annex SNEEKER COURANT (79e Jaargang)
Officieel Orgaan
der Gemeente Sneek
Uitgave KIEZEBBINK Co.
Zaterdag 21 December 1935
lïo. 24 Eerste Blad
52e Jaargang
Dit No. bestaat uit 3 bladen.
Buitenland.
OFFICIEEL GEDEELTE.
I
Regelprljs 9 cent. Abonnementen belangrijke korting
Alle Advertentlën worden In beide bladen opgenomen
Attlee dient de motie van wantrouwen in.
Vrijdags te Hommerts, Jutrijp, Tirns, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawier, Terzooi, Abbega,
Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, Balk, Stavoren, Wyckel, Langweer, Bozum,
De NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f2.50, naar buiten fr. per post f3.60. De SNEEKER COURANT is een Advertentieblad
en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe SneeKer Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid:
D i n s tl a g s te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.),
IJsbrechtum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannen
burg, Poppingawier, Warns, Rauwerd
Controle op de oplaag toegestaan.
staan. Op voorwaarde dat het olie-embargo
in werking had kunnen treden met medewer
king van de staten, die geen lid van den
Volkenbond zijn, had het kunnen leiden tot
een gedwongen einde van den oorlog. (Luid
opinie niet achter hem stond.
Hoare besloot zijn rede met het uit-
spreKen van eren wensch, dat zijln op-
volger b'ij de oplossing van het moei
lijke probleem meer succes en meer
geluk zbu mogen hebben dan hiji zelf.
Toen Hoare zijn plaats weer innam,
werd hij minutenlang toegejuicht.
HINDERWET.
BURGEMEESTER en WETHOU
DERS van SNEEK maken bekend,
dat door hen is verdaagd de beslissing
op het verzo'ek van
H. VAN DER GOOT,
garagehouder te Sneek, om vergun
ning tot het inrichten van een werk
plaats voor het repareren van automo
bielen en’ motoren, waarbij ais kracht-
werktuigen zullen worden gebruikt 3
electromotorem rfispec.'ievelijk van 1/2,
1 en 1 p.k. en 1 viercynnder benzine
motor van 5 p.k.ia het gebouw Leeu
warderweg no. lb, sectie D, no 1038.
SNEEK, 21 December 1935.
in Engeland. Daar is de Volkenbondsge-
dachte gaandeweg zoo populair geworden,
dat er zich een machtige openbare meening
heeft gevormd, waartegen de Engelsche re-
geering niet heeft durven ingaan. We heb
ben een oogenblik getwijfeld aan die moge
lijkheid, doch het is gelukkig anders uitge
vallen. Ook in andere landen heeft de open
bare meening zich fel gekant tegen de mo
gelijkheid, dat de Volkenbond de Fransch-
Engelsche voorstellen tot de zijne zou ma
ken. Maar vooral verheugend is het toch dat
dit in zoo sterke mate geschiedt in Enge
land, waar men weet-, dat als Italië eens tot
een wanhoopsdaad overgaat en ook in Euro
pa naar de wapenen grijpt, Engeland allicht
het eerst de gevolgen daarvan zal voelen.
Blijkbaar roert er zich iets in het wereld
geweten. En dat is verheugend; dat geeft
de hoop, dat er tenslotte toch nog iets zal
terecht komen van de Volkenbond als rechts-
iichaam.
worden, bleef bestaan.
Men stond voor een nieuwe en veel
gevaarlijker fase van den oorlog. Met
Uitsondering van Engeland, dat zijln
vloot in de Midde-landsche Zee en
versterkingen in Aden en Gibraltar ge
concentreerd had, had geen staat een
hand uitge t kèn. Hij "had den minis.er-
president zijn ontslag aangeboden, om
dat het hem duidelijk was geworden,
Na Sir Samuel Hoare was het woord
gan den Leider van de parlementaire
Labourfractie, Majoor Attlee. Hij con
stateerde, dat zijn partij met geen en
kele verklaring van de regeering ge
noegen kon nemen, waaruit niet dui
delijk bleek, dat niet het geheele kabi
net de xierantwoordelijkheid droeg en
Hoare Slechts als zondebok gebruikt
werd. Wanneer Hoare terecht was af
getreden, dan diende daarop net aftre
den der geheele regeering te volgen.
De motie van wantrouwen van de
Labourfractie drukt de meening van
het Engelsche volk uit over de vredes
voorstellen, die men den Keizer vani
Abessinië namens Engeland ais recht
vaardige voorwaarden had willen’ op
dringen. De oppositie verlahgt het her
roepen van deze voorstellen. Het is
niet in overeenstemming met den Brit-
schen zin voor eerlijkheid en rechtvaar
digheid, wanneer het land, dat aange
vallen heeft, reusachtige concessies tén
koste van het slachtoffer krijgt. De
vredesvoorwaarden waren bedrog te
genover de kiezers, die men. tot het
verleenen van steun aan deze regeering
heeft overgehaald. De geheele wereld
is er over ontzet, dat Engeland bereid
is, dergelijke voorstellen aan te beve
len. Een aanval op één staat is een aan
val op alle staten. Dat is de zin van
voorwaarden, die den oorlogvoerenden den Volkenbond.
Na Eden sprak Laval, die de vorige dag
een meerderheid van 50 stemmen in de
Fransche Kamer verkregen had op de ver
trouwenskwestie, een cijfer zoo klein, dat
het hem te denken moet geven. Ook Laval
heeft geen poging meer gedaan zijn voor
stellen te verdedigen. Hij verklaarde alleen
dat Frankrijk en Engeland getracht hadden
in opdracht van de Volkenbond een voorstel
te ontwerpen, dat echter ter beoordeeling
van den Volkenbond bleef; Laval meende,
dat het in ieder geval zijn plicht was te ver
klaren, dat, indien deze verzoeningspoging
niet de toestemming van alle belanghebben
de partijen zou ontvangen, de Volkenbonds
raad den plicht zou hebben om geen enkel
middel over het hoofd te zien en geen enkele
gelegenheid te laten ontsnappen om aan het
geschil een eervolle en rechtvaardige oplos
sing te geven, zooals zoowel het vredes
belang als de geest van den Volkenbond
eischten.”
Men mag hiermede de voorstellen wel van
de baan achten. Dat het nog zoo is geloopen
is te danken aan de publieke opinie vooral
moet hebben gemaakt; in de derde plaats,
en dit is zeer zeker belangrijk, vestigen wij
de aandacht op Baldwin’s verklaring, dat
het Engelsche volk zijn regeering voor de laatste
maal zou hebben toegestaan aan een collectieve
actie) deel te nemen, indien het moest consta-
teeren ditmaal alleen te staan. Iedereen wist dat
het gebied voor de toepassing van dit beginsel
een volgende maal dichter bij Engeland zou
kunnen liggen dan thans met de Middellandsche
Zee het geval was”.
Eindelijk dus de zeer besliste mededeeling
aan Frankrijk, dat het zien aan Engelands
zijde dient te scharen in dit geval of niet
hoeft te rekenen op Engelands steun als het
zelf aangevallen wordt en een beroep doet
op het collectieve veiligheidsbeginsel.
Deze verklaring beteekent het einde van
Lavals draalpolitiek, zij zal in Frankrijk een
dergelijke indruk maken, dat Laval of moet
aftreden of zich bekeeren. Hij staat voor een
volledig fiasco van zijn buitenlandsche
politiek.
Attlee wilde weten, of de regeering
het Parijsche voorstel had goedgekeurd
en, zoo ja, wa.aroin dan de minister
van buitenlandsche zaken het eenige
Lid van het kabinet was, dat aftrad.
Hij besloot zijn rede met eeln pleidooi
voor een onder Leiding van Engeland
op te bouwen collectief veiligheidssys
teem, waaronder ontwapening mogelijk
zou zlijn en dat aan’ aje oorlogen een
einde zou maken. Wanlneer de regee
ring het Parijsche vredesplan niet los
liet. zou de werejd in anarchie en oor
log verzinken.
Baldwin aan het woord.
Na Attlee was het de regeering, dié
aan het woord kwam, en minister-presi
dent Baldwin sprak namens het ka
binet.
Hij’ sprak zijn persoonlijk leedwezen
over het aftreden van Hoare uit eln
constateerde vervolgens, dat de Pa-
rijsche voorstellen dood en afgedaan
waren. De Britsche regeering zou geen
pogingen doen om de levensgeesfén
weer op te wekken.
Met Hoare had Baldwin binnen en
buiten de regeering bijna een kwart
eeuw samengewerkt, en zijn aftreden
was zoowel uit zakeüjfce als uit persoon
lijke overwegingen voor de regeering
een zwaren slag. Meer dan iemand an
ders hajl Hoare gedaan om 50 naties
te vereenjgen om collectief op te tre
den. Al zijn werk had zich op den Vol
kenbond gericht en meer dan iemand
anders geloofde hij inden Volkenbond.
Baldwin was er van overtuigd, dat altes
DE TOESTAND.
Dus toch nog! Wij hadden eigenlijk na
dat minister-president Baldwin neigingen
vertoond had zich achter Hoare te scharen,
het aftreden van dezen Engelschen minister
van buitenlandsche zaken niet verwacht en
zeker niet vóór hij voor het Lagerhuis ver
schenen was, een voor Engeland bijna on
gehoord feit. Woensdagavond werd echter
zonder nadere verklaring te Londen het af
treden van Hoare bekend gemaakt, nadat
even te voren een Engelsche verslaggever
te Genève voor de radio de inhoud van
Eden’s verklaring in de Volkenbond had
meegedeeld.
Inderdaad paste het aanblijven van Hoare
niet bij de verklaring, welke de Engelsche
regeering te Genève door Eden liet afleggen.
„Ik vestig er de aandacht op, dat de voor
stellen van Parijs, die de vorige week ge
formuleerd zijn, aldus Eden, niet het karak
ter hebben van voorstellen, die in alle ge
vallen moeten worden gehandhaafd. Zij zijn
in werkelijkheid aan de partijen voorgelegd,
ten eindö de meening van de beide partijen
en van den Volkenbond over deze denk
beelden te leeren kennen, en alleen in dezen
geest heeft de Britsche regeering ze uitge
voerd. Bijgevolg, indien zal blijken dat deze
voorstellen niet beantwoorden aan de essen-
tieele voorwaarde dat de beide partijen en
de Volkenbond het ermede eens zijn, dan zal
de Britsche regeering niet voortgaan deze
voorstellen aan te bevelen of er haar onder
steuning aan te geven. De Britsche regee
ring zou in dit geval van oordeel zijn, dat
de ondernomen verzoeningspoging niet kan
worden beschouwd als haar doel te hebben
vervuld en de Britsche regeering zal, wat
haar betreft, niet verlangen de verwezen
lijking ervan verder na te streven.”
Nu kon men wel op z’n vingers narekenen
dat Abessinië niet met de voorstellen ac-
coord zou gaan, zoodat de Britsche regee
ring in Abessinië’s weigering een offi-
cieele weigering is het eigenlijk niet welke
uit Addis Abeba kwam, doch een serie be
zwaren welke de Negus de Volkenbond
voorlegt, bezwaren echter van dien aard,
dat ze practisch een afwijzing zijn het
motief kan vinden verdere ondersteuning
aan de voorstellen te onthouden.
I
Is er eenerzijds reden tot verheuging voor
de kleine naties dat Engeland teruggekeerd
is tot het beginsel der collectieve veiligheid,
anderzijds is er reden tot bezorgdheid. Uit
de uitlatingen der Engelsche ministers blijkt
duidelijk dat er gerechtvaardigde vrees voor
een Italiaansche wanhoopsdaad is. Dat dus
de oorlog naar Europa kan overslaan, voor
al nu het Engelsche Lagerhuis, met instem
ming van het Engelsche volk mag men ge
rust zeggen, zijn fiat gaf aan een dóórzetten
van de Volkenbondspolitiek, waaraan ver
moedelijk verscherping der sancties verbon
den is. Ontstaat die oorlog, dan zijn de
kleine landen, ook ons laf.d, niet meer neu
traal, maar partij tegen Italië, en kunnen
daarvan offers worden verlangd. Engeland
en Frankrijk zullen de zwaarste moeten
brengen, maar zonder offers komen, daar
kan men van op aan, ook dé kleine landen
er niet af. Daarom is de internationale toe
stand aan de vooravond van Kerstmis 1935
ook voor ons land zeer ernstig. Al is hij het
ontzaglijk veel meer voor Italië.
De oorlog welke het tegen Abessinië ont
ketende is niet te verdedigen, maar zijn ont
staan ligt binnen de maat van het mensche-
lijk begrijpen; een Italiaansche oorlog tegen
een groot deel van Europa, met Engeland
vooraan, valt buiten dat begrijpen, dat is
demonisch!
Het Italiaansche volk zou worden afge-
slacht in een kanslooze strijd.
Natuurlijk zijn met het heengaan van
Hoare de moeilijkheden niet opgelost, en
heeft de Volkenbond zijn stuur nog niet
terug gekregen. Laval, die de 15 jaar gedul
dig opgebouwde Fransche Volkenbondspoli
tiek in enkele maanden afbrak, zal misschien
wel begrepen hebben, dat het heengaan van
Hoare ook een oordeel van het Engelsche
volk over de politiek van den Franschen
minister-president inhoudt. Hij zal mis
schien beseffen, dat men in Engeland de
Fransche politiek van aarzelen en het spa
ren van Italië moe is. Maar het gaat er nu
toch om of men aan het hoofd van buiten
landsche zaken in Engeland een figuur
krijgt, krachtig genoeg om zich tegenover
i^aval, of zijn mogelijke opvolger, te doen
gelden, opdat nu eindelijk Parijs eens defi
nitief partij kiest.
We spreken van een mogelijke opvolger
van Laval, omdat er nieuwe moeilijkheden
in de Fransche Kamer dreigen. Laval’s po
sitie is natuurlijk al niet versterkt door het
heengaan van Hoare, men zal ook in
Frankrijk wel voelen dat dit zoo niet langer
kan. Daarbij komt het heengaan van Her-
riot, minister in Lavals kabinet, als leider
der radicaal socialistische partij. Dit is een
der sterkste partijen in de Fransche Kamer,
welke tot nog toe Laval, om Herriot
gesteund heeft, tot ze nu, Dinsdag, bij het
stellen der vertrouwenskwestie door Laval
uiteenviel. In een vergadering dezer partij
zijn heftige verwijten geuit en Herriot heeft
zich het woord „koehandel”, dat voor de
vredesvoorwaarden werd gebruikt, zoo aan
getrokken, dat hij als leider is afgetreden.
Herriot heeft vaak, tegen z’n geweten
zooals hij beweert, Laval gesteund; nu hij
geen leider der radicaal socialisten meer is,
zullen deze in ieder geval vrijer kunnen
stemmen in de Kamer. Laval’s positie is dus
wankel, maar wat men voor hem in de
plaats krijgt, weet men ook niet, terwijl, zoo
als wij reeds herhaaldelijk schreven, het
Fransche volk op dit oogenblik niet vol
doende door zijn regeering voorbereid is om
de risico’s van een scherp optreden tegen
Italië te aanvaarden.
Frankrijk is dus een buitengewoon on
zeker stuk in het huidige politieke schaak
spel en het zal de taak van den nieuwen
Engelschen minister van buitenl. zaken
moeten zijn, de positie van dat stuk eerst rer!
eens te bepalen en definitief te verzekeren, i macht
Daarna eerst kan men verder praten en
het lijkt dan ook wel een beetje op bravour
van de Engelsche delegatie te Genève dat
zij op dit oogenblik haar deskundige voor
petroleum meenam. De Fransche regeering
heeft zelfs haar houding omtrent het olie-
embargo niet bepaald, de vredesvoorwaar
den zijn nog kersversch, zij het dan begra
ven, er zijn dus waarschijnlijk op dit moment
nog geen spijkers met koppen te slaan. Wat
het vredesvoorstel Italië dan ook niet ge
bracht heeft, wel het uitstel van het petro
leum-embargo. Van de baan is het echter
na de jongste zwenking van de Engelsche
regeering nu weer niet, en het is merkwaar
dig, dat nu er niet meer over de vredesvoor
waarden gesproken wordt, plotseling weer,
blijkbaar uit Engelsche bron zelf, de aan
dacht gevestigd wordt op de belangrijke
oorlogsvoorbereiding van Engeland in
Egypte. Waarschuwt men Mussolini weer
eens voor zijn wanhoopsdaad als het toch
tot een embargo komt?
Inderdaad is dat blijkbaar de bedoeling.
Hieronder nemen wij op de debatten, giste
ren in het Lagerhuis gehouden. Daaruit
blijkt in de eerste plaats het ongehoorde feit
dat de regeering te Londen 24 uur onkundig
bleef van de juiste inhoud van de afspraak
tusschen Laval en Hoare; in d° tweede
plaats dat Laval Hoare wei geweldig bang
opgelegd zouden worden. Ook waren
de voorstellen, die het resnkaat der
besprekingen waren, niet bedoeld als
voorsteken van Engeland of Frankrjk.
Integendeel stond er zeer veel in,
dat noch hem, noch Laval lief was. De
voorstellen leken echter beiden staats
lieden de eei.rg mogelijke basis voor
toekomstige besprekingen. Het was
nootzakelijk, een poging te doen, en
daarbij was het een dringend belang,
de Fransch-Britsche solidariteit té
handhaven. In dezen geest had men
overeenstemming over de voorstellen
bereikt. Dat was de eenige verklaring
en rechtvaardiging van de voorsteken
van Parijs.
Hoare besprak vervolgens de bijzon
derheden van de voorsteken, en ver
klaarde in het laatste deel van zijn
rede onder protest van de Labourfrac
tie dat men van verschillende kanten in
het Lagerhuis voor de koloniale wen-
schen van het buitenland had gepleit.
Hij citeerde het Engelsch-Fransche
verdrag van 1906 en de nota-wisseling
van 1925 tusschen Engeland en Italië
waarbij’ Engeland de bijzondere econo
mische belangen van’ Ita.ië in een groot
gedeelte van Abessinië heeft erkend,
en wel voor een veel grooter godeelté
van Abessinië, dan wat de Parijsche
plannen als ^u^-Abessinasche invloeds
sfeer van Italië voorstelen.
De Parijsche voorstellen zijn veel on
gunstiger voor Mussolini ’dan de
èischen, die hiji dezen zomer aan Eden
heeft gesteld. Er zijn slechts twee we
gen tot beëindiging van het conflict:
De debatten in het Lagerhuis.
Onder enorme belangstelling zijn gisteren
in het Engelsche Lagerhuis de debatten
over de vredesvoorstellen aan Italië en
Abessinië gedaan, gehouden. Hoare had
zitting genomen als gewoon Lagerhuislid en
sprak het eerst. Wij ontleenen aan het Han-
delsblad aan zijn rede en aap die van de
leider der Arbeiderspartij en Baldwin zelf
het volgende:
Sedert hij zijn functie had aanvaard, had
hij de urgentie erkend van de twee groote
quaesties: ten eerste alles te doen, wat in
zijn macht was om een grooten Europee-
schen brand te voorkomen en ten tweede
niets onbeproefd te laten om een oorlog
tusschen Groot-Brittannië en Italië te ver
hinderen.
Persoonlijk had hij alles, wat in zijn
t was gedaan, om in de plenaire ver
gadering te Genève de publieke opinie der
geheele wereld wakker te roepen tegen den
oorlog tusschen Italië en Abessinië.
Elke nieuwe dag van dezen oorlog had
grootere en gevaarlijker quaesties te voor
schijn gebracht. Er ontstonden moeilijkhe
den in het Verre Oosten en moeilijkheden in
Egypte. Ook in méér dan één gedeelte van
Europa pakten zich dreigende wolken sa
men.
Het moest voor iedereen duidelijk zijn,
dat de publieke opinie in breede kringen in
Frankrijk een breuk met Italië vreesde en
dat nervositeit heerschte bij de gedachte aan
de mogelijkheid van verzwakking der Fran
sche defensie. Met het oog op deze feiten
had Hoare alles gedaan om een regeling
mogelijk te maken. Terwijl hij eenerzijds
loyaal de sanctiepolitiek had voortgezet
had hij aan den anderen kant geen dag la
ten voorbijgaan om op een of andere wijze
tot een vreedzame regeling van het noodlot
tige conflict te komen. Engeland had de
dubbele taak, in vollen omvang aan de
collectieve actie deel te nemen en tegelijker
tijd te pogen een grondslag voor den vrede
te vinden.
In velerlei opzicht had men ongeveer 14
dagen geleden een keerpunt bereikt dat
spoediger was gekomen dan menigeen had
verwacht. Er was door de quaestie van het
petroleumembargo een nieuwe situatie ont-
vrede door overeen stemming of vrede
door overgave. Hoare geloofde aan de
eerste mogelijkheid. De bedoelde on-
derhandelingen waren mislukt. Het
applaus). Doch juist daarom was de toe- Prc>bLeem^ echter, dat opgeios-t moest
stand, gezien met het ook op eventueel Ita-
liaansch verzet, zoo gevaarlijk geworden.
Van alle kanten waren berichten ontvan
gen, die geen enkele verantwoordelijke re
geering buiten beschouwing had mogen la
ten, n.l. dat Italië een petroleum-embargo
als een militaire sanctie of als een oorlogs
daad zou beschouwen.
„Ik wenschte”, verklaarde Hoare onder
applaus, „den toestand volledig op te hel
deren. Als natie waren wij geenszins be-
vreesd voor het Italiaansche dreigement, dat een groot deel van de publieke
Wat Italië ook zou hebben gedaan, wij zou
den, zooals de geschiedenis leert, eiken aan
val met succes hebben afgeslagen”.
Er had Hoare echter iets geheel anders
voor oogen gestaan. Een dergelijke geïso
leerde aanval op een enkele mogendheid,
zonder de zekerheid van volledige onder
steuning door andere mogendheden, zou
naar zijn meening bijna onvermijdelijk tot
ontbinding van den Volkenbond hebben ge
leid.
Onder deze omstandigheden had hij
zich tien dagen geleden naar Parijs be
geven, waar men van alle kanten op
zoodanjge wijze druk op hem had uit
geoefend, dat een weigering onmoge-
lyk wAs.
De besprekingen begonne|n in een
ware oorlogsstemming.
Men beweerde dat de groote meer
derheid der Volkenbondsstaten tegen
toepassing van militaire sanc'.Ües was.
De t'ijd drong. Binnen vijf dagen zou
het petroleum-embargo in Genève be
handeld worden. Hoare had zich niet
gerechtigd geacht, uitstel van het em
bargo voor te stellen indien men 'den
Volkenbond 'niet kon toornen dat de
onderhandelingen practisch waien be
gonnen.
Onder bijvalsbetuigingen' wees Hoare
er op, dat met uitzondering van Enge
land geen enkele Volfcenbondsstaat mi
litaire voorzorgsmaatrege'en had geno
men, terwijl de meeste leden aan de
economische sancties meededen. Daar
bij kwam dat naar zijln meening een
Fransch-Britsche samenwerking nood
zakelijk was indien men een breuk te
Genève wilde voorkomen en men het
sanctiefront niet in gevaar wilde bren
gen. Twee dagen lang had hij met
Laval over de onderhandelingsbasis ge
discussieerd. Er was geen sprake van
NIEUWE SNEEKER COURANT