Een Prinses geboren.
Luxe Auto-Verhuur
met en zonder chauffeur
I
A|
UitgaveKIEZRBKINR Co
No. 36
De staatsrechtelijke positie van
de jongste Oranje.
De afstamming van de nieuwe
Oranjetelg.
Officieel Orgaan der taeeole Soeek.
F. OZINGA
25 i
54e Jaargang
A. JANSEN
Maandag 31 Januari 1938.
X*
fjL
El
A
HET BLIJDE BERICHT
PHILIA.
SOESTDIJK, 1.45 uur.
SOESTDIJK, 2.30 uur.
1
i
Bureau:" KLEINZAND 5—7
SNEEK - TELEFOON 2200
SOESTDIJK, 3.30 uur.
De toestand ten Paleize is, zooals hij den
heelen avond is geweest. Eenige positieve
mededeeling is er niet gekomen. Verande
ring is er dan ook in de situatie niet te be
merken.
De spanning in het Badhotel stijgt voort
durend. De journalisten rijden af en aan
naar het Paleis om te zien, of daar iets te
ervaren is. De telefoon-centrale heeft het
druk te verantwoorden en er zijn in den
nacht vier in plaats van twee telefonistes.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGSAVONDS
Steeds nieuwe wagens Lage grijzen
Off. Ford Dealer SNEEK
Parkstraat Tel. 2211
SOESTDIJK, 4 uur.
Er is in de situatie nog steeds weinig
verandering gekomen. In ’t middengedeelte
van het Paleis ziet men door de ramen aan
de voorzijde, dat in de vertrekken, waar H.
M. de Koningin Haar intrek heeft genomen,
het licht brandt.
Tot zoover de Crt. het N. v. d. D.
En zoo waren we dan voorbereid op het
groote gebeuren, dat ons hedenmorgen zoo
omstreeks 10 uur kort en krachtig gemeld
werd door het A. N. P. met twee woorden
nl.:
Abonnement: per jaar 2.50, Ir. p.
post 3.00.
Advertentlën: 9 ct. p. regel.
Ingezonden mededeelingen hooger.
Abonnement belangrijke korting.
Advertentiën worden tevens gratis ge
plaatst in de SNEEKER COURANT
„PRINSES GEBOREN”.
De radio had het bericht trouwens onge
veer tegelijkertijd, en drie vreugdeschoten
verkondigden over de geheele stad, dat het
moment voor feestbetoon eindelijk daar
was. Klokgebeier galmde aldra over de
stad, overal verschenen de vlaggen, terwijl
inderhaast de laatste hand gelegd werd aan
allerlei versiering.
De drie plaatselijke muziekcorpsen, waar
van de leden zoo spoedig mogelijk hun da-
gelijksche werkzaamheden hadden onder
broken, om een muzikale rondgang door de
stad te maken, trokken veel bekijks; vooral
de schooljeugd uitte hierbij haar eerste
vreugde, trouwens een deel daarvan was
reeds spontaan opgetrokken naar de Markt
straat om er het Wilhelmus te zingen. Het
Sneeker muziekcorps trok voornamelijk
door de binnenstad, terwijl de buitenwijken
tot de routes van het Chr. Muziekcorps en
van Steun in de Strijd behoorden.
Het Sneeker Muziekcorps eindigde zijn
rondgang bij de Waag, waar o. m. het Wil
helmus werd gespeeld.
Ook gedurende het verdere deel van den
dag heerschte er een feestelijke stemming in
de stad, en zoo gaat men, nu de laatste be
richten melden, dat het H. K. H. Prinses
Juliana en de jonggeborene goed gaat, ook
hier een blijde nationale feestdag tegemoet.
Naar nog bericht wordt zullen de namen
van de jonggeborene eerst bekend gemaakt
worden na de officieele geboorte-aangifte
door Z. K. H. Prins Bernhard.
In den zwartdonkeren tuin aan de achter
zijde van het Paleis loopen, verloren in de
duisternis, de wachters. Hier op den onver-
lichten weg langs de Praamgracht ziet men,
dat het Paleis vannacht niet te ruste is ge
gaan.
Vrijwel alle ramen en vooral die in het
Baarnsche gedeelte, waar de Prinses en de
Prins hun intrek hebben genomen, zijn hel
verlicht. Door de dichte boomen en struiken
ziet men den schijn achter de vensters. Aan
de voorzijde van het paleis brandt het licht,
zooals ’t reeds den geheelen avond gebrand
heeft. Tegen het hek aan de voorzijde staat
een vijftal buitenlandsche fotografen.
Zij staren over het hek en hebben hun
toestellen en blitzlicht-apparaten bij zich.
Zelf weten zij blijkbaar niet, wat zij hier
doen,; doeh zij wachten in de duisternis. De
hekken aan de voorzijde knarsen open. De
veldwachters worden afgelost.
Een auto, die uit de richting Amsterdam
komt, stopt, ondanks het stopverbod, voor
het paleis.
„Is het Prinsenkind nog niet geboren?”
vraagt de Gelderschman, die op weg huis
waarts is.
De beteekenis van Willejm den Zwijger
zoowel voor Nederland en zijn geschiede-
nis als voor de ontwikkeling’ van het
Oranjehuis op Nederlandschen bodem
staat onomstootelijk vast. Hetgeen intus-
schen niet wegneemt, dat de koningen
uit dit Oranjehuis, die gedurende dq 19de
eeuw over Nederland hebben geregeerd
niet in mannelijke lijn uit dezen groote»
Oranjevorst zijn jgesproten. Onze Konin
gin, van wie het bekend is, dat zij niet
ten onrechte Prins Willem I en Koning-
Stadhouder j^illem III tot de grootsten
rekent van haar geslacht, is geen afstam
meling v^n den laatste, wiens huwelijk!
kinderloos bleef en wiens erfenis daarom
Er is een eigenaardige traditie in de laat
ste geboorten in ons Koninklijk Huis: op
31 Augustus 1880 werd Koningin Wilhel
mina geboren, op 30 April 1909 Prinses
Juliana, en de jongste loot aan de Oranje
stam, wekenlang verbeid, verscheen alweer
op de laatste dag van een maand, immers
op 31 Januari.
Niet geheel onvoorbereid waren we, dat
nu eindelijk de groote dag gekomen was. De
radio, die de laatste weken elke dag trouw
had gemeld, dat H. K. H. Prinses Juliana
een autotocht gemaakt had of een wande
ling, zweeg daar gisteren over. En de Cou
rant het Nieuws van den Dag van heden
ochtend1 wist al heel wat meer over den dag
van gisteren te vertellen. Dat blad schreef:
Alle teekenen zijn aanwezig, dat aan de
lange periode van wachten een eind is ge
komen. Het is twaalf uur ’s nachts en nog
branden alle lichten in het paleis. In het
begin van den avond is de dokter van de
Prinses, dr. C. L. de Jong, die dr. De Groot
zal ass’isteeren, ten paleize aangekomen.
Niet lang daarna arriveerde de tweede ver
pleegster, Romke Vermeer.
Het verlof voor de telefonistes om haar
maaltijden in het restaurant van het Bad
hotel te gebruiken, was tegen 4 uur ’s na
middags ingetrokken. De telefoonposten
voor de pers en ten paleize zijn versterkt.
Ook te Amsterdam heeft de P.T.T. bij
zondere maatregelen getroffen. Zoowel de
directeur van het telegraafkantoor, als die
van het telefoonkantoor heeft extra-perso-
neel opgeroepen.
Op een rustigen Zondag is een avond ge
volgd, die in scherpe tegenstelling stond tot
de voorgaande avonden. De nerveuze stem
ming ten paleize vindt zijn weerslag in het
Badhotel.
In het feit, dat de Prins en de Prinses
Zondag niet waren uitgegaan en alleen de
Koningin een korte wandeling in het park
had gemaakt, meende men nog geen aan
wijzing te mogen zien, omdat het slechte
weer een autotocht wellicht ongewenscht
maakte. Pas toen men zag, dat de P.T.T.
een wenk had gekregen om op alles voor
bereid te zijn, begreep men ten volle, dat het
einde van het wachten aanstaande was. De
telefoon rinkelde, de journalisten liepen
haastig heen en weer, er ontstond een merk
waardige sfeer van spanning.
Men begaf zich naar het paleis en keek
naar de verlichte ramen. Achter steeds meer
vensters zag men lampen branden. Ook het
licht in de colonnades was volop aan. Dit
was voorloopig het eenige wat de weinige
kijkers zagen, tot om halfelf een auto uit
het duister kwam aanglijden en langzaam
het hek aan de rechterzijde binnenzwenkte.
Het is een gesloten Hofrijtuig, dat voor
rijdt. Geen licht brandt er in. De chauffeur
wacht voor den rechter-ingang, den ingang
voor den Anna Paulowna-vleugel, waar het
Prinselijk Paar woont. Een lakei verschijnt
aan de deur en dan eensklaps gaat het licht
in de hall uit. De auto dooft de koplampen.
Een donkere gestalte gaat het bordes op en
verdwijnt. Even blijft het nog donker en dan
gaan de lichten weer op. Een lakei draagt
een paar koffers naar binnen: de tweede
zuster, Romke Vermeer, is aangekomen. De
veldwachters houden even Idter het verkeer
staande als de auto weer verdwijnt in de
richting Baarn.
Er ligt nu een groote spanning en nervo
siteit over allen.
Nu is het of in het geheele hotel iets trilt.
Er is meer geluid, er is meer beweging. Men
ziet menschen heen en weer loopen. De tele
fonistes gaan niet naar huis; anders om
kwart voor twaalf ging het telefoonkantoor
dicht en heerschte er een doodsche stilte in
het rustige vertrek, doch nu is het een en al
beweging.
Op drie plaatsen in Soestdijk brandt thans
volop licht: in het Paleis, in het telegraaf
kantoor daar recht tegenover, waar het
door de gesloten blinden dringt, en in het
Badhotel. Hoewel de officieele mededeeling,
dat de Blijde Gebeurtenis te verwachten is,
nog niet is verschenen, heerschte toch span
ning, omdat alles er op wijst, dat zij aan
staande is. Beambten van de P.T.T. bewa
ken en controleeren alle telefoon- en tele
graaflijnen. Op het plein voor ’t hotel Trier
en voor het telefoonkantoor staan in de
duisternis de auto’s van de journalisten en
fotografen, die naar de verlichte facade van
het Paleis turen. Bij de telex wordt met
verdubbelde activiteit de wacht gehouden.
Uit alle deelen van Europa worden tele
foonverbindingen aangevraagd met Soest
dijk.
Schaapmarktplein 9 - Tel. 2606
O, heerlijke stonde in Neêrlands bestaan,
Door zonne der vreugde omgeven:
Den boom van Oranje ontsprong jonge loot
En kwam op Soestdijk tot nieuw leven I
Na dagen van spanning, van hoop en van wensch,
Van diepgaand, gestadig verlangen
Vertrilt onze natie in feest’lijk betoon,
In kleur en in klank der gezangen
De vlaggen, versieringen spréken hup taal,
Vervuld is de schoonste der droomen:
’t Oranje-Gezin kreeg het jonge Geluk,
Het Prinselijk Kind is gekomenI
Wij voelen de vreugde voor Prins en Prinses,
De blijdschap voor onze Vorstinne;
Wij uiten de vreugde van Land en Gewest
Bij ’t nieuwe en hoopvol beginnen
O, heerlijke stonde in Neêrlands bestaan,
Door zonne der vreugde omgeven:
Den boom van Oranje ontsprong jonge loot
En kwam op Soestdijk tot nieuw leven I
Wij dragen verwaarloozend rang dan wel stand
Het Kind van Oranje op handen,
Wij weten ons nauwer tot ’t Vorstlijk Gezin,
Wij voelen versterking van banden
En dankbaarheid gaat in dit plechtig uur
Door Nederlands mannen en vrouwen:
Het oog naar Omhoog, naar den machtigen God,
Dq handen tot danken gevouwen
(Nadruk verboden)
Lippe. Het kind neemt plaats onder de
overigens weinig talrijke prinsen en prin
sessen, die thans het Koninklijke Neder-,
landsche Huis vormen. Welk een tegenstel
ling niet met den toestand van een eeuw
geleden, toen de Overgrootvader van onze
Koningin zich mocht verheugen in een
groot aantal zonen en dochters en klein
kinderen. Welk een tegenstelling zelfs niet
met iets meer dan een halve eeuw gele
den, toen Koning Willem III zich door
twee zonen, een broeder, een oom, ja zelfs
een oudoom omgeven zag. Maar ook, laten
wij dit niet uit het oog verliezen, welk
een gelukkig onderscheid met slechts 11/2
jaar geleden. Toen twee vrouwen, vor
mend tezamen ons Koninklijk Huis, nog
gebogen onder het verlies van moeder en
echtgenoot, van grootmoeder en vader.
Twee vrouwen, aan wie in deze roerige
en moeilijke staatkundige tijden de mo
narchale toekomst van Nederland, de on
verbrekelijke band, die Nederland en
Oranje bindt, werd in handen gegeven.
Deze jong geborene is Nederlander. Bij
geboorte, want het kind is gesproten uit
Nederlandsche ouders, man zoowel als
vrouw. Door vestiging, want het heeft op
Nederlandschen bodem, zij het ook niet
naar de traditie in het paleis te ’s Graven-
hage, het licht gezien. Het geniet noch
bij pjn intrede in deze moeilijke wereld,
noch in de naaste toekomst vele rechten
of voorrechten boven andere Nederlan
ders, wijl de wet deze aan prinsen of prin
sessen van ons Koninklijk Huis in zeer
bescheiden mate toebedeelt. Financieel
reeds dadelijk geen, want het limitatief
karakter van de vorstelijke inkomens, in
de Grondwet neergelegd, laat, althans
voorshands, voor deze kleine geen sfaats-
toelage toe. De vorstelijke inkomens zijn
thans beperkt tot de Koningin en haar
gemaal; tot de Kroonprinses en haar ge
maal, terwijl zij voorziet in een toelage
aan de weduwe van den Koning, de we
duwnaar van de Koningin of de Kroon
prinses. Zelfs kent de wet geen vrijstelling
van belastingen voor deze jonggeborene,
omdat de betreffende bepalingen alleen
op den Koning en den Prins van Oranje
slaan, waaronder in het tegenwoordig ge
val Koningin Wilhelmina en Prinses Ju
liana zijn begrepen. Dat alles wordt van
zelfsprekend anders als deze telg, thans
slechts in een verre toekomst voor de op
volging van de Moeder aangewezen, de
plaats die de Moeder thans bekleedt, zou
innemen. Men behoeft daarbij nog niet on
middellijk aan het smartelijkste te den
ken: aan de mogelijkheid, dat Koningin
Wilhelmina aan haar volk zou komen te
ontvallen; men kan zich de mogelijkheid
voor oogen stellen, dat op een gegeven
oogenblik onze Koningin, die reeds zoo
jong de kroon heeft moeten dragen, haar
taak aan jongere handen zou willen over
laten. Dan wordt deze jeugdige telg ter
stond een persoonlijkheid, die staatsrech
telijk in mindere of meerdere mate boven
den vader uitgroeit, gelijk bij officieele ge
legenheden Prinses Juliana, toen zij meer
derjarig was geworden, aan haren vader
voorafging, al is dit noch in den koninklij
ken kring, noch in de oogen van het pu
bliek als hinderlijk gevoeld, gezien de
wederzijdsche innige genegenheid, die va
der en dochter bopd.
Dit Oranjekind onderscheidt zich ook
wettelijk slechts in weinig opzichten van
andere kinderen. Meerderjarig wordt het
eerst, wanneer het den leeftijd van 21 ja-
ren bereikt heeft, tenzij voor het 18e jaar
wijzigingen in de vorstelijke familie zijn
ingetreden, die de troonopvolging op het
hoofd van dit kind 'leggen, in welk geval
de meerderjarigheid, gelijk ook bij Prin
ses Juliana, gelijk bij onze Koningin, op
dien leeftijd intreedt. Deze nieuwe Oranje
telg heeft toegang tot alle rechten en
draagt alle verplichtingen, die op den ge
middelden Nederlandschen staatsburger
drukken. Ongeacht vroegere of latere
meerderjarigheid, zal ook bij dit kind de
kiesbevoegdheid, die hier te lande kies
plicht is, eerst op den door de wet daar
voor aangegeven leeftijd aanvangen. En
evenzeer is dit kind op latere leeftijd slecht^
van de verplichtingen, die bv. wat dienst
plicht, wat het opvolgen van wettelijke
’.oorschriften, wat het getuigenis afleggen
voor rechterlijke lichamen betreft, niet
bevoorrecht boven anderen. Wij spreken
hier nu eenmaal van staatsrechtelijke ver
houdingen, al spreekt het vanzelf, dat de
gedachte deze jongste Oranje op eenig
oogenblik in de rechtszaal té zien ver
schijnen, als fantasie voorkomt.
De wétten van ons land laten voor alle
prinsen en prinsessen van het Koninklijke
Huis vrijheid voor het bekleeden van amb
ten en betrekkingen. Het is het hoofd
van den Staat, thans de Grootmoeder, die
hierin, met medewerking van de regeering,
de beslissende stem heeft. Gelijk Koningeq
Willem I, Willem II en Willem III over
de militaire rangen en ook over de onder
scheidingen van zopen en kleinzonen heb
ben beslist, mede op grond van de be
voegdheden, die het Koninkl. Besluit, dat
de onderlinge verhouding tot het Hoofd
van het Koninklijk Huis regelt, aap Ko
ning of Koningin toekent. Militaire en
burgerlijke ambten zijn telkenmale aan
prinsen uit het vorstelijk huis toegekend;
burgerlijke slechts in den laatsten tijd,
overeenkomstig de veranderde gewoonten,
denkbaar voor de prinsessen; particuliere
en representatieve verplichtingen en amb
ten voor beiden. Men kan zich zelfs voor
stellen dat, zijh eenmaal de jongste kinder
jaren van deze Oranjetelg voorbij, een be
scheiden veld van arbeid voor het kind
tegenover overige kinderen in Nederland
vorstelijke fami-1 is te vinden. Al is het te hopen, <jat de
Staatsrechtelijk is de positie van deze
jongste Oranje, waarvan de geboorte in
het rijk in Europa en overzee gelijke be
langstelling, gelijke vreugde wekt, te om-
schrijlven als: alles of niets. Alles, omdat
het voor een deel de omstandigheden des
levens zullen zijn, die hebben te beslissen
of dit kind eenmaal de kroon van alle Ne-
dörlandsche gewesten, zoo in Europa als
overzee, zoo in Oost als in West, zal dra
gen. Niets, omdat thans de Grootmoeder
nog leeft en zich gelukkig in een voort
durend goede gezondheid mag verheugen;
de vorstelijke moeder vanzelfsprekend, ten
zij bijzondere omstandigheden het anders
doen geschieden, in de regeering voorgaat
de vader wat God verhoede even
tueel als regent kan worden geroepen om,
tijdens de minderjarigheid, over de hoog
ste, vorstelijke belangen van dit kind te
waken.
P.S. Onze wagens kunnen
tegen een kleine vergoe
ding verzekerd worden.
omstandigheden zullen toestaan, dat hier
bij gelijke terughoudendheid wordt be
tracht als de Koningin heeft in acht ge
nomen tegenover haar eenige dochter, wier
jeugd zij daardoor tot een zoo gelukkige
en zoo volop kinderlijke heeft gemaakt.
De Koningin, die, nog met beide voetjes
in de kinderschoenen staande, reeds de
koninklijke waardigheid, zij het ook onder
de onvolprezen leiding van haar Moeder
te dragen kreeg, heeft beter dan wie ook
kunnen gevoelen wat haar als kind heeft
ontbroken. En zij zal het zeker niet zijin,
die niet mede zal zorg dragen, dat dit
kind zal opgroeien onder de kinderen, al
zal het nu eenmaal, tengevolge Van de
plaats, die het in ons land inneemt, met
de intuïtie aan kinderen eigep, gevoelen;
dat het toch anders is dan anderen. En
vermoedelijk zullen ook onderscheidingen
van binnen- en buitenlandsche huizen, al
worden deze minder dan in vroeger jaren
aan vorstelijke kinderen op jeugdigen leef
tijd gegeven, het daaraan herinneren. De
kleine Stadhouder Willem V telde slechts
een gering aantal jaren toen hem, als een
bijzonder gunstbewijs van de zijde vap
zijn Engels chen oom, den toenmaligen Ko
ning, de hooge onderscheiding van de
Kousenbandorde ten deel viel, die met
groote plechtigheid in het Huis ten Bosch
aan hem werd uitgereikt.
En ditzelfde geldt ook voor den school
gang van deze jonge Oranje. De Leer
plichtwet is op dit kind van toepassing
gelijk op elk kind in Nederland, maar de
Leerplichtwet maakt onderwijs, dat te huis
gegeven wordt, mogelijk. Zeker zal ook
aan de intellectueele opvoeding van dit
kind de zorg worden besteed, waaronder
de Moeder is grootgebracht. Vermoedelijk
zullen kinderen in de omgeving worden
gezocht en gevonden, die net voorrecht
zullen hebben met dit Oranjekind tezamen
een klasje te vormen. Wellicht ook is het
mogelijk, dat deze Oranjetelg gewoon ter
schoole zal gaan gelijk andere kinderen,
al valt daarbij te denken aan, het voor
beeld, dat Annie Foore in een barer Int
dische romans aanhaalde, toen zij deed
gevoelen, dat kinderen van den Gouver
neur- Generaal, al gingen zij ter gewone
school, toch altijd m de oogen hunner
medescholieren kinderen van den Land-i
voogd bleven l Daarvoor zal ook van be
lang zijn, waar in de jongste jaren van dit
kind zijn woonplaats zal zijn. Prinses Ju
liana en Prins Bomhard hebben tot dusver
geen afzonderlijk paleis in ’s Gravenhage
te hunner beschikking; het paleis op den
Kneuterdijk, dat als woning voor de Prin
ses was gedacht, is thans in particuliere
handen overgegaan; het voormalig paleis
van de Koningin-Moeder, waar eens ook
Prins Hendrik de zeevaarder woonde,, staat
nog steeds leeg. Voor de opvoeding van
dit kind kan men zich geen rustiger, geen
bevredigender omgeving denken dan Soest
dijk, wgar Koning Willem II en Prinses
Anna Paulowna gedurende den tijd, dien
zij tot 1830 niet te Brussel doorbrachten,
leefden te midden van hun kinderschaar.
Maar hier moet gedacht worden aan, de
verplichtingen, representatieve en andere^
die op vader en moeder drukken en die
in de keuze der vestiging van later jaren
een woordje medespreken.
Het scheppen van wettelijke bepalingen
bij de geboorte van dit eerste; en, laten wij
hopen, oudste kleinkind der JConingin is
niet noodig. Toen Prinses Juliana was
geboren, eigenlijk nog in)z de maande»),
voordat zij het levenslicht aanschouwde,
dienden maatregelen tq worden vastge
steld voor regentschap en voogdij. De
mogelijkheid moest onder het oog wordqn
gezien, dat de Koninklijke Moedqr ons
plotseling zou komen te ontvallen. Thans
staan de zaken anders. De Grootmoeder
leeft en regeqrt en zal, naar wij allen ho
pen, nog lange jaren regeeren. Zeker, er
blijft, aangezien ons aller leven nu qen-
maal is in handen van een hoogere macht,
de mogelijkheid bestaan, dat Grootmoedeir
en Moeder, samen zijnde, tegelijk door
eenig ongeval zouden worden getroffen.
Maar zelfs voor zoodanige onvoorziene
gevallen kent onze Grondwet bepalingen,
en de wettelijke machinerie van ons land
is gelukkig altijd zoodanig in orde ge
bleken, dat op spoedige en afdoqnde wijze
zelfs hierin zou kunnen worden voorzien.
Doch laat ons, op een dag als die van
heden, aan zulke mogelijkheden, die wij
allen weten, dat op dit aardsche tranendal
bestaan, niet denken. Ons slechts verheu
gen, dat de Oranjeboom opnieuw vruchten
heeft gedragen en bepalen tot de vreugde
van dezen dag, die een vrqemdeling wel
licht overdreven zal vinden, maar die wij
Nederlanders gevoelen, omdat het in den
loop dezer jaren ons duidelijk is geworden,
dat het ook anders had kunnen zijnl
Ullllllllllllllllilllllllllllllimillillllllillllimilie I lie draagt den naam van Oranje Nassau-
1
j
niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiic
i
Neem de beste PERMANENT WAVE
Neem een Permanent van JANSEN
DAMES- en HEERENKAPPER
NIEUWE SNEElEHOUlm
annex SHEERER OOURART m WYMBRITSERAOEEL
Deze jongste telg onzer
lO
10
iN
