i
Fa. H. HENSTRA
HOOGEND
PINDAS
30 cent OI V Q Q
10 sigaren D11U
Het Bruine Monster
Eerste Blad UltnwKIFZEBRIIÏH Co
No. 14
Fa. Jobs. TROMP, Sneek
ie
miicitel Orgaan lier Gemeente tak.
Zaterdag 16 November 1935.
SPECULAAS
Voor wederverkoopers is de
noteerinp zéér concur-
reerend
TROMP, SNEEK
52e Jaargang
RECLAME KOLOM.
NIEUWSTIJDINGEN.
oor
U weet
k
De heer de Jong van Langezwaag
sprak daarna over het onderwerp
stations; de opbrengst van het land
is piet 1 milliard' poed/gestegen I Spire-
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
in een net doosje,
vallen bijzonder in den smaak.
Vraagt ze Uw winkelier.
Engros
)EL
hul
de goedkoopste versnapering
mits het van de allerbeste zijn en
dagelijks versch gebrand in
eigen electrisch bedrijf, als bij
ons.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGSAVONDS
„Twee Werelden", waarin hyl de ver- kender dan met deze cijfers kan het
sprookje van den honger niet weerlegd
worden. De productie is nu 5 maal zoo
groot als in 1913, 3 maal Zoo groot
als in 1928.
De Sovjet Unie is de tweede indus
triestaat in de wereld, de eerste in
Europa. In de Sovjet Unie is geen
werkloosheid, het aantal arbeiders is
verdubbeld, het loon vervijfvoudigd.
Aan sociale verzekering is in 1934 meer
d&n 6 milliard roebel besteed. Dat be-
teekent dat het gelukt is werkelijk ge
luk aan de geheele bevolking te bren
gen. Geen zorg voor den dag van mor
gen, de jeugd heeft een geweldig per
spectief.
I
t’jnnenient: per jaar 2.50, fr. p
post ƒ3,60.
Advertentlën: 0 ct. p. regel.
Ingezonden mededeelingen hooger.
Abonnement belangrijke korting,
idvertentiën worden tevens gratis ge
plaatst in de SNEEKER COURANT
Volgens de voorloopige uitslagen van
de volkstelling, die van 1 tot 10 Novem
ber j.l. in Japan is gehouden bedroeg
de bevolking van Tokio 5.848.000 zie
len, d.w.z. 905.000 meer dan in 1930.
Van het totaal aantal 'inwoners z'ijin
3.051.000 mannen en 2.797.000 vrou
wen. Tokio is na Londen en New York
de grootste stad van de wereld.
Rechter Lynch in Polen
en in de Ver. Staten.
Een tweehonderd Poolsche boeren
hebben in een Galicisch dorp bij'nieuw
Sandec drie andere dorpelingen met
knuppels neergeslagen, daar gij hen van
brandstichting verdachten.
Twee der gelynchte» werden ter
plaatse doodgeslagen, terwijl de derde
in hopeloozen toestand naar het zie
kenhuis werd vervoerd. Daar voor ver
dere lynchpartijen gevreesd wordt, js
een sterke politiemacht naar nieuw San
dec gezonden.
Uit Altair, in den Amerikaanschen
staat Texas, wordt gemeld, dat twee,
negers, die werden beticht van een
aanranding op een blank meisje, door
een menigte ontrukt zijn aan de politie
en aan een boom opgehangen.
Het gepeupel zocht toen naar een
derden neger, die goo werd beweerd
ook schuldig was.
Een ander bericht uit Texas, ditmaal
uit 'Columbus, behelst, dat de bende,
die de beide negers welke op trans
port waren gesteld zocht, het politie-
geleide overviel bijl een brug en zich
daar van de beide kleurlingen meester
maakte. De jongens waren 16 jaarl
Uit Ripley, in den Am. staat West-
Vjrginië, wordt bericht dat daar een
niet-he-rkepide, opgeknoopte neger was
gevonden, die met petroleum was be
goten en toen verbrand.
Tien later bericht echter luidt, dat het
lijk thans herkend is als dat van een
blanken ploegbaas uit een plaatseHyk
kamp.
Geweldige industrieën, geheele nieu
we steden ontstonden, nieuwe gebieden
werden ontgonnen. De yierindustrie in
Rusland is nu nr. 1 in de wereld, 40.000
reuzenbedrijven kwamen in de zware
industrie tot stand, 300.000 in de lichte
industrie, inplaats van 25 milllioen een-
mans Bedrijven der boeren kwamen er
25.000 groote bedrijven, die direct on
der de staat werken. Inplaats van de
houten ploeg zijn er 4000 tractoren-
tacheering tot een minimum is beperkt.
Naar aan de Tel. gemeld wordt, zou
het onderzoek gaande zijn naar de ge
dragingen van een 80-tal personen, wél
ke min of méér bijl de een of andere
brandpartij betrokken zïjft geweest.
Reeds zijn twee arrestaties verricht.
De razzia onder de brandstichters
wordt met kracht voórtgezet, zioodat
Losser een waardige imitatie van OSs
belooft te worden.
Voor de klas
verbrand.
De leerlingen van de dorpsschool
van West Frankton bijl Ellesmere (En
geland) hebben een afschuwelijke er
varing beleefd. Mevrouw Jeffreys, hun
onderwijzeres, stond les te geven met
haar rug naar de kachel, toen plotse
ling haar kleeren vlam vatten. De ver
schrikte kinderen holden- de school uit.
De andere onderwijzers kwamen op
het gegil van de vrouw toeloopen ven
rukten haar de kleeren van het lyff. ZjJ
had echter reeds zulke brandwonden
bekomen, dat zy later in het ziekenhuis
is overleden.
D e t o e n e m i ng der
bevolking in Rusland.
De bladen meiden, dat de Russische
bevolking van 1927 tot 1934 is toege
nomen mlet 21 millioen zielen. De na
tuurlijke toeneming der bevolking in de
industrieel© centra des laiitls bedroeg
in de eerste zes maanden van 1935
gemiddeld van 15 tot 24 per duizend.
De bevolking vaö
P. F. Obbema. t
Het secretariaat van het Crisis-Co-
mitó schrijft ons
Met leedwezen is in de kringen van
het Plaatsetlijk Crisis-Comité kennis ge
nomen van het overlijden van den heer
P. F. Obbema.
’t Is nog maar kort geleden dat de
heer Obbema zich om gezondheidsre
denen genoodzaakt zag, zijn lidmaat-
schap, dat hij van den beginne af aan
met zoveel ijver en ambitie had waar
genomen, neer te leggen.
Het Crisis-Comité zag hem met leed
wezen gaan.
tM©t ijver en toewijding heeft hij zich
3an de arbeid van ’t Crisis-Comité gege
ven. Hij zocht zijd kracht niet in breed
sprakige betogen en discussies. Ob
bema was een stille werker, die een
eenmaal opgenomen taak serieus ver
vulde.
De door hem opgemaakte rapporten,
resultaat van een ingesteld onderzoek
ngar de levensomstandigheden van cri-
sis-slachtoffers, waren betrouwbaar en
hf.
Op een dergeffijk rapport kon een
besluit, zonder verdere discussie wor
den genomen.
Kort en krachtig was het geval bloot
gelegd.
Toen hij als lid heenging, heeft het
Comité hem nog een schriftelijke be
tuiging van welgemeende dank mogen
doen toekomen, niet vermoedende dat
zijn einde reeds zo nabij was.
De gedachtenis aan deze trouwe Wer
ker zal in dankbare, herinnering blyven
voortlevén.
Bijl Koninklijk besluit is aan mr.
K. H. Mulder op zijn verzoek eervol
ontslag verleend uit zijfti betrekking van
kantonfechter-plaatsvervanger in het
kanton Sneek, onder dankbetuiging
voor (de als zoodanig bewezen diensten.
V. V. Si. U.
Dinsdagavond kwam in de zaal-Dé
Boer (Oosterdyk) de afd. Sneek der
V. V. S, U. byeen ter herdenking van
het 18-jarig bestaan van de Sovjet
Unie.
Voorzitter H e ng s t spreekt eein
woord van welkom en betreurt dat er
niet jneer van die personen aanwezig
z'yn, die veel op de Sovjet Unie hebben
af te dingen, maar niet op vergaderin
gen verschijnen \vaar men op de hoogte
van de toestanden aldaar kan komen.
De heer de Wit van Oudeschoot
droeg 'daarna voor do gedichten: Cza-
risme Leninisme, Sovjet kamera
den en Christelijk Nederland.
WJy (doen een beroep ook op de Erie-
sche 'bevolking, die ook een eigen taal
en cultuur heeft, dat zij met ons mee-
strijldt voor het popularjseeren van de
nieuwe cultuur der Sovjet Unie en
meestrijldt voor de erkenning van de
Sovjet Unie jdoor Nederland. Op die
wijlze herdenken >wjj op de juiste wijze
het 18-jarig bestaan dezer Unie.
Geluisterd werd.' daarna naar rUdio-
Moskou, waar de Nederlands che dele
gatie voor idle microfoon was, er was
echter veel storing.
Tot slot declameerde de heer Boer-
sma eenige gedichten.
lEen predikant wegens
opruiing veroordeeld.
Ds. J. Wi. Bi. Coheir, Ned. Héjv.
predikant te Dokkum, stond voor de
rechtbank te Leeuwarden terecht we
gens opruiing tot dienstweigeriingl, zoo
wel in tijden van oorlog als in jijden
van vrede, doordat hij in openbare
openluchtbijleenkomsten de aanwezigen
daartoe aanspoorde.
De leisch was 6 weken gevangemsr
straf.
Verdachte (zelf ontkende het hem ten
laste gelegde. Hij had in het algemeen
gesproken, dat een Christen de wape
nen piet kan opnemen,, omdat dit han
delt tegen Christus’ gebod in, weshalve
hijl vrijspraak vroeg.
Woensdag werd verdachte echter
door de rechtbank te Leeuwarden ver
oordeeld tot 2 weken gevangenisstraf.
Na O(ss Losser aan
de be urt?
Losser en omstreken staan reeds en
kele jaren by| de verzekeringsmaat
schappijen in een zeer kwaden reuk.
Het aantal branden nam hand over
hand toe, terwy'l de omstandigheid, dat
de brandweer steeds met gebrek aan
bluschwater te kampen had, tot ge
volg had, dat deze branden zich vaak
tot belendende perceeten ui.breidden.
Daarby komt, dat ernstige vermoe
dens rezen, dat deze branden werdeln
aangestoken. Begrypelykerwyze ont
ging dit ook niet aan de aandacht der
justitiëele autoriteiten.
Sedert enkele weken Zyn dan ook een
viertal marechaussees te Losser gede
tacheerd, die een uitgebreid onderzoek
hieromtrent instellen. Merkwaardig is„
dat ‘het aantal branden sedert deze de-
I
houding tesschen do kapitalistische lan-
dén die vijfzesde van de wereld be
slaan en Sovjet Rusland dat een zesde
omvat, besprak.
Daarna droeg de heer de Wit nog
voor Christen soldaten, Ordening, Een
heid in de strijd en Loonsverlaging,
waarna de' hoofdbestuurder Is. van
L o e n het woord kreeg voor het hou
den van de herdenkingsrede.
Onze gedachten, aldus spr. gaan te
rug naar nu 18 jaar geleden toen in
Rusland een nieuw politiek en produc
tiesysteem werd ingevoerd. Er ging een
hoongelach op in de andere landen;
dat zou men in Rusland' niet volhou
den, een land dat voor 80 pet. agra
risch was, een achterlijke industrie had,
dat pas een oorlog achter de rug had
en nog vier jaar burgeroorlog moest
voeren, waarbij de contrarevolutionnai-
ren door de machtigste staten der we
reld werden gesteund, er was ook nog ’n
interventie oorlog. Maar het lukte de
interventen er uit te smijten en de Sov
jetmacht op een zesde der aarde te
vestigen, en toen moest aan de opbouw
begonnen.
Er was hongersdood, het buitenland
blokkeerde Rusland, credieten waren
er niet, de bevolking was analfabeet
en onder die omstandigheden moest
het land opgebouwd. Maar onder Lenin
gelukte het al spoedig de vooroorlog-
sche industrie te herstellen en weer
werk en brood te brengen. Toen kwam
het eerste vijfjarenplan, dat ook al een
hoongelach m de andere landen deed
opgaan, Wibaut achtte minstens 25 jaar
noodig; het vijfjarenplan lukte echter
in 4 jaar, al kostte het offers.
De zware industrie moest opge
bouwd, zonder welke Rusland zou Zjjin
geworden een kolonie. Er waren groote
strijdvragen in Rusland. Trotski meen
de dat het socialisme alleen kon uit
gaan van de hoog-kapitalistische laa
iden, men mgest alles zetten op de
wereldrevolutie. Stalin achtte het so
cialisme echter mogelijk ook in 6én
land, als Rusland,, mits electriciteit en
tractor als hulpmiddelen werden ge
bruikt.
De historie heeft de zaak geslecht,
Stalin kreeg gelijk, en het bestaan- van
de Sovjet Ünie is een voorbeeld voor
heel de wereld., het behoud der Sov
jetmacht is in dien zin veel meer per
manente revolutie dan die welke Trot
ski meende te kunnen verwezenlijken.
Troski werd een vjjland der Sovjet
Unie, staat alleen en moest het succes
van het eerste vijfjarenplan erkennen.
Toen men aan het tweede “vijfjaren
plan begon, trad de groote crisis in
de kapitalistische landen in, werkloos
heid én armoede kwamen daar, terwijl
er voor iedereen genoeg kon rijn. De
Sovjet Unie is vanaf 1917 echter in
rechte lijft omhoog gegaan en heeft
zich ontwikkeld tot een industriestaat
van geweldige beteekenis.
Toen kon men overgaan tot de op
bouw der ijchte Industrie en kon de
arbeider en böer 3 maal zooveel Ver
teren als onder het eerste vijfjarenplan,
een ongehoord feit in de wereldgeschie
denis.
Na 1-8 jaar is 98 pet. der Russische
volkshuishouding gesocialiseerd, 2 pet.
is nog in handen van particulieren.
Het was die groote vraag of ook de
boer tot het socialisme kon gebracht,
doch ide Sovjets hebben het land inder
daad volkomen gecollectiviseerd; door
de tractor is de boer tot het socialisme
gebracht, hij blegreep dat door gemeen-
schappelijken arbeid veel grooter wel
vaart mogelijk was.
Denk dan eens aan de toestanden
hier I
De bevrijlding van de Russische
vrouw kwam ook tot stand omdat haar
sociale pdsitie verzekerd is, geheel in
tegenstelling met haar positie hier. Dit
heeft veel geluk voor de moeder ge
bracht, haar huwelijks en gezinsleven
is veel gelukkiger, haar economische
positie is gewaarborgd, en juist daar
door is het aantal echtscheidingen
enorm gedaald en het laagste van de
wereld.
Het analfabetisme is gelikwideerd
en van de studenten aan de hooge-
scholen komen 90 pet. uit de arbeiders
en Boeren voort, in de kapitalistische
landen slechts 1 pet.
Deze economische basis bracht de
grootst mogelijke vrijheid voor de ar
beiders.
Het laatste jaar js de democratie
nog uitgebreid. De boeren kregen ge
lijk stemrecht met de arbeiders, de boer
werd gemeenschapsmensch. De Sovjet
Unie is werkelijk de meest democrati
sche staat. Er is daarover zooveel wan
begrip. De soc. dem. verwart al te
(vaak de proletarische dictatuur met
die van het fascisme.
Oppervlakkig lijkt dat hetzelfde, men
vraagt ibijv. waarom mogen de sJd. par-
tijgenooten zich in Rusland niet organi-
seeren. Maar wat zou hun taak kun
nen zijn? Grond- en productiemiddelen
zijn immers al aan de gemeenschap ge
bracht, het ideaal der s.d. is dan toch
bereikt. Er zijn ook geeft midden-
standspartijen en liberalen. In de ka-
pitalistische landen moeten ze er zijn om
dat de economische basis er geheel
anders is, daar hebben de verschillende
groepen ook verschillende belangen, er
is dus een tegenstelling, vaagt men die
tegenstellingen daar weg dan zou men
kunnen spreken van een dictatuur.
Maar daar in Rusland is de vroegere
middenstand onder gebracht in de
trusts idie belang hebben bij het so
cialisme, ide boeren rijft ook gecollecti
viseerd, er is slechts één belang, het
socialisme, ten dat kaft verdedigd door
één partij.
Die ééne partij is daar omdat de be
langen van het volk ’één zijn, daar is de
bevolking -tot een eenheid' geworden
omdat zij belang heeft bij de vooruit
gang. Het fascisme heeft ook één. par
tij, -maar alle economische tegenstelling
van belangen is er gebleven, met ge
weid werden andere partijen wegge
vaagd. De eene partij in de proletari
sche 'dictatuur dient het geheel en dient
het socialisme, het fascisme heeft ook
één party, doch houdt de belangen
tegenstellingen in island en handhaaft
het -kapitalisme. In de Sovjet Unie is
veel hooger democratie dan in de bur
gerlijke staat. Daar in Rusland bestaat
de terugroeping, men kan de Sovjet-
afgevagrdigde, die niet volgens de
wensen der kiezers handelt, terugroe
pen. -Ook op djt gebied is een gewel
dig stuk cultuur veroverd, ’t Socialisme
waarborgt de vrijheid veel beter dan ze
ooit gewaarborgd is geweest. Een an
dere groote cultuurdaad is dat de vol
ken van de Sovjet Unie een groote zelf
standigheid kregen en hun nationale
cultuur konden 'ontwikkelen. 195 vol
ken werden voor 1917 onderdrukt door
de -Groot-Russen, nu hebben ze alle
hun nationale onafhankelijkheid die pe
waardeeren als een belangrijke fgetor.
Alle volken hebben eigen scholen, thea
ters enz., zelfs minderheden hebben het
recht volkomen hun eigen cultuur te
ontwikkelen.
Hoe geheel anders js het met het
fascisme dat andere rassen minder
waardig achtl Een volk dat zich niet
vrij kan ontwikkelen, kan nooit vry en
nooit internationaal Zyln. Werkelijke
broederschap onder de menschen js in
de Sovjet Unie verwezenlijkt. Daar is
een collectieve eenheid van de mensch-
heid gemaakt en is een nieuwe mensch
geworden, en js alles in zyft dienst ge
steld. Dat is cultuur, beschaving. Öok
de strijd voor het behoud van de vrede,
is zoo’n beschavingsdaad. Vanaf haar
bestaan heeft de Unie cons-ekwent de
vrede verdedigd en ook op dat gebied
heeft zij dè collectieve idee op de voor
grond gesteld. Ook dat js beschaving.
Dat zijft de resultaten van 18 jaar
Sovjetstaat en Wij vrienden van de Sov
jet Unie zijft verheugd dat dit onder de
volken begint door te dringen, dat we
mee kunnen helpen een dergelijke staat
en cultuur te kunnen popularjseeren.
Wijl achten dat ook in het belang
der Néd. bevolking, omdat zonder die
belangrijke macht der Sovjets Neder
lands onafhankelijkheid niet meer zou
bestaan. Als Hitler hier en elders niet
toegrijpt, is het omd|.t Sovjet Rusland
machtig is en groote invloed'tot de
vrede uitoefent I
Ook wijl zijn niet onverschillig voor
die onafhankelijkheid en zouden Neder
land niet gaarne 'bijl het Duitsche bar
barisme zien ingelijfd. Wij btetreuren-
het dat dit ministieriiie-Colijn nog altijd
niet bereid is de Sovjet Unlie te erken
nen; minister Colijn beweerde enkel
maar ,,Indië” te behoeven te noemen.
Wijl betreuren deze houding in het be
lang der Nlederlandsche bevolking, die
veel meer zaken met Rusland zou kun
nen doen, dan tot nog toe, als de nor
male betrekkingen hersteld waren. Er
zijn grooter staten als Nederland, dj-e
ook koloniën hebben en 'toch ^uslaftd
erkend hebben.
Barümëus.
Ingezetenen van Sneek.
Ik heb het plan om in de week van
18 Nov. te Sneek een rondgang te doen
om gelden in te zamelen voor het Blin
deninstituut Bartimëus te Zeist, welke
inrichting dringend steun nodig heeft.
Er zjjn op heden 51 leerlingen, groot
en klein. Enkelen verlieten het instituut
om in eigen plaats zich te vestigen, of
zich aan een werkinrichting te verbin-
den, waar zty trachten in eigen onder
houd "te voorzien. Bartimëus heeft een
zware stryd om staande te blyven in
deze moeilyke tyd. Wjj willen hopen
dat een ieder daar rekening mee houd|,
daar ik maar om de twee jaar by U,
aanklop. En als U ziet op het grote
voorrecht om goede ogen te bezitten
en mogeiyk al U w kinderen die U met
heldere stralende ogen kunnen aanzien,
vraag ik U, wat is dat waard? Toon
dit eens wanneer ik byl U aanklop.
U, geachte Redactie, dankende voor
de plaatsruimte, blijf ik, hoogachtend
de byna blinde
méj. F. v. .d. WERF,
Julianastraat 2, Meppleil.
Bureau: KLEINZAND 5—7
SNEEK - TELEFOON 2200
dat
Paula Speculaas
de fijnste is!
Paula Speculaas
18 ct. per pond
f 1.— per blik a 3 pond
Amandel Speculaas
22 ct. per X pond.
f 1.20 per blik 3 pond
Sinterklaasjes
in kwart blikken 6 ons
48 ct.
Zeeuwscb Speculaas
bestrooid met suiker per
pond 20 ct.
Paul C. Kaiser's Taai Taal
3 popjes in cellophane
9 ct.
Han Hollander
vertelt over
Dit pracht voetbalboek
met grappige illustraties van
JAN WIJGA, is alléén ver
krijgbaar tegen inlevering van
60 Paula bons.
Wij hebben een boek voor
u ter inzage.
i
i
It
k
u
I
1
l.
In hoofd en neus door inademing
1 der geneeskrachtige dampen van
_J|DamP O'van30 cL
I
Mljnhardt maakt U goad’V
NIEUWE SNEEKER COURANT
mmmx MEEKER OOURART m VYHBRITSERADEEL
