annex SNEEKER COURANT (77e Jaargang)
Officieel Orgaan
der Gemeente Sneeft
oster’s
MAAGPILLEN
c
De Stem des Bleeds
4
Weet wat ge koopt
I
i
Tjerkstra
50e 'Jaargang
Woensdag 7 Maart 1934
Ho. 45 Eerste Blad
Uitgave KIEZEBBIBK S Co.
Dit No. bestaat uit 2 bladen.
i
Sneek. Leeuwarden.
RECLAME KOLOM.
NIEUWSTIJDINGEN.
FEUILLETON
voor Bejaarden
Kruisebr.str.2628. Voorst reek25
Alle Advertentiën worden In beide bladen opgenomen.
Regelprijs 9 cent. Abonnementen belangrijke korting
HOOFDSTUK XXIV.
MAY WYNE.
I
BMHH
uumm
De NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f2.50, naar buiten fr. per post f3.60. De SNEEKER COURANT is een Advertentieblad
en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe Sneexer Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid:
D i n s d a g s te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitweliingerga, Oudega (W.),
IJsbreclitum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannen
burg, Poppingawier, Warns, Rauwerd
Controle op de oplaag toegestaan.
onr edelijk is, wanneer het een eisch
betreft, die gerechtvaardigd blijkt.
BEN WANHOPIGE
WORSTELING.
door
Vraagt ge alleen tandpasta, dan kan men U
van alles geven. Vraagt daarom beslist
IVOROL, en ge ontvangt de beste tandpasta.
Vrijdags te Hommerts, Jutrijp, Tirns, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawier, Terzool, Abbega,
Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, B^jk, Stavoren, Wyckel, Langweer, Bozum.
rink de vraag, in verband met de mede-
deeling van den voorz., dat later afscheid
van den penningmeester -zal worden geno
men, of dit afscheid alleen in den kring van
het bestuur zal geschieden dan wel in een
algemeene vergadering.
De voorz. antwoordt dat men jaarlijks
een boottochtje maakt. Bij zoo’n gelegen
heid is al eens eerder afscheid van een be
stuurslid genomen en spr. stelt zich voor,
dit thans ook zoo te doen.
De heer S c h u r i n k zegt dan niet te
weten of het reglement het instituut van
eereleden kent. De heer Jouvenar heeft 18
jaar zijn functie, die heusch geen sinecure
I
Hulp in Nood.
Bovengenoemde vereeniging vergaderde
Vrijdagavond in hotel „De Gouden Leeuw”.
De voorz., de heer Nieveen, opende te
ruim acht uur de vergadering met een woord
van welkom tot de aanwezigen, inzonder
heid aan de pers, die als vertegenwoordig
ster van de geheele burgerij mag worden
aangemerkt. Speciaal wordt haar dank ge
bracht voor het slaken van de noodkreet,
die zij het vorig jaar heeft willen doen hop-
ren, waardoor een groot bedrag aan giften
voor de vereeniging is binnengekomen. In
dit dankwoord moge voorts betrokken wor
den de directie van de Bioscoop, die steeds
gratis reclame maakt voor deze vereeniging.
Verder mag met groote dankbaarheid ge
noemd worden de belangrijke bijdrage van
Sport en Liefdadigheid, waarvoor onze ver
eeniging deze commissie buitengewoon er
kentelijk is. Door deze gezamenlijke steun
zijn wij in staat gesteld het nadeelig saldo
van het boekjaar 1932 te veranderen in het
tegenwoordige batig saldo.
De s e c r e t a r i s, de heer Matak Fontein,
Miss Tabitha bleef in haar boudoir
achter ten prooi aan een hevigen aan
val van benauwdheid. Misschien was
die ongesteldheid beter te omschrijven
als knorrigheid en kwaad humeur.
Voor, Mary zou er bij* haar thuiskomst
denkelijk èen aardige storm waaien,
als miss Tabitha maar eerst eens kon
piraten met dominee 'James Peard.
Mlaar, Mary’s gedachten warén met
heel iets anders bezig, toen ze na,ast de
Gassa,ud voortstapte in de richting van
Pendeen Manor.
Ze spraken onderweg weinig. Wat
moesten ze ook praten?
Mary zelf werd geslingerd tusschen
allerlei gevoelens. Met de overgevoe
ligheid van een vrouw, die liefheeft
wilde ze op de eerste plaats aan de
wenschert van haar aangebedene te
gemoet komen. Maar van den anderen
kant wie kon de Cassaud aanzien en
geen medelijden voelen met den man,
die met eigen levensgevaar zich in een
vyandelyk land gewaagd had, om zyln
kind terug te halen, dat hjf zoo lang
kwijt was geweest?
Na een poosje verbrak' de Cassaud
het zwegen met een vraag over moeder
31.
Hou je stil, kind, riep Tabitha
woedend. Ik zeg je, dat er niemand
binnen wa's dan Biddy de poe,s en
Uw aUejronderdanigste. dienaar,
dames, voltooide een beschaafde stem
haar zin en in de deuropening, bui-
gend met al de gratie aan het Fran-
sche hof gebruikelijk, stond... Jean
dq Classaud 'en keek de beide dames
met een fijn glimlachje .aan.
Zoodra ze hem zag. verdween ieder
vy'andig gevoel jegens hem uit Mary’s
halrt, al begreep ze ook terstond, dat
dit de vreemdeling moest zyn, die zich
by den eik van Pixie schuil had gehou
den en die als vader den kleinen Jack
kwam opejschen. En de Cassaud be
antwoordde haar blik met ongeveins
de bewondering.
Ik moet even üitleg geven van
mijn gedrag, mademoiselle, zei hij, een
stap in de kamer terug doende als
om de dames, gelegenheid te geven
weer binnen 'te komen. Ik kon
niet met «jen onbewogen' hart staan
toeluisteren, hoe madajne, aan wie ik
zooveel verschuldigd ben, zich opwond
voor iemand, die zoo onwaardig js
al» ik. 'I I
leest de notulen, welke onveranderd wor
den vastgesteld.
De penningmeester, de heer Jouve
nar, brengt dan het financieel verslag uit.
Dit zal, zoo vangt hij aan, het laatste ver
slag zijn, dat hij als penningmeester dezer
vereeniging uitbrengt. Achttien jaar is hij in
deze functie werkzaam geweest en het ver
heugt hem, dat dit laatste jaar geen on
gunstig jaar is geweest. Wel liep het leden
tal terug van 376 op 357, doch het bedrag
voor ziekenhuisverpleging was belangrijk
minder dan vorige jaren.
De ontvangsten bedroegen in totaal
f3470.01, nl. aan: contributies f840.ren
ten f 550.46, Sport en Liefdadigheid f 975.
giften f 695.buitengewone bijdragen
f362.50, bijzondere ontvangsten f37.50.
De uitgaven vorderden een bedrag van
f3263.60, nl.: financieele steun f 1070.41,
ziekenhuisverpleging f 232.25, eieren f 52.50,
melk en room f281.28, renteloos voorschot
f 100.bijzondere uitgaven f582.66, her
stellingsoorden f 574.30, T.B.C.-vereen.
f 370.25. Het batig saldo is derhalve f 206.41.
De commissie van rapporteurs brengt ver
slag uit, bij monde van den heer Zijlstra,
van het onderzoek van vorengenoemde re
kening. Zij heeft alles in de beste orde be
vonden, en stelt voor onder dankzegging
voor het keurig beheer, den penningmeester
te déchargeeren. Aldus besloten.
Tot commissielid wordt in de periodieke
vacature van den heer L. L. Lampe de af
tredende bij acclamatie herbenoemd.
Bij punt 7 zegt de voorz., dat de heer
Jouvenar reeds zelf zijn zwanenzang heeft
gezongen. Het bestuur moet de redenen, die
den penningmeester tot zijn besluit brachten,
billijken, al is spr. er van overtuigd, dat als
die omstandigheden er niet waren geweest,
dit punt niet op de agenda was gekomen.
De scheidende is samengegroeid met Hulp
in Nood. Wij zouden nu wel kunnen uitwei
den over zijn uitstekende kwaliteiten, doch
dat wil spr. nu niet doen. Wel is het spr.
opgevallen, dat functies, die belangeloos
worden vervuld, vaak beter worden behar
tigd, dan wanneer zij gesalarieerd worden.
Een dier goede functionarissen is de heer
Jouvenar, die zijn werk steeds uitnemend
heeft verricht. Later kunnen wij wel eens
afscheid van elkaar nemen en dan alles
zeggen wat wij te zeggen hebben. Nu worde
de dank aanvaard, voor wat hij in het afge-
loopen jaar voor de vereeniging heeft ge
daan.
Thans staat voor ons de moeilijkheid een
opvolger van den heer Jouvenar te zoeken.
Met 1 April wil deze beslist zijn ontslag.
M r. M u 1 d e r stelt voor machtiging aan
het bestuur te geven een candidaat te zoe
ken. Zoo plotseling in de vergadering valt
de keuze niet gemakkelijk. Aldus besloten.
Bij de rondvraag stelt de heer S c h u-
was, vervuld, en daarom acht spr. de vraag
gewettigd, of het hier niet de plaats en de
plicht is, den scheidende het eerelidmaat-
schap aan te bieden.
De voorz. antwoordt, dat de burge
meester, de heer De Hoop, en de heer
Hingst, beiden eerelid zijn. Hij vindt het
prachtig, dat de heer Schurink op dit idee
is gekomen, doch zoujtlat nu niet met een
paar koude woorden willen doen. Daarvoor
leent een andere gelegenheid zich beter.
Spr. merkt ten slqjtie op, dat de werk
zaamheden der vereeniging allen bekend
zijn. Wij gaan thans in de goede banen; wij
helpen nu de menschen, die werkelijk hulp
noodig hebben. Hulp in Nood heeft een be
gin gemaakt met de ziekenhuisverpleging en
als zoodanig kan onze vereeniging be
schouwd worden als de ouders van de ver
eeniging voor ziekenhuisverpleging. Als wij
weinig anders hadden gedaan, dan zouden
wij reeds veel hebben gepresteerd. Voor dit
werk komt ook den heer Jouvenar grooten
dank toe. Door genoemde oprichting is een
groot bedrag van onze steun niet meer voor
dat doel noodig, wat nu op andere wijze
kan worden besteed.
Hierna sluiting.
Propaganda-avond Openbare School.
„Volksonderwijs”, Bond van Ned. Onder
wijzers, N. O. G., de Centrale Oudercom-
missie en de Oudercommissies der Openbare
Lagere en U.L.O. Scholen hadden Vrijdag
een’ propaganda-avond voor de openbare
school belegd in de Harmonie. De voorz.
van de afdeeling Sneek van Volksonderwijs,
de heer Lust, sprak een openingswoord voor
de geheel bezette zaal en constateerde naar
aanleiding van dit drukke bezoek dat de
openbare school hier nog in veler harten
leeft.
Spreker van den avond was de heer Van
Toledo, wethouder van Apeldoorn, over
het onderwerp: „De ernst onzer tegenstan
ders”.
Deze spreker betoogde dat hij 25 jaar met
hart en ziel het openbaar onderwijs hier en
in Indië gediend heeft. Spr. zal het hebben
over: „De ernst onzer tegenstanders”, het
geen wil zeggen dat hij zal bewijzen, dat
het onze tegenstanders nooit ernst is ge
weest met hun beginsel. Een zware beschul
diging inderdaad. De schoolstrijd dateert
eigenlijk van 1806, toen de wet Van den
Ende bepaalde dat het onderwijs toever
trouwd was'aan de zorg van de staat en
anderen alleen scholen konden hebben als
ze daarvoor toestemming hadden van de
burgerlijke overheid. De regeering was aan
vankelijk daarmee vrij mild, maar na de
vereeniging met België maakten de Belgen,
om van Nederland vrij te komen, ook van
deze kwestie een strijdpunt, zij wilden de
school 4veer aan de Katholieke kerk bren
gen. Toen Jbarstte de eerste schoolstrijd los,
vooral toen Willem I Jie ordebroeders en
-zusters uit de school deed zetten; toch had
die schoolstrijd nog een geheel ander beeld
dan nu. Toen in 1830 de scheiding er was,
zetten de Belgen in hun grondwet: de school
is vrij en hier in ons land merkte men ook
van de schoolstrijd niet veel meer, totdat in
1840 deze weer oplaaide onder aanvoering
van Groen van Prinsterer, dus toen hij meer
van de kant van de orthodox-protestanten
kwam. Nu werd het vroegere principe over
boord gezet, en betoogde men: „wij hebben
vrede met de openbare school, maar die
moet gesplitst naar de gezindte der ouders”.
Spr. vraagt zich af hoe dat principe op het
platteland moest doorgevoerd: de school
zou daar de kleur der meerderheid hebben.
Maar daaraan wilden de katholieken niet,
zooals te begrijpen was, gezien hun min
derheid in het Noorden. Pas jaren later liet
Groen dit principe varen.
Thorbecke gaf er in 1848 de stoot aan dat
in de grondwet opgenomen werd de bepa
ling, dat het onderwijs vrij was, doch er
werd geen cent Voor gegeven. In die tijd
werd daarop echter geen aanmerking ge
maakt. In 1854 werd dat beginsel in een
voorstel van wet uitgewerkt (van Reenen),
waartegen groote oppositie ontstond. De
Aprilbeweging, het herstel der katholieke
hiërarchie, had nl. reactie gewekt en* aan
leiding gegeven tot de stichting van de ver.
„Koning en Vaderland”, die petitionneerde.
Dit wetsontwerp kwam er dan ook niet; het
jaar daarop kwam echter het wetsontwerp
Van der Brugge (a.-r.), dat bijna gelijk was
aan het ontwerp van Reenen en dat kreeg
men aangenomen. Als het toen ernst was
geweest bij onze tegenstanders, dan had
duister zaakje hadden opgeknapt. Maar
ja, dat konden ook wel dorpspraatjes
zijn, die 'geen geloof verdienden.
De Classaud echter greep zich aan
dat idee vast als een drenkeling aan
een sttoohalm. Zoodra, hij" Pengarth
zag, zou hij hem zeker spreken over de
mogèljjkheid van den molen in Vellan-
druch.
Hjj yroeg Mary dan ook welke rich
ting die ujt lag en toen zy hem over
de hejde naar den molen wees, ont
snapte haar een kreet van verwonde
ring, toen izy1 beiden op een afstand
twee mannen zagen, die dat was maar
al te goed te zien, in een doodelyke
worsteling gewikkeld waren.
Wie kunnen dat zijn? riep Ma,ry,
haar metgezel bij den arm grijpend.
Ep wat doen ze daar? Kijk toch
eens! En ize zijn vlak bij den ouden
mijnput f En de een probeert den an
der achteruit te duwen. Goeie hemel,
wie zouden het .toch zyjh
Van der Brugge met een eigen ontwerp moe
ten komen en niet dat van van Reenen over
namen. Men zong echter het loflied van Van
der Brugge; hij had de pacificatie gebracht
De eerste periode van de schoolstrijd,
waarin de politiek en niet het kind in het
brandpunt stond, was achter de rug. De
tweede periode werd ingeluid door de ge
beurtenissen in Italië; het wereldlijk gezag
van Pius IX kraakte en in de encycliek
„Quanta Cura” nam deze paus stelling te
gen alles wat vrijzinnig was en tot dwaling
werd verklaard dat de kinderen buiten de
invloed van de kerk onderwijs, zouden ge
nieten. Ook hier werden de katholieken in
die richting gedreven; van Protestantsche
zijde reageerde men met de stichting der
ver. voor Chr. Nationaal onderwijs.
In 1872 stierf Thorbecke en in 1876 Groen
van Prinsterer, beide groote mannen. Thor-
becke’s opvolger was Kappeijne van de
Coppello en van Groen: Dr. Abraham Kuy-
per. Door die twee mannen is wel gezorgd
dat er scherp licht viel op de vragen van de
dag. De eerste schoolwet die volgde, was er
een van Kappeyne, die zeer verdraagzaam
was en een open oog had voor de slechte
toestand van openbaar en zeer zeker bijzon
der onderwijs, dat zich immers moest be
helpen zonder publieke fondsen; de voor
standers van dat onderwijs uit die tijd ver
dienen een saluut om de offervaardigheid,
waarmee de allernoodzakelijkste uitgaven
bestreden werden en spr. vraagt zich af of
die offervaardigheid in onze kringen wel
eens niet wat te veel overlaat. Kappeyne had
zich de oplossing zoo gedacht dat 30 van
de kosten voor rijksrekening werden geno
men; de wet kwam er door, maar in den
lande rees een géweldig verzet; protestanten
en katholieken vonden elkaar en eischten
vrijheid van onderwijs en schrapping van de
„christelijke deugden” voor wat betreft de
openbare school uit de schoolwet. Een pe
titionnement van protestanten en katholie
ken ging naar de koning, doch Willem III
lapte dat aan zijn laars en teekende de wet.
In het petitionnement deed men de regee-
M,iss Tabitha ‘glom van genoegen
bij deze, vleiende wooirden, maar wierp
tevens wraakzuchtige blikken op haar
nichtje.
Na een poosje vervolgde de Cas
saud
Ik moest eigenlijk maken, dat ik
wegkwam, ma,ar de vriendelijke wel
willendheid van madame uwe tante
geeft jne moed, om ook de hulp in te
roepen yan haar nicht, te meer, om
dat jk niets vra,ag, dan wat met de,
strengste begrippen Van eer volkomen
in .overeenstemming is. Ik ben van
plan na,ar Pendeen Manor te gaan,
om daar Squire Pengarth een bezoek
te brengen. Zoudt u met me mee wil
len gaan als. mijn voorspraak, zoodat
ik kans krijg op een welwillend ge
hoor? Dat is al wat ik wilde vragen.
Naa,r Pendeen Manor? vroegmjss
Tabitha .verwondend. Maar, dat is
gekkenwerk! En dat voor een Fransch-
man! ,U zult van geluk mogen spreken
monsieur Je comte, als u niets ergers
wacht dan de gevangenis van Pirince-
town. Onze squire heeft heel weinig
medelijden met uw landgenooten; hy
is zelfs wraakzuchtig te hunnen op
zichte. ]Nog pas een paar weken ge
leden heeft hij de heele spreek op
stelten gezet om een Franschen spion
te vangen, die echter een verbond met
den ifidivel schijnt gesloten te hebben
en Jn zyh gezelschap het Kanaal is
overgevlogen
Merkelijk? zei de Classaud. Als
u heit me niet zelf vertelde, madame,
dan zou ik geloofd hebben, dat ik
dienzelf den landgenootniet den dui
vel hkort geleden in gezelschap van
Tom Pengarth op het strand' by' Prest
Cove gezien had.
Miss .Tabitha wilde het niet aanne
men, maar Mary schudde toestemmend
haar hoofd.
Dat is ongetwijfeld mijnheer de
Severeux geweest, zei 'ze, want hij
had beloofd mee te helpen, om naar
Jack .te zoeken.
De Severeux hier? vroeg hij.
En nog wel in gezelschap van Squire
Pengarth
Mary kreeg een kleur.
Heusch, mompelde ze, met een
zijdelingschen blik op- haar tante, die
een meer dan scherpe tong had, waar
het zulke teere zaken betrof. Ik ge
loof, dat het minder een verbond met
den Squire betreft, waarop mijnheer
de Severeux hoopt, dan wel met nicht
lUfrsula. En alleen .als mijnheer de
Severeux Jack vindt, schijnt er kaïns re
zjjn, dat die wensch door den Squire
ingewilligd' zal worden.
AhzooI
De Cassaud deed beslist een stap
voorwaart».
In dat geval is het voor my’ van
groo'ter belang om den Manor zoo
spoedig mogelyk te bereiken. Het is
beter den leeuw in zjjn hol op te zoe
ken, dan als een gluipende jakhals ge
vangen te worden.
Mary zuchtte.
Als u dan per sé wilt gaan, sir,
zeize dan wil. ik gaarne met u
meegaan. ,Maar ik neem geen enkele
verantwoordelijkheid pp me, hoewel ik
weet, dat s.qujre Pengarth nietniet
Trevorrow. Had die oude vrouw soms
vrienden of kennissen in de buurt wo
nen, naar wie ze in geval van nood
toe kon gaaji? i
Mary schudde van neen.
Ze wist ook werkelijk niemand te
bedenken, dje het wagen zou een zop
gevreesd mensch als de heks vap Pen-
deen een schuilplaats te verleenen.
Maar ja, als moeder Trevorrow haar
hut veiiaten had, dan bestond er toch
een mogelijkheid, dat ze haar toe
vlucht gezocht had bij' hagr neef
Hugh Trevorrow op den molen van
Vellandruch. Er gingen praatjes dat
Hugh en Mike samen meer dan een
-
to
NIEUWE SNE EKER COURANT
uunmuiimNHiM i
i
*1
zijn inderdaad het meest
ideale middel ter bevorde
ring van een normalen
stoelgang. Gemakkelijk in
te nemen, aangename
smaak, verwekken geen
krampen.
0.65 per flacon.
««1
