Officieel Orgaan
der Gemeente Sneek
Bij den dood, van H.M. de Koningin-Moeder
i
Woensdag 21 Maart 1934
Uitgave RIEZEBRINK Co.
50e Jaargang
No. 49 Eerste Blad
j
Regelprljs 9 cent* Abonnementen belangrijke korting
Alle Advertentlën worden In belde bladen opgenomen.
L
Vrijdags te Hommerts, Jutrijp, Tirns, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawier, Terzool, Abbega,
Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, Balk, Stavoren, Wyckel, Langweer, Bozum.
De NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f2.50, naar buiten fr. per post f3.60. De SNEEKER COURANT is een Advertentieblad
en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe Sneeker Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid:
D i n s d a g s te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.),
IJsbrechtum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannen
burg, Poppingawier, Warns, Rauwerd
Controle ojï de oplaag toegestaan.
I
Voor Koningin Emma braken schoon
zij zich gedragen wist door de toegenegen
heid en aanhankelijkheid van het volk, dat
haar had leeren kennen en waardeeren als
een vorstin, die rechtschapenheid aan een
voud paarde moeilijke jaren aan, toen
de gezondheidstoestand van haar Gemaal
langzaam achteruit ging en eindelijk zorg
wekkend werd.
Tot aan zijn verscheiden op 23 November
1890, betoonde zij zich dé lieve gade en
trouwe verpleegster, die door haar gesta
dige en opofferende zorgen, niet alleen de
laatste dagen van den Koning verlichtte,
maar zich tevens een zoo mogelijk nog
diepere genegenheid in het hart van het
Nederlandsche volk wist te verwerven. De
lijkdienst op het Loo, geleid door Nicolaas
Beets op 1 December van genoemd jaar,
was een ontroerende plechtigheid.
Thans zag Koningin Emma zich geplaatst
voor een ontzagwekkende taak; op 32-ja-
rigen leeftijd werd zij geroepen tot het
Regentschap. Acht moeilijke jaren
jaren van partijstrijd in zijn felste schakee-
ringen heeft zij zich, door haar groote
gaven van geest en gemoed, van deze taak
gekweten op een wijze, die het best kan
worden weergegeven door het woord van
Staatsraad Mr. A. P. W. Cort van der Lin
den, oud-premier tijdens de oorlogsjaren en
oud-minister van justitie tijdens het regent
schap van de Koningin-Moeder, neerge
schreven in het „Gedenkboek”, dat ter ge
legenheid van haar zeventigsten verjaardag
en vijftigjarig Nederlanderschap is uitge
geven.
Adelheid, Emma, Wilhelmina, Theresia
werd 2 Augustus 1858 te Arolsen geboren
als, gerekend naar de volgorde van den
leeftijd, de derde der kinderen van vorst
George Victor van Waldeck
EEN RIJK EN DIENEND LEVEN.
Nuchterheid, zuiver gevoel voor realiteit
en critische zin zijn de drie voornaamste
eigenschappen, die het Nederlandsche Volk
kenmerken. Een volkomen uit de grillige lijn
van zijn bewogen geschiedenis verklaarbaar
wantrouwen tegenover buitenlandsche in
vloeden deed het begrijpelijk zijn, dat, toen
de Prinses van Waldeck Pyrmont ook al
had zij van moeders zijde Nassausch bloed
in de aderen als jonge gemalin van den
ouderen Koning Willem Ill in de residentie
kwam, ook in de gevoelens van hen, die uit
hoofde van rang of geboorte tot de hoogste
kringen behoorden, scepticisme domineerde.
Hoe snel heeft deze Duitsche prinses,
door haar groote eigenschappen van geest
en gemoed, den weg weten te vinden naar
het ondanks uiterlijke onbewogenheid toch
zoo warm kloppend hart van onze natie,
die als geen andere valschen schijn van
echtheid weet te onderscheiden! Vrouw in
de hoogste beteekenis van dit woord, miste
zij, in de dagen van zorg en leed, welke haar
in haar rijke leven niet bespaard zijn geble
ven, allerminst den moed en het zelfvertrou
wen, die zij behoefde om te volharden in
wat zij tot haar hoogste plicht rekende.
Maar juist de echt-vrouwelijke gaven, die
in zoo rijke mate haar deel waren, en waar
van /ij, door den drang van haar natuur
lijken eenvoud, zoo talloos vele malen on
bewust heeft doen blijken, zullen haar in
de herinnering van het volk doen voortleven
als de K o n i n g i n-M o e d e r, met welke
betiteling haar persoon en persoonlijk
heid tevens! op de beste wijze wordt ge
kenschetst en geëerd.
In Augustus van het vorige jaat heeft, ter
gelegenheid van den 75sten verjaardag der
Koningin-Moeder, het overgroote deel der
Nederlandsche pers, in hooggestemde arti
kelen, die geïnspireerd waren door hetgeen
er leeft in de breede lagen van het volk, de
loftrompet over deze nobele vrouw gestoken
en 't is in dit verband wel een zeer droeve
gedachte, dat de feiten en bijzonderheden,
welke wij ook thans hebben je releveeren uit
het leven van haar, wie dit artikel is ge
wijd, het sombere karakter hebben van een
necrologie.
H. M. de Koningin-Moeder is na een
ziekte van slechts enkele dagen, hedenmor
gen kwart voor acht in haar paleis aar het
Lange Voorhout te Den Haag overleden.
Liet aanvankelijk de bronchitis zich niet zoo
heel ernstig aanzien, toen deze zich uit-
breidde over de longen, werd de toestand in
verband met de leeftijd der patiënte zeer
ernstig ingezien en na een rustige nacht
volgde heden om ongeveer 7 uur een ineen
storting, welke het einde bracht. Aan het
sterfbed waren H. M. de Koningin, Prinses
Juliana en de broeder van de overledene, de
vorst van Waldeck Pyrmont; de beide eer
sten hadden de nacht ten paleize Voorhout
vertoefd, de laatste was met Prins Hendrik
van het paleis Noordeinde om ongeveer 7
uur vanmorgen naar het paleis Voorhout
gegaan, Prins Hendrik vertrok later weer.
Het bericht van het overlijden verspreid
de zich snel over Den Haag, waar spoedig
van de openbare gebouwen de vlaggen half
stok werden geheschen, ook van tal van
particuliere huizen woei dit rouwteeken.
Nadat de Nederlandsche zenders de be
richten omtrent het overlijden hadden door
gegeven, zetten zij de uitzending stop. Ra-
diocentrales gaven alleen door wat de Ne
derlandsche zenders zonden. Morgen wor
den de radio-uitzendingen hervat.
Op last van de Ned. bioscoopbond zullen
hedenavond alle bioscopen in Nederland ge
sloten zijn, evenals op de dag van de be
grafenis. In de residentie zijn de bioscopen
bovendien Woensdag en Donderdag geslo
ten; alle publieke vermakelijkheden zijn er
gestaakt tot nader bericht.
Naast haar regentschap wijdde de Ko
ningin-Moeder zich in volle overgave en met
groote bekwaamheid aan de vorming van
haar dochter; het geringste had in de op
voeding van Koningin Wilhelmina, die een
maal tot de hoogste plaats in den Staat
geroepen zou worden, haar toegewijde aan
dacht. Zij was het zelf, die haar dochter
tien jaren lang onderwees in Bijbelsche
geschiedenis en vaardigheid met den
naald!
De reizen naar de hoofdsteden der pro
vincies, opdat deze haar dochter zouden
kunnen begroeten, werden even zoovele
spontane demonstraties van Oranjeliefde
van de zijde der bevolking; zij deed ook
haar kind kennis maken met de vreemde
hoven en liet haar tegenwoordig zijn bij de
ontvangst van buitenlandsche vorsten.
Was het te verwonderen, dat het Neder
landsche volk, toen Koningin Wilhelmina
meerderjarig was geworden van zijn groote
dankbaarheid voor hetgeen Koningin Emma
tijdens haar regentschap gedaan had getui
genis wilde afleggen? Het deed dit in den
vorm van een geldelijk geschenk en het
moge een bewijs te meer zijn van de groote
sympathie en genegenheid, die van de Ko
ningin-Moeder uitging naar de zieken en
misdeelden, dat zij het haar geschonken
bedrag ter beschikking stelde voor het op
richten van het Sanatorium „Oranje-Nassau
Oord” bij Renkum, waar tuberculoselijders
worden opgenomen en verpleegd. De herin
nering aan het regentschap wordt mede
levendig gehouden door de plechtige ont
hulling op 23 September 1905, door Ko
ningin Wilhelmina van een monument op
het Regentesseplein te ’s Gravenhage.
Eerlijk, groot en oprecht was de uiting
van waardeering en sympathie, die haar
gewerd, toen zij, in 1898 in de Nieuwe Kerk
te Amsterdam de grootsche inhuldiging van
haar dochter bijwoonde.
Hendrik uit Parijs, terwijl toen reeds vast
stond, dat ook de eenig overgebleven zoon
van den Koning, Prins Alexander geen lang
leven beschoren zou zijn kon als gered
worden beschouwd.
Herinnerd moge hier worden aan de
boodschap van den Koning aan de Staten-
Generaal, bij welker lezing, op dien vreug-
devollen dag, menigeen het hart is volge
schoten.
„Het is voor ons een groote vreugde”
aldus ,ving de boodschap aan „U de
blijde tijding te kunnen mededeelen, dat
Hare Majesteit de Koningin, Onze beminde
Gemalin hedenmiddag bevallen is van eene
Prinses.
Wij zijn overtuigd, dat de Eerste en
Tweede Kamer der Staten-Generaal van
harte deelen in de gevoelens, die deze heug
lijke gebeurtenis bij Ons opwekt en met Ons
dankbaar den zegen erkennen, die door den
Allerhoogste aan Ons Huis en het Vader
land is geschonken.
En hiermede, Mijne Heeren, bevelen wij
U in Gode' heilige bescherming”.
’s GRAVENHAGE, 31 Augustus 1880.
WILLEM.”
Pyrmont en prinses Helena van
Nassau, een strenge vrouw van groote
intelligentie, die alles in het werk stelde om
haar kinderen onder haar persoonlijke lei
ding en met hulp van bekwame leeraren een
veelzijdige ontwikkeling deelachtig te doen
worden. Prinses Emma voelde zich, wat
haar studies betreft, vooral aangetrokken
tot de geschiedenis; haar karaktereigen
schappen deden haar echter in nog grootere
mate belangstelling koesteren voor sociaal
werk. In ,het lenigen van den nood van zie
ken en behoeftigen vond zij haar grootste
voldoening en ook op lateren leeftijd heeft
zij, in haar nieuw gekozen staat, meermalen
gelegenheid gevonden om daarvan te doen
blijken.
Een extra-nummer van de Staatscourant
maakte op 1 October 1878 de verloving be
kend van Zijne Majesteit Koning Willem III,
wiens gade, Koningin Sophie hem op 3
Juni 1877 ontvallen was, met Prinses
Emma. Op 19 October d.a.v. gaven de Sta
ten-Generaal de bij de wet vereischte toe
stemming tot het huwelijk.
Op verzoek van den Koning belastte Dr.
Laurens Reynhart Beynen, die
sinds kort was afgetreden als rector van het
Gymnasium te Den Haag, zich met de eer
volle taak, de toen twintigjarige prinses van
voorlichting te dienen omtrent het land, dat
van nu af aan haar vaderland zou zijn. De
hoogbejaarde doctor vertoefde te dien einde
enkele maanden te Arolsen en ook zijn doch
ter, die hem in verband met zijn leeftijd naar
het Duitsche grondgebied had vergezeld,
werd spoedig toegelaten tot de Prinses, die
zich uiterst leergierig toonde en in korten
tijd de Nederlandsche taal eenigermate
leerde spreken.
DE HUWELIJKSVOLTREKKING.
Slechts kort was de tijd der verloving:
in den namiddag van 7 Januari 1879 had
nadat de daartoe vereischte formaliteiten
door den Opperkamerheer van den Koning,
Mr. C. Th. Baron van Lijnden van
Sandenburg, waren verricht de
huwelijksvoltrekking plaats, in tegenwoor
digheid van een vrij groot gezelschap vor
stelijke personen en hoogwaardigheidsbe-
kleede^s, waartoe o. m., behalve de vorste
lijke familie Van Waldeck, Prins Willem
von Wied, schoonzoon van Prins Frederik
der Nederlanden, Prins August von Wur-
temberg, als vertegenwoordiger van Keizer
Wilhelm I, de voorzitters der Eerste en
Tweede Kamer van Nederland, de vice-pre
sident van den Raad van State, de minister
vap Buitenlandsche Zaken ,en de directeur
van het Kabinet des Konings, behoorden.
Bij de kerkelijke inzegening, in de kapel
van het slot van Arolsen, trad de hofpredi
ker Scipio als voorganger op.
Drie dagen na de huwelijksinzegening
vertrok het Koninklijk echtpaar per extra-
trein naar Nederland; bij het passeeren van
de grens bij Oldenzaal geschiedde de eerste
begroeting door de Nederlandsche autori
teiten.
Het eerste bezoek aan de hoofdstad had
eerst 21 April plaats; de intocht te Den
Haag een week later, aangezien deze ver
traagd waren door het overlijden in Luxem
burg, van Prins Hendrik, den broeder des
Konings. De residentie begroette de jonge
Koningin met warme geestdrift en vooral
aan de ontvangst van het Koninklijke echt
paar in het Gebouw van Kunsten en Weten
schappen hebben degenen, die daarbij aan
wezig mochten zijn, onvergetelijke herinne
ringen bewaard.
Groot was, op 31 Augustus 1880, de weer
klank in het geheele land van de tijding, dat
Koningin Emma in het Paleis te ’s Graven
hage het leven had geschonken aan een
dochter. De blijde mare verspreidde zich
door de bijzondere maatregelen, welke de
ook in dien tijd reeds actieve persvertegen
woordigers hadden genomen, in een oog
wenk over geheel Europa. De dynastie der
Oranje’s, ernstig bedreigd door de slagen,
die dit Huis getroffen hadden het over
lijdensbericht van den Prins van Oranje
kwam een half jaar na den dood van Prins
„De Koningin-Moeder! In den loop der
tijden heeft deze naam een eigen beteekenis
gekregen.
Zij, die evenals ik het voorrecht hadden,
als minister samen te werken met de Ko
ningin-Moeder, toen zij Regentes was of
later Haar mochten benaderen in moeilijke
omstandigheden en bewogen tijden, zij we
ten, wat zij geweest is voor Haar nieuw
gekozen vaderland.
De Koningin-Moeder heeft ons volk lief
gekregen, want zij zag in ons volk, zijn
zeden en gewoonten, bijna alleen het waar
devolle en het goede: spiegelbeeld van Haar
eigen moed. Zij heeft Haar liefde betoond
door Haar trouw medeleven met allen, die
Haar dienden, door Hare onvermoeide be
langstelling in ziekenverpleging in weten
schap en kunst en door Haar stille hulp in
nood. En ons volk heeft Hare liefde met
liefde vergolden.
Moge ons volk zijn Koningin-Moeder nog
lang behouden en steeds met dankbaarheid
gedenken den zegen, dat deze hooge vrouw
uit den vreemde tot ons kwam.”
Totdat Koningin Wilhelmina op 9 Febr.
1901 met Prins Hendrik van Mecklenburg
in het huwelijk trad, bleef de Koningin-
Moeder bij haar dochter verblijf houden.
Daarna betrok zij het Paleis aan het Lange
Voorhout, waar zij thans de oogen gesloten
heeft. Zij bewoonde dit des winters, terwijl
zij de zomermaanden meestal doorbracht
ten Paleize Soestdijk.
Toen, op 2 Augustus 1928, haar ter ge
legenheid van haar 70sten verjaardag uit
het eigen land en uit alle deelen der wereld
tal van gelukwenschen bereikten en er plan
nen voor een grootsche huldiging op touw
waren gezet, is deze, naar aanleiding van
het feit, dat H. M. op 7 Januari 1929 door
haar huwelijk vijftig jaren Nederlandsche
was, verschoven naar de maand Juni van
dat jaar, toen haar o.m. op den Dam te
Amsterdam een groote betooging van hulde
en trouw van de zijde der bevolking ten
deel viel.
Het moge, bij de droefheid, die het volk
gevoelt, nu deze beminde figuur voor altijd
is heengegaan, tot troost strekken, dat het
der Koningin-Moeder beschoren is geweest,
in de jaren na haar regentschap ten volle
te mogen ervaren, hoe ook Koningin Wil
helmina, die zij op binnenlandsche reizen en
bij feestelijke gelegenheden meermalen ver
gezeld heeft, alsook haar kleinkind Prinses
Juliana, het hart der natie gevonden heb
ben. 't Grootsche huldebetoon der Koningin
ter gelegenheid van haar vijfentwintigjarig
regeeringsjubileum, in 1923 gebracht, was
daarvan wel het sprekend bewijs, nog
slechts kort geleden zoo overtuigend her
haald bij de nog in aller herinnering leven
de en zoo diepe nawerking uitoefenende be
tooging in het Olympisch Stadion te Am
sterdam.
Haar leven, dat ook na haar regentschap
dienende Is geweest, wijl zij zich op
onnavolgbare wijze en wars van erkenning
voor wat zij verrichtte, met nieuwe kracht
wijden ging aan de leniging der nooden
en behoeften van talloos velen, zal altijd
herdacht kunnen worden en worden als dat
van eene vrouw, die Moeder en Vorstin ia
geweest in de zuiverste beteekenis van deze
woorden.
'r
NIEUWE SNEEKER COURANT
annex SNEEKER COURANT (77e Jaargang)
fl
