annex SNEEKER COURANT (81e Jaargang) der Gemeente Sneek Officieel Orgaan IUROL. verzacht en geneest Woensdag 16 Februari 1938 Uitgave RRZEBRM Co. Ho. 40 Eerste Blad Dit No. bestaat uit 2 bladen. Ruwe handen I I 3-1 34e Jaargang Regelprljs 9 eent. Abonnementen belangrijke korting Alle Advertentlën worden In beide bladen opgenomen OFFICIEEL CEDEELTF. een van Da. B. ALKEMA. NIEUWSTIJDINGEN. de naam in Amerika aan deze stof gegeven j draad, welke bij het spuiten ontstaat, is V r ij d a g s te Hommerts, Jutrijp, Tirns, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawier, Terzooi, Abbega, Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis. Gaastmeer, Balk, Stavoren, Wyckel, Langweer, Bozum Dt NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f2.50, naar buiten fr. per post f3.60. De SNEEKER COURANT is een Advertentieblad en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe Sneeker Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid: D i n s d a g s te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.), IJsbrcchtum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannen burg, Poppingawier, Warns, Rauwerd Controle op de oplaag toegestaan. Dinsdag 22 Febr. 8 uur. Amicitia. S.B.B. N.V.V. Filmavond: Het leven van Louis Pasteur. Zang „Morgenrood”. Rede: A. Leusink. Zaterdag 26 Febr. Afd. Sneek; en O. Ned. Reisver. Bal masqué. >n- ze veel grover spinnen, zoodat men kunst matig paardehaar, band enz., krijgt; ook kan men van de stroopachtige vloeistof ge bruik maken voor de bereiding van cellu- lose-verven, van cellophaan enz. In ons land heeft zich een zeer belangrijke kunst- zijde-industrie ontwikkeld; de vraag is na tuurlijk of wij die zelf in het leven kunnen houden; dat kan op geen stukken na, verre weg het grootste deel van de hier gefabri ceerde kunstzijde moet worden uitgevoerd. Gelukkig maken wij een extra goede kwali teit tegen een prijs, die kan concurreeren op de wereldmarkt, doch helaas zetten andere landen dan hooge rechten op inge voerde kunstzij. Ons land weet zich echter nog goed te handhaven, al is het lang niet meer zoo goed als voorheen. Spr. betoogt nog dat iedere kunstzijde- soort nog haar eigen beteekenis heeft in combinatie met andere stoffen, bv. met wol of met katoen, combinaties, die op geen andere wijze te krijgen zijn, waarom al die kunstzijdesoorten zich nog weten te hand haven. Spr. wijst nog op de kostbaarheid der installatie van een kunstzijde-industrie, een spinzaal, met haar vele platina spin- doppen en haar vele electromotoren voor de trommels, waarin de draden getwijnd worden, komt al gauw op ’/j millioen gulden. Ruwe huid, Schrale lippen Doos 30 en 60 ct. Bij Apothekers en Drogisten. tie van de laatste nog slechts 610 ton, in 1937 ongeveer 500.000 ton, met melkwol en celwol samen vormen de synthetische vezel stoffen al 8 der wereldproductie. De belangrijkste der synthetische vezel stoffen is wel de kunstzijde, overigens een ongelukkige naam. Dinsdag 22 Febr. 2 uur. Onder de Lin den. Afd. Sneek, Wijmbr. en Ijlst „Friesch Grondbezit”. Spreker de heer Domna over „Wat zegt de Pachtwet”. gen op een dergelijke uitvinding en er val len nog enkele geslaagde proeven op dit gebied te noemen, die echter van weinig practische waarde waren. Aan de Italianen is het gelukt deze vinding practisch bruik baar te maken. De grondstof bij dit procédé is dus de kaasstof, caseïne, die ’n bestanddeel van de melk vormt en daaruit als leb- of als zuur- caseïne wordt gewonnen. In ons land kent men hoofdzakelijk de leb-caseïne; vrijwel alle vet moet voor het verkrijgen hiervan uit de melk verwijderd worden. Van de caseïne wordt, evenals bij de kunstzijde-fabricage, een stroopaefitige vloeistof gemaakt, welke uit een spindop met ongeveer 200 openin- gen van 2 a 3 honderdste m.m., wordt ge spoten. De caseïne is oplosbaar in natron loog; men laat de spinvloeistof daarom uit- stroomen in een zuur bad, waarbij de loog gebonden wordt en de caseïne een bundel tje van tweehonderd draadjes vormt. Door ’t groote aantal draadjes wordt een groote mate van soepelheid van de spindraad ver kregen. Wat de chemische samenstelling betreft, komt dit kunstproduct vrijwel overeen met t natuurproduct, echter bij ’n vezel worden de eigenschappen niet alleen door de che mische samenstelling bepaald; verschillende andere factoren spelen daarbij een rol. Daarom hebben natuurlijke- en kunstwol vezels een belangrijk physisch verschil. De natuurlijke wol heeft een schubvorm; aan deze schubstructuur zou de wol zijn ver mogen ontleenen om een samenhangend geheel te vormen, dus het zgn. vervilten. 1 - I iel stof voor zouden komen. De viscose moet nu gesponnen worden tot draadjes van een doorsnede van 30 tot een paar honderd mikron, heel fijne draadjes dus, die bij de geringste trek stuk scheuren en ook niet aan elkaar mogen kleven. De kunstzijde- draad uit den handel is eigenlijk een bun deltje van 20 tot eenige honderden elemen taire spindraden. Het spinproces komt hierop neer, dat de viscose in de spinma chine door platina spindoppen wordt ge spoten in een vloeistof, waarin de celstof, d,e opgelost was in een alkali-zwavelkool- stof-verbinding, weer coaguleert, een vloei stof dus, die deze verbinding ontleedt. De samenstelling van ’t spinbad wordt geheim gehouden, het is een combinatie en concen tratie van zouten en zuren. Coaguleeren daarin nu de viscose stroompjes, die door de platina doppen worden gespoten, dan krijgt men dus fijne draadjes, die tot de spindraad moet gesponnen. Ze worden daarvoor eerst om een wals gedraaid en wat getwijnd of men laat deze dunne draadjes in een sneldraaiend trommeltje loopen, waar ze getwijnd worden en als een draadkoek tegen de trommelwand samen plakken, welke men uit de trommel kan halen. Het ontleden van de viscose-stroop ver oorzaakt giftige dampen en dit is een na deel van de viscose-bereiding. Als de draad verkregen is, moet ze nog allerlei nabehandelingen ondergaan, has- ..^„1, want deze stof heeft I pelen, wasschen, bleeken enz. De natuur is niets met zijde te maken, rationeeler is dus I echter nog nooit overtroffen; de kunstzijde- AANKONDIGING vergaderingen enz. Donderdag 17 Febr. 7.30 uur. Geb. Chr. Rel. Prop.verg. Bijz. Vrijw. Land storm, groep Sneek en Omstr. Sprekers ds. B. C. J. Bik, pater G. J. M. Strijbosch, ds. J. C. M. Jansen. Muziek van „Een dracht maakt macht”, Oudega (W.). Donderdag 17 Fébr. 8 uur. Harmonie. Jaarvergadering Vara. Zondag 20 Febr. 2 uur. Amicitia. Kleu- termiddag ThusneldaGreate Pier. Op voering Poppenwinkel. Films. nl. rayon tegenover silk. Alle kunstzijde- 30 mikron dik, de natuurzijdedraad is 15 soorten worden volgens dezelfde methode mikron dik; technisch is dit niet bereikbaar gemaakt. Uit de grondstof maakt men nl. voor de kunstzijde-industrie, wel kan men eerst een soort stroop. Het grondproduct voor kunstzijde is verschillend, maar bij al die grondstoffen gaat men toch uit van de cellulose (celstof). Bij de eerste kunst zij, nitro-cellulose, ging men uit van de zuivere celstof en nam dus katoen, die 91 zuivere celstof bevat. Maar katoen is be trekkelijk duur en men trachtte deze grond stof te vervangen door andere. Een der groote bezwaren der nitro-cellu lose kunstzijde is de groote brandbaarheid; men_ heeft dit brandbare karakter echter kunnen wegnemen. Historisch voigde op deze soort kunst zijde de koperzijde, waarbij men cellulose oploste tot een koperverbinding, later haal de men het koper er weer uit en hield weer zuivere celstof over, terwijl de nitro-cellu lose altijd een nitro-verbinding blijft. Na de koperzij kwam de acetaatzijde, een azijnzure verbinding van celstof, waaruit ook weer zuivere celstof werd gehaald. Voorts is er een aetherzijde, die nog niet aan de markt is. De vijfde is de viscose- zijde, die nu 90 der totale kunstzijde- productie uitmaakt. Hierbij heeft men als grondstof niet meer noodig de zuivere ka toen zooals bij de andere, doch gebruikt sparrenhout, dat 50 celstof bevat. Met de sulfiet-methode maakt men sulfiet-cel- lulose, die uit het buitenland in groote vel len als carton wordt aangevoerd. Deze vel len komen in loogvaten, waarin deze cel lulose gereinigd wordt, en waar natron- cellulose wordt gevormd. Dan worden deze cartons uitgeperst en tot een witte vlok kige massa fijn gemaakt. Nu volgt een voorrijp-proces; het rijpen speelt in deze loiicage trouwens ook verder een belang rijke rol, al weet men niet precies waarom. De technische procédés in dit bedrijf zijn trouwens zeer moeilijk, jaren lang moest er gewerkt worden om deze practisch uitvoer baar te maken, de kunstzijdefabriek te Breda werkte bv. 2 jaar zonder iets af te leveren. Na het voorrijpen komt de karakteristieke bewerking van deze viscose-zijde, nl. het xanthogeneeren, men laat zwavelkoolstof op de alkali-cellulose inwerken, en dan wordt de witte massa omgezet in een oran- je-vlokkige massa, de eigenlijke viscose. Het gaat bij de kunstzijdefabricage altijd hierom, een oplossing te verkrijgen, waar uit h.t product dan in draadvorm is af te sche.den. De viscose lost men nu in verdun de loog op en men krijgt de spinvloeistof, een soort stroop. Men bootst nl. de zijde rups na, die in de spinklieren ook een stroopachtige vloeistof produceert, die door fijne openingen naar buiten wordt gespo ten. De stroopaefitige massa der kunst zijde-industrie moet, omdat ze ook door fijne openingen moet worden gespoten, eerst gefiltreerd worden, opdat die openin gen niet verstoppen. Men krijgt dus eerst een ingewikkeld systeem van filtratie, waarna de vloeistof weer moet rijpen en HINDERWET. BURGEMEESTER en WETHOUDERS van SNEEK maken bekend: dat ter secretarie ter inzage ligt verzoek met bijlagen van U. WOUDSTRA te Ijlst, om vergunning tot het oprichten een fabriek voor zuivel werktuigen, waarin geplaatst zullen worden 9 electromotoren met een gezamenlijk vermogen van 30 p.k. voor het in werking brengen van verschil lende machines en werktuigen op het per ceel, kadastraal bekend gemeente Sneek, sectie C no.. 2796; dat op Woensdag, 2 Maart 1938, des middags te 12 uur, ten gemeentehuize aldaar gelegenheid zal worden gegeven om tegen het verzoek bezwaren in te brengen en deze mondeling en schriftelijk toe te lichten en dat zowel de verzoeker, als zij die bezwaren hebben in te brengen, ge durende drie dagen voor evengemeld tijd stip ter secretarie, in de gewone bureau- uren, van de terzake ingekomen bescheiden kennis kunnen nemen. De aandacht wordt er inzonderheid op gevestigd, dat, volgens de heersende op vatting, slechts tot hoger beroep gerech tigd zijn zij, die voor het Gemeentebestuur of een of meer zijner leden zijn verschenen, ten einde hun bezwaren mondeling toe te iichten. SNEEK, 16 Februari 1938. Gisteren vierde ds. B. Alkerna, Geref. pred. te Soest, zijn 7 osten verjaardag, een feit hetwelk spoedig gevolgd zal worden door een afscheid aan deze gemeente. Te gen 1 Mei heeft ds. Alkerna namelijk zijn emeritaat aangevraagd. De levensloop van den thans zeventig jarige is zeer afwisselend geweekt. Ds. Al- kema is te Warns in Friesland geboren en ontving aan de Normaalschool te Workum en die te Franeker zijn opleiding tot on derwijzer. Zijn eerste standplaatsen als on derwijzer waren Vlaardingen en Ooster- bierum. In deze periode ontwaakte zijn liefde voor de zending, gevolgd door zijn vertrek naar Rotterdam naar de Ned. Zen- delingsvereeniging en zijn opleiding tot zendeling aldaar. Na zijn examen als hulp prediker te hebben afgelegd, vertrok hij in 1893 naar Ned.-Indië. In Bandoeng, in Mr. Cornells en in Buitenzorg heeft hij daarna gedurende 16 jaren voor de zen ding gewerkt. Verschillende ziekenhuizen en gestichten heeft hij aldaar in deze periode gesticht. Wegens gezondheidsre denen van zijn laatste familieleden moest hij in 1909 repatrieeren. In Nederland te rug vervulde hij vele spreekbeurten voor de zending, gevolgd door zijn benoeming tot leeraar aan het Zendingshuis te Rot terdam. Zijn groote koloniale kennis werd in 1912 door de regeering erkend door zijn benoeming tot leeraar aan de Middel bare Koloniale Landbouwschool te De venter. Als docent in het Maleisch, Soenda- neesch, Volkenkunde, Indische geschiede nis en Staatsinrichting, heeft hij aldaar zijn talenten ten volle kunnen ontplooien. Later volgde nog zijn benoeming tot leeraar aan een suikercursus te Deventer en tot leeraar aan de Middelbare Han- delsschool te Enschede. Het fonds ten be hoeve van de Indologische Studie benoem de hem daarna tot lector aan de Utrecht- sche Universiteit. Te Deventer wonende, sloot hij zich aan bij de gereformeerde kerk en was aldaar ouderling. De classis Deventer en later ook Zwolle, verleenden hem preekconsent. Later vestigde hij zich te Apeldoorn, al waar in 1921 de Part. Synode van Gelder land hem op grond van art. 8 der Rerken- orde toegang verleende tot het predikambt. Zulks had tot gevolg dat in 1922 ds. Al- kema predikant werd te Maarssen, waarna in 1923 Soest als standplaats volgde. In de gemeente Soest hééft ds. Alkerna hard gewerkt en veel gedaan tot den geestelijken opbloei der gemeente. Een groot aantal geschriften verscheen er van zijn hand, waarvan bekend zijn, zijn Maleische Taal cursus, zijn standaardwerk „Insulinde, hoe wij het kregen en hoe het door ons werd", Agrarische Regelingen, Kiekjes uit de Soendalanden, enz. Zeer bekend is ook zijn „Beknopt handboek der Volkenkunde in Ned. Indië”, een werk dat hij tezamen met prof. Bezemer samenstelde, en dat nog steeds aan de Leidsche en de Utrecht- sche Universiteit in gebruik is. Natuurkundig Genootschap. Voor ’t Natuurkundig Genootschap trad gisteravond in de foyer van Amicitia op prof. dr. D. H. Wester. Prof. dr. Wester spreekt over Kunst zijde en kunstwol, synthetische vezelstoffen dus. Juist in dezen tijd krijgt dit onderwerp een bijzonder relief, omdat onze bevol kingstoename 100000 per jaar is en de werkgelegenheid in den landbouw voortdu rend aineemt, zoodat een steeds grooter aantal Nederlanders in handel en nijver heid emplooi moeten vinden, speciaal in de nijverheid; we moeten dus een toenemende industrialisatie hebben. In heel de wereld woedt echter een geweldige economische oorlog, waarin de min of meerdere vol maaktheid van de techniek als wapen een groote rol speelt. In dat opzicht is er hier in ons land ook nog wel wat te wenschen, bv. op het gebied van de zuivelindustrie. Op de tentoonstelling te Berlijn kwam de Nederlandsche boter wat smaak en reuk betreft pas op de zesde plaats, andere lan den zijn ons dus op dit gebied blijkbaar voor geraakt, zooals ook op het gebied der fruitteelt het geval is. Als Nederland nu op het gebied der synthetische vezelstoffen zijn toontje wil blijven meespelen, zal het dan ook zijn best moeten doen. Op kunstzij- gebied heeft Nederland tot nog toe een zeer goede naam .en als wij deze willen hand haven, moeten wij ook in de kunstwol- industrie, welke nu opgang maakt, trachten mee te konten en dus een technische voor sprong zien te krijgen. Er zijn 2 groote groepen vezelstoffen: natuurvezels en synthetische vezels. Tot de eerste groep behooren wol, zijde, katoen, linnen; sommige dezer stoffen zijn al dui zenden jaren bekend. Naast deze zijn in de laatste decennia dan de kunstmatige vezelstoffen gekomen; ongeveer 50 jaar terug Kwam de eerste chardonnet-zijm. nitro-cellulose kunstzij, die nu al een groot deel van haar beteekenis heeft ingeboet. Van de synthetische vezelstoffen zijn 3 zeer belangrijk geworden, nl. de kunstzijde, de celwol (celvezel) en de melkwol (lani- Enkele bezwaren van de kunstzijde zijn het zgn. koud aanvoelen, dus het goed geleiden van warmte, en verder de sterke glans. Men heeft de kunstzijde getracht te ontglanzen, hetgeen tot riu toe geen af doend resultaat heeft opgeleverd, en verder getracht een meer wolachtig product te verkrijgen; daartoe heeft men de kunst- zijdedraad tot een buis gemaakt, waarin zich lucht bevindt. Deze lucht maakt de kunstzijde tot een slechte warmtegeleider. Vooral in Duitschland kwam tijdens de oorlog de zgn. celvezel in gebruik ter ver vanging van wol en katoen; de kunstzijde werd in stukjes ter lengte van de natuur lijke wol en katoenvezel gesneden. Als grondstof voor dit product kan bv. beuken hout dienst doen. Na de oorlog is dit pro duct een tijdlang van de markt verdwenen, maar heeft nu weer een belangrijk aandeel in de wereldproductie. Ook in ons land wordt dit product gemaakt, met chemica liën geeft het een soort wo’lachtig product met uiteraard groote gelijkmatigheid wat de lengte betreft. Men kreeg zoo echter nog steeds geen wol. De celstof bestaat uit koolstof, waterstof en zuurstof, terwijl de natuurlijke wol bovendien stikstof en zwa vel bevat. De chemische samenstelling is anders en daardoor ook de eigenschappen. Men is toen uitgegaan van een eiwitachtige stof, zooals kaasstof, of, bv. in Japan, van Sojaboonen. In 1935 kwam het bericht, dat in Italië op groote schaal kunstwol werd gefabri- daarna wordt ze luchtvrij gemaakt om ceerd; deze ontdekking achtte men van straks sterk materiaal te krijgen, wat niet groote beteekenis. Echter reeds in 1897 het geval is als luchtbellen in de spinvloei- j heeft een Engelschman een patent verkre- tal). In 1934 was van de wereldproductie aan vezelstof 75 katoen (5.570.000 ton), 21 wol (1 568.000 ton), 0.6 natuur zijde (54.600 ton) en 4 kunstzijde (302.000 ton). In 1896 bedroeg de produc- Deze eigenschap zal bijgevolg niet bij kunstwol voorkomen. Kunstwol is mis schien ook mijider soepel dan de natuur lijke wol. Verder verliest de kunstwol bij 1 vochtig worden een belangrijk deel van zijn 1 trekvastheid. Spr. behandelt dan de vraag of dit nieu- 1 we product mogelijkheden voor de toekomst biedt. Het publiek accepteert de lanital; al hoewel het product nog niet volmaakt is, stijgt het verbruik er van. Verschillende Nederlandsche fabrikanten houden zich dan ook zeer terecht met de fabricage er van bezig; voorloopig worden deze Nederland sche producten nog niet op de markt ge bracht, terwijl ze verder als regel slechts 5075 pet. kunstwol bevatten. In ons land wordt volgens een eigen, dus niet vol gens het Italiaansche procédé gewerkt. Velen zijn de meening toegedaan, dat, waar Nederland zooveel caseïne voort brengt de kunstwol een belangrijk product voor ons land zal kunnen worden. Spr. deelt deze meening niet. We verkeeren hier in geheel andere omstandigheden dan. bijv. Italië, dat zich, het koste wat het koste, onafhankelijk van het buitenland wil ma ken. In ons land is het teveel aan caseïne niet zoo groot, bovendien worden van de kaasstof verschillende andere producten ge maakt, zooals kunsthoorn, kunstmarmer enz. Als de caseïne goedkoop en de wol duur is zooals dat het geval was toen Italië met de productie van lanital begon, kan een rendeerende industrie verwacht wor den; nü is de wol goedkoop en de caseïne duur. Wellicht, dat bij invoer van caseïne uit Argentinië en Frankrijk, de kunstwolin- dustrie hier bestaansmogelijkheden zal be zitten, temeer, daar deze wol eigenschappen heeft, die de natuurlijke wol ontbreken, bv. ’t groote vermogen om gekleurd te worden. Van de 5 milliard liter melk, die jaar lijks in ons land geproduceerd worden kan slechts een deel, nl. de ondermelk bij de boterbereiding, voor de caseïne-winning gebruikt worden; verschillende melkpro ducten, zooals gecondenseerde melk, kaas enz. blijven de caseïne zelf bevatten. Ver der is in ons land een moeilijkheid, dat voor het opfokken van varkens en kalveren groote hoeveelheden ondermelk noodig zijn. Van de ongeveer 150 millioen K.G. ca seïne, die jaarlijks in de melk voorkomen, kan dus slechts een gering percentage voor de melkwolfabricage gebruikt worden. Volgens deskundigen zullen de kunst vezel en de kunstwol reeds in 1939 een be langrijk deel van de markt veroverd heb ben, hetgeen dus zal neerkomen op een in krimping van het gebruik van katoen en wol als vezelstoffen. De v o o r z. dr. H. Klein richtte woorden van dank tot den spreker voor zijn belang rijke lezing. GEVONDEN VOORWERPEN. Aanwezig aan het bureau van politie, Martiniplein, en aldaar te bevragen op alle werkdagen, de navolgende voorwerpen als gevonden gedeponeerd op 11 14 Febr.: Jongensjasje (bruin) Onderlijfje Borstrok Huissleutel Dop van een kinderwagentje Dop van Ford-auto Kinderwantje Paar heerenrijwielen Sleuteltje Fietspomp Rozenkrans Handschoen Oorbelletje Alpino- muts. Aanwezig en te bevragen bij de navol gende ingezetenen, onderstaande voorwer pen, als gevonden aangegeven op 1114 Febr.Tortelduif, G. W. Wagenmakers, Wijde Burgstraat 13; Rijw.bel.merk (kos teloos), F. Wijngaarden, Lijnbaansbuurt 9; Pakje inh. een trui, H. v. d. Wal, 2e Zo- merrakbuurt 16; Kindermuts, J. H uitinga, Wal. Dijkstrastraat 3; Kinder jasje, J.Ane- ma, Kloosterdwarsstraat 27; Rijw.bel.merk (kosteloos), J. van der Zee, Westersóngel 40; Beursje met kl. inh., J. Hernaamt, Julianastraat 8; Waschteil, S. Bijsterbosch, Boschstraat 6; Psalmboekje, W. Abrna, Alb. Agnesstraat 17. ZE ILERS BAL. Het Zondag onder leiding van den heer P. J. Heeringa in Amicitia* gehouden Zei- lersbal is een groot succes geworden, zoo wel door het bezoek als de stemming. Toen te 10 uur de Sneeker vlag geheschen werd sprak de voorzitter der commissie, de heer J. Spoelstra, eenige woorden van waardee- ring tot de autoriteiten voor het verlee- nen van de vergunning voor deze avond - waarin spr. ook waardeering ziet voor de ordelijke leiding van den heer Heeringa en de zakenmenschen die meegewerkt 1 hadden aan de zaalversiering. Er heerschte zooals reeds gezegd een I vroolijke stemming, waaraan The Rhythm Boys ook hun aandeel hadden. NIEUWE SNEEKER COURANT ■del ie: s- j j t I I 1

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1938 | | pagina 1