6
annex SNEEKER COURANT (80e Jaargang)
Officieel Orgaan
der Gemeente Sneek
THANS
I
I
I
llll
maggis
b2u,uon
Jl°kjen
Zaterdag 16 Januari 1937
Uitgave KIEZEBRINK Co.
53e Jaargang
Ifo. 30 Eerste Blad
Dit No. bestaat uit 3 bladen.
Officieel Gedeelte.
NIEUWSTIJDINGEN.
HUI
'S
op
Alle Advertentiën wordexi in beide bladen opgenomen
Regelprijs 9 cent. Abonnementen belangrijke korting
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
i9
19
15
I
2
PARAPSYCHOLOGIE.
ct.
ct.
ien (van
1 tho‘ogie
rs
Vrijdags te Hommerts, Jutrijp, Tirns, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawier, Terzool, Abbega,
Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, Balk, Stavoren, Wyckel, Langweer, Bozum.
De NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f2.50, naar buiten fr. per post f3.60. De SNEEKER COURANT is een Advertentieblad
en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe SneeKer Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid:
D i n s d a g s te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.),
IJsbrechtum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannen
burg, Poppingawier, Warns, Rauwerd
Controle op de oplaag toegestaan.
Ceintuur, F. Boermans, 2e Steenklipstraat
43; Mantelceintuur, D. Oppenhuizen, Krui-
zebroederstraat 4.
Loop der bevolking gemeente Ijlst
Aantal inwoners op 1 Januari 1936 723
m., 734 vr., totaal 1457. Geboren 18 m., 16
vr., totaal 34. Gevestigd 30 m., 44 vr., totaal
74. Samen 771 m., 794 vr., totaal 1565.
Overleden 5 m., 9 vr., totaal 14. Vertrokken
28 m., 48 vr., totaal 76. Aantal inwoners op
1 Januari 1937 738 m., 737 vr., totaal 1475.
Stand op 1 Januari 1937, naar godsdien
stige gezindten: Ned. Herv. 643, Geref. kerk
500, Doopsgez. gemeente 117, R.K. 27, Chr.
Geref. 1, geen 187.
De
een
IN KWALITEIT
ONVERANDERD
OPROEPING TER INLIJVING.
De BURGEMEESTER van SNEEK
roept
SCHARNEGOUTUM. Door het bestuur
van de coöperatieve zuivelfabriek te Schar
negoutum is uit 36 sollicitanten als beheer
der het volgende alphabetische grostal op
gemaakt: 1. G. Adamse, Schrans bij Leeu
warden; 2. H. M. v. d. Berg te Staphorst;
3. K. Dantuma te Donkerbroek; 4. P. v. d.
Herberg te Warga; 5. K. Jelsma te Scharne
goutum; 6. J. Krol te Bartlehiem; 7. Fr. Knol
te Wijnjeterp; 8. K. Tiersma te Birdaard; 9.
S. Wiersma te Tijnje. L. Ct.
ent
B4
ct.
ct.
ct.
ct.
In groote gramschap verliet de veroor-
op straat
Zoo groot
HENDRIKUS MEBIU»
dienstplichtige der lichting 1937 uit de
gemeente Sneek, op om op Maandag 1
Februari 1937, nam. 5 uur te Ede te ver
schijnen ten einde te worden ingelijfd bij
het 4e Regt. Veldartillerie, Beredenen.
De dienstplichtige is verplicht op plaats
en tijd hiervoor vermeld te verschijnen.
Tegen het niet voldoen aan deze verplich
ting is bij de wet straf bedreigd.
Voor nadere bijzonderheden wordt ver
wezen naar de aan het Stadhuis aange
plakte openbare kennisgeving.
SNEEK, 16 Januari X937.
19
»9
DE LUTINE-TOREN.
Een bericht aan zeevarenden meldt dat
de Lutine-toren omgevallen en niet meer
zichtbaar is. Zij blijft een gevaar voor de
scheepvaart.
a.s. den leeftijd van 102 jaar zullen berei
ken.
Costuum duur gereinigd.
Een bewoner van de Vondelstraat te Am
sterdam heeft aangifte gedaan, dat hij aan
een stoomerij een costuum had meegegeven,
in een vestzak waarvan zich nog een bedrag
van ƒ400 bevond. Toen hij bij de stoomerij
informeerde, bleek het costuum reeds gerei
nigd. Het geld was verdwenen.
Doktoren opgelicht.
Haarlemsche rechtbank behandelde
zaak tegen den 40-jarigen S., uit
Amersfoort, die ten nadeele van doktoren in
vele plaatsen des lands in totaal ongeveer
vier duizend gulden heeft verduisterd. De
man bood aan achterstallige vorderingen te
VAN EEN ORANJE-ALBUM EN
NOG IETS,
Ter gelegenheidvan het huwelijk van
Prinses Juliana, besloot het bestuur van
de Chr. Nat. school te Moercapejle aan
alle kinderen, die deze school bezochten
behalve een rijmprent een feestalbum
als blijvende herinnering aan te bieden.
Aangekocht werden circa 200 exemplaren
van het boekje, opgesteld door A. Wil
deman, „Oranje door alle tijden. De
Oranje-dynastie gezien van ons Wilhelmus
uit”. Dit keurig geïllustreerde album bevat
op iedere pagina: boven een couplet van
het Wilhelmus en in het midden een foto
van één der Oranjevorsten, die dan ge
karakteriseerd wordt met een historisch
gesproken woord van de(n) in beeld ge
brachte. Op bladz. 6 komt de foto voor
dergelijke verschijnselen ving eerst na 1875
aan; in 1882 wordt in Engeland het „Society
for Psychical Research” voor systematisch
onderzoek van para-normale verschijnselen
gesticht, later gevolgd door dergelijke ver-
eenigingen elders, hier in 1920 onder de
naam „Studievereniging voor Psychical
Research”, met prof. Heijmans als eerste
voorzitter, prof. Brugmans als eerste secre
taris, thans is spr. secretaris.
Het betreft hier een onmetelijk studieveld,
zoodat spr. voor dezen avond slechts een
enkele greep kan doen; hij wil daarom eerst
even stilstaan bij het wetenschappelijk on
derzoek der telepathie. De verschijnselen
daarvan zijn bekend uit alle eeuwen, waar
uit geschriften tot ons zijn gekomen, zoo
vindt men ze o. a. in den bijbel. Men spreekt
natuurlijk in oude tijden niet van telepathie,
veelal zag men de verschijnselen door een
theologische bril en brachten ze personen,
die tot de heerschende kerk behoorden, de
reuk van heiligheid, en zoo ze buiten die
kerk stonden, de beschuldiging van betrek
kingen met den duivel.
Telepathie is een woord, door den onder
zoeker Frederick Myers aan de verschijnse
len gegeven, het is „het aandoen op af
stand”. Na aanvankelijk vrij naief opgezette
onderzoekingen, zijn deze gaandeweg ver
beterd. Bekende proeven zijn die met kaar
ten; een persoon de afzender trekt een
bepaalde kaart, concentreert zijn gedachten
daarop en een persoon in een andere kamer
of op verderen afstand moet nu trachten uit
de indruk die hij opvangt op te maken welke
de getrokken kaart is. Bij para-normaal be
gaafden lag het aantal juiste oplossingen
ver boven het aantal dat volgens de kans
berekening door toeval mogelijk zou zijn, er
is dus ’n surplus. De aanleg voor telepathie
hebben we allen, doch bij bepaalde personesa
is de begaafdheid op dit gebied veel grootei
dan bij de meeste. Onderzoekingen zijn ge
daan of ook de afstand invloed had op de
resultaten bij proefpersonen, in ’t algemeen
bleek dat niet het geval. Ook bleek, dat niet
alleen visueele indrukken overgebracht wer
den, doch dat andere personen weer gevoe
lig waren voor acoustische, weer andere
voor motorische.
Spr. gaat iets dieper in op de experimen
ten omstreeks 1920 in de Groningsche uni-
versiteit gedaan met den toenmaligen stu
dent Van Dam, die zeer gevoelig bleek vooi
overdracht van motorische voorstellingen.
Men had in het psychologisch laboratorium
van prof. Heijmans twee vertrekken boven
elkaar; beneden zat v. D. in een hoes, waar
in een gat was waardoor zijn rechterhand
stak die rustte op een bord met 48 genum
merde velden. In het vertrek er boven waren
zij die de proef leidden, prof. Heijmans,
prof. Brugmans en dr. Wijnberg; in de vloer
van dit vertrek was een glazen plaat aan
gebracht, waardoor men de hand van v. D.
op het bord rustende kon zien. Als een der
leiders van de proef nu uit een zak met ge
nummerde loodjes een loodje trok en zijn
aandacht op dat nummer concentreerde, kon
men door de glasplaat waarnemen, dat de
hand van v. D. naar het veld ging, waarvan
het nummer overeenstemde met dat van het
loodje. Bij berekening bleek dat de goede
resultaten een aanmerkelijk surplus leverden
boven dat hetwelk volgens de kansbereke
ning door het toeval zou kunnen zijn ver
oorzaakt. Spr. vestigt er de aandacht op dat
dit alles niets te maken heeft met datgene
wat in variété’s gebeurt, daar treden pseudo
telepathen op, die werken met trucs, sterke
opmerkingsgave, spierlezen, soms een code-
systeem. Het is. natuurlijk niet uitgesloten,
dat er onder hen ook telepathisch gevoeligen
deelde het gerechtsgebouw en
kwam zij haar slachtoffer tegen,
vyas haar woede op deze getuige, dat zij
haar weer te lijf ging, en haar tot bloedens
toe in het gezicht verwondde. De mishan
delde wist niet beter te doen dan terstond
het paleis van justitie maar weer op te
zoeken en opnieuw een klacht tegen haar
belaagster in te dienen.
FALENDE BIJZONDERE
PREVENTIE.
Gisteren heeft voor den politierechter te
Zutphen een juffrouw uit Apeldoorn te
recht gestaan wegens het feit dat zij haar
buurvrouw mishandeld had. Het slachtoffer
werd als getuige gehoord, waarna de po
litierechter het vonnis op 14 dagen ge
vangenisstraf bepaalde overeenkomstig den
eisch van den officier.
zijn, maar zeker kunnen zij dat op hun se
ances niet tot uiting brengen; de ervaring
heeft nl. geleerd, dat de para-normale be
gaafdheid bij een bepaald persoon onder
hevig is aan sterke eb en vloed, samenhan
gend met de psychische structuur van het
individu; als iemand dus maanden té voren
voor bepaalde avonden seances uitschrijft,
waar hij niet mag falen, spreekt het dat hij
niet op zijn telepathische aanleg kan ver
trouwen, maar met trucs moet werken. Spr.
constateert nog dat het experimenteel labo
ratoriumonderzoek heeft uitgewezen, dat de
telepathische verschijnselen het best optre
den bij bewustzijnsverlaging auto-hyp-
nose van de proefpersoon, in trance dus.
Intusschen mag geconstateerd, dat telepa
thische verschijnselen zich niet alleen in het
laboratorium voordoen, doch ook in het da-
gelijksch leven; de spontane telepathie is
inderdaad zeer frequent.
Daarna vertelde spr. iets over de helder
ziendheid, een verschijnsel dat door den
Amerikaanschen psycholoog Rine in 1933
aan de Duke Universiteit zeer breed -met
studenten is onderzocht. Deze nam met 6
studenten 100.000 proeven, waarvan 50.000
op het gebied van gedachtenoverbrenging,
waarbij de ontvanger l’/2 K.M. van den af
zender verwijderd was; al deze studenten
hadden steeds een surplus. Nu werden proe
ven op een andere wijze met deze studenten
genomen, de afzender trok wel een kaart,
doch zag zelf niet welke die was, ze kwam
in een envelop. Toch gaven de ontvangers
ook nu een surplus boven de kansbereke
ning. Hier is dus geen sprake van para
normale beïnvloeding, doch hebben we te
doen met het para-normale verschijnsel van
de helderziendheid in de ruimte. Er is ook
een helderziendheid in de tijd, de profetie.
Zoowel de helderziendheid in tijd als in
ruimte zullen we, wat de verklaring betreft,
vermoedelijk moeten benaderen met Kant’s
beschouwing, dat tijd en ruimte slechts aan
schouwingsvormen van ’t menschelijk ken
vermogen zijn, een beschouwing waarheen
ook relativiteits- en quanten-theorie wijzen.
Slechts als men zich vrij maakt van de klas
sieke opvattingen van tijd en ruimte zal men
kunnen begrijpen, dat er menschen kunnen
zijn die dingen zien, welke nog niet gebeurd
zijn. Deze helderziendheid openbaart zich
vaak in de droom, in de slaap dus; wat be
grijpelijk is, als men denkt aan de bewust
zijnsverlaging waarbij ook de telepathische
aanleg het best werkt. Spr. vertelt een zeer
merkwaardig en gecontroleerd geval van
een Italiaansch schermmeester, die een
droom had dat hij als secondant een duel
bijwoonde; bij zijn ontwaken schreef hij die
droom* die groote indruk op hem had ge
maakt, op met nauwkeurige beschrijving
van de hem onbekende weg, welke hij volg
de naar de duelplaats; eenige maanden
later was hij inderdaad secondant bij een
duel en de weg naar de plaats van het tref
fen was volkomen gelijk aan die welke hij in
z’n droom had gezien. Het is overigens wel
begrijpelijk, dat latente para-normale aan
leg zich eerst markant uit als door de slaap
een verlaging van het bewustzijnsniveau is
tot stand gebracht, dan immers gaan de
remmen weg.
Nu zijn er profetische droomen met vol
ledige congruentie, dus waarin alles later
precies uitkomt als men het gedroomd heeft,
zooals bij dezen Italiaan, maar ook profe
tische droomen met fragmentarische con
gruentie. De Engelschman Dunne heeft naar
deze laatste een uitvoerig onderzoek inge
steld, en spr. zelf was zoo gelukkig in 1932
kennis te maken met ir. Kooy, die dit Dunne-
effect sterk heeft, en sedert dat jaar, dus
innen, maar droeg het ontvangen geld nooit
af. In Haarlem zijn op deze wijze tien dok
toren voor een totaal bedrag van f 1100.
benadeeld.
De verdachte verklaarde, dat hij eenige
tijd geleden te Utrecht voor eenzelfde feit
voQrwaardelijk was veroordeeld, met de be
paling, dat hij vijfhonderd gulden aan bena
deelden moest terugbetalen. Om aan het
geld te komen heeft hij zijn practijken voort
gezet, waarvan vooral in Friesland vele
doktoren de dupe zijn geworden.
Het O.M. eischte een jaar gev.straf.
De verdediger bepleitte een gedeeltelijk
voorwaardelijke straf.
Uitspraak over veertien dagen.
Voor het Natuurkundig Genootschap trad
gisteravond in café Leeuwen op dr. W. H.
C. Tenhaeff privaat-docent in de parapsy
chologie aan de Utrechtsche universiteit,
met het onderwerp „Inleiding in de para
psychologie” (het wetenschappelijk onder
zoek van zgn. occulte verschijnselen).
Spr. wenscht eerst de plaats der para
psychologie in het geheel van het mensche
lijk weten te bepalen; zij is een der zijtakken
der zielkunde. Met de laatste houdt de
menschheid zich al eeuwen bezig, doch eerst
na 1860 raakte men daarmee buiten het ge
bied der filosofen en op dat van het experi
ment. G. Th. Fechner is de eerste die zich
bezig houdt met het experiment in de psy
chologie; de zielkunde wordt dus nu een
experimenteele wetenschap, er ontstaan
psychologische laboratoria. Daar hield men
zich aanvankelijk slechts bezig met de nor
male volwassen mensch, doch allengs ont
wikkelen zich aan deze boom zijtakken als
daar zijn de dieren-, de kinder-, de puber-
teits-psychologie, de psychologie der ge
slachten, de psychologie van de abnorma-
len(van de misdaad: Lombroso), de psy-
van den scheppenden mensch. Een
dTer takken nu is ook de psychologie der
para-normale verschijnselen, als telepathie,
helderziendheid, telekinesie en van de men
schen, bij wie die verschijnselen zich heeten
voor te doen. Pas na 1875 begint men deze
verschijnselen en die personen systematisch
te bestudeeren; de bakermat van dit syste
matisch wetenschappelijk onderzoek ligt in
Engeland; al schreef Kant dan ook reeds in
het laatst van de 18e eeuw zijn „Traurne
eines Geistersehers” (Swedenborg) en ver
scheen Kerner’s „Die Seherin von Prévost”
al in 1830, het systematisch bestudeeren van
R.K. STAATSPARTIJ.
In de vergadering van de afd. Leeuwar
den van de R.K. staatspartij is o.a. oud-
minister Marchant op de voorloopige can-
didatenlijst voor de Tweede Kamer ge
plaatst. De lijst is geregeld in samenwer
king met de kieskringen Arnhem, Nijme
gen, Overijssel, Drente, Groningen en
Friesland.
van wijlen Prins Hendrik. Onder deze foto
zijn eveneens eenige door den overledene
gesproken woorden weergegeven, gevat in
5 regels. Zij zijn echter in de uitgegeven
boekjes 165 stuks geheel onlees
baar gemaakt met Oost-Indischen inkt; 5
kinderen uit de hoogste klasse zijn den ge-
heelen dag hiermede bezig geweest. Het
voorbeeld, hoe zwart zij deze plek moes
ten maken, werd gegeven door het hoofd
der school den heer Kattenberg, die, zooals
hij zélf verklaarde, kerkelijk tot de Geref.
gemeente en politiek tot de S.G.P. behoort.
De onleesbaar gemaakte passage luidt als
volgt: „Bezoek van den Prins 26 Juni 1934
aan het klooster der Franciscanen te
Rijkspostspaarbank.
Opgave betreffende het kantoor der pos
terijen te Sneek.
In den loop der maand December 1936
werd aan bovengenoemd kantoor op spaar
bankboekjes ingelegd f 58000.04
en terugbetaald 42833.53
Derhalve meer ingelegd dan
terugbetaald f 15.166.51
Het aantal nieuw uitgegeven boekjes be
droeg 47.
Aanwezig aan het bureau van politie,
Martiniplein, en aldaar te bevragen op alle
werkdagen, de navolgende voorwerpen, als
gevonden gedeponeerd op 1014 Jan.:
Kinderwant Handschoen damestasch
Handschoen Dameshandschoen
Heerenrijwiel Twee Portemonnaie’s.
Aanwezig en te bevragen bij de navol
gende ingezetenen, onderstaande voorwer
pen, als gevonden aangegeven op 1014
Jan.: Tasch met ritssluiting, D. v. d. Ploeg,
IJIsterkade 35; Beursje, Broodwinder, Sal-
verdastraat 5; Vulpotloodje, L. Canrinus,
Balthusstreekje 8; Rijwielbeïastingmerk, H.
Seinen, Looxmastraat 38; Taschje met
geld, J. Heeringa, Goënga; Mesje, F.
Doodkorte, Willemstraat 16; Papieren
zakje met inhoud, J. Visscher, Schaap-
marktplein 15Paar handschoenen, L. Zijl-
stra, Westersingel 62; Paar handschoenen
en Bruin bont, C. en A. Brennitnkmeijer;
werken is ook een bevorderen van de:
waarheid. Ik hoop nu, dat u allen, die
hier op aarde zoo de waarheid hebt ge
diend, eenmaal de waarheid moogt zien in
het eeuwige licht.”
Bedoelde uitspraak is de laatste van,
Prins Hendrik, uitgesproken bij een be
zoek aan het klooster, waar Pater Bor-
romeus de Greve woonde. Algemeen wordt
het door de ouders der kinderen betreurd,
dat een blijvend herinneringsalbum op deze
wijze ergerlijk is besmeurd. Bij een bezoek,
dat wij bij verschillende ouders brachten,
werden de albums getoond en men zeide
ons: „wij hebben de albums maar gauw
van de kinderen axgenomen, want de één
probeerde nog harder dan de ander te
ontdekken wat er nu wel stond, hetgeen
meermalen tot conclusie’s leidde, waarover
wij ‘ons schaamden”. Verschillende ouders
betitelen het als een belediging van het
Vorstenhuis. Een en ander is weer aan
leiding tot kwesties tusschen ouders en
schoolbestuur.
Of deze kleinzieligheid geheel uitgegaan
is van het hoofd der school of met mede
weten van het bestuur geschiedde, konden
wij niet vaststellen, aldus de N. R. Crt.
Amersfoort» oudste inwoonster overleden.
In den ouderdom van 101 jaar is in de
stichting Zon en Schild overleden Amers-
foorts oudste inwoonster, mevr, de wed.
Woerden”, waarop1 volgt de^tspraak^.Uw' Wiss? va,n heupen. Zij had juist Zaterdag
DE MANTELSNIJDER
AANGEHOUDEN
Rechercheurs van het Amsterdamsche
hoofdbureau hebben in de Kalverstraat een
50-jarigen bedelaar aangehouden, die door
zijn eigenaardig gedrag tegenover voorbij
gangers de aandacht van de politieman-^
nen getrokken had. Bij zijnfouilleering
werd hij in het bezit gevonden van een
oud scheermes, hetgeen vermoedens deed
rijzen, dat men te doen had met den ma
niak, die er de laatste weken zijn werk
van maakte jas of mantel van argelooze
voorbijgangers stuk te snijden. De aange
houdene zegt van niets te weten.
TWEE FLESSCHENTREKKERS
GEARRESTEERD.
Een veehandelaar heeft Donderdagoch
tend aan de gemeentepolitie te Zutphen
meegedeeld, dat hij op de veemarkt aldaar
twee koeien voor f 240 had gekocht, welke
prijs naar zijn meening belangrijk beneden
de waarde was.
Even daarna bleek, dat deze koeien kort
tevoren voor f 290 waren gekocht, doch
niet betaald.
Het is de politie gebleken, dat dit een
flesschentrekkerstruc is, welke op onge
veer gelijke wijze gisteren in Den Bosch
en Vrijdag te Leeuwarden is toegepast.
Volgens geruchten zou dit nog in tal
van andere plaatsen in het land zijn ge
beurd. De politie heeft in dit verband
twee mannen, zekere van der S. uit Bo-
.venkerk en Ch. uit Waverveen bij Vinke-
veen, gearresteerd.
19
3
13
13
H
■"I
NIEUWE SNEEKER COURANT
llll
Ct.
p.
.p.
jol
ct.
ct.
ct.
dik
llll
GEVONDFN VOORWERPEN.
V 7 n q ripn loptriin unn HU iaat ■ziilinn