Io. 16 Eerste Blad
Officieel Orgaan
der Gemeente Sneek
Uitgave KIEZEBRIhK Co.
Zaterdag 25 November 1933
SOefJaargang
Dit No. bestaat uit 4 bladen.
NIEUWSTIJDINGEN.
-
Alle Advertentlën worden In belde bladen opgenomen.
RegelprIJs 9 cent. Abonnementen belangrijke korting
V r ij d a g s te Hommerts, Jutrijp, Tirns, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawisr, Terzool, Abbega,
Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, Balk, Stavoren, Wyckel, Langweer, Bozum.
licht doodt de tuberkelbacil. Voorts kan
een onregelmatige leefwijlze en alcohol
misbruik het gevaar voor, t.b.c. bevor
deren.
Wat de beteekenis dezer ziekte voor
de maatschappij betreft, t.b.c. komt on
der alle klassen voor, in het bijzonder
onder de armere bevolking. 15 jaar
geleden waren de sterftecijfers twee
maal zoo hoog als nu. Nu sterven aan
deze ziekte ongeveer 7 Va persoon per
10.000 inwoners, dat is 6000 per jaar
in geheel Nederland. Friesland staat
er het gunstigst voor, er sterven 5 per
10.000, dat is 200 per jaar, in Sneek
is het cijfer vrijlwel het gemiddelde van
Friesland. Ongeveer 1 op de tien men
sdien die t.b.c. hebben sterven er aan,
zoodat Nederland ongeveer 60000 t.b.c.-
lijders zal hebben, Friesland 2000.
Deze cijfers bewijzen van hoe groote
beteekenis deze ziekte is voor de maat
schappij.
We kunnen uitbreiding der t.b.c.
voorkomen in de eerste plaats door
voorbehoeding, n.l. besmetting tegen
gaan en het weerstandsvermogen zoo
hoog mogelijk op te voeren.
Door lijders aan open t.b.c. in sa
natoria of in het gezin afzonderlijk te
verplegen in een ruime, frissche zieken
kamer; door zorg te dragen dat hun
sputum geen schade kan doen, groote
reinheid in aCht te nemen kan men
besmetting tegen gaan.
Het weerstandsvermogen van kinde
ren kan opgevoerd door ze naar vacan-
tiekolonies te zenden, in goede wonin
gen onder te brengen, goede, soms
extra voeding te verschaffen, regelma
tige leefwijze, goede slaap, afwisseling
tusschen. rust en arbeid.
Voorts kan tnen trachten de zieken
tot genezing te brengen. De t.b.c.-lijder
moet een vrij langdurige rustkuur door
maken, te korter naarmate de ziekte
vroeger ontdekt is. Gaandeweg moet
dan zoo’n patient weer aan arbeid ge
wend worden. Vaak is noodig krachtige
extra Voeding, voorts geneesmiddelen,
soms inspuitingen met goudbevattende
stoffen of tuberculine, die antistoffen
opwekt. Ook kan soms een dieet nut-,
tig werken,, soms bestraling. Ook de
meer actieve behandeling, de chirur
gische, die er van uitgaat dat een ziek
lichaamsdeel tijdelijk rust moet hou
den, wordt de laatste tijd voor een
aangetaste long toegepast, dit kan
slechts als er één long ziek is.
Het constateeren der tb.c. geschiedt
door den dokter, vaak geholpen door
consultatie bureaux. Ons land is daar
voor verdeeld in districten die ieder
een consultatiebureau hebben. Aan het
hoofd staat een arts, voorts is er een
huisbezoekster en zoo noodig admini
stratief personeel. De spreekuren zijin
kosteloos in het ziekenhuis', ook hier.
Natuurlijk is dit niet voor iedereen.
Mien moet er heen worden gestuurd
door de huisdokter. Men wordt er on
derzocht met alle moderne hulpmidde-
delen, e~ is een röntgeninstallatie voor
het doorlichten, waardoor tal van ge
vallen zeer vroegtijdig kunnen-ontdekt.
Vindt de dokter iets, dan wordt de huis
dokter gewaarschuwd en maatregelen
genomen. De plaatselijke ver. voert de
maatregelen die voorgeschreven wor
den uit, en wel via de plaatselijke huis
bezoekster. Ook zorgt de ver. er voor
dat de woning aan de eischen voldoet
en zoo noodig verbeterd of een andere
woning wordt verstrekt. Voorts wordt
gezorgd voor eventueel noodige ont
smetting, de sputum prophylaxe wordt
gecontroleerd. Gezorgd wordt voor zoo
goed mogelijke verpleging thuis of in
sanatoria of- ziekenhuizen. Bestraling
wordt toegepast als ’t noodig isi.
Een zeer veel omvattende taak dus
die véél geld kosteen half jaar verblijf
in een sanatorium kost immers, al f 600,
en hier in Sneek is altijd meer dan 1
patient, dus heeft de ver. groote bedra
gen. noodig. Spr. hoopt dat duidelijk
is geworden dat men in de allerlaatste
plaats deze vereeniging mag laten Hjl-
gegeven is goed besteed. Laten allen
lid worden onder de leus: ”van allen
voor allen”.
De heer M a s e 1 a n d dankt de spre
ker en betoogde dat 60.000 t.b.c.-patien-
ten een enorm verlies, voor de samen
leving beteekenen, fijl vergen belang
rijke uitgaven en als we deze ziekte be
strijden, bevorderen wij een groot maat
schappelijk belang. Veel vrhgen wij niet
van een ieder, de contributie bedraagt
slechts f 1 per jaar. Speciaal de jonge
ren spoorde spr. aan als lid toe te tre
den, opdat de ver. het werk weer op
de oude voet kan voortzetten, niet zon
der succes, zooals uit de cijfers; door
dr. Russchen genoemd blijkt.
De avond droeg verder het karlakter
van een kunstavond. De h.h. Tillema
(viool) en te Strake (piano) speelden, de
Sobriëtasclub onder leiding van mej.
Lucie Tromp gaf reidansen, ’t Huis
vrouwenkoortje zong onder leiding van
mevr. Prins, mej. v. d. Berg declameer
de gédichten Ivan Gezelle, terwijl tot
slot een groep jongedames onder lei
ding van de heer en mevr. Kan een
rhythmische dans uitvoerden.
De heer M asel and sprak namens
het bestuur der ver. zijn hartelijken
dank uit aan de h.h. Tillema en te
Strake die werkelijk hoogstaand mu
zikaal genot verschaften, mogen wij
het spel van deze heeren nog vaker ge
nieten. Dank ?ia.n *t dam.es-
koortje en de eminente leidster mevr.
Prins, aan mej. v. d. Berg die ons
zoo, aangenaam bezig hield met de
clamatie Van werk van de onster
felijke Gezelle, aan mej. Tromp de leid
ster der reidansen, en mevr, en de heer
Kan, leiders van de rhythmische dan
sen. Voorts werd dank gebracht aan
’t damescomité Van voorbereiding, in het
bijzonder aan mevr. BeekhuisHesse-
lirik, die zoo’n uitgebreid programma
samenstelde.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Aanwezig aan het bureau van politie,
Mprtinipleinj en aldaar te bevragen op alle
werkdagen tusschen II/2 en 12'/2 uur, de
navolgende voorwerpen als gevonden ge
deponeerd op 2124 Nov. 1933: gymnas
tiekschoenen;hamer; heerenhandschoen;
heerenrijwiel; heerenrijwiel; grijze ceintuur.
Aanwezig en te bevragen bij de navolgen
de ingezetenen, onderstaande voorwerpen,
als gevonden aangegeven op 2124 Nov.
1933: zilveren ringetje, J. Faber, Tulpstraat
6; kop van een autolantaarn, j. Jellema,
Terzool; beurs met inhoud, Schukking, 2e
Woudstraat 63; boodschaptasch, J. v. d.
Schuit, Smidsbuurt 7; kluwen groen garen,
Koerten, Monnikstraat 16; Alpenmuts, H.
Blom, 2e Frittemahovenstraat 3; heerenrij
wiel, T. Postma, Lemmerweg 19.
Vrijz. Dem. TÓoneel- en Muziekclub.
Als we de opvoering van „Eenzaam” van
Jan Fabricius door bovengenoemde club
Woensdagavond in Amicitia de maat van ’t
beroepsspel zouden aanleggen, zouden we
in de vertolking misschien iets meer gewild
hebben, vooral wat meer tempo. Maar hoe
goed de krachten dezer club ook spelen, het
blijft liefhebberij-tooneel en in die klasse
was het een zeer goede opvoering. Al direct
mogen we de keuze van het stuk roemen, al
te vaak grijpen dilettanten voor hun keus
naar de onwerkelijkheid, zoodat we niets
anders dan lof kunnen hebben voor de keus
van ’n stuk, dat ’n brok echt tropenwee is,
waarvan zij, die het kozen, moeten hebben
beseft welke zware eischen het stelde aan
de spelers. Doch goede krachten als zij zijn,
hebben deze aan die eischen over het alge
meen goed voldaan. Tot die goede krachten
behoort stellig de vertolker van de rol van
Willem Bijlevoorde, de controleur in de rim
boe, die aan zijn eenzaamheid zelf ge
kozen, want zijn meisje had hem aangebo
den hem naar zijn post te volgen, doch hij
wilde die opoffering niet te gronde gaat.
Zijn spel in het moeilijke derde bedrijf mag
geroemd, evenals dat van zijn collega Kree-
mer. Julie, van Bijlevoorde’s meisje, speelde
voortreffelijk, en sappig is gespeeld de rol
van mevr. Egmond Olthoorn van den Burgh,
uitstekend was ook Verschoor. De kleinere
rollen werden zoo gespeeld de inland-
sche bediende incluis dat men van een
goede bezetting mag spreken.
Het was dus een knappe uitvoering voor
een groot en dankbaar publiek, dat behalve
van het goede stuk, in hooge mate heeft
Cavalcade, het epos eener generatie,
is nu in de Bioscoop b ij de Waag.
Cavalcade is, zegt ’t Deventer Dagblad,
niets anders dan de in voortreffelijke tafree-
len en beeldenreeksen weergegeven werke
lijkheid, zooals millioenen gezinnen die be
leefden bij het uitbreken van den wereld
oorlog. Episoden uit die menschenslachting
worden u in haar afschuw^vekkendste vor
men gedemonstreerd. Ze zullen u doen hui
veren, met smart vervullen en tot schreien
toe ontroeren, maar indrukwekkender en
aandoenlijker dan al die fragmenten zijn de
gebeurtenissen, welke zich afspelen in een
tweetal gezinnen waarvoor ge zonder eenige
fantasie, uw eigen, vertrouwde omgeving in
de plaats kunt stellen.
Die voelt en begrijpt ieder, die de film
aanschouwt onmiddellijk en in dit feit ligt
dan ook haar bizondere kracht en verhe
venheid. Beurtelings worden we geleid bin
nen de muren van hetzelfde -Londensche pa
triciërshuis, dat gedeeld wordt door den
eigenaar, diens vrouw en kinderen, met den
bediende, z’n echtgenoote, moeder en baby,
’t Is Oudejaarsavond... nog eenige mi
nuten en de beroemde Big Ben van den
Westminstertoren zal met 12 slagen een
nieuwe aëra inluiden, dat der twintigste
eeuw. De kinderen van vader en moeder
Marryot, voorgesteld door Clive Brook en
Diana Wynyard, worden uit hun bedjes ge
haald om beneden het oude jaar weg te
knabbelen met een stuk taart. In de keuken,
bij de Bridges, uitgebeeld door Hendrik
Mundin en Una O’Connon, ontmoeten we
een dergelijk tafreel van liefde, rust en aan
hankelijkheid. Maar dan ineens meldt het
noodlot zich aan in den vorm van een oor-
logsproclamatie: Engeland contra de Zuid-
Afrikaansche Boeren. Van dat oogenblik af
voelt men zich aangegrepen en gemarteld
door een wreede realiteit, waarvoor bijna
geen woorden te vinden zijp om die span
ningen treffend te typeeren.
Van beide gezinnen, waar kort tevoren
geluk en vrede heerschten, wordt de familie
band rauw verscheurd,' doordat de mannen
zich in het leger der strijdenden moeten
mengen.
genoten van de muziek van Kreefts Concert-
zaalband, die onvermoeid bleek.
De regie was van mevr. FortuinZelle,
dus in orde!
Dezer dagen is te Sneek door
mej. F. v. d. Wierf, voor het Blinden
instituut „Bartimeus” te Zeist, ingeiza-
melfi de som van f 136.85.
Lening over Rome.
Men schrijft ons:
Woensdag 29 NoV. a.s. hoopt drs. A.
G. H. van Hoogenhuyze, Ned. Herv.
Predikant te Amsterdam voor de Ver.
v. Rechte. Hervormden in het Geboujw
een lezing te houden over Rome, waar
bij hij zal behandelen1
a. De Vatidaansche Staat,
b. Het Kerkelijk Rome,
c. Het Antieke Rome,
d. De doodenstad Pompeï.
Het gesprokene zal met lichtbeelden
toegelicht worden. Zie verder de ad
vertentie in dit nummer.
B10SC00PNIEUW5.
„Breng ze levend mee”, is de titel van
een film, welke thans in de Amicitia
Bioscoop gaat. Een film, welke ’t leven
van ’t Sumatraansche oerwoud ongeschon
den tot ons brengt, ongeschonden, d. w. z.
voor het opnemen van deze film is geen
dier gedood. De meest sensationeele dra
matiek van de rimboe is hier op het witte
doek vastgelegd door mannen, die hun leven
waagden om dergelijke momenten ge
vechten op leven en dood tusschen roofdie
ren meestal door de camera te vereeuwi
gen. Frank Buck is de man die de expeditie
leidde, en heeft met zijn helpers met onuit
sprekelijk geduld en uithoudingsvermogen,
kampende met klimaat en vele andere moei
lijkheden gewacht, wederom gewacht en
steeds maar gewacht op de verschijning der
wilde dieren. Dank zij hem is het mysterie
der wildernis geen mysterie meer, een ge
vecht tusschen een 30 voet lange python
en een tijger, de overmeestering van een
zwarte panter door een krokodil, een ge
vecht op leven en dood tusschen 2 tijgers,
een strijd tusschen monitorhagedis en kro
kodil en tusschen krokodil en python ont
hult ons de strijd in de natuur op wreed-
grootsche wijze. Dit alles speelt zich af in
onze Nederlandsche koloniën, in Sumatra,
terwijl de verklarende tekst in zuiver Ne-
derlandsch is nagesynchroniseerd. Behoeft
deze film verdere aanbeveling?
Ze komen terug, met lauweren en triom
fen overladen. Vreugde en blijdschap zijn
weergekeerd in beide gezinnen, waar de
vrouwen zich moe weenden en zich tever
geefs hadden afgevraar waartoe die
massa-moorden eigenlijk
Bleef in den kring der Marryot’s de liefde
bestendigd, beneden, bij de Bridges, trad,
ondanks ’t kind, de verwijdering in tusschen
vrouw en man, die aan den drank verslaafd
was geraakt. Bridges vond zijn einde op
straat, toen hij door een sleeperskar werd
overreden. Het kind intusschen ziet men
opgroeien tot een knap, rank meisje, dat
eens de vrouw van Joe Marryot zou zijn
geworden, ware ’t niet, dat het lievelings
kind der Marryot’s op de slagvelden van
Vlaanderen was gebleven. De andere zoon
der Marryot’s was z’n broer reeds voorge
gaan in den dood, toen hij zich met zijn
bruid aan boord van de „Titanic” bevin
dend, met dit schip naar den bodem der zee
zonk.
Wij kunnen in dit bestek onmogelijk deze
emotioneele scènes aan een uitvoeriger be
schrijving onderwerpen. De manier echter,
waarop de regisseur er In slaagde deze dra
matische episoden te karakteriseeren, zonder
één sprankje sensatie, geeft hem recht op
den eere-titel: grootmeester der film-dra-
matische kunst. Hij is een Shaw en een
Shakespeare tegelijk en bezit de gave en
het talent van een Galsworthy om het men-
schelijke in elk individu aan de oppervlakte
te brengen.
Het prachtigst en ontroerendst evenwel
komt zijn rijkdom van geest en gevoelen
naar voren, wanneer hij ons opnieuw voert
naar den huize Marryot, waar een moedige,
lieve vrouw wacht op den terugkeer van
man en zoon.
De wapenstilstand wordt geteekend..
klokken luiden over Londen, een opgetogen,
buiten zichzelf van vreugde en opwinding
zijnd volk danst juichend en tierend door
de straten.
Uit Hyde Park klinken kanonschoten,
wier daveringen doordringen in de huiska
mer van Jane Marryot. Het overweldigende
van het gewichtig gebeuren dringt echter
niet meer tot haar door, neergevallen op
den grond als zij is wegens het verlies van
haar jongen.
Met een van smart en vertwijfeling ver
lept gezicht zien we haar, de eens zoo fleu
rige, bevallige vrouw, nog eenmaal tusschen
de menigte als een waanzinnige zoekend
en turend naar wat haar zoo lief was, maar
dat aan den overkant van het Kanaal onder
de groene zoden van het slagveld rust
Weer is ’t oudejaarsavond. Andermaal
beiert de Big Ben 12 slagen over Londen
uit. Negentien-drie-en-dertig wijst de ka
lender aan en op ’t balcon van de woning,
waar zooveel liefde en droefenis om beur
ten gingen, vinden ’n vergrijsd echtgenoot
en ’t met de sneeuw der ouderdom getooid
hoofd van Jan Marryot elkaar in een vuri-
gen kus.
Beëindigd is daarmee dit schitterende
werk, waarin het epos eener generatie niet
mooier, edeler en indrukwekkender kon
worden uitgebeeld. Met zulk een waarach
tige cultuurfilm der Fox Corporation, is de
eer van Hollywood voorgoed gevestigd.
Autobusdienst WorkumSneek.
Bij Koninklijk besluit is het door de di
rectie der Nederlandsche Spoorwegen inge
steld beroep tegen het besluit van Ged. Sta
ten van Friesland, waarbij aan D. Faber te
Workum vergunning is verleend tot het in
werking houden van een autobusdienst tus
schen Workum en Sneek ins'.ig nge-
grond verklaard.
Jongetje bij ruzie gedood.
Te Drachten kregen gisteren een 14-jarige
en 17-jarige jongen ruzie. Toen de 14-ja-
rige zich bükte, meende de ander dat hij zou
worden aangevallen en sloeg toe, en wel zoo
hard, dat de 14-jarige knaap direct overleed.
De dader is naar Leeuwarden gebracht.
De oudste inwoonster van Den Haag overleden.
De dood heeft Dinsdag de oudste inwoon
ster van de residentie weggenomen. Het is
de weduwe Stinessevan der Pol, die dien
dag in het ziekenhuis aan ’t Slijkeinde op
den leeftijd van ruim 102 jaar is overleden.
De Rijks dagbrand.
Van der Lubbe is eindelijk begonnen
iets te zeggen. Hij eischte vlugge af
doening van het proces en uitvoering
van het vonnis. Belangrijk was vooral
dat hij verklaarde noch Dimitrof, Popof
en Tarief noch Torgler ooit voor dit
proces te hebben gezien.
Propaganda kunstavond Ver.
tot bestir, derr Tuberculoise.
Gister werd deze propaganda kunst
avond in de Harmonie gehouden.
Er waS een druk bezoek.
De voorz. der ver. tot bestr. der tu
berculose, de heer M asel and, heette
allen welkom, in het bijlzonder dr. Rus
schen, het comité van voorbereiding en
de medewerkers aan deze avond.
De ver. tot bestr. der tuberculose
heeft hier al bijna 25 jaar met veel
succes gewerkt, nu komt er wat kente
ring door de crisis, die subsidies deed
verloren gaan of inkrimpen.
Dat hebben wij als realiteit te aan
vaarden, doch niet als zoo’n realiteit
aanvaarden wij de daling van het leden
tal; het bestuur meent dat dit kan op>-
gevoerd en daarvoor zal deze winter een
actie worden gevoerd, waarvan deze
avond de inzet is. Deze avond gal het
werk der ‘ver. meer bekend maken, im
mers onbekend maakt onbemind.
We tellen 700 h 800 leden en dat
cijfer kan verdubbeld. Er hebben nu
een 100 leden bedankt, iedereen hééft
in deze tijd wel eens een finandeelé te
genvaller en dan gaat men allicht eerst
bezuinigen op de contributie, men vindt
ons dan wel een sympathieke ver. maar
er zijn hog leden genoeg, zoo zeg|t men
dan en men zegt zélf het lidmaatschap
op. Ook zjji die nog geen lid zijn rede-
neeren zoo. Hier is een fout in de rede-
neering; oppervlakkig moge het lijken
alsof ome ver. er een van armenzorg
is, doordat wij behoeftigen steunen, dit
is slechts middel, voor ons is het doel
de bestrijding van de t.b.c. als volks
ziekte, een sociaal belang der eerste
orde, omdat uitbreiding der t.b.c. een
gevaar voor de geheele gemeenschap
beteekent, men denke maar eens Welk
een schrik wekte het krantenbericht
over de besmetting van een geheele
schoolklas door een zieke onderwijzer.
Hoe meer patiënten er zijn, hoe meer
gevaar voor allen.
Hteit is dus een algemeen en
persoonlijk belang dat deze ziekte
bestred^en wordt. Het is dus volstrekt
noodzakélijk dat ieder, wie het maar
©enigszins mogelijk is., toetrede als lid
opdat het ledental minstens verdubbeld
worde.
Dr. M. R u s s c h e n van H eerenveen,
die de propagandarede hield, betoogde
dat men de vijand moet kennen voor
men hem kan bestrijden.
Sedert in 1882 Koch de tuberkelbacil
ontdekte, weet men dat de t.b.c. een
bésmetteiijke ziekte is. Men kan .dus
alleen t.b.c. krijgen als men besmet
wordt. De tuberkelbacillen komen voor
al langs de ademhalingsorganen het
lichaam binnen, minder vaak door de
spijsverteringsorganen en door de huid
nog minder vaak. Tuberkelbacillen ko
men alleen voor in de omgeving van
lijders aan open tuberculose,in het
bijzonder open longtuberculose. De
bpeekseldruppeltjes die van hem in de
lucht blijlven drijven, bevatten t.b.c.-ba
cillen. 1 i 1
Zoo kan een gezonde ze inademen,
ook wel met het stof dat op de vloer
ligt, met het voedsel kan men t.b.c.-
bacillen naar binnen krijgen door b.v.
ongekookte melk te drinken.
Vrijwel alle menschen zijn wel eens
een keer besmet doch niet allen wor
den ziek. Dat komt omdat in de regel
enkele bacillen geen t.b.c. doen uit
breken. De besmettingerf moeten veel
vuldig en kort op elkaar optreden, wat
gebeurt als men in een gezin woont
met een lijder aan open t.b.c.
Bovendien heeft het lichaam zeker
weerstandsvermogen tegen de t.b.c„
doch dit vermindert bijv, door andere
ziekten als suikerziekte, kinkhoest, griep,
ook door onvoldoende voeding, door
•en slechte donkere woning, want het den onder bezuiniging. Het geld haar
De NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, ve^ftijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f2.50, naar buiten fr. per post f3.60. De SNEEKER COURANT is een Advertentieblad
en wordt gratis bezorgc^É] allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe Sneeker Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid:
D i n s d a g s te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, OpperMizen, Uitwellingerga, Oudega (W.),
IJsbrechtum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannen
burg, Poppingawier, Warns, Rauwerd
Controle op de oplaag toegestaan.
NIEUWE SNEEKER COURANT
annex SNEEKER COURANT (77e Jaargang)
