Officieel Orgaan der Gemeente Sneek r 1 I No. 2 Eerste Blad Uitgave KIEZEBRINK Co. Zaterdag October 1934 51e Jaargang Dit No. bestaat uit 4 bladen. Alle Advertentie» worden in beide bladen opgenomen Regelprijs 9 cent. Abonnementen belangrijke korting» NIEUWSTIJDINGEN. AAN NIET-ABONNEES. SNEEKER COURANT AAN ADVERTEERDE!,S. De advertenties in de I 4 V r ij d a g s te Hommerts, Jutrijp, Tirns, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawier, Terzool, Abbega, Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, Balk, Stavoren, Wyckel, Langweer, Bozum. AAN ABONNEES OP DH „NIEUWE SNEEKER COURANT”: Met klachten over het niet geregeld ontvan gen van de NIEUWE SNEEKER COURANT In haar volgende bundel „Het feest der Gedachtenis” is dat nog maar ten deele het geval, zooals spr. aantoont, maar dat neemt SNEEKER COURANT welk blad gratis bij niet-abonné’s op de „Nieuwe Sneeker Courant" aan huis wordt bezorgd. Wij garandeeren dus een huis-aan-huis-verspreiding van alle advertenties voor deze bladen opge geven. Wij verzoeken beleefd doch dringend vroeg tijdige inzending van advertenties. DE UITGEVERS. - NIEUWE SNEEKER COURANT opgenomesn, worden kosteloos overgenomen fa de spr. na de pauze behandelt. De NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f2.50, naar buiten fr. per post f3.60. De SNEEKER COURANT is een Advertentieblad en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe Sneeker Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid: D i n s d a g s te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.), IJsbrechtum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannen burg, Poppingawier, Warns, Rauwerd Controle op de oplaag toegestaan. Het Nut. a.s. komt Charlotte Kohier voor de Harmonie voordragen: Het me en ontkenning op religieus gebied, wordt het denken en willen er weer op gericht in de menschelijke ziel het verbondene met een hoogere wereld op te wekken, wat zij bv. in de laatste zin van „Communisme en Moi^al” als volgt omschrijft: Alle menschelijke kracht ontaardt als ze niet voortdurend ge reinigd wordt door de kracht van het eeuwige. Ze legt er de nadruk op van hoe groote waarde het persoonlijke in de strijd is, in verband waarmee spreker iwijst op haar boek over Garibaldi, den Italiaanschen vrij heidsheld. Als dichteres heeft zij zich ook gewaagd aan het schrijven van tooneelstukken, al is ze geen dramaturg daar ze daarvoor van een te impulsief karakter, en ook te lyrisch is. Dat neemt echter niet weg dat ze too- neelwerken van groote schoonheid geschre ven heeft, Thomas More bijv. Dan komt de tijd, waarin zij tracht aan het socialistisch leven meerdere vorm te geven door het schrijven van haar leekespe- len. Nadat spr. ook hier even bij stil ge staan heeft, geeft hij een opsomming van de werken die sedert 1895, toen zij haar eerste bundel sonnetten en verzen schreef, van haar hand zijn verschenen, aan de hand waarvan spreker iets toonen wil van de groei van haar innerlijk leven, wat in haar verzen tot uiting komt. niet weg, dat in deze bundel verrassend schoone gedeelten voorkomen. Spr. leest hiervan voor het visioen, waarin zij het groote feest der socialistische maatschappij bezingt, maar, zegt spr., onwillekeurig komt de vraag op of zij niet te veel verwacht van die socialistische maatschappij, en de vraag komt naar voren of het egoisme in de men- J schen inderdaad onderdrukt kan worden en o„.41 zij staat nimmer stil, ze gaat steeds verder voe[f ze zeif ook, maar dan wijst ze telkens en zet haar ontdekkingstocht in het leven weer op groote kracht van de liefde, die voort. Daardoor zijn haar verzen vaak ook wijding geeft aan ane arbeid. i..i. „a „i Maar als dat zoo is, dan is er ook meer noodig dan de machtsstrijd van de arbei- ders-organisaties en de maatschappelijke actie, waarmee de S.D.A.P. de maatschap pelijke omstandigheden wil veranderen, zegt spr. Dan is noodig een nieuwe mensch en een psychische bereidheid om het socialisme te brengen. Dat komt zoo mooi tot uiting in haar bundel „Verzonken Grenzen”. Daarin ziet ze het nieuwe leven aan daarin gaat voor haar de nieuwe wereld open. „Leven is drang omhoog, ’t werken van God omhoog”, aldus drukt ze het in een van haar verzen uit. Maar nog altijd is er in haar leven die tweeheid van droom en daad; dat droomen in de eenzaamheid, waarnaar haar hart altijd getrokken wordt, maar daarnaast ook weer de drang van de daad, zooals spr. met gedeelten uit haar werk aantoont. En die daad moet dan zijn de daad van de liefde, want het wezen van alle dingen, zegt ze, is de liefde; op haar moet het eeuwige rijk worden gebouwd. Dat heeft ze zelf ook ondervonden toen de dood haar ontnam, wat haar zoo lief was geweest: haar moeder. Maar in haar gedich ten drukt ze ’t uit dat de dood niet het einde is, en zelfs spreekt ze over de stralende dood en de offerdood. En dan hebt ge hier meteen de nieuwe moraal, die noodig is voor de vernieuwing van de wereld. Hier heeft ze gevonden de eenheid van droom en daad, daar waar haar ziel het geheele leven om geworsteld heeft: de eenheid van droom en daad in het offer! Daarin wordt droom en daad tot één herboren! En dat is eigenlijk toch ook geen nieuwe moraal, want het is de oude moraal van het Christendom, waar ook Henriette Roland Holst niet boven uitkomt. En eigenlijk is ze hierdoor Christinne geworden, al noemt ze dat zelf niet zoo. De bundel „Vernieuwing” is haar dichter lijke belijdenis van haar groei van het mar xisme naar het religieus socialisme. Ze be kent hierin dat ze gedwaald heeft toen ze een marxistisch socialiste was. Wat zij wil, hier wordt getuigd van het gemeenschaps ideaal, de droom van het Godsrijk. Waar dat verloren ging kwam zwakheid en onder gang, wat ook zij begrepen heeft en uitge beeld in haar spel „De Moeder”. Aan de hand hiervan betoogt spreker dat Henriette Roland Holst niet meer alleen de dichteres is, maar ook de Profetes! Wat zich bewust in haar voltrokken heeft is de groei door een rationalistische wereld heen naar een religieuse wereldbeschouwing. Maar nu ze ouder geworden is komt telkens weer in haar de worsteling tusschen droom en daad, wat ze zoo treffend uitdrukt in haar laatste bun del „Van tijd en eeuwigheid”. Spr. leest hieruit eenige van hare schep pingen voor, en betoogt tenslotte, alles sa menvattende: ze is meer dan een dichteres, ze is een profetes, waarin zich heel bewust voltrekt de worsteling van de moderne menschheid in deze moderne wereld. En als zoodanig zal zij en haar werk haar blijvende waarde hebben. Aan ’t eind dankte Dr. de Vos ds. Bakker voor zijn mooie lezing die onder groote stil te werd aangehoord. Dierendag. De afdeeling Sneek der Ned. Ver. tot Be- 1 scherming van Dieren ontving gisteravond, ter gelegenheid van Dierendag, haar leden en geïntroduceerden in Aere Perennius. De voorzitter de heer Lust heette daar de aanwezigen welkom, betreurde de be- 1 trekkelijk geringe opkomst en vertrouwde dat deze herdenking van de dierendag, op de sterfdag van Franciscus van Assisie, die grootste aller dierenvrienden, de belangstel ling voor het dier in het algemeen zal ten goede komen. Spr. wenscht thans iets over Dierenbe scherming te vertellen. Er zijn nog velen, die van dierenbescherming niet het minste be grip hebben, of smalend spreken over deze zaak van hooge zedelijke waarde. Over dreven sentimentaliteit of ziekelijke week heid noemt men dierenbescherming ook wel, waarbij men denkt aan oude juffrouwen met kanariepietjes. Dat wij hier op aarde jegens de dieren een plicht te vervullen heb ben, beseffen velen niet en zelfs zij, die vol eerbied zijn voor den Schepper van hemel en aarde, schieten in liefde tegenover het dier vaak te kort. Is dierenbescherming sen timentaliteit en weekheid? Er bestaat in Ne derland een bond van politie-ambtenaren tot bescherming van dieren; door hun positie kunnen politieambtenaren op dit gebied vaak daadwerkelijk ingrijpen als het noodig is. En zouden onze politie-ambtenaren wee- kelingen zijn en zich overgeven aan verre gaande sentimentaliteit? Neen, als zij be gaan zijn met het lot van het dier, beseffen zij dat er nog zooveel op dit gebied te doen is. Elk mensch wenscht liefde te geven en te ontvangen en is het verkeerd, als de mensch, vaak teleurgesteld in zijn medemensch, enkel zijn liefde geeft aan een dier? En wat zou beter zijn: te veel zorg of in het geheel geen zorg? Spr. prefereert nog altijd het eerste. Anderen zeggen: „zoolang er door de menschen nog zoo geleden wordt, kan ik mij met de dieren niet bemoeien”. Dit is een misverstand. Wie gevoelig is voor het leed van anderen, is het zoowel voor het leed van de mensch als van het dier. De mensch kan zijn leed bekend maken en vindt overal nog verdedigers, het lijdend dier is aan ons overgeleverd en daarom hebben wij de plicht ons zijn lot aan te trekken. Dierenbescherming zegt dr. Miedema, is een onderdeel van de praktijk der naasten liefde. Een R.K. priester wijst in „Katholie ken en Dierenbescherming” er op, dat de meerderheid van de mensch het hem tot eere-plicht maakt het dier met koninklijke edelmoedigheid te behandelen. In ieder mensch schuilt goed en kwaad; zaak is het ’t goede te ontwikkelen en het kwade te bedwingen, ook in het belang van het dier. Vandaar dat bij de opvoeding zoo veel kan worden gedaan voor deze zaak. Wat een taak ligt hier voor de onderwijze ressen en onderwijzers om de kinderen lief de tot het dier bij te brengen. Verdient het dier die liefde? Kunnen wij ons trouwer vriend denken dan de hond; als menschen u in de steek laten, blijft uw hond u trouw; de meesterhand, vaak niet in staat de hond voedsel te verschaffen, zal die hond nog lekken en als de dood zijn meester opeischt, blijft de hond hem nog aan de groeve trouw. Het redelooze dier brengt inderdaad wel in praktijk het „getrouw tot in de dood”. Moe ten >vij menschen ons dan niet vaak scha men, wij, die meenen zoover boven het dier te staan? Tegenover het nut der dieren stellen wij voorts maar al te vaak ondankbaarheid in de vorm van wreedheid en moordlust. We denken hierbij aan de modegrillen, bv. dan de hoedenveer; om de aigrettes worden de moederreigers gedood juist in de tijd dat de jongen de moederliefde noodig hebben. En het bont? Het persianer krijgt men alleen als men de lammeren der steppenschapen ter wereld doet brengen kort voor de na tuurlijke geboorte en ze dan direct vilt; moe der en kind worden daarbij vermoord. Spr. zou oneindig veel meer gruwelen kunnen vertellen, doch men behoeft elke dag maar rond te zien om te constateeren, dat het dier nog lang niet krijgt waarop het recht heeft. Daarom is de internationale Dierendag ingesteld, waarvan de instelling alleen al bewijst, dat hij noodig is. Moge er eenmaal een tijd komen, dat hij niet meer noodig is, omdat ieder mensch zich bewust is van zijn plicht jegens de naaste, of deze mensch of dier zit De weg daarheen is lang, maar eenmaal’zal door het duister het licht breken van de nieuwe tijd ook voor het dier. In dat vertrouwen i verrichten wij leden der afd. Sneek van de 1 Nederl. Ver. tot Besch. van Dieren onze i taak. Die grootste aller dierenbeschermers Franciscus van Assisie ging ons voor, hij i wijdde zijn leven aan alle leven, zich niet bekommerend om ’t oordeel van de mensch, maar dienend God alleen. Moge zijn voor beeld en boodschap steeds beter gevolgd en begrepen worden. Na deze opwekkende rede, welke warme - toejuiching vond, volgde een pauze, gedu- rende welke verschillende zaken werden besproken, o. a. werd van bestuurszijde ge adviseerd dieren, welke men wil doen af maken, liever naar den veearts te brengen dan naar het gashokje. Na de pauze heeft de heer P. Henstra i na een korte inleiding een filmpje van het uitbroeden van het koekoeksei gegeven en een filmpje over „Voorjaarsleven rond Sneek”. De heer Rutgers gaf een causerie en lichtbeelden over tal van dieren: de steen bok, gems, neushoorn, marmot, rendier ehz., waarbij hij gelegenheid had een en ander mee te deelen over instinct, de strijd om het bestaan in de natuur enz. Met groote aan dacht volgden de aanwezigen hetgeen werd gegeven. De heer Lust heeft ten slotte de hh. Henstra en Rutgers bedankt en allen opge wekt „Dierenbescherming” moreel en finan cieel te steunen. Instituut voor Arbeiders-Ontwikkeling. Donderdagavond hield ds. D. Bakker van Drachten voor het I. v. A. O. in de kleine zaal van de Harmonie een lezing over „Hen riette Roland Holst als socialistisch dichte res”. Na een kort openingswoord van dr. H. de Vos, die de niet talrijke aanwezigen en den spreker verwelkomde, was het woord aan ds. Bakker. Als men het leven van een mensch wil be kijken, kan men het op tweeërlei manieren doen, aldus spr. In de eerste plaats door een reeks getallen uit zijn leven op te noe men, en dus een soort kroniek- te geven, maar ook kan men het doen door te ver tellen, hoe zoo’n mensch innerlijk is ge groeid. Bij Henr. Roland Holst zal spr. deze twee combineeren, al is het in hoofdzaak om het laatste begonnen. Zij werd geboren in 1869 in Noordwijk- Binnen en huwde in 1896 met den kunst schilder Roland Holst. In 1893 publiceerde ze haar gedichten in de Socialistische Gids en een jaar later heeft ze zich met Gorter aangesloten bij de S.D.A.P. Want in die jaren was ze een overtuigd socialiste, niet een salon-socialiste, neen, ze trok er op uit, gaf cursussen, sprak op ver gaderingen enz. Maar ze was niet alleen socialiste, maar ook overtuigd marxiste. Nu kan men er zich over verwonderen, dat zoo iemand zich geheel verloor in een maat schappelijk stelsel, maar het is toch heel wel mogelijk. Van Dostojewski citeert spr. de uitspraak: gij hebt niet de idee, maar de idee heeft U, en dat is ook eenigszins op haar van toepassing. Ze stond op de uiterste linkervleugel van de S.D.A.P. en heeft in 1911 voor het lidmaatschap bedankt, waar na zij zich aansloot bij de S.D.P., de tegen woordige Communistische Partijs— Ook hierin nam zij een werkzaam aandeel. Ze schreef o. a. prachtige artikelen in de Tribune, maar ook in deze partij is ze erg teleurgesteld. Daarom heeft ze ook de C. P. verlaten en thans is ze practisch partijloos. Vele werken zijn van haar hand versche nen. Kort na de oorlog verscheen haar be kende werk „Revolutionnaire massa-actie”, in welke studie een wijziging bezig is zich te voltrekken. Deze voltrok zich geheel in „Communisme en moraal”, waarin zij het communisme loslaat, en uit laat komen dat voor de komst van het socialisme psychische bereidheid yan den enkeling van buitenge wone beteekenis is, en niet minder de mo- reele krachten een «rol zullen moeten spelen. Na „Communisme en Moraal” schrijft ze „De weg tot eenheid”, daar het steeds haar ideaal is geweest eenheid onder de arbei ders te brengen. Ze staat hierin sterk onder de invloed van Hendrik de Man, die geheel „met het Marxisme heeft gebroken, en in haar boek laat ze dan ook duidelijk uitkomen, dat ze geheel met het marxisme gebroken heeft, en staat op het standpunt van het religieuse socialisme. Spr. toont aan dat het Marxisme onaf scheidelijk met de 19e eeuwsche rationalis tische maatschappijleer van oorzaak en ge- volg is verbonden. Thans echter is met deze leer gebroken en moet ook bij allerlei mo- derne wetenschappen rekening worden ge houden met doelstellende krachten. Uit het tijdvak van verstoffelijking, van rationalis-1 schreden van de droom tot de daad, maar gelieve men zich onmiddellijk tot ons buren te wenden. van de Maandag het Nut in bal, van Irene Nemirowsky. BIOSCOOPNIEUWS. Amicitia-theater. In deze tijd van techniek-aanbidding is het vanzelfsprekend dat ook de filmindustrie zich steeds gretiger werpt op dat terrein voor de keuze harer onderwerpen. Dat zijn dan in de regel technisch-fantastische onderwerpen, zooals de Ufa in haar film „Goud” er een koos. De atoom-splitsing, de bijna ondenk baar geweldige krachten, welke daarvoor noodig zijn, en dan inplaats van lood: goud, welk dankbaarder onderwerp kan men het filmpubliek voorzetten, en tot welk een vond sten voor de regie kan zoo’n film aanleiding geven: de geweldige electrische machinerie, de geheimzinnige sfeer waarin het proces zich voltrekt Karl Hartl, de regisseur van „Goud”, heeft van de mogelijkheden, welke zoo’n film biedt, inderdaad partij getrokken, technisch is deze film buitengewoon indrukwekkend. Maar de filmliefhebber wil toch ook meer dan techniek, hij wil wat menschelijkheid en wat liefde en ook daarvan krijgt men in deze superfilm, welke nu in het Amicitia-theater gaat, zijn deel. Immers Hans Albers die de ingenieur in dit stuk is, wiens chef, de eigenlijke ont dekker van het goudprocedé, door zijn tegen standers gedood wordt en die daarom die tegenstanders met onderzeesch laboratorium en al in de lucht laat vliegen, als zij s op het aldus spr., is ’n humanistisch Christendom; punt staan volgens het gestolen procédé goud te maken heeft de keus tusschen twee meisjes. De eene is Brigitte Helm de ander Lien Deijers en het is een vreugde deze speelsters in rollen te zien, welke haar uitstekend liggen. Een buitengewone filmHet Vaderland schrijft er van een bijzonder boeiende film van ongemeen technische prestatie, bij een pijnlijk nauwkeurige verzorging en uitstekend spel. Men ga vooral zien 1 GEVONDEN VOORWERPEN. Aanwezig aan het bureau van politie, Martinlplein, en aldaar te bevragen op alle werkdagen tusschen ïl/2 en 12/2 uur, de- navolgende voorwerpen als gevonden ge deponeerd op 24’October: Rozen krans Sleutel1. Aanwezig en te bevragen bij de navol gende ingezetenen, onderstaande voorwer pen, als gevonden aangegeven op 24 October: Speldje, Th. Tuinstra, Kr. Broederstr. 75; Parapluie, A. Koens, R. Bockemakade 6; Spatlap, J. Faber, Tulpstraat 6; Kindersandaaltje, S. Wa genmakers, W. de Zwjjgerstr. 46; Rtf- R.K. Leesbibliotheek St. Martinus. Deze bibliotheek vangt Zondag a.s. weer met de uitleening aan. Men zie de adv. in dit nr. in haar is steeds gebleven dat diepe zachte verlangen naar die schoone bergtoppen van voorheen, steeds weer een zoeken naar een heid tusschen die beiden: tusschen droom en daad! Er komen oogenblikken voor waarin het lijkt dat ze het ideaal los gelaten heeft, maar in de donkerste oogenblikken breekt dat ideaal steeds weer door, waarvoor zij als ’t moet het offer van haar leed wil brengen. Want zoo voelde ze het in die jaren, omdat ze altijd gevoeld heeft dat in het lijden een groot mysterie was verborgen; ze moet, al dus toont spr. aan, door smart gelouterd worden. En nu is ’t maar de vraag of zij, smart gelouterd en smart gestaald, tot die menschheid is teruggekeerd, een vraag die - snr. na de nauze behandelt. I Met klachten over het niet geregeld ontvangen gelieve men zich otmuddellijk tot ons bureau te wenden. Met nadruk zegt spr. „gegroeid”, want of zup{ een heilstaat mogelijk kan zijn. Dat en zet haar ontdekkingstocht in het leven weer Op de groote kracht van de liefde, die moelijk te verstaan, al schrijft ze in gewone taal, in afwijking van cX Tachtigers, die er een dichterlijke taal op na hielden. De hoofdzaak is bij haar het rhythme, en als men dat aanvoelt voelt men ook dat haar gedichten biechten van haar ziel zijn. Dat begint al met haar sonnetten en ver zen. Dan is ze nog een heel jonge vrouw, de mysticus, een gevoelsmensch, die met dichte oogen de wereld aanschouwt. Dan is de groote dichter Dante haar leidsman, wat spr. door het voorlezen van een harer ge dichten uit deze periode demonstreert. Wat zij altijd heeft gehad en gehouden is haar groote eerlijkheid; ,,’t is of haar ziel in haar gedichten zoo bloot op haar hand ligt”, zegt spr. met een variant op een ge dicht van Guido Gezelle. Naast die eerlijk heid komt ook heel sterk tot uiting haar gemeenschapsgevoel. Hierin verschilt ze heel sterk van de Tachtigers, die alleen voor zich zelf om der wille van de kunst dichtten. Zij wil geven wat zij zelf heeft ontvangen, en wat zelf haar eigen blijde zin is. Een derde trek, die ook typeerend voor haar is, is dat ze reeds in haar eerste bundel zeer bewust is, en daarin reeds schouwt ze als diepste menschelijkheid: de liefde. En daar bij dacht ze, zooals Lenin het uitdrukte, „continent”, hare gedachten omspanden de geheele menschheid, en daarom werd zij socialiste. In dat socialisme werd zij wedergeboren, en dus is ’t niet toevallig, dat haar volgende bundel „De Nieuwe Geboort” heette. Uit voerig staat spr. bij haar bekeering stil, een bekeering, die niet met schokken ging; haar heele leven is een gang door de wereld om de waarheid te ontdekken, waarvan het slot van haar laatste bundel ook weer getuigt. Steeds gaat ze verder om de waarheid te ontdekken en dat doet ze met een geweldige wilskracht, die uit haar heele wezen straalt. Ze laat het oude telkens achter zonder al te felle pijn, en ofschoon er tragische mo menten in haar leven zijn, kan men niet zeggen, dat haar leven een tragedie is. In „Kentering der Tijden” drukt ze de kentering van haar eigen ziel uit. Wat haar socialisme betreft, verwacht ze de verlossing van de wereld uit wat zij noemt „de bene denlaag”, en nog sterker drukt ze haar so cialistisch ideaal uit in de volgende bundel „Op nieuwe wegen”, waarin ze als geloof uitspreekt, dat de mensch voortleeft in de menschheid. Zoo is er in haar leven na den strijd iets van de vrede gekomen. Haar geheele leven had ke ingesjeld op broederschap, maar ze werd teleurgesteld in die kringen, waarin ze die broederschap wilde beleven: in de Communistische Partij. Ze wilde nl. niet transigeeren, ze wilde het ideaal niet schenden en werd daarom uit gedreven door de makkers. Ze trad uit de Comm. Partij, maar heeft zich afgevraagd of ze haar offer tevergeefs heeft gebracht; ze dwaalt door het Avoud van de eenzaam heid, en zoo heet haar volgende bundel „De vrouw in het woud”, waarin ze telkens uit klaagt de pijn van het alleen zijn. Maar één ding in haar hart is onoverwinnelijk: de liefde, en zoo komen telkens als een soort tusschenspel de schoonste gedichten uit haar leven naar voren. Ze was voortge- ■I I I I NIEUWE SNEEKER COURANT annex SNEEKER COURANT (78e Jaargang)

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1934 | | pagina 1