad aangeboden rekening van
het reinigingsbedrijf over 1932.
SNEEK, 15 April 1933.
Ji
Verbond voor Nationaal Herstek
In Amiciitia sprak Dinsdagavond voor
het Verbond voor Nationaal Herstel
de heer B. J. Gelder uit Amsterdam.
Voor dit kleine publiek zal spr. de
taak van het verbond met enkele korte
trekjes illustreeren.
Spr. gelooft dat de huidige crisis
wordt overgeschat. Als het de landbouw
slecht gaat, gaat het iedereen slecht,
en de crisis wordt grooitendeels veroor
zaakt door het feit dat de kosten te
hoog zijn en dit belemmert het herstel.
Spr. heeft eens opgemaakt wat zaken
lieden bijv, aan belasting moeten beta
len. Hij wijst op het zwaar drukken
bijv, der brandlassurantie-belasting in
Amsterdam, die hooger is dan de pre
mie welnu een derde van de winst van
ern bedrijf gaat aan belasting weg en
zoo moet de crisis wel zwaar drukken.
Maar daar blijft het niet bijl, de staat
vt» hindert ook de menschen de kost te
verdienen, men denke aan de winkel
sluitingswet; wie wil venten wordt ge
troffen door een ventverbodin Amster
dam is een snordersverbod, Waardoor
werklooze machinisten enz. niet meer
zelf werk kunnen zoeken maar naar de
steun moeten; ook de kwestie van het
versche kadetje vormt een beperking
der werkgelegenheid.
Die dwang, die verkeerde vrijheids-
belemmering maakt dat de crisis zoo
zwaar drukt.
De oorlog is gevolgd door de econo
mische oorlog welke nu in elkaar zakt
door gebrek aan kracht, en wordt ge
volgd door autarchie die echter ook
niet stand zal kunnen houden omdat
men teveel van elkaar afhangt en men
zal daarna eerst de ware vrijhandel
krijgen.
In Nederland hebben we nog nooit
de volledige vrijhandel gehad. Protec
tie hebben we hier nog altijd bijl de be
schermde bedrijven, waar de loonen op
een bepaald pgil worden gehouden, de
vrijhandel is hier eenzijdig en daardoor
wordt het platteland ten koste van de
stad verarmd.
We gaan nu ook hier naar de autar
chie en zoolang er geen vrijhandel over
de heele wereld heerscht, zal dat moe
ten. Tot nog toe voeren wij zooveel
graan in, dat voor de verbouw daarvan
hier 1.200.000 H.A. bouwgrond ge
bruikt kan worden. Wij hebben maar
900.000 H.A. voor graan verbouw ge
schikt, en wat is nu eenvoudiger dan dit
graan zelf te verbouwen, dan kunnen
alle boeren weer werk vinden, de vee
houders zullen op het overblijvende
grasland ook weer loonend kunnen
werken. Hoelang die periode van autar
chie zal duren is de vraag, misschien
10 jaar, maar we moeten haar dopr.
We hebben het vorig jaar ook nog be
langrijke hoeveelheden vleesch en bo
ter ingevoerd; ook daaraan moet een
eind gemaakt.
De wol is niets waard voor de boe
ren hier en we voeren toch wol in I
Wil de staat steun verleenen dan
moet hij aan de boeren geld uitkeeren,
en wel voor loonen voor de arbeiders
die zij in dienst hebben, de kleine boe
ren die met eigen krachten werken moe
ten de steun ook jn de vorm van geld
ontvangen, zoodat slechts geld betaald
wordt voor menschen die te werk ge
steld zijti.
De klompenindustrie hield hier 7000
I
1
BEDRIJFSREKENINO.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van SNEEK maken bekend dat ter secretarie
dier gemeente gedurende 14 dagen van
heden af voor een ieder ter lezing wordt
nedergelegd en in afschrift tegen betaling
ais
gevolg eener"^^s
verkoudheid
^ASPIRIN helpt steeds
het derde station van f 5.op f 2.50 werd
gebracht.
Wat kan er op tegen zijn, vraagt spreker,
als groote groepen zich vereenigen om het
product, dat zij wenschen, zoo goedkoop
mogelijk te krijgen? De beweging van de
coöperatie is er om te bewijzen dat het kan
en nog niet lang geleden schreef een advo
caat in het Correspondentieblad een artikel
over de noodzakelijkheid voor de hoogere
ambtenaren van gezamenlijke inkoop, om tot
lagere prijzen te geraken.
Zijn nu de kosten voor den centralehouder
zoo hoog, dat er niets af kan? Een centrale.
houder uit Schiedam becijferde zijn onkosten
op 500 abonnees op f 118. De gemeente
Arnhem exploiteert zelf de radio-distributie.
Begonnen werd met een bedrijfskapitaal van
f 125.000, welke som in 3 jaar tijds werd
afgelost, per jaar dus f43000. Jaarlijks
wordt f 20.000 winst gemaakt. Men heeft
daar 5 stations; de kabel ligt ondergrondsch
en is 19 K.M. lang. De vergoeding der luis
teraars bedraagt 50 ct. per week.
’s Hertogenbosch kon uit de winst in 1
jaar de stichtingskosten betalen.
In Amsterdam heeft men verschillende
coöperatieve blokcentrales, waar de weke-
lijksche vergoeding varieert van 40 tot 15
ct., met 4, 3 en 2 stations, terwijl het aantal
abonnees uit den aard der zaak klein is.
In Sneek heeft men pl. m. 1500 abonnees.
Spr. las vorige week een advertentie, waarin
zoo’n centrale voor f80.000 te koop werd
aangeboden. Dat is een niet te hooge prijs.
Rekent men nu 60 good will, dan blijft
er voor roerende en onroerende goederen
40 van f 80.000 f 32.000 over. Als deze
centralehouder, bij wijze van spreken, bij ’t
begin geen geld had, moest hij dus f 32000
leenen tegen 5 is f 1600 rente. Afschrij
ving f 3200. Loon f3750. Vergoeding aan de
gemeente f 2.50 per deelnemer f 3500.
Onderhoud f 10.000. Vergoeding aan Wa
terstaat f 400. Administratie P.T.T. f 500.
Met nog eenige andere onkosten komt het
totaal der onkosten op rond f23000.
De ontvangsten bedragen f 36400. Rekent
men f 1400 voor kwade posten, dan blijft er
f 12000 winst over. Bij deze berekening hou.
de men in het oog,‘dat de onkosten hoog zijn
geschat, terwijl bij de inkomsten de kosten
van aansluiting, de verkoop van luidspre
kers enz. niet in rekening zijn gebracht
Deze winst mag toch zeker wel wat hoog
genoemd worden voor de diensten aan de
gemeenschap.
De acties zijn niet alleen om de kwestie
van de hooge vergoeding aan den centrale
houder, doch ook om de onbillijkheid dat
men door zijn contributie aan de omroep-
vereenigingen deze in staat stelt program
ma’s uit te zenden, voor welker ontvangst
men dan nog zoo duur moet betalen. Geen
enkele centralehouder stort een deel van zijn
winst in de kas der omroepvereenigingen.
Wel heeft de Berc f 60000 aan deze veree-
nigingen aangeboden, wat een fooi is, die
geen omroepvereeniging, die zichzelf res
pecteert, kan aanvaarden.
Men gaat evenwel in de goede richting.
Thans is men tusschen Vara en Berc zoover,
dat op één punt, de f 75000 voor de werk
looze luisteraars, nog geen overeenstemming
is verkregen.
Spr. waarschuwt niet te vlug te zijn met
aansluiting op het 3e station. De experi
menten op dit gebied zijn alleen bevredigend
als een derde draad wordt gespannen; de
kastjes zijn niet selectief en waarborgen
geen goede ontvangst.
Na een korte pauze ontspint zich een
drukke discussie, waarvan ten slotte het re
sultaat is, dat men actie zal voeren voor ver
laging van de vergoeding tot if 0.40 voor 2
stations.
trale te Sneek. De heer Oosten presideerde
en heette in zijn openingswoord allen, in
het bijzonder den heer Venema van Leeu
warden, welkom. De reden van het bestaan
der vereeniging, zoo zeide hij, is alleszins
billijk, waar het hier gaat om verlaging van
de vergoeding, welke op meerdere plaatsen
reeds is ingevoerd.
De secretaris, de heer Steegstra, gaf nu
een overzicht van de werkzaamheden van
het bestuur. Op 9 Nov. 1932 heeft het be
stuur aan de luisteraars een circulaire ge
richt en is men begonnen met het werven
van leden. 672 hebben zich toen aangesloten
en men dacht wel op 800 te kunnen komen.
19 Dec. d.a.v. zijn de onderhandelingen
met den heer Kuipers, den centraie-houder,
begonnen. Het bestuur heeft toen een uit
eenzetting gegeven van de billijkheid van
zijn verzoek, doch de heer Kuipers beweer
de, dat de verlaging niet kon worden inge
voerd.' Een voorstel om de boeken aan een
accountantsonderzoek te onderwerpen werd
niet geaccepteerd. De onderhandelingen ble
ken vruchteloos en ook een bemiddelings
voorstel, om de contributie op 45 ets. te
brengen, werd niet aanvaard.
Op 24 Dec. zouden partijen weer samen-
sprekingen houden en het bestuur had de
indruk succes te knnen boeken. Een dag
daarvoor kwam echter bericht bij het be
stuur in, dat de samenkomst niet kon door
gaan, in verband met het bericht in de bla
den, dat de Vara zou onderhandelen met de
bond van bedrijfscentralehouders.
Het bestuur wachtte vol ongeduld op de
uitslag van deze onderhandelingen, doch
toen begin Februari nog niets bekend was,
schreef het 14 Februari i£an den heer Kui
pers een brief, met de vraag, hoe het nu
kwam. Het antwoord was, dat de heer Kui
pers zich wenschte te houden aan het resul
taat van de besprekingen tusschen Vara en
de Berc.
In Maart vergaderde het bestuur weder
om en de conclusie, die toen werd getrok
ken, was, dat men gewoonweg bij de neus
werd genomen. Wederom werd aan den heer
Kuipers geschreven en ook wederom was het
antwoord onvoldoende. Tot 11 April heeft
men geen nader antwoord ontvangen; het
resultaat is dus nihil.
Den heer Venema wordt nu het woord
verleend, die begint met de mededeeling,
dat hij dezen avond bericht heeft ontvangen,
dat de reeds eerder genoemde onderhande
lingen tusschen Vara en de Berc thans zoo
ver gevorderd zijn, dat men voor twee sta
tions 40 ct., voor drie stations 50 ct. moet
betalen. Dat de onderhandelingen niet vlug,
ger gaan, ligt aan het feit, dat de actie voor
deze verlaging hoofdzakelijk in de groote
steden wordt gevoerd; op het platteland kan
men de luisteraars er nog niet voor winnen.
Gevolg daarvan is, dat de centrale-houders
ook verdeeld zijn in twee groepen; de groote
steden-centrales en de plattelands-centrales,
wat een remmende invloed op de onderhan
delingen heeft.
Spr. heeft uitdrukkelijk verzocht geen
functie van hem te vermelden. De heer Kui
pers heeft evenwel de rechtskundige advi
seur van de Berc in de arm genomen, die
de Vara heeft opgebeld, om te verhinderen,
dat spr. hier vanavond optrad. Deze poging
is mislukt, want spr. eischt voor zich het
recht als staatsburger te spreken daar waar
hij gevraagd wordt.
Het is op het gebied van de radio-centra-
1 les een eigenaardige geschiedenis. De om
roepvereenigingen besteden jaarlijks een
half millioen om hun programma’s uit te
zenden. De aangeslotenen bij die vereeni-
gingen stellen haar daartoe in staat door
i hun contributies en nu moeten zij aan den
centralehouder nog geld betalen voor hun
eigen product. Doordat de radio-centrale
een monopolistisch karakter heeft, bestaat
er geen concurrentie en mag dus van den
centralehouder verwacht, dat hij de grootst
l mogelijke soepelheid zal betrachten.
Hoe is de toestand nu bij andere centrales
in onze omgeving? Bij actie voor verlaging
der tarieven beroepen de houders zich op de
besluiten van de Berc, doch het is onbegrij
pelijk hoe er dan zoo’n chaos kan zijn. Spr.
noemt nu een aantal plaatsen met variee-
rende tarieven, o. a.: Bolsward met 550
abonnees, 2 stations, 50 ct. per week, f 10
aansluitingskosten; Berlikum 2 stations, 40
ct; Anjum, 35 abonnees, 2 stations, 50 ct.,
f 10 aansluiting; Akkrum f5 aansluiting;
Drachten 10 aansluiting voor 2 stations,
f 15 voor 3 stations, enz. Joure, Grouw en
Franeker hebben speciale regelingen voor
werkloozen. In Heerenveen met 700 abon
nees heeft men door actie de vergoeding van
50 ct. op 40 ct. teruggebracht.
De bewering van de centrale-houders, dat
men geen duimbreed van de vastgestelde
tarieven mag afwijken, kan niet ernstig wor
den genomen, als men weet dat in Huizum
mensche» bezig. Toen kwam de invoer
uit België, nu zijn er in Nederland
3000 klompenmakers die {12 verdienen,
der vroeger verdienden de 7000 f 20 tot f 22.
A~ - r. t>„ „an Ned. regeering de invoer van
Belgische klompen verbood zouden
deze 7000 menschen weer werk heb
ben.
Wij kunnen zelf ook veel doen ah we
Nederlandsch fabrikaat koopen en de
regeering kan al veel doen door te ver
plichten dat op ieder artikel uit het
buitenland een stempel van herkomst
moet vermeld.
Dan is er de cumulatie.
Alleen in Amsterdam zijn er 5000
gezinnen die dubbel salaris verdienen
in gemeentedienst; gegeven de omstan
digheden van het heden ware niets
eenvoudiger dan te eischen dat de
vrouw in haar huisgezin ging werken
en in haar betrekking plaats maakte
voor een werklooze man.
Er zijn voorts honderden werknemers
in 8-uren bedrijven die in hun vrijie tijd
nog het een of ander uitvieren dat an
deren benadeelt.
Ook 'dat dient verboden.
Als dergelijke dingen veranderen zou
den, zou er heel wat in de crisis veran
deren, maar we moeten daarbij buiten
de politieke sfeer blijven, want door
de politiek wordt veel bedorven, men
denke aan het kabinet-Colijn in 1923,
dat zooveel nuttig werk kon doen en
reeds had gedaan, doch met behulp
van de liberalen omgekegeld werd ten
gevolge van een politieke kwestie: het
gezantschap bij de Paus.
Nationaal Herstel nu zegt: het moet
eens uit zijn met die politiek en we
moeten de werkelijke solidariteit eens
laten spreken, wij zijn tenslotte ^llen
Nederlanders; uit moet het zijn met
rechts en links, werknemer en werk
gever, we moeten op eenheid aansturen.
En Nationaal Herstel heeft de steun
van velen gekregen, uit allerlei rang en
stand; dat blijkt ook uit onze candi-
datenlijst.
De historie is daar om te bewijzen
dat de Nederlander altijd wat heeft ge
kund, welnu laat Nederland dat ook
nu toonen, en het kan dat alleen als er
saamhoorigheidsgevpiel heerscht, drang
naar éénheid.
Er was gelegenheid tot het stellen
van vragen, waarvan een aanwezige
gebruik maakte.
Deze gelooft dat Nationaal Herstel
hier geen aanhang kan vinden omdat
Friesland een natie in een natie is, er
zijn twee naties, aan één waarvan on
recht wordt gedaan door de andere,
daarom kan er geen eenheid zijn.
Spreker antwoordt dat het Friesch
nationalisme toch moet beseffen ook
deel te zijn van Nederland, waarmee
men toch onverbreekbaar verbonden
is. Onze Koningin zelf is van Friesiche
afkomst. Men moge allereerst Fries
zijn, doch moet niet exclusief zijn en
Nederlandsch blijven voelen en zeker
niet niet-Nederlandsch of internationaal
als de communisten, die een Moskousch
wingewest, of de soc. dem. die een
Duitsche provincie van ons willen ma
ken.
De vrager betoogde dat hem de
grondslagen van het verbond niet on
sympathiek zijn, doch geen nationaal
herstel is mogelijk als men na honder
den jaren Van onrecht jegens Friesland,
niet inziet dat het anders moet.
Spreker antwoordde dat Nederland
Friesland niet meer te kort deed dan de
stad het platteland. Ook de Friesche
beweging zal profiteeren van nationaal
herstel, mits zij zich niet exclusief toone.
Vereeniging van Radio-luisteraars.
In de Harmonie vergaderde Dinsdagavond
de eenige maanden geleden opgerichte ver
eeniging van luisteraars van de Radio-Cen-
-
NIEUWE SNEEKER COURANT
k «e
L
CHIEF WHIP
Uitsluitend verkrijgbaar In de oranja-bandbulijes van
30 tabL 70 ds. en oranJezakjM van 2 tab). A 10 ct*>
