annex SNEEKER COURANT (80e Jaargang)
Officieel Orgaan
der Gemeente Sneek
WELKOM THUIS
'I
Uitgave KÏEZEBRINI Co. Woensdag 16 December 1936
Ho. 22 torste Blad
63e Jaargang
Dit No. bestaat uit 2 bladen.
FUEILLETON
NIEUWS! UDINGEN.
Alle Advertentlfin worde» in beide bladen opgenomen
Hegelprijs 9 cent. Abonnementen belangrijke korting
Nadruk verboden.
Wordt vervolgd.
D i n s <1 a g s te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.),
IJsbreclitum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannen
burg, Poppingawier, Warns, Rauwerd
Controle op de oplaag toegestaan.
De NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f2.50, naar buiten fr. per post f3.60. De SNEEKER COURANT is een Advertentieblad
en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe SneeKer Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid:
Vrijdags te Hommerts, Jutrijp, Tirns, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawier, Terzool, Abbega,
Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, Balk, Stavoren, Wyckel. Langweer, Bozum
inzake
Stolzenberg Eduard, fabrikant, Ber-
NATUURKUNDIG
GENOOTSCHAP.
In de 2e lezing Vrijdag a.s. in hotel
Hanenburg te houden treedt op prof. ir.
G. B. v. d. Werfhorst, Vugt, met het on
derwerp: Licht en Kleur (met lichtbeelden
en demonstratie).
met de leeftijd van verd., een jaar gevange
nisstraf.
Mr. W. de Rijke pleitte vrijspraak, subs.
clementie. 9
De rechtbank zal op 24 December uit
spraak doen.
De wonderlijke belevenissen
van dr. Kaiserlien
door WILL AMBERG
het aanrij-
RADIOREDE VAN
PRINSES JULIANA.
Gisteravond heeft Prinses Juliana de
volgende toespraak via de beide Neder-
landsche radiozenders gehouden bij den
aanvang van den propaganda-avond van
het Nationale Fonds voor Bijzondere Noo-
den:
Gaarne wil ik op dezen propaganda-
avond voor het Nationale Fonds voor Bij
zondere Nooden een enkel woord van war-
we aanbeveling spreken voor deze nood
zakelijke actie, die een voortzetting is van
een zoo belangrijk onderdeel van het werk,
dat tot voor kort door het Nationale Cri-
sis-comité werd verricht. Moge het steeds
J
RIJKSWEG No. 43-
De Rijkswaterstaat heeft heden aanbe
steed het maken van 4 bruggen van ge
wapend beton onder de gemeenten Wijm-
britseradeel en Doniawerstal in het ge
deelte JoureSneek van den aan te leg
gen weg no. 43 van het rijkswegenplan
(werkverruiming
Laagste inschrijver was P. Walta te
Franeker voor f118.700.
DE MOORD OP EEN NEDERLANDER
IN BELG IE.
Een echtpaar gearresteerd.
In verband met den moord met roof te
Calmthout, tusschen Antwerpen en de Ne-
derlandsche grens, op den 41-jarigen Ne
derlander C. Maas, uit Wouw, hooihande-
delaar van beroep, meldt de N. R. Crt.,
dat de vrachtauto van het slachtoffer in
de Antwerpsche voorstad Deume is te
ruggevonden. De auto vertoonde bloed
sporen, zoodat de veronderstelling, zoude
Maas aan het stuur zijn neergeschoten, als
waarschijnlijk kan worden geacht.
Voorts was de auto beschadigd aan de
spatborden, vermoedelijk door het aanrij
den van een boom op den Calmthoutschen
straatweg. Het parket te Antwerpen is
overgegaan tot de arrestatie van een man
en een vrouw, die als de vermoedelijke da
ders worden beschouwd. Het zijn de 26-
jarige G. D. en zijn echtgenoote, wonendë
te Wommelgem, bij Antwerpen. G. D.
heeft vroeger te Wouw gewoond en heeft
er Maas gekend. Hij moet ook herhaalde
lijk met Maas zijn meegereden. Hij is ten
huize van een zuster, die te Deurne woont,
gearresteerd. Hij. was bezig met kaartspe-*
len met enkele andere personen. D. be
weert, niets met den moord te hebben uit
staan en het verhaal uit de kranten te
weten. In zijn woning te Wommelgem en
ook te Deurne is een revolver in beslag
genomen. G. D. en zijn echtgenoote zijn
naar Antwerpen overgebracht en aldaar
opgesloten.
„De civiele Kamer van de Arrondis
sementsrechtbank Berlijn III, uitspraak
doende
drie weken dat de werkverschaffing wordt
stopgezet zoo het geen onwerkbaar weer
is, voortzetting van het werk wenschen,
bestaat daartegen geen bezwaar. Boven
het loon, dat de arbeiders in deze drie
weken verdienen, mag geen toeslag, in
welken vorm ook, worden gegeven, ook
niet de feestdagvergoeding.
De schatkist opgelicht
Ruim zes jaar geleden, in de zomer van
1930, brandde te Lisse een suikerpakhuis
van den thans 66-jarigen grossier V.- af,
waarbij een partij suiker verloren ging.
Eenige tijd na de brand vernam V., dat de
voor deze suiker betaalde accijns door de
schatkist gerestitueerd zou worden. Hij zond
toen aan den ontvanger een opgaaf, volgens
welke op de dag van de brand 5000 K.G.
suiker in het pakhuis opgeslagen zou zijn
geweest. De accijns, welke hij hiervoor be
taald had, ontving hij terug.
Eenige tijd geleden ontving de politie een
brief van den vroegeren boekhouder van V.,
(die wegens een verduistering was ontsla
gen), waarin deze mededeelde, dat V. zich
aan oplichting had schuldig gemaakt, aan
gezien de opgaaf van de verbrande partij
suiker veel te hoog was geweest. De staat
zou daardoor voor een niet onbelangrijk
bedrag benadeeld zijn geworden.
Het onderzoek van de politie wees inder
daad uit, dat vlak voor de brand een groote
partij suiker aan een winkeliers-vereeniging
te Hoofddorp was afgeleverd. Het boek,
waarin deze verkoop genoteerd was, bleek
verdwenen te zijn.
In verband met deze zaak stond V. voor
de Haarlemsche rechtbank terecht.
De belangrijkste getuige was de gewezen
boekhouder, die de zaak aan het licht had
gebracht. Hij verklaarde, dat hem, toen hij
nog in dienst bij verdachte was, een aandeel
in de zaak beloofd was. Nadat hij een ver
duistering had gepleegd, werd hij echter
ontslagen. In 1934 verkeerde hij in moeilijke
financieele omstandigheden en verzocht hij
verd. weer in dienst te mogen komen.
Op dit verzoek ontving hij echter geen
antwoord. Hij schreef toen een brief, waar
in hij onmiddellijk uitbetaling van ƒ2000
eischte, daar hij anders eenige onthullingen
over de brand zou doen. Toen ook hierna/
een antwoord uitbleef is hij naar de politie
gegaan.
Ook verklaarde hij, dat verd. voor de ver
zekering een valsche balans had opgemaakt,
waarop als waarde van de aanwezige goe
deren 73000 stond aangegeven, hoewel de
werkelijke waarde ƒ53000 was.
Verdachte ontkende.
De officier van justitie, mr. W. M. Paar-
dekooper Overman, achtte het ten laste ge
legde bewezen en eischte, rekening houdend
N.S.B.-ers aangehouden.
Gistermiddag zijn te Utrecht door de po
litie 20 N.S.B.-ers aangehouden, toen zij
de Domtoren wilden verlaten, omdat zij van
de tweede omloop af een N.S.B.-vlag had
den uitgestoken ter gelegenheid van het vijf
jarig bestaan der beweging. Onder de
arrestanten bevonden zich twee dames.
Onder het zingen van hun strijdliederen
is het gezelschap per politieauto naar het
politiebureau vervoerd.
De politie heeft de N.S.B.-vlaggen in be
slag genomen.
een, die schuldig wordt verklaard, pleegt
te beweren, dat hem onrecht is aangedaan.
„Tja, maar als u zichzelf voor onschuldig
hield, waarom hebt u zich dan niet tegen
den executorialen verkoop verzet Het
heeft immers in verschillende kranten ge
staan, dat uw villa publiek zou worden
verkocht 1”
„Ik heb het niet in de krant gelezen!”
Weckerle vindt dat niet zeer waarschijn
lijk. Naar zijn meening moest Kaiserlien
toch van de dreigende publieke verkoo-
ping op de hoogte zijn gebracht, ook al
zou hem de daaraan gegeven publiciteit
zijn ontgaan. Want het was toch moeilijk
denkbaar, dat ook Kaiserlien niet door een
der vele kanalen, waarlangs Jobstijdingen
den betrokkene pNgen te bereiken, van
den stand van zaken kennis zou hebben ge
nomen.
„Ik vertoefde buitenslands”, zegt Kai
serlien.
„Maar ook in het buitenland is men
toch niet geheel en al van de wereld af
gesloten? U hebt toch waarschijnlijk ge
noeg vrienden en kennissen in Duitsch-
land, die toch een dergelijke belangrijke
mededeeling niet voor zich zouden hebben
gehouden?”, meent Weckerle.
„Misschien niet, wanneer hun mijn adres
in het buitenland bekend was geweest”.
Weckerle behoort reeds sinds eenige
tientallen jaren tot de gezeten burgers van
Starnberg. De „on dit’s” dringen ook door
in zijn kantoor en nu herinnert hij zich ook
wel te hebben gehoord, dat dr. Kaiser
lien, de scheikundige in die villa beneden
aan het meer, op zekeren dag plotseling
verdwenen was.
contra
Kaiserlien, dr. Heinz, doctor in de
chemi, wis- en natuurkunde, Berlijn
Charlottenburg, Kantstraat honderd-
twee-en-dertig, gedaagde, in rechten ver
tegenwoordigd door dr. Vogt, advocaat
te Berlijn,
recht doende terzake van den inge-
stelden eisch, spreekt het navolgende
vonnis!"
De notaris maakt een korte pauze en
werpt Kaiserlien van onder zijn borstelige
wenkbrauwen een onderzoekenden blik toe.
Deze kijkt echter vrij onverschillig voor
zich. Zoo ongeveer had hij zich het begin
van het vonnis voorgestêïd. Het schijnt
nu eenmaal zijn noodlot te zijn, dat de
heer Eduard Stolzenberg en dr. Kaiser
lien II voortdurend zijn weg kruisen.
De notaris vervolgt: „Het volgende von
nis:
I. Gedaagde heeft aan eischer R. M.
85000, zegge vijfentachtigduizend rijks-
mark te betalen.
II. Gedaagde wordt veroordeeld in de
kosten van het geding.”
„Hoeveel?” informeert Kaiserlien be
langstellend.
„Vijfentachtigduizend mark”, herhaalt de
notaris onbarmhartig. „Is dat bedrag
nieuw voor u?”
„Voor mij is zoo ongeveer alles nieuw in
deze merkwaardige aangelegenheid”, ant
woordt Kaiserlien. „En nu zou ik nog
wel graag willen weten, waarom meneer
Eduard Stolzenberg vijfentachtigduizend
mark van mij moet hebben.”
„De motiveering van het vonnis is zeer
kort; ik zal het u voorlezen”. En wederom
begint hij met zijn monotone stem:
„Gedaagde Kaiserlien heeft als schei
kundige in December 1923 te Starnberg
een villa met laboratorium laten bou
wen. Daar, tengevolge van de deflatie,
zijn geldmiddelen niet toereikend waren,
verzocht hij den met hem bevrienden
eischer hem 100.000 rijksmark te leenen.
Als tegenprestatie zegde dr. Kaiserlien
eischer de helft der hem voor een che
mische uitvinding toekomende licenties
toe.
Op deze toezegging leende eischer aan
dr. Kaiserlien het verlangde bedrag van
100.000 rijksmark, dat echter, naar is
komen vast te staan, in den loop van
het daarop volgende jaar is terugbe
taald. Tot dusver weigerde gedaagde
evenwel aan eischer diens aandeel in de
licenties uit te betalen, omdat deze over
eenkomst niet schriftelijk zou zijn vast
gelegd en hier bovendien van een onge
oorloofde woekerwinst sprake zou zijn,
daar door eischer profijt zou zijn getrok
ken van den ongunstigen finantieelen
toestand, waarin gedaagde tijdelijk ver
keerde. Dat de helft van het, de licenties
omvattende bedrag 35000 rijksmark zou
bedragen, wordt door dr. Kaiserlien niet
bestreden.
Kaiserlien’s motieven tot niet-betaling
zijn door de rechtbank niet steekhou
dend bevonden. Een schriftelijke vorm
voor de overeenkomst, zooals die door
partijen is aangegaan, schrijft de wet
niet voor. Voor woeker ontbreken vol
doende vermoedens en andere aanwijzin
gen uit den om vang van het bedrag der
toegezegde licenties kan bezwaarlijk wor
den afgeleid, dat hier van een irreëele
zaak sprake is.
Kaiserlien is derhalve verplicht
eischer 85000 rijksmark uit te betalen
„In ieder geval zou ik u vriendelijk wil
len verzoeken mij het vonnis voor te lezen,
als u zich niet verantwoord acht het mij
vijf minuten ter hand te stellen.”
Weckerle doet een poging beleefd te
zijn: „Van wantrouwen jegens u is na
tuurlijk geen sprake, maar zonder toe
stemming van den president van de Ar
rondissementsrechtbank mag ik documen
ten als deze niet uit handen geven. Wan
neer u niet belanghebbende was, dan zou
ik u niet eens van den inhoud van het von
nis op de hoogte mogen stellen.”
„Zoo, ja zegt Kaiserlien kwasi-
emstig, terwijl hij Ina Heldt een knip
oogje geeft, „dan is het toch nog voor iets
goeds, dat ik in deze kwestie belangheb
bende ben. Doet u mij dus een genoegen
en leest u mij het vonnis even voor!”
Weckerle zucht en begint te lezen. Voor
recitator heeft hij geen aanleg. Monotoon
en gespeend van elke variatie, dreunt hij
de zinnen op.
uw warme belangstelling hebben en moge
de steun en de sympathie, die gij ook aan
het Nationale Crisis-comité hebt geschon
ken, thans op het fonds overgaan. Het
fonds biedt u gelegenheid om bij voortdu
ring uw landgenooten, die door de zware
omstandigheden van onzen tijd getroffen
zijn, metterdaad te helpen.
en moet in de kosten van het proces
worden veroordeeld.
(w.g.) Geisel, Wunder, Hirth”.
Kaiserlien heeft geruimen tijd noodig
om te verwerken, wat de notaris hem daar
heeft voorgelezen. En ook al begrijpt hij
tenslotte dan wel den inhoud van het von
nis, de overwegingen, welke daartoe heb
ben geleid, vermag hij toch niet onmiddel
lijk te doorgronden. Hij weet nu slechts, en
Ina Heldt mèt hem, dat zijn naam op snoo-
de en misdadige wijze is misbruikt. Hij
heeft nog nooit in zijn leven honderddui
zend mark geleend en zeker wel aller
minst van een zekeren meneer Stolzen
berg, die hem ten eenenmale onbekend is;
hij heeft nog nooit iemand de helft van
de opbrengst zijner licenties beloofd en
evenmin verklaard, dat dit een bedrag van
vijfentachtigduizend mark zou omvatten.
Dat was trouwens belachelijk: hij zou blij
geweest zijn als zijn licenties hem jaar
lijks een vierde deel van dit bedrag op
brachten
Wie was Eduard Stolzenberg? En wie
was die andere Heinz Kaiserlien, die daar
in Berlijn op naam van zijn Starnberger
naamgenoot schulden maakte en deze op
diens kosten betaalde?
„Men heeft schandelijk misbruik ge
maakt van iffijn naam”, valt Kaiserlien uit.
„Van dat geheele vonnis is geen woord
waar”.
„Waarom bent u dan niet in beroep ge
gaan?” vraagt de notaris.
„Ik kende dat vonnis immers absoluut
niet.”
„Maar men heeft het u toch doen toe
komen!”
„Men heeft het niet mij doen toekomen,
maar iemand, die wederrechtelijk van mijn
naam gebruik heeft gemaakt.”
Weckerle is nog niet direct overtuigd
van de waarheid van deze bewering. Ieder-
lijnHalensee, Kurfürstendamm 140,
eischer, in rechten vertegenwoordigd
door dr. Amheimer, advocaat en pro
cureur, Berlijn
DE WET O.P DE UITVERKOOPEN.
De kamer van koophandel en fabrieken
voor Friesland, gevestigd te Leeuwarden,
gezien artikel 12 lid 3 van de Wet van
13 September 1935 houdende regeling be
treffende het uitverkoopen en opruimen in
het winkelbedrijf (Staatsblad no. 564),
heeft besloten:
in verband met het aanstaande huwelijk
van H. K. H. Prinses Juliana en de fees
telijkheden, welke ter gelegenheid van dit
huwelijk zullen plaats hebben,
als tijdvak, waarin een verkoop als be
doeld in het ie lid van art. 12 mag wor
den aangekondigd, aan te wijzen in plaats
van 1 Januari tot en met 31 Januari voor
het geheele gebied der Kamer 11 Januari
tot en met 10 Februari 1937 en wel voor
de volgende groepen van winkelneringen:
gouden en zilveren werken, bijouterieën
en aanverwante artikelen;
glas-, porselein- en aardewerk, uurwer
ken, huishoudelijke- en luxe artikelen,
voorwerpen van kunst, galanterieën, op
tiek, muziekinstrumenten, speelgoederen,
alles in den ruimsten zin;
textielwaren, waaronder heeren-, dames-,
kinder-, boven- en onderkleeding, hoe
den en mode-artikelen in den ruimsten zin;
boek- en papierhandel, muziek, behang
selpapieren, kantoorbehoeften, foto-artike-
len en aanverwante artikelen;
meubels, tapijten, gordijnen, bedden met
toebehooren
verwarmings- en verlichtingsartikelen,
waterleidingsartikelen, sanitair met toebe
hooren, alles in den ruimsten zin;
sportartikelen, schoenen, lederwaren en
aanverwante artikelen
ijzerwaren, gereedschappen, rijwielen en
toebehooren
parfumerieën eh toiletartikelen;
naaimachines en kinderwagens.
Aanwezig aan het bureau van politie,
Martiniplein, en aldaar te bevragen op alle
werkdagen, de navolgende voorwerpen, als
gevonden gedeponeerd op 1115 Dec.:
Kinderwant Twee sleutels;
Aanwezig en te bevragen bij de navol
gende ingezetenen, onderstaande voorwer
pen, als gevonden aangegeven op n 15
Dec.: Kruisje, R. Jaasma, 3e Zomerrak-
buurt 6; Hondje, G. de Vries, Harinxma-
kade 23; Polsmof, Bleeker, ie Steenklip-
straat 102; Kinderhandschoen, D. Boer-
sma, Woudvaartkade; Hazevel, W. Reen,
Stationsweg 1.
TIJDELIJKE STOPZETTING DER
WERKVERSCHAFFING.
Van 21 December tot .9 Jan. a.s.
Namens den Minister van Sociale Zaken
is aan de gemeentebesturen medegedeeld,
dat het wenschelijk is, gedurende het tijd
vak van 21 Dec. 1936 tot en met 9 Jan.
1937 de werkverschaffing tijdelijk stop te
zetten, dus gedurende 3 weken. De rede
nen, welke tot dit besluit hebben geleid,
zijn, dat in den loop der jaren is gebleken,
dat juist in die weken mede door de weers
omstandigheden zich verschillende moei
lijkheden voordoen. Bovendien vallen in
genoemde periode verschillende feestda
gen, welke een beletsel vormen voor een
ononderbroken gang van het werk, terwijl
de werkverschaffing ook op 7 Jan. in ver
band met het Vorstelijk huwelijk zal stil
staan. Gedurende de drie weken, dat de
werkverschaffing stilstaat, kunnen dewerk-
loozen, die anders in die weken in de werk
verschaffing zouden zijn opgenomen, over
eenkomstig de bepalingen van de steun
regeling worden geholpen.
Aan diegenen, die in deze drie weken
een uitkeering ontvangen uit een werk-
loozenkas, kan aanvullende hulp worden
verleend, indien die ui’Veering lager is
dan wat zij krachtens de steunregeling
zouden ontvangen. De zoogenaamde
„vorst”-steunregeling wordt ingetrokken.
Gedurende de week, waarin de Kerstda
gen vallen, mag een bijslag worden ver
leend van 25 pct. van het netto-steunbe-
drag. Zelfstandigen zijn van bovengenoem
de regeling uitgesloten.
Aan dezen wordt als steunuitkeering toe
gekend 80 pct. van 45 keer van het door
den minister voor de gemeenten vastgestel
de basis-uurloon. Deze vergoeding mag
slechts worden toegekend over de week
c.q. weken, waarin de betrokkene zou zijn
tewerkgesteld, indien de werkverschaffing
niet zou zijn stopgezet.
De hiervoren genoemde Kerstgave geldt
niet voor de z.g. „zelfstandigen”.
Aan de zelfstandigen, aan wie de
bovenbedoelde vergoeding van 80 pet.
wordt verstrekt, mag over dezelfde week
(weken) de brandstoffentoeslag worden
toegekend.
Indien aannemers van werkverschaffin
gen op grond van bestekbepalingen in de
AANKONDIGING vergaderingen enz.
Sneek. Woensdag 16 Dec. 8.15 uur.
Zaal De Boer. Pred. A. Schmutzler over:
„Christus en de Wet: twee verbonden”.
Sneek. Donderdag 17 Dec. 8 uur. Onder
de Linden. S.Z.C. Eerste Cursusavond.
Sneek. Donderdag 17 Dec. 8.15 uur.
Amicitia bioscoop. S.D.A.P.S.B.B. Film
avond. Hoofdfilm: De koning der ver
doemden, met Conrad Veith.
Sneek. Donderdag t7 Dec. 8.15 uur.
Onder de Linden. Kerstavond afd. Sneek
Ned. Ver. v. Huisvrouwen.
Sneek. Vrijdag 18 Dec. 8.15 uur. Bo
venzaal Hanenburg. Natuurkundig Genoot
schap. Spreker: prof. ir. G. B. van de
Werfhorst, Vugt, over Licht en Kleur.
Sneek. Zondag 27 Dec. Krite Snits,
NIEUWE SNEEKER COURANT
LgU--
GEVONDFN VOORWERPEN.
fffn «Och, waren alle menschen wij»
(Dat Is heelemaal niet noodig, als
gNfojpi) z« achter het stuur maar n klein
beetje beter wilden opletten, dan
konden we al héél tevreden zijn I)
