annex SNEEKER COURANT (78e Jaargang)
Officieel Orgaan
der Gemeente Sneek
PRESTO
HELGA’S
WEDDENSCHAP
7s"s
PER PAK
Uitgave KIEZEBRIXK 4 Co.
Ho. 76 Eerste Blad
Woensdag 26 Juni 1935
51e Jaargang
Dit Ho. bestaat uit 2 bladen.
FEUILLETON
I
MHW6TUDINGÏN.
1
Alle Advertentlëu wordesi In belde bladen opgenomen
Regelprljs 9 cent. Abonnementen belangrijke korting
19.
V r ij d a g s te Hommerts, Jutrijp, Tims, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawier, Terzool, Abbaga,
Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, Balk, Stavoreo, WynM, Langweer, Boson.
De NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f2.50, naar buiten fr. per post f3.60. De SNEEKER COURANT is een Advertentieblad
en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe Sneeker Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid:
D i n s d a g s te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.),
IJsbrechtum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannen
burg, Poppingawier, Warns, Rauwerd
Controle op de oplaag toegestaan.
Uit het Noorsch dóór
SISRID BOO
Als versnapering werden zakjes King pe
permunt en voorts Sickesz pastilles aange
boden.
Onze stadgenoot de heer Tj. Miedema,
brigadier bij de rijksveldwacht alhier, is
met ingang van 1 Juli a.s. bevorderd tot
brigadier-majoor met standplaats Dokkum.
Het Friesch Volkssanatorium 25 jaar.
Op Donderdag 5 September bestaat de
Vereeniging tot exploitatie van een Friesch
Volkssanatorium 25 jaar, waarvan de stich
ting mogelijk gemaakt werd door de vor
stelijke schenking van den heer en mevrouw
dr. DriessenVegelin van Claerbergen, nl.
het landgoed Herema State te Joure, waar
het sanatorium gebouwd zou worden. Op 5
Sept. 1910 werd het sanatorium daar met 6
patiënten geopend.
In 1922 verhuisde men naar Appelscha,
waar de omgeving herinnert aan de mooiste
en voor deze verpleging meest geschikte
deelen van de Veluwe. In een overzicht wat
in al die jaren het Friesch Volkssanatorium
voor de t.b.c.-bestrijding heeft beteekend,
schrijft de heer J. H. H. Piccardt in een
Basta. Kletspraatjes en kwaadspre
ken, zijn als suikergoed; best en zoet
om op te zuigen- op het oogenblik zelf,
maar met eenbitteren nasmaak. Zoo
heb ik het telkens gevoéld, als Lauren-
se, Olga en ik ons hebben verdiept in
gissingen betreffende deze zaak, en
laat ik ons niet beter voorstellen dan
we werkelijk zijn dit is meermalen
geweest.
Om terug t,e komen op de lente. Weet
je, wat de grondbezitter Bech zegt:
Eem mensch heeft vele lentes, doch
slechts één Lente.
Zou dit mijn Lente zyn, met hóófd
letters. Noojt heb ik ze schooner ge
zien, nimmer heb ik de natuur zoo in
tens aangevoeld als dit jaar. lederen
avond vind ik het een heel ding, naar
bed te gaan. De tyd gaat al gauw ge
noeg, ook zonder dien te verslapen. Het
is het licht, wat het hem doet; het
heerlijke, noordelijke licht. Nu is het
de beurt van andere menschen, op de
globe te zoeken; nu hebbén zij alle
red.en te wijzen naar dien langen vin
ger, die zich uitstrekt naar de pool, en
te zeggen: ’tjonge, waren we maar
déArl
April, April is als de glimlach van
een meisje, staat in Laurense’s poëzie
album geschreven: een bron, waaruit
ik telkens weeraan put. Om den ande
ren dag hebben we regen en zonde-
schijn. Het is of, de Aprilregen vriende
lijk gezind is, in tegenstelling met den
h-erfst-regen, en dan is het „goud
Postzegel-actie.
Door de Regering is gedurende de maan
den Juni tot en met September een serie
postzegels met toeslag in omloop gebracht,
waarvan de extra opbrengst zal dienen voor
sociale en culturele doeleinden.
De helft zal ten goede komen aan de be
kende „A.V.O.”, de Nederlandse Ver. tot
bevordering van arbeid voor Onvolwaardige
arbeidskrachten, de andere helft aan de
zeven gesubsidieerde orkesten in het land.
Hier ter stede heeft zich een Comité ge
vormd dat zich met de leiding van de actie
voor deze, door de Regering gedoopte „zo-
merpostzegels” zal belasten.
Het Comité bestaat uit den heer
J. A. MASELAND, Voorzitter,
Mevr. VAN DEN BERG—BOSMAN,
en de heren
F. BOEIJENGA,
JAC. N. D. HOOGSLAG en
A. DE VRIES, Secretaris.
Voor de volgende, op Vrijdag 28 Juni a.s.
te beleggen vergadering, zullen vertegen
woordigers van de vakorganisaties, instel
lingen van armenzorg en weldadigheid, per
sonen uit de muziekwereld en dames, welke
zich steeds verdienstelijk maken met post-
zegel-acties, uitgenodigd worden.
Een Comité van aanbeveling zal worden
gevormd.
De burgerij wordt verzocht deze nuttige
actie te steunen door het kopen van zomer-
postzegels.
zal het beste wezen, dat jullie my ook
inruilen. Er lag ©en diepere meaning
achter die woorden, want mevrouw
B©ch werd gloeiend rood, tot diep in
haar halls, yrjeemd als een oudere
vrouw bloost, heeft dat heelemaal niets
liiefelijkshet doet je enkel schuldbe
wust aan-. Er is hier dezen winter het
een of ander gebeurd, maar wat, weet
ik niet goed. Ik ben niet van de soort,
die door sleutelgaten kijkt.
Ik geloof dat Stem, de acteur, haar
bijna het hoofd op hol heeft gebracht.
Ik zou wjllen voorstellen de uitdrukking
„jong en onbestendig” te veranderen
in „oud en onbestendig”, want als ik
om mij heen zie in mijn kennissen
kring, dan zijn het de menschen vah
veertig, die de dwaasheden begaan. Zij
hebben plotseling zulk een angst, dat
het leven hun iets zal onthouden, dat
zie alles aangrijpen en naar zich toe
halen, wat ge maar kunnen krijgen.
Zoo tenminste lijkt het een bezadigd
jong mensch. Ja zeker, ik bedoel' mezelf.
Wat Stein betrof, waarschijnlijk had
die zich ’t hoofd op hol laten brengen
door het groot© privé-vermogen van
mevrouw Bech. Maar nu is die geschie
denis voorbij, Stein is vertrokken en
mevrouw Bech heeft de wapens neer
gelegd lippenstift enz. Hoe heb ik hem
dat geleverd, onder hetzelfde dak te
wonen met tien explosieve Bech’s te
genover een hyperbeschaafd en flatterig
acteur. Het is werkelijk onbegrijpelijk,
hoe een zoo groot kunstenaar als
groote avon/tuïen ontbreekt eigenlijk bij
een kamermeisje, dat werken moet van
’s morgens 7 tot 's avonds half 9; nee,
dan heeft een toeriste in het vroolykie
Parijs ander|e kansen. Maar tóch ge
beurt het, dat er iets gebeurt. Nu heeft
bijv. Diana juist jongen gekregen, en
zij zijh werkelijk schattig. Kalveren ko
men er telkens, maar de slager haalt
ze haast even gauw weg als dlat ze ge
boren worden. Eerstdaags gaan de
koeien van stal, het bosch in; ik weet
niet, of je dit interesseert.
Als huwelijks-bemiddelaarster heb ik
werkelijk zeer groote Verdienste. Het is
hierbij al' npt als b!yl alles: aanpakken
en niet terugdeinzen voor groote zelf
opofferingen. T wee keer ben ik nu met
Laurense naar de jeugd-bijeenkomst
geweest; en- ik hoop, dat de jongelui
het nu spoedig zonder mij zullen af
kunnen. In Mei is het groote jaarfeest;
by mooi weer buiten, bij regen inliet
lokaal; en ik geloof, dat een jaarfeest
met Weener gebak, koffie, limonade en
feeststemming gunstig kan werken qp
hun jonge liefde. Vanwege den aan
staanden ujtgang laat ze een nieijwe
mousseline japon naaien, lila fond met
groote, gele bloemen. De naaister heet
juffrouw Svingen, Olene Svingen, die
weet wat z® wil en vastbesloten is, alle
moderne dwaasheden met kracht te
bestrijdèn. Haar ontvankelijkheid voor
invloeden van buitenaf is waarschijn
lijk een twintig jaar geleden opgehou
den; wat na dien tijd gekomen is, is
overzicht daaromtrent het volgende:
Te Joure zijn van 5 September 1910 tot
einde 1910 verpleegd 51 patiënten, over 1911
tot en met 1922 resp. 137, 134, 131, 112
w* x XX x
156, 162 en van 1923 af te Appelscha 226,
240, 213, 232, 255, 246, 248, 256, 280, 285,
218 en 206 over 1934. Op 1 Januari 1935
waren in verpleging 106 patiënten.
Hoewel een Friesche stichting, staat vast,
dat de patiënten uit de provincies Groningen
en Drenthe, vooral sedert de exploitatie te
Appelscha plaats vindt, daar even welkom
zijn. Van een te veel aan cijfers houd ik
niet, maar ik moet ze noodwendig bezigen,
omdat alleen daarop mijn mededeeling be
rust. Welnu, ik bepaal mij alléén tot de
laatste jaren.
In 1931 zijn opgenomen 158, van wie 75
uit Friesland, 34 uit Groningen, 39 uit Dren
the.
In 1932 zijn opgenomen 158, van wie 72
uit Friesland, 45 uit Groningen, 33 uit Dren
the.
In 1933 zijn opgenomen 96, van wie 52
uit Friesland, 14 uit Groningen, 25 uit Dren
the.
In 1934 zijn opgenomen 109, van wie 52
uit Friesland, 27 uit Groningen, 26 uit Dren
the.
De ongunst der tijden oefent helaas ook
invloed op de uitzending van patiënten. Het
gaat jammer genoeg in de dalende richting,
waardoor het een heele toer Is voor het
hoofdbestuur om met de exploitatie ’t hoofd
boven water te houden.
Het sanatorium te Appelscha heeft slechts
één klasse. Het verpleeggeld bedraagt f 2.50
per dag en is alzoo ongeveer f 1 per dag
lager dan de verpleeggelden elders»
Eenvoud, goedkoope exploitatie en zui
nigheid staan voor alles op den voorgrond,
zonder natuurlijk de belangen der verpleeg
den te schaden. Van de tot 1 Januari 1935
verpleegden waren 2212 Ned Hervormd van
alle schakeeringen, 1917 Gereformeerd, 101
Doopsgezind, 92 Roomsch-Katholiek en
verder ruim 600, van wie de godsdienstige
gezindheid onbekend bleef.
Nu staat Nederland bekend als philan-
tropisch aangelegd maar zeker is, dat
Friesland zelf met betrekking tot het doen
opnemen van patiënten in het Friesche sa
natorium vooraan staat in het offeren.
Voorop staat dat én geneesheer-directeur
èn dagelijksch bestuur én hoofdbestuur er
al de 25 jaren steeds op uit zijn geweest het
Friesch sanatorium een zoodanige plaats
te verzekeren onder de overige zustersana-
toria in ons land, dat men alle waardeering
voor den aan den dag gelegden arbeid moet
hebben. Al die jaren heeft men het hoofd
weten te bieden aan de wisselingen der tij
den en is de geneesheer-directeur van jaar
tot jaar, ja van dag tot dag, dus steeds aan
het opbouwen, in welk laatste, nl. het op-
(oorlogsjaar 1914), 13’1, 154, 149, 146, 153, MdSj betreft"— hij 'zteh ^dèrdaadTop
meesterlijke wijze heeft doen kennen. Dit
ervaart een ieder, die het tegenwoordige
Friesche sanatorium te Appelscha aan
schouwt.
Het gebouwencomplex en de omgeving
vormen een lustoord, hetwelk door samen
werking, inzonderheid van al wat Fries is,
van hoog tot laag, dus van allen, steeds In
uitgebreidheid is toegenomen.
Een comité heeft zich nu gevormd voor
een te organiseeren verloting, waarvan de
helft der zuivere opbrengst zal ten goede
komen aan de kas van het sanatorium en de
andere helft aan de noodlijdende kunste
naars.
120 beeldende kunstenaars hebben voor
deze verloting ruim 150 kunstwerken ge
schonken daarin gevolgd door beoefenaren
van verder toegepaste kunstwerken, als
mede uitgevers en auteurs van werken en
tijdschriften en bekende fabrikanten. Ook
een bedrag van f 265 voor aankoop van een
eerste klas Philips radiotoestel als prijs is
ons beschikbaar gesteld. Van H. AL de Ko
ningin werd ook reeds een mooi bedrag ont
vangen.
Ik hoop dat velen, ook mij onbekenden,
medeleven zullen hetoonen door loten te
nemen. Elk lot kost f 1. Al de ongeveer 115
wijkverpleegsters-tb.c.-huisbezoeksters in
geheel Friesland zijn per afzonderlijke cir
culaire uitgenoodigd de plaatsing van loten
te willen bevorderen. Zeer zeker zullen zij
daarbij mogen rekenen op medewerking van
oud-patiënten en hun familieleden,
De trekking zal plaats vinden ten over
staan van notaris Bonga te Amsterdam, die
zich daartoe om niet beschikbaar stelde.
Waar alle waardevolle prijzen geheel kos
teloos zijn beschikbaar gesteld, hopen de
comitéleden, dat dit inzonderheid in geheel
Friesland zoodanig op prijs wordt gesteld,
dat men, voor zoover daartoe eenigszins in
staat, één of meer loten gaat nemen. Ook
in de provincies Groningen en Drenthe,
maar eveneens in overig Nederland, zal
alle moeite worden gedaan om zooveel mo
gelijk loten te plaatsen. Er is aanvrage ge
daan aan de bevoegde autoriteit om 30.000
loten te mogen plaatsen. Ik hoop en met
aller medewerking zal het mogelijk zijn
dat de trekking tegen 5 September a.s. zal
kunnen plaats vinden.
Adm.-secr.-penningm. van het lotingsco-
mité is de heer J. H. H. Piccardt, Tessel-
schadelaan 20 Hilversum. Van Woensdag
26 tot en met Zondag 30 Juni worden de te
verloten voorwerpen geëxposeerd in het
sche sigarenmakers werkloos zijn!
De werkloosheid zou hier voor een groot
deel zijn opgeheven als alle huisvrouwen
Nederlandsch fabrikaat kochten, ook de
middenstand zou dan uit zijn ellende weg
komen, omdat er weer koopkracht was.
Spr. somt nu tal van»artikelen op, welke
ingevoerd worden en hier ook gefabriceerd
worden en roept dan uit: Wordt verstan
dig, Nederlanders, helpt eerst u zelf. In 5
jaar werken hebben we geconcludeerd, dat
het publiek, eenmaal ingelicht, wel wil, de
bonafide handelaar ook. Van de duizenden
fabrikanten vonden we 40 pioniers die deze
propaganda mogelijk maken, waardoor we
wekelijks 5 a 7 plaatsen bezoeken. En er
komt kentering.
Spr. somde daarna op de fabrieken eri
fabrikaten welke op de tentoonstelling aan
wezig zijn: Deventer tapijten en karpetten
K. V. T., Robinson schoenen, Honigs soe
pen, Kwatta’s chocolade, King Pepermunt,
dat uitstekende product der Sneeker indus
trie, Van Nelle’s koffie, thee en tabak, Best-
sche Tricotagefabriek, B. T. Edelzijde, Art-
silk Breda, Koopmans Meelfabrieken, Edel
Stijfsel, Innovo tapijtreinigingsmiddel, Felix
kattenbrood, Recamier sigaren (Goulmy en
Spr. stelde daarna de huisvrouwen voor
de keus of door aankoop van Ned. fabrikaat
mee te werken tot oplossing van het werk
loosheidsprobleem of door buitenlandsch
fabrikaat te koopen de werkloosheid per
manent te doen blijven met de wrange
vruchten welke daaruit dreigen: woelingen
en revolutie.
voudig niet uitstaan. En wee haar, die
durft kiezen, wat juffrouw Svingen niet
kan uitstaan I r
Gelukkig is heft etmaal nu met het
voorjaar zooveel1 langer geworden, dat
er een kleine tusschenruimte is ont
staan fusschen dag en nacht. En te
wandelen langs schemerige, Lente
achtige wegen met iemand, met wien
men ernstig kan spreken, daarvan hou
ik. Frigaard, begryp je, is zoo dat men
emsjtjg met hem kan praten zonder
zich te geneeren. By tyden krijg ik er
genoeg vg.n m’n omgeving humoristisch
te beschouwenen dan in het weldadig,
doodelijk ernstig te zijn. En we praten
over zaken en dingen en niet altijd over
personen, zooals vrouwen doen, wan
neer ze samen zijn. Frigaard weet alles,
dat verzeker ik je, óf laat ik zeggen
bijna alles, qrï niet den schijn op me te
laden, dat ik overdrijf.
Als hij maar eerst ontdooid is, kan
een wandeling met hem langs den y©r-
veJiendsten, meest kalen weg allerge-
noegelijkst zijn. Hij kent de namen van
alle steensoorten hier in de buurt; hij
neemt hier een stuk steen op en eetn
eind! verder nog een, en vertelt er je edn
massa van. Heit kleinste plantje of on
aanzienlijkste mos, het nietigste beestje
worden belangrijk door zijn woorden,
en met ieder vogelgeluidje is hij ver
trouwd. Hij weet, hoe de dingen zijin, en
waarom ze zoo zijn. Hij weet een massa
interessants van de streek, waar we
wandelenvan de rivier en het bosch
Nederlandsch Fabrikatenhuis.
Gistermiddag en -avond gaf het Neder
landsch Fabrikatenhuis voordrachten in de
Harmonie ter voorbereiding van de op
Dinsdag en Woensdag aldaar te houden
tentoonstellingen.
De spreker betoogde dat 80 der
inkomsten van Nederland uitgegeven wor
den door de Nederlandsche huisvrouwen,
zij en niet de mannen zijn dus verantwoor
delijk voor de wijze van besteden daarvan
in 1600000 Nederlandsche huishoudingen.
Het noodlottige vraagstuk van de werkloos
heid hangt dus van haar af. En nog veel te
veel koopen zij buitenlandsche producten,
welke ook hier vervaardigd zouden kunnen
worden en waardoor dan werk verschaft
werd aan de talloozen die nu op de steun
aangewezen zijn.
Wij hebben 450000 werkloozen in Neder-
land, dat is meer dan het groote Frankrijk Baar), SJckesz^ chocolade.,
en 10 maal zooveel als 10 jaar geleden. Wat
leven wij sterk naar het geb.od der naasten
liefde, wat komt er van de sociale gerech
tigheid terecht? Hoe lang kan die werkloos
heid nog voortduren?
Wij allen geven geld uit, rijk en arm, en
samen met de regeering kunnen wij de crisis
oplossen, door meer saamhoorigheidsgevoel
te toonen. Als men Nederlandsche artikelen
koopt, ontvangt de Nederlandsche arbeider
loon en houdt hij werk. De Nederlandsche
huisvrouw is in waarheid de werkgeefster
van de Nederlandsche arbeider, niet de fa
brikant. 100000 jongens van IS’/^-lÖ’/z jaar
kunnen niet aan de slag komen. De huidige
toestand leidt op den duur tot wanhopige
uitbarstingen als revolutie e. d. en de huis
vrouw die buitenlandsche artikelen koopt,
draagt daarvoor mede de verantwoordelijk
heid.
Nederland kocht verleden jaar voor 1209
millioen gulden buitenlandsche waren en
voerde voor 725 millioen gulden uit. Kan ’t
Nederlandsche volk daarmee voortgaan?
Neen, nu Indië geen winst meer oplevert.
Wij moeten uitvoeren producten waarvan
we teveel hebben, en grondstoffen invoeren,
doch een einde maken aan de invoer van
artikelen, waarvan we zelf genoeg kunnen
maken. In de meeste Nederlandsche advo
caat gaan thans Japansche eieren.
In de sigarenfabrieken van Limburg en
Brabant werken honderden Belgische en
Duitsche arbeiders, terwijl 5000 Nederland-
Nadruk verboden
Ook krijgt hy van die bevliegingen,
dat hij galant wil zijh; en dan is hij:
werkelijk vermakelijk. Het is net of
het hem dan ineens te binnen schiet
dat het tot de plichten van een man
van de wereld behoort, het kamer
meisje een beetje het hof te maken
en dan overlaadt hij haar met een uit
gezóchte collectie bloemrijke compli
mentjes uit de achttiende eeuw, zoo
geweldig, dat iemand met een kléin
beetje gezond verstand ze ónmogelijk
vóór zoete koek kan, opeten.
Er ligt een zekere waarheid in wat
Astrid gisteren zei, toen ze een schom-
melstoiel in de woonkamer vervingen
door zoo’n nieuwe van stalen buizen:
Vader, nu ben jij het eenige niet
modern© meubel hier in huis. Mevrouw
Bech lachte er onbedaarlijk om en be
wees daardoor, dat ze een mensch van
haar tijd is; want een moeder, die
een iclqin beetje oudérwetsch is, zou
bij zoo’n opmerking van haar dochter
gezegd hebben: W<^t je wel, dat je
SLECHTS
is een probleem voor de groote denkers
en wysgeeren, en niet voor jou en my',
antwoordt ze: jk kan het best op die
manier maken, maar ik kan het een-
wanneer ik begin te mopperen.
De voorwaarde voor het beleven van
Bech, die toevallig in z’n hum was,
nam het heel' goed op en zei: Ja, het
geworden is en welke kansen ze den
menschen biedt.
NIEUWE SNEEKER COURANT
I
1
■'ROi