Officieel Orgaan der Gemeente Sneek I 1 I I 11 f Ko. 31 Eerste Blad Uitgave KIEZEBRINK Co. Zaterdag 15 Januari 1938 54e Jaargang Dit No. bestaat uit 3 bladen. RECLAME KOLOM. NIEUWSTIJDINGEN. Alle Advertentiën worde» In belde bladen opgenomen Regel prijs 9 cent. Abonnementen belangrijke korting (Adv.) KM I Dinsdags te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.), IJsbrechtum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sonde!, Sloten, Tjerkgaast, Spannen burg, Poppingawier, Warns, Rauwerd Controle op de oplaag toegestaan. Deze week, slaagde voor het examen Leeraren in Handelswe- stadgenoot H. Faber. AANKONDIGING VERGADERïNGEN ENZ. Vrijdag 14 t.m. Maandag 17 Jan. n 10 uur. Bovenzaal Onder de Linden. Exposi tie Hongaarsche schilderijen. Zondag 16 Januari Harmonie 8 uur. Uitvoering Steun in den Strijd. Medewer king Paul Collin en Tine Labree. Woensdag 19 Jan. Amicitia. Uitvoe ring Gymn.ver. „Thusnelda”, Na afloop bal. Zondag 30 Jan. Harmonie. Black! Boys Feestavond. Cabaret-ensemble Larette. LOOP DER BEVOLKING! IN WIJMBRITSERADEEL IN 1937. Op 1 Januari 1937 bestond de bevolking uit 5982 mannen en 5808 vrouwen, totaal 11790 inwoners. iZij vermeerderde door geboorte met 123 mannen en 129 vrouwen; door ves tiging met 238 mgnnen en 258 vrouwen; totale vermeerdering 361 mannen en 387 vrouwen of 748 inwoners. Zij verminderde door overlijden m,et 46 mannen en 59 vrouwen; door vertrek m,et 330 mannen en 343 vrouwen; totale ver mindering 376 mannen en 402 vrouwen of 778 inwoners. Op 1 Januari 1938 bestond de bevol king uit 5967 mannen en 5793 vrouwen,, totaal 11760 inwoners. De bevolking verminderde met 15 man nen en 15 vrouwen, totaal 30 personen. Aantal huwelijken: 88. Aantal echtschei dingen: 2. Levenloos aangegeven 2 mannelijke en 1 vrouwelijke, totaal 3. 1 R I I HIJ BEHOUDT ZIJN WERKKRING HOEWEL HIJ DE 70 REEDS IS GEPASSEERD. Huisschilder vertelt w'da\raan\ hij dij. te ddfiken heejt. „Ik heb sinds jaren de gewoonte in iederen kop thee een heel klein beetje Kruschen Salts te nemen. Ik ben nu 70 jaar geweest en huisschilder van beroep. Ik kan nog al mijn werk doen, .op hooge ladders of op stellages die buiten hooge gebouwen hangen. Er wordt mij dikwijls gevraagd hoe het komt, dat ik nog zoo flink ben en er uitzie als 50. Ik vertel ze aUemaal, dat ik geregeld iederen dag mijn Kruschen Salts neem.” J. S. A. Vooral bij ouderen zijn de inwendige organen, lever, nieren en ingewanden, dik wijls niet meer zoo actief als noodig is. Kruschen Salts spoort deze organen zacht en voortdurend aan hun taak op natuur-’ lijke wijze te blijven vervullen, waardoor men zich ondanks het ouder worden, jeug-< dig, fit en gezond zal blijven voelen. Krui schen Salts is verkrijgbaar bij alle apothe-i kers én erkende drogisten h f 0.40, f0.75! en f 1.60 per flacon. Let op, dat op heti etiket op de flesch, zoowel als op de bui-< tenverpakking de naam Rowntree Handels Mij., A’dam voorkomt. De aanvragen om deze artikelen zijn groot en uit den aard der zaak zijn het ar tikelen die niet in groote hoeveelheid bin nenkomen. Overigens kan S. S. S. niet anders dan dankbaar zijn voor de medewerking der burgerij, en met voldoening terugzien om het reeds tot standgebrachte werk dat in derdaad in een behoefte blijkt te voorzien. BIOSCOOPNIEUWS. In het Amiötfia Thèpjef gaat „Tap Haf' als hoofdnummer waarin men het filmpapr Fred Astaire en Ginger Rogers kan be wonderen. Top Hat is een brillante come- die van een soort dat een rage in Amerika werd en ook hier in de groote steden! enorm succes heeft. De Telegraaf schrijft er van „een uit stekend gemaakte film, een showfilm met humor en met verbluffende technische prestaties van het vliegende danSfenomeen Fred Astaire, den koning der tapdansers.” werknemers. De verbrokkeling der vakbe weging in allerlei bondjes voor aparte vak ken maakte het onmogelijk dat Roosevelt bij haar een stevig fundament vond. Toen kwam tegenover de oude vakbeweging on der Green, de beweging van Lewes, die be toogde dat de vakbeweging "nooit zou sla- gen, als men geen vakbonden stichtte I waarvan elk een geheele industrie omvatte. Lewes wierp zich ook op de .organisatie van de ongeschoolde arbeiders o.a. in de petroleumbedrijven en organiseerde de sit- down stakingen. Hij verkreeg groote in vloed en heeft verscheidene groote onder nemers gedwongen deel te nemen aan de conferenties, waarbij hij de steun ontving van Roosevelt. Het is nu echter nog niet mogelijk te zeggen hoe deze strijd tusschen de richtingen Green en Lewes in de Ameri- kaansche vakbeweging zal afloopen. Als er meeningsverschillen zijn in een organisatie, dan liggen daaraan wel be paalde feiten ten- grondslag, maar ook persoonlijke zaken spelen vaak een groote rol; ook wanneer de omstandigheden om tot overeenstemming te komen gunstig zijn, verhinderen personen dit vaak. Dit zal zich ook wel doen gelden in het conflict in de Amerikaansche arbeidersbewegingwel- licht is ook Lewes te weinig toeschietelijk. Wel is het merkwaardig dat zich in de Ver. Staten nu ook naar Engelsch voor beeld een Arbeiderspartij gaat vormen die min of meer socialistische tendenzen heeft en waarachter de vakbonden van Lewes staan. Lewes is echter geen socialist, maar de conclusie uit dit alles is dat onze soci alistische beginselen v'el sterk moeten zijn wanneer men in een land, waar deze bewe- ging .nooit groote invloed heeft kunnen krjjgen, nu toch uit het socialisme moet putten om het verstoorde economi sche leven Weer in evenwicht te brengen. Het tijdperk, waarin we leven is heel belangrijk en we dienen de massa er van te overtuigen, dat een ongeordend kapitalis me de ondergang zal beteekenen; dit zal men meer en meer in alle landen moeten inzien. De v o o r z., de heer J o n k e r, sloot- met een woord van dank aan, den spreker, nadat deze enkele vragen uit de vergade ring beantwoord had. 1 Pijnlijke voeten? Niet mee wachten, die kwaal verergert steeds. Zij kan en dient verholpen. Dèèrvoor naar JOH. VAN AKKEREN Pédicure Lid v.h. Ned. Genootschap tot Bevordering der Voetverzorging. Schapenplein 4, Sneek Tel. 2326 WETHOUDER VAN WESTDON- GERADEEL MISHANDELD. Woensdagavond hadden zich drie jon gemannen verdekt opgesteld in een schuur van wethouder G. van der Kooi van West- dongeradeel te Nes. Toen de wethouder omstreeks tien uur daar binnenkwam om| de paarden te voederen hebben zij hem aangegrepen en met stokken bewerkt, waarna zij op de vlucht sloegen. Het slacht offer is naar het ziekenhuis te Leeuwar- dep vervoerd. De drie daders zijn aangehouden; zij hebben bekend. Het zijn zekere v. d. Z-, K. en S. die reeds in October plan hadden om in te breken en twee ploertendooders van de hiel van een autoband hadden gemaakt. Van der Kooi zeide, toen het drietal hem aanviel en mishandelde dat ook als zij hem doodden, zij toch geen geld zoudien vinden. Van der Z. eischte toen 1000 gulden en liet v. d. Kooi gaan om dat geld te halen, het drietal volgde hem, doch in de kamer gekomen zag v.d. Kooi kans een geweer te grijpen en de jongemannen zetten het op een loopen. De gemeente en rijks po- Htie lichtte later K. en S. van hun Ibed te Holwerd en ook v. d. Z. was spoeidjg gepakt. Het drietal had maskers bij zich. I. v. A. O. Voor het Instituut voor Arbeidersontwik keling ^prak gisteravond in het Gerechts gebouw de heer T. v. <L Heeg van Hil versum over het onderwerp „Amerika ont waakt". Spr. betoogde dat in de Vereenigde Sta ten thans eenerzijds staan de aanhangers van de republikeinsche partij en de libe rale leer, van het bankwezen en de zware industrie, die ten opzichte van crisis en werkloosheid het standpunt van het Laat- maar-uitzieken systeem innemen. Daartegenover staat Roosevelt met zijn adviseurs en aanhangers, die van meening zijn dat in een rijk land als de Ver. Staten het een schandaal is als menschen armoede lijden of werkloos zijn, er dient ordenend! opgetreden; dat zijn bekende klanken voor so c. dem. en vakbeweging. Tot voor kobt scheen de ontwikkeling der arbeidersbeweging in de V. St. in strijd met de socialistische theorie dat daar waar de industrie geconcentreerd is in groote industriegebieden, de arbeiders gemakkelijk onder den invloed der soc.- propaganda komen. In Amerika is immers de soc. beweging klein gebleven, zonder eenige invloed, de door en door conser vatieve vakbeweging onder leiding van Abraham Gompers van Nederlandsche afkomst maakte groote opgang. Gom pers was een felle anti-socialistdoch hij zou geen succes gehad hebben tnet zijn vakbeweging als ook de arbeiders zelf niet in die richting georienteerd waren. Tien duizenden Duitsche, Russische, Poolsche en ook tal van Nederlandsche arbeiders en kleine boeren zijn van zoo omstreeks 1870 af naar de Vereenigde Staten geëmigreerd, ze kwamen in 'hun nieuwe vaderland als socialisten. Velen werkten er onder afschu welijke voorwaarden in de sweating shops, en toch hebben die dllen, na verloop van eenige jaren hun socialistische overtuiging verloren. De verklaring van dit verschijnsel is dat zoolang een arbeider denkt uit de loon slavernij te kunnen geraken, het niet moge lijk is dat hij de socialistische overtuiging aanhangt. In Amerika hebben de arbeiders jarenlang geloofd dat iedere krantenjon gen krantenmagnaat kon worden, zij ge loofden dat er mogelijkheden voor allen waren in Amerika en er waren- <4k vele mogelijkheden voor enkelen. De Ameri kaansche arbeiders waren dus niet klasse- bewust, doch loonbewust, d.w.z. alles ging om hooge loonen. Zij voelden niets voor uitkeeringen aan werkloozen, zij achtten dit voor den vrijen arbeider niets, het loon moest zoo hoog zijn dat hij ook in tijfd, van nood niet in armoede verviel. Er zijn, tijden geweest dat bepaalde vakbonden geen leden meer wilden hebben omdat zij met de werkgevers een overeenkomst had den gesloten betreffende tewerkstelling al-, leen hunner leden, zoodat zij de loonen, hoog konden houden. Men legde zich in de Ver. Staten ook toe op organisatie precies volgens de vak ken, en dan alleen van de geschoolden in één vak. Zoo waren de metaalarbeiders in 50 bonden ondergebracht en men liet het heele leger ongeschoolden buiten be schouwing. Men wilde niets te maken heb- oen met het socialisme, was niet tegen het kapitalisme, begeerde de functie daarvan niet, wilde alleen hooge loonen van dat ka pitalisme bedingen. Gompers was dan ook tegen elke sociale wetgeving, hij was alleen „loonbewust”. Het spreekt trouwens dat het socialis me ook moeilijk vat hield op arbeiders en kleine boeren die als ze in de Ver. Staten kwamen misschien gratis land van de re- geering konden krijgen, of als de conjunc tuur gunstig was in de industrie tegen hocger loonen dan in hun vaderland kon- De NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f2.50, naar buiten fr. per post f3.60. De SNEEKER COURANT is een Advertentieblad en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe SneeKer Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid: Vrijdags te Hommerts, Jutrijp, Tirns, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawier, Terzool, Abbega, Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, Balk, Stavoren, Wyckel. Langweer, Bozum I van de ver. v. ten schappen onze I GEVONDEN VOORWERPEN. Aanwezig aan het bureau van politie, Martiniplein, en aldaar te bevragen op alle werkdagen, de navolgende voorwerpen als gevonden gedeponeerd op 1113 Jan..: Petroleumvat Benzinevat Jongens jasje Blauwe handschoen Dames- rijwiel. Aanwezig en te bevragen bij de navol gende ingezetenen, onderstaande voorwer pen, als gevonden aangegeven op 1113 Jan.: Ceintuur, F. v. d. Veer, Ubbo Epi- miusstraat 28; School-étui, J. Wiebenga, Will, de Zwijgerstraat 41; Armband, A. Wiebinga, Parkbuurt 4; Heerenrijwiel, A. Goodijk, Waterpoortsgracht 18; Kistje ver moedelijk inh. koffiestroop, Groenteveiling, Oppenhuizerweg; Rijw.belastingmerk, mej. Blauw, 3e Steenklipstraat 5; Broche, G. Fritsma, Waling Dijkstrastraat 47; Rij|w.- belmerk, S. Jorna, ie Steenklipstraat 37; Mesje, S. J. Bosma, Kloosterdwarsstr. 31; Schaap, A. Dijkstra, IJlsterkade 59; Rijj- wieltasch met inh., M. de Jong, Paarde- steeg 2; Ceintuur, A. J. de Haas, ie Frit- temahovenstraat 10. Eerste klasse: J. Couperus, Tzum, ie prijs. Om de 2e en 3e prijs moet nog ge speeld door G. Bijl en J. Zajlstra te Oppen huizen. Tweede klasse: H. H. v. d. Schuit, Heeg, ie prijs; J. Zijllstra, Sneek, 2e prijs; F. P. van Netten, Heeg, ie troostprijs; J. Huizinga, Heeg, 2e troostprijs. Derde klasse: J. Teppema, Oppenhuizen, ie prijs; KI. Attema, Heeg, 2e prijs; H. Haanstra, Oudega, ie troostprijs; B. Kra mer, Oudega, 2e troostprijs. Er waren een 30-tal spelers opgekomen. De prijzen bestonden uit medailles, bekers en plaquettes. HEEG. Onze plaatsgenoot Klaas Hui zinga behaalde Donderdagavond jj. op de jeciteerwedstrijd voor uitgenoodigden te Nleuwebrug in afd. Luim de eerste prijs en tevens de beide publieksprijzen. SCHARNEGOUTUM. Onder voorzit terschap van den heer H. Glastra van Loon hield de afd. „Scharnegoutum c.a.” van de Bijzondere Vrijwillige Landstorm haar jaar vergadering. De plaatselijke leider, de heer P. Santema, constateerde in zijn verslag .dat het aantel leden toeneemt en nu 33 be draagt. De prijzen, bij de schietwedstrijd be haald, werden uitgereilft. Een vaandel zal alleen kunnen worden aange-M-haft als de burgerij financieel helpt. DE NIEUWE RIJKSWEG AFSLUITDIJK—HEERENVEEN. De KJMA..C. meldt: Waar de afsluitdijk vap de voormalige Zuiderzee de Friesche kust bereikt, zal het beginpunt zijn van een geheel nieuwen autoweg door Friesland. Met een wijden boog naar rechts, buigt het wegtracé af naar Harkezijl, waar de bestaande weg naar Bolsward bereikt wordt. Dit eerste gedeelte, afsluitdijk Harkezijl, nadert thans zijn voltooiing. Wanneer de weers omstandigheden meewerken, d.w.z. wan- neer het niet al te veel meer gaat vriezen, zullen de gedeelten klinkerdek, die bij de opritten van viaducten en bruggen nog moeten wor den gelegd, voor het einde van deze maand voltooid kunnen zijn en zou de weg du dan voor het verkeer ge opend kunnen worden. In ieder geval zal de weg in Februari ter beschikking komen. Het wegvak heeft een lengte van ruim 5 K.M. en beteekent een; verkorting van meer dan 6 K.M. voor het verkeer van Harkezijl en BoEward naar den afsluitdijk, dat tot nu toe groote omwegen moest ma ken. Voorloopig is een betonnen rijbaan aan gelegd van 7 m. breedte, benevens één rij wielpad van ruim 2 m.; in de toekomst kan de weg worden verbreed. Van Harkezijl naar Bolsward en Sneek zal het /erkeef voorloopig van den be staan den weg gebruik blijven maken. Voor de grondaankoopen voor dit gedeelte is op de Ver'keersfondsbegrooting 1938 een be drag van f 186.000 uitgetrokken. Van Sneek naar Joure is een geheel nieuwe weg langs de trambaan in aanleg; het zal echter wel 1940 worden, voordat dit gedeelte in gebruik genomen kan wor den. De grondslag, waarop dit wegvak moet worden gebouwd, is uitermate slap. Voor het wegvak JoureHeerenveen zal dit jaar grond worden aangekocht. S. s. s. De groote toevloed van aanvragen, maakt het noodzakelijk om de uitgifte van goederen weer een week stop te zetten, om door kleermakers en naaisters de voorraad weer te doen aanvullen. Het herstellen en repareeren van de in gekomen goederen kan geen gelijken tred houden met de aantallen verzoeken. Iedere week worden ongeveer 80 gezinnen aan het een en ander geholpen. De voorraad boVenkleeding, voorzoover voor de winter bestemd, raakt bijna uitge put. Behoefte aan gedragen costuums en overajssen is dan ook nog zeer groot. Wel is nog een behoorlijke voorraad on dergoederen aanwezig, speciaal kinder-on- dergoed. De aandacht van belanghebbenden wordt dan ook speciaal op dat artikel ge vestigd. De burgerij wordt nog eens met nadruk verzocht na te willen gaan of voor S. S. S. nog beschikbaar is: wollen dekens, ge stikte dekens, lakens, sloopen, bedden, le dikanten en kachels. J DAMMEN. HEEG. De uitslag van de alhier ge houden damwedstrijd (Friesche spel) is als volgt: Hoofdklasse: C. Gnossen, Heeg, 4 pnt.; J. v. Dijk, Bolsward, 3 pnt.; S. Tichelaar, Parrega, 21/2 pnt.; C. Posthumus, Wolsum, 11/2 pnt.; A: Hogeterp, Heeg, 11/2 pnt.; W. Bakker, Oudega, o pnt. Hoewel deze spelers nog 1 partij heb ben te spelen, maakt onze dorpsgenoot Gnossen toch een groote kans voor de eerste prijs. den werken en als de conjunctuur daalde weer naar het platteland trokken, terwijl miilioenen arbeiders elkaar niet konden verstaan omdat zij hun eigen taal hemel den. De arbeidersbevolking in de Ver. Sta ten was nog niet tot rust gekomen en dan is het moenijk ze tot sociadsien te maken; met de inteuectueele immigranten was het wat anders, die behielden in den regel hun socialistische overtuiging. De Amerikaan sche arbeider bleef ecnter zelfgenoegzaam en individualist en dat was eeniigszins te begrijpen ook toen de bekwame vakarbei der daar 50, 60 h 70 dollar per week kon maken, dus mogelijkheden voor zich zag. Na den oorlog nam de welvaart aanvan kelijk nog toe, nieuwe uitvindingen en de rationalisatie voerden de productie op-, men verhoogde kunstmatig de koopkracht door het afoetalimgssysteem voor bijna alie^ar- tilkelen in te voeren en meende in Amerika het sociale vraagstuk opgelost te hebben. Tot 1928 meende de Amerikaan in een he mel op aarde te leven; de Nederlandsche prof. Bonger voorspelde al dat het aföet- taiingssysteem tot een catastrophe moest leiden. Onder president Hoover kwam er dan ook reeds twijfel of het niet spaak zou loopen toen bleek dat het aantal werkLoo- zen steeds toenam. Een ingestelde com missie kwam tenslotte tot de conclusie dat door de rationalisatie groote groepen arbeiders uit de bedrijven werden uitge- stooten, die, in het bijzonder de oudere arbeiders, ook werkloos bleven, terwijl de arbeiders door het rationalisatiesysteem veel sneller verouderden. Ook constateerde men dat de productie veel sneller steeg dan de loonen. De commissie beval aan dat de oude arbeiders verzorging met hulp van staatswege zouden krijgen, een werkioozen- verzorging zou worden ingevoerd, en dat kinderen onder de 16 jaar niet in de fa brieken zouden mogen werken. Bovendien zou men als de rationalisatie zoo door ging moeten komen tot een geweldige ver korting van de arbeidstijd, minstens van 48 uur op 40 uur, terwijl men op Zaterdag niet zou moeten werken. Dit waren geen conclusies van socialisten, doch van een wetenschappelijke commissie. Maar toen het rapport uitkwam was de geheele Ame rikaansche samenleving al in elkaar ge stort. In f 933 stond Amerika voor een ca- tastrophe, een burgeroorlog, er waren meer -dan 14 miilioen werkloozen vrijwel zonder ondersteuning, zij waren de opstand nabij, evenals de boeren. Toen Roosevelt aan het bewind kwam was Amerika radeloos, de vakbeweging kon niets doen, ze was bijna vernietigd. En men had er toch aan gepast, de loonen waren met 50 pet. ver laagd, hier had het kapitalisme dan ook gelegenheid zich te herstellen, er was im mers geen vakbeweging meer, veel werk loozen waren zonder uitkeering en toch slaagde het kapitalisme niet uit de ruïne wat op te bouwen. Toen kwam Roosevelt, een onkreukbare figuur, die groot vertrouwen onder de ar beiders genoot, en die zeer onder de in druk van de ellende in Amerika verkeerde. Roosevelt verklaarde dat men een sociale wetgeving noodig had met uitkeering aan werkloozen, een staatsouderdomspension- neering, vaststelling van een minimum leeftijd voor men de fabriek in mocht. Voorts voerde hij direct steun voor werk loozen in via de gemeenten. Duizenden jonge werklooze onderwijskrachten stelde hij op het platteland te werk, milliarden werden besteed aan groote werken o.a. op het gebied der electriciteitsvoorziening, waarmee hij tevens de particuliere bedrij ven beconcurreerde die het publiek brand schatten. Maar zijn groote plan was de ordening in de industrie, volgens de inidustrieele her- stelwet. Roosevelt wilde- onder samenwer king van werkgevers en werknemers de productie organiseeren en eischte dat de werkgevers collectieve contracten zouden sluiten met de arbeiders. Zijn wet wilde de 40 uren Week, minimum loonen, geen kim' derarbeid. Overtreding van de code die voor ieder bedrijf werd vastgesteld zou worden gestraft op het motief van oneer-' lijke concurrentie. De groote ondernemers, de banken, von den alles goed, omdat ze vast zaten; maar later toen ze pit de moeilijkheden waren, kwamen er bezwaren tegen de codes, tegen de erkenning der vakorganisatie^, raadple ging daarvan enz,., ze liepen naar den rech ter om deze te laten beoordeelen of Roo- sevelt’s maatregelen niet in strijd waren met de grondwet. Het Hoogste Gerechts hof sprai dat inderdaad uit en Roosevelt kreeg bovendien niet voldoende steun van de vakorganisaties. De beweging van Roo sevelt kon nl. maar op twee dingen steunen nl. op de organisaties van werkgevers eri NIEUWE SNEEKER COURANT annex SNEEKER COURANT (81e Jaargang) I 1 r

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1938 | | pagina 1