Officieel Orgaan
der Gemeente Sneek
No. 19 Eerste Blad
Uitgave KIEZEBRINK Co.
Zaterdag 5 December 1936
53e Jaargang
Dit No. bestaat uit 2 bladen.
De begroeting der Gemeente
Sneek voor 1937.
NIEUWSTIJDINGEN.
f
Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f2.50, naar buiten fr. per post f3.60. De SNEEKER CCfURANT is een Advertentiebl;--
Alle Advertentiën wordeu In belde bladen opgenomen
Regelprljs 9 cent. Abonnementen belangrijke korting
eveneens
voor
116388.87
75092.58
lende uit de ge-
Dinsdags te-Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.),
IJsbreclitum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannen
burg, Poppingawier, Warns, Rauwerd
Controle op de oplaag toegestaan.
De NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f2.50, naar buiten fr. per post f3.60. De SNEEKER CCfURANT is een Advertentiebl;.-
en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe Sneexer Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid:
Vrijdags te Hommerts, Jutrijp, Tirns, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawisr, Terzool, Abbega
Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis. Gaastmeer, Balk, Stavoren, Wyckel. Langweer, Bozum
Wanneer niet spoedig verbetering in de
conjunctuur intreedt, en de financiële toe
stand der gemeente daarvan in betekenende
mate de gunstige gevolgen ondervindt, moet
rekening worden gehouden met de mogelijk
heid dat binnen afzienbare tijd bij de rege
ring om steun uit de rijksmiddelen moet
worden aangeklopt. Op hulp in een of an
dere vorm zal dan waarschijnlijk niet kun
nen worden gerekend, zolang niet gemid
deld 200 opcenten op de personele belasting
worden geheven en zolang overigens niet
het belastinggebied der gemeente geheel is
uitgebuit.
Behalve een verhoging van de opcenten
op de personele belasting, stellen wij als
dekkingsmaatregel voor, het putten van een
bedrag van 72000.uit het algemeen ge
meentelijk reservefonds. Wij betreuren het
dat dit fonds daardoor in die mate zal wor
den verzwakt, dat het voorlopig niet meer
kan worden ingeschakeld bij de bestrijding
van kapitaalsuitgaven. Doch door de nood
der tijden is de functie, welke het fonds te
vervullen heeft bij het verkrijgen van slui
tende begrotingen, op de voorgrond geko
men. Zo ooit dan is er in de huidige benarde
omstandigheden aanleiding, om niet te spre
ken van noodzaak, om de middelen van het
fonds, verkregen uit gewone inkomsten der
gemeente, aan te wenden tot voorkoming
van begrotingstekorten op de gewone
dienst. Een andere weg om het tekort te
overbruggen zien wij trouwens niet. Door
het schiappen of verlagen van verschillende
onverplichte uitgaven zou een waardevol
stuk sociale- en culturele zorg te loor gaan,
zonder dat de daardoor verkregen bezuini
gingen ook maar enigszins zouden opwegen
tegen het aanwezige tekort, zelfs niet indien
tot heffing van 200 opcenten op de perso
nele belasting werd overgegaan.
De stand van het reservefonds zal bij het
einde van het dienstjaar 1937 nadat een
bedrag van ƒ72000.ten bate van de ge
wone dienst zal zijn aangewend vermoe
delijk als volgt zijn:
Onmiddellijk beschikbaar
waarin begrepen een bedrag,
verkregen door het G.E.B. en
dat naar de opvatting der Ge
deputeerde Staten niet ten bate
van de gewone dienst mag wor
den aangewend, ad
Aan de Memorie van Toelichting van B.
en W. op de gemeentebegrooting voor 1937
ontleenen wij het volgende:
Zoals U zal blijken uit de ontwerp-begro-
ting voor 1937, welke wij U hierbij inge
volge art. 238 der Gemeentewet ter vaststel
ling aanbieden, is de financiële positie der
gemeente sedert het opmaken der begroting
voor het lopende jaar nog slechter gewor
den. Kon toen het evenwicht tussen inkom
sten en uitgaven worden hersteld door een
bedrag van ƒ27000.uit het algemeen ge
meentelijk reservefonds te putten, voor 1937
is het ondanks enige verhoging van de
opcenten op de hoofdsom der personele be
lasting slechts gelukt ’t begrotingstekort
te overbruggen door van de vroeger ge
vormde reserves ƒ72000.ten goede te
doen komen aan de gewone dienst. De om
standigheden welke het beduidend hoger
tekort voornamelijk hebben veroorzaakt,
zullen wij in het kort aanstippen. In de eer
ste plaats was er natuurlijk het feit, dat
voor 1936 ter voorkoming van een begro
tingstekort een beroep moest worden ge
daan op ’t reservefonds. Met het toen aan
wezige verschil tussen de normale inkom
sten der gemeente en de uitgaven hadden
wij ook nu weer te kampen. Feitelijk werd,
in verband met de het vorig jaar aanvaarde
dekkingsmaatregel, bij het opmaken der be
groting voor 1937 begonnen met een te
kort van ƒ27000.Het batig saldo van
de gewone dienst 1935 was 10000.
lager dan dat over 1934. Aan de dienst 1937
vloeit dientengevolge 10000.minder toe
dan aan het lopende dienstjaar. Een andere
tegenvaller was de gezamenlijke winst der
beide productiebedrijven. Uit dien hoofde
moest 1700.minder worden begroot. Als
gevolg van wettelijke regelingen wordt een
bedrag van 17300.ingeboet (uitke
ring ingevolge de financiële verhoudingswet
10000.bijdrage in de kosten van werk
lozenzorg ƒ4300.bijdragen van buiten
gemeenten in de kosten van het gymnasium
ƒ3000.De hogere raming van ƒ4000.
wegens kosten van ’t middelbaar onderwijs
is mede aan een wijziging van wettelijke
regelingen toe te schrijven. Een lagere ra
ming van de opbrengst van verschillende
retributies (schoolgelden, marktgelden, ka
de-, haven- en walgelden) deed het tekort
nog met 5000.stijgen. De uitgaven voor
steun aan behoeftigen en werklozen geven
weer enige toeneming te zien. Voor dit doel
drukt ƒ3500.meer op de begroting.
Wegens aflossing van geldleningen wordt
de dienst 1937 rond ƒ3000.hoger belast.
Ten slotte is voor het verstrekken van voe
ding aan schoolgaande kinderen thans
ƒ1500.uitgetrokken.
Bij toepassing van het geldend tarief voor
de heffing van opcenten op de hoofdsom
der personele belasting, zou het tekort nog
15500.hoger zijn dan thans het geval
is. Bovendien zal het, indien een verhoging
wordt nagelaten, op grond van art. 283 der
Gemeentewet, niet mogelijk zijn de heffing
Bliksem in het Paviljoen ingeslagen.
Bij het onweer, dat Dinsdag op Woens
dagnacht, tijdens de hevige storm woedde,
is de bliksem ingeslagen in het Paviljoen
aan het Sneeker Meer, waar eenige auto
maten doorsloegen enz., doch gelukkig geen
groote schade werd aangericht, hoewel het
angstige oogenblikken voor de familie De
Vries zijn geweest.
In het transformatorhuisje bij Gauwster-
zijl sloeg een aantal zekeringen door, even
als in dat bij Boschma, dus bij de nieuwe
weg naar het Paviljoen, terwijl daar de kop
pen van 4 palen werden versplinterd.
Aanwezig aan het bureau van politie,
Martiniplein, en aldaar te bevragen op alle
werkdagen, de navolgende voorwerpen, als
gevonden gedeponeerd op x4 Decem
ber: Leesboek Rijwiel Dameshoed
Beursje.
Aanwezig en te bevragen bij de navol
gende ingezetenen, onderstaande voorwer-
Controle Water schapsontvangers.
Gedep. Staten hebben het volgende aan
de besturen der waterschappen en veenpol
ders geschreven:
Nu door de opheffing van het contröle-
bureau van den Frieschen waterschapsbond
de kans, dat alle waterschappen en veen
polders in Friesland zouden samenwerken
tot de vorming van één centraal contröle-
orgaan, waarbij alle waterschappen en
veenpolders zouden zijn aangesloten, voor
het oogenblik althans niet groot schijnt te
zijn en tal van waterschappen reeds op
eigen gelegenheid een deskundige voor de
controle van de boeken en kas van hun
waterschap hebben aangewezen, schijnt het
ons goed toe, Uw aandacht te vragen voor
het volgende:
Het komt meermalen voor, dat één per
soon ontvanger is van meer dan één water
schap en dus meer dan één waterschapskas
onder zich heeft. Zou nu elk van die water
schappen een anderen persoon als deskun
dige aanwijzen, dan zou dat niet alleen
oneconomisch zijn, maar bovendien ieder
die eenig begrip heeft van controle zal dit
beamen biedt een dergeljjke controle lang
niet dien waarborg van deugdelijkheid als
een controle, die zich uitstrekt over alle
onder één ontvanger berusten
de waterschapskassen tegel ij k
op hetze 1 f d e t ij d s t i p. Dit laatste,
contröle van alle onder één ontvanger be
rustende waterschapskassen tegelijk op het
zelfde tijdstip, kan in de meeste gevallen
slechts dan op doelmatige en economische
wijze bereikt worden, als alle waterschap
pen, die denzelfden persoon als ontvanger
hebben, tezamen ook éénzelfden persoon als
controleur aanwijzen.
Wij geven U dringend in overweging,
zooveel mogelijk in die richting werkzaam
te zijn.
GROOTE BRAND ONDER
PIETERSBIERUM.
Gisternacht is de groep huizen „Roosje-
stein” onder behoor van Pietersbierum to
taal a’gebrand. Hierdoor zijn vier gezin
nen dakloos geworden.
Roosjestein is een oude boerenhofstede,
waarin thans vier gezinnen woonden, n.l.
de familie Miedema, man, vrouw en drie
kinderen en de drie families van der Zee,
twee broers en een neef, ieder met hun
gezin. Vermoedelijk is de brand ontstaan
in den schoorsteen van een der woningen.
In minder dan geen tijd stond ’t geheele
complex in lichte laaie. Met de grootste
moeite konden de bewoners worden ge
wekt. Aangezien de huizengroep niet in de
bebouwde kom ligt, waren de bewoners
den eersten tijd op zichzelf aangewezen en
ging de redding met veel moeite gepaard.
Vele bewoners moesten in nachtgewaad
vluchten. Men mag van geluk spreken, dat
alle 22 bewoners, onder wie kleine kinde
ren en een zieke vrouw, ongedeerd zijn ge
bleven.
Van de woningen met huisraad is niets
overgebleven. Bovendien vonden veertien
koeien, eenig kleinvee en een paard den
dood in de vlammen.
Naar wij vernemen, wordt de vSiade
door verzekering gedekt.
De motorspuit uit Sexbierum was spoe
dig ter plaatse, maar aan blusschen viel
niet te denken. L. C.
DE MANGKOE NAGORO VII
IN ONS LAND.
Met den trein uit Genua is Woensdag
ochtend in den Haag aangekomen Pange-
ran Adipati Ario Mangkoe Nagoro VII
en zijn gezelschap, die in verband met het
meentefondsbelasting voor het belastingjaar
1937/1938 te handhaven. Dit aantal opcen
ten mag volgens het aangehaalde wetsarti
kel in verband met art. 6 der wet van 4
Maart 1935, S. 76, slechts worden geheven,
indien de gemeente, hoewel zij geen opcen
ten volgens een progressief .tarief heft, en
hoewel de overige heffingen tot redelijke
bedragen zijn opgevoerd, er niet in slaagt
de begroting sluitend te maken. Volgens de
opvatting der regering is aan. de eis dat de
heffingen tot redelijke bedragen moeten zijn
opgevoerd voldaan, indien worden geheven
het maximum-aantal opcenten op de grond
belasting en de vermogensbelasting en ge
middeld 150 opcenten op de personele be
lasting en indien de gemeente voor de hef
fing der gemeentefondsbelasting is gerang
schikt in de 3e klasse. Bij handhaving van
het bestaande tarief voor de heffing van
opcenten op de personele belasting kan
voor 1937 worden gerekend op een op
brengst van 72000.Daar wegens hoofd
som wordt verwacht ongeveer ƒ50000.
zou een gemiddelde heffing van 150 opcen
ten niet worden bereikt.
In deze omstandigheid en in het belang
rijke begrotingstekort hebben wij aanleiding
gevonden, U vóór te stellen de heffing van
opcenten op de hoofdsom der personele be
lasting te verhogen. Bij het nemen van onze
beslissing hebben wij nog de volgende om
standigheid overwogen.
pen, als gevonden aangegeven op i4
December: Gebit, Gem. Reiniging, Lem
merweg; Zakken meel, Couperus, Klein-
zand 46; Rozenkrans, F. Wijma, 3e Nieu
we Selfhelpstraat 8; Belas tingmerk, R.
Poiesz, Fred. Hendrikstraat 75; Beurs met
inh., J. v. d. Werf, 3e Woudstr. 52; Vaar
boom, G. Gerritsen, Geeuwkade 49; Spons,
F. de Boer, Oude Koemarkt 16a; Pakje
met inh., U. Bergsma, J. v. Nassaustr. 19;
Beurs met inh., W. Schaap, Bourbonstr.
30; Loupe, G. Dijkstra, Oud Kerkhof 9;
Ceintuur, S. Jorna, 2e Steenklipstr. 34;
Regenjas, J. de Ree, 2e Steenklipstr. 24;
Bruine alpinomuts, P. Bakker, ie v. d.
Heijbuurt 5Gedeelte bril, A. Blauw, Ubbo
Emmiusstraat 72.
Bij beschikking van den Minister van
Financiën is de heer J. Tichelman, inspec
teur der Directe Belastingen te Dokkum,
verplaatst naar Sneek, en aangewezen als
hoofd van de Inspectie der Directe belastin
gen aldaar.
Prinsden Duitscher over, doch voor dat deze
metde papieren de grens had bereikt,
verdenking den diefstal te hebben ge
pleegd, gearresteerd.
Hij bekende, doch zeide op aansporing
van H. te hebben gehandeld.
De Duitscher werd daarop
aangehouden.
Op 19 November stonden beiden
de rechtbank te Breda terecht.
Op gronden, aan het algemeen belang
ontleend, werd de zaak met gesloten deu
ren behandeld. B., die een volledige beken
tenis aflegde, hoorde twee jaar gevangenis
straf wegens diefstal tegen zich eischen.
H. ontkende de hem ten laste gelegde aan
sporing tot diefstal.
B. had volgens hem de echtgenoote van
den huisbewaarder hebben moeten aanspo
ren om de documenten te ontvreemden.
Tegen hem werd een jaar gevangenisstraf
geëischt.
Thans veroordeelde de rechtbank B. tot
een jaar gevangenisstraf met aftrek van
preventieve hechtenis, terwijl de Duitscher
H. van het hem ten laste gelegde werd
vrijgesproken.
DE MOORD TE HEEZE.
Voor de rechtbank te 's Hertogenbosch
is behandeld de strafzaak tegen den 41-
jarigen arbeider J. E. van M. te Leende,
die zich te verantwoorden had wegens
moord op J. Dobelmann, op 13 Septem
ber j.l. te Heeze gepleegd. Met een groot
dolkmes had hij Dobelmann steken in oorst
en rug toegebracht ten gevolge waarvan
deze, kort daarop, is overleden. Subsi
diair was van M. doodslag en meer sub
sidiair mishandeling, den dood ten gevolge
hebbend, ten laste gelegd.
Verdachte ontkende de bedoeling te heb
ben gehad, D. te dooden. Hij beweerde uit
zelfverdediging te hebben gehandeld.
Een aantal getuigen verklaarde echter
gezien "te hebben, dat van M. met een ge
opend dolkmes Dobelmann opwachtte, hem
tal van malen stak en daarna het lichaam
in een sloot heeft geworpen.
Dr. Mettrop te ’s Hertogenbosch, die de
sectie op het lijk had verricht, had elf
messteken geconstateerd. Dr. Janssens, ge-
neesheer-directeur van „Voorburg”, die
een psychiatrisch onderzoek op verdachte
had ingesteld, verklaarde, dat deze nau
welijks toerekenbaar is.
De officier van justitie, mr. Dubois, stel
de, ondanks deze verklaring, den verdachte
aansprakelijk voor de gruwelijke daad. De
tenlastelegging van maord wilde hij laten
vallen, maar die van doodslag achtte hij
wettig en overtuigend bewezen. Hij eischte
een gevangenisstraf van tien jaar met ter
beschikkingstelling van de regeering.
De verdedigster, mr. M. A. Lion, drong
er op aan den verdachte ter beschikking-
te stellen van de regeering en hem een
kleine straf op te leggen, door te brengen
in een bizondere strafgevangenis.
Uitspraak over veertien dagen.
FRAUDE BIJ DEN BIJZONDEREN
VRIJWILL1GEN LANDSTORM
TE ALKMAAR.
Sedert geruimen tijd liepen te Alkmaar
geruchten, dat er geknoeid zou zijn met
de kas van het verband Alkmaar van den
Bijzonderen Vrijwilligen Landstorm. Eeni
ge maanden geleden werd den vijftigjari-
gen propagandist en secretaris-pennmg-
meester P. J. O. ontslag verleend en is de
justitie in de zaak gemengd. Deze stelde
een uitvoerig onderzoek in.
Verdacht van verduistering, oplichting
en valschheid in geschrifte, meermalen ge
pleegd, is Woensdagavond de voormalige
secretaris-penningmeester gearresteerd. Hij
zal dezer dagen ter beschikking van den
officier van justitie worden gesteld.
Het verduisterde bedrag, waarnaar het
onderzoek nog in vollen gang is, schijnt
in de duizenden te loopen.
146940.74
Ten opzichte van één punt moesten wij bij
het opmaken der begroting nog ons stand
punt bepalen. Op verschillende uit de ge
meentekas verleende subsidies is. voor de
jaren 1934, 1935 en 1936 een tijdelijke kor
ting toegepast. Zoals U blijkt uit ons bij de
begroting te behandelen voorstel geven wij
U in overweging de tijdelijke kortingen om
te zetten in een definitieve verlaging.
Een minderheid in ons college kan zich
niet geheel verenigen met de voorgestelde
dekkingsmaatregelen. Naar haar mening
moet nu reeds zoveel mogelijk worden ge-
werkt in de richting van dekking van het
van'75 opcenten ‘op "de hoofdsom- der ge° begrotingstekort door schrapping of verla-
--gjng van njef verplichte uitgaven der ge
meente en door het toepassen van een kor
ting op de lonen van het gemeentepersoneel.
Blijft 41296.29
Uit het fonds bij wijze van
lening voor dekking van kapi
taalsuitgaven verstrekte en nog
niet teruggeboekte gelden - 105644.45
huwelijk van Prinses Juliana en 1
Bernhard naar Nederland zijn gekomen. ji
De Mangkoe Nagoro, hoofd van het werd de 'diefstal ontdekt. B. werd, onder
Mangkoenagorosche huis, is kolonel van
het Ned. Indische leger, en adjudant in
buitengewonen dienst van de Koningin.
Zijne Hoogheid was vergezeld van zijn
gemalin, Ratoe Timoer, zuster van den
sultan van Djocjakarta, zijn dochter, Ra
den Adjeng Siti Noeroei Roesoemo-War-
dham en zijn secretaris, den bekenden Ja-
vaanschen dichter Raden Mas No to Soe-
roto.
Aan een redacteur van het A. N. P. ver
telde de Mangkoe Nagoro hoe hij als
jonge man van huis wegliep, niet tevre
den met de opvoeding, welke hij kreeg.
Zijn oom, vorst Mangkoe Nagoro VI, die
den vader van den huldigen vorst op
volgde, wilde den ondememenden jongen
niet op de H. B. S. laten studeeren. Heel
Java trok de jongen rond en na veel ont
beringen kreeg hij een baantje in bestuurs
dienst en later als translateur. Met zijn
spaarpenningen vertrok hij in 1913 naar
Nederland om college te gaan volgen in
de semietische talen te Leiden. In den oor
log bood de toenmalige Raden Mas Ario
Soerio Soeparto zich als vrijwilliger bij
het leger aan.
Hij begon als gemeen soldaat en bracht
het tot luitenant van de grenadiers.
„Ja, ik heb nog wachtdiensten gedaan
voor het paleis Noordeinde, het huis Ten
Bosch en het paleis van de Koningin-
Moeder. Nooit zal ik een kouden winter
nacht vergeten, toen ik de wacht had aan
den achterkant van het paleis Noordeinde.
Ik dacht, dat ik bevriezen zou. En weet
u wat mijn dochter nu zoo aardig vindt?
Dat zij straks de schildwachthuisjes zal
zien, waar haar vader op post heeft ge
staan,” zegt de Prins en hij lacht er harte
lijk om. In Mei 1915 is Mangkoe Nagoro,
die door de abdicatie van zijn oom, den
Mangkoenagoroschen troon ging bestijgen
naar Indië teruggekeerd, nadat de Konin
gin hem, den voormaligen schildwacht,
audiëntie had verleend.
SALARISREGELING VAN
LEERLING-VERPLEGENDEN.
In het staatsblad is afgekondigd een
Kon. besluit in zake de salarisregeling van
leerling-verplegenden. Hieraan wordt het
volgende ontleend:
De jaarlijksche bezoldiging, van de leer
ling-verplegenden bij de rijksverplegings-
inrichting bedraagt: a. bij de ziekenhui
zen: bij aanvang f 700, bij toelating tot het
tweede gedeelte van den opleidingscursus
f 750, bij toelating tot het laatste gedeelte
van den opleidingscursus f850; b. bij de
krankzinnigengestichten: bij aanvang f 850,
bij toelating’ tot het tweede gedeelte van
den opleidingscursus f 850, bij toelating
tot het laatste gedeelte van den opleidings
cursus f 900. De jaarlijksche bezoldiging
van de leerlingverplegenden, die het wet
telijk beschermd diploma, hetzij voor de
gewone ziekenverpleging (diploma a), het
zij voor de verpleging van zenuwzieken
en krankzinnigen (diploma b), hebben ver
worven, bedraagt, zoolang zij nog niet tot
verpleger(ster) zijn benoemd, in beide
soorten inrichtingen f 900.
Op vorengenoemde bedragen wordt voor
het genot van kost en inwoning een kor
ting toegepast van f 500 per jaar.
Aan leerling-verplegenden, die op 31
December 1936 in dienst zijn en wier
netto-bezoldiging onder de werking van
dit besluit met meer dan 15 ten honderd
zou dalen, wordt, zoolang zij onafgebroken
als leerling-verplegende in dienst blijven,
bij Wijze van overgangsmaatregel een per
soonlijke toelage toegekend tot een zoo
danig bedrag, dat de vermindering der
netto-bezoldiging beperkt blijft tot 15 ten
honderd van de netto-bezoldiging, welke
zij volgens de op genoemden datum gel
dende regeling zouden ontvangen.
SPIONNAGE.
De rechtbank te Breda heeft uitspraak
gedaan in een spionnagezaak, waarbij op
17 September j.l. op het bureau van den
commandant van het eerste genie-comman-
dement militaire documenten zijn gestolen.
De 41-jarige, in opdracht van den Duit-
schen geheimen dienst handelende Duit-
sche spion G. A. H., had bij den 38-jari-
gen C. F. B., gedomicilieerd te Princenhage,
doch tijdelijk verblijvende te Amsterdam,
er op aangedrongen, dat hij vriendschap
zou sluiten met de huisbewaarders van
het perceel, waar de geniebureelen zijn
gevestigd. Aldus geschiedde en bij een
van zijn bezoeken zag B. kans de bureelen
binnen te dringen en er eenige geheime
documenten weg te halen. Hij gaf deze aan
NOwio
SrBjr
NIEUWE SNEEKER COURANT
annex SNEEKER COURANT (80e Jaargang)
Eerst naar LINKS,
dan naar RECHTr
uitkijken vóór
oversteekt, en....
•ven uw beurt af
wachten. (Neem lie
ver een latere tram
dan.de auto van
den „Eerste Hulp
dienst'.)
GEVONDFN VOORWERPEN.
