TJOKLAT DE LU*E 5ct. REEP EN PASTILLE KWALITEIT
N.B.Z.
Luxe Anto-Verhur
Eerste Blad
inhneijërZ
nen
R. BERGER
KLEINZAND 17
Gazelle Rijwielen
F. OZINGA
A. JANSEN
U.Drennin
fcieel Orgaan der Geueeole Sneek
Verschijnt
KLEED1NG NAAR MAAT
No. 49
ültnaveHIEZEBRINK S Co
Zaterdag 19 Maart 1938.
«■max SHEERER OOURAHT M WVHBRITSERSOEEL
eia leert
Sproeten komen vroeg in
het voorjaar, koop tijdig een pot
Sprutol. Bij alle Drogisten.
54e Janrgnng
KLE1NZAND 5—7
Buréau:
SNEEK - TELEFOON 2200
RECLAME KOLOM.
jiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiil
VADERWOORD.
NIEUWSTIJDINGEN.
groot staand
W. Burgstraat 9
40975
40697
38680
37418
35975.
34370
35000
32640
62748
5978o
59750
57465
53825
52820
52500
51440
49050
48974
48774
K
LIKDOORNS
't Is beter geholpen dan te klagen.
Er pijnloos af te zijn.DAT geeft eerst baat
Dèërvoor naar
JOH. VAN AKKEREN
0HT Ook voor onderdooien Uw adres "W
Telef. 2168
Off. Ford Dealer SNEEK
Parkstraat Tel. 2211
'O
Schaapmarktplein 9 - Tel. 2606
pet.
nen
Dinsdagavond tien voor achten
Zette men z’n topstel aan:
Elkeen heeft het woord beluisterd,
Elkeen heeft het óók verstaan.
Internationale spanning
Eischt thans vaderlandsche kracht;
Het behoud van Neêrlands waarden
Zij door eigen kracht betracht.
Daarom rustige aanvaarding
Van besluiten, die men deed...
God behoede Land en Wereld
Echter voor het dreigend leed
(Nadruk verboden.) PHILIA.
Dinsdagavond tien voor achten
Bracht de radio een woord,
Dat door Neêrlands huisgezinnen
Zéér ongaarne werd gehoord
Zéér ongaarne omdat dAArin
Iets ter overdenking lag,
Wat ons wijst op een verschrikking,
Op een moog’lijk zwarten dag
Voorzorg werd ons aangekondigd
Door Minister H. Colijn:
Onze weermacht heeft van noode
Meer dan óóit paraat te zijn
Situatie in Europa
Dwingt tot meer activiteit,
Ook al wenscht géén Nederlander
Zich geroepen tot den strijd
32250 16800
33484 15974
33000 15774
satie, doch dat gaat zeer langzaam.
Spr. heeft nu hier en daar een greep
DINSDAGS en VRIJDAGSAVONDS
(Kleermakerswerk)
37.—, 43—, 48—, 52—, 57.-
Abonnement: per jaar 2.50, fr. p.
post 3.60.
Advertentiên: 9 ct. p. regel.
Ingezonden mededeelingen hooger.
Abonnement belangrijke korting.
Advertent iën worden tevens gratis ge
plaatst in de SNEEKER COURANT
weer aan het werk komen, maar dit pen
sioen zou 900 millioen kosten. Wel zal
men voort moeten gaan met de industrial!
1 satie, doch dat gaat zeer langzaam.
o__ 1-e. J----
uit het groote probleem der werkloosheid
gedaan. Er is nog veel te doen, doch van
wat ter bestrijding reeds gedaan is domi
neert de goede zijde. Boven leniging van
de nood, gaat de bestrijding er van, die
met kracht aangepakt wordt. Doch wij
zullen van de geesel van de werkloosheid
niet verlost worden als de internationale
toestand niet verandert, want wij zijn altijd
een land geweest dat menschen en goede
ren exporteerde, voor 1914 emigreerden
per jaar 60000 menschen, nu nog geen
600, vele grenzen zijn gesloten,onze goe
derenexport wordt zeer belemmerd. Wij
kunnen zoolang dit niet verandert niet
anders doen dan wat de hand vindt te
doen. En daartoe behoort dan in dezen
tijd, nu het buitenland onze goederen, niet
wil hebben, ook het koop en van Neder-
landsch fabrikaat. Spr. doet hier een spe
ciaal beroep op de Nederlandsche huis-
gen zit wel kwaad geld, maar het over-
groote deel is nuttig besteed.
Spr. vindt ook dat er hier nog tal van
artikelen als door den .heer de Kok be
doeld kunnen worden vervaardigd, en er
kent dat de propaganda voor Ned. fabri
kaat gevaar oplevert voor onze export, ze
is dan ook alleen bestemd voor deze tijd
nu het buitenland de grenzen voor onze
goederen en menschen sluit. De kwestie
van het overwerk wordt door de regeering
onderzocht, er zjjn werkelijk te voal be
leger invloed op de werkloosheidscijfers
heeft. België heeft 3 maal meer mannen
onder de wapene» dan wij, in Duitscnlam
worden in de cijxers ook niet opgenomei.
zij die in de arbeidsdienst zijn, de werk
looze joden enz.
Toch wijzen ook onze cijfers op de
ernst van de toestand. Maar ernstiger nog
wordt het als we de verhouding van d<
werkloozen tot de werkloosheid beschou
wen. In 29 gemeenten is een dieper onder
zoek ingesteld, alle typen van gemeentel,
voor bepaalde streken. Men ging o.a. nx.
of de betrokkenen wel weer in het vrije
bedrijf zouden kunnen terugkeeren; van d<
jongeren beneden 21 jaar moest 5 pet. a.
beschouwd worden als voor de toekoms.
onbruikbaar, over het geheele aantal werk
loozen bleek 12 pet. voorgoed door per
soonlijke eigenschappen uitgerangeerd un
het bedrijfsleven.
De regeering heeft sedert jaar en dag
getracht hulp te verleenen; zuiver vooi
werkloosheidsbestrijding dus niet aan
armenzorg waaraan overheid en diaconieën
per jaar 115 millioen uitgeven gaven
rijk en gemeenten in 1926, ’27, '28 en ’29
71/2 millioen gulden per jaar uit, in 193c
10 millioen, 1931 611/2, '32 121, ’33 146,
•34 127, ’35 140, ’36 150, '37 140 mil
lioen gulden. Daarboven komt dan nog de
115 millioen voor armenzorg. Door de
groei der sociale gedachte hebben we hier
inderdaad een zorg gekregen die genoemd
mag worden, al kan men niet alles.
Maar in 1878 werd hier per hoofd voor
armenzorg uitgegeven f 3, nu 60 jaar later
voor alle sociale zorg f 40 per hoofd,
d.w.z. dat gemiddeld ieder gezin f 150 per
jaar beschikbaar stelt voor leniging van
armoede, ongevallen, en wat dies meer zij.
Ondanks alle kritiek heeft Nederland dus
op dit gebied veel gedaan.
Nu is geld geven echter natuurlijk niet
de meest aangewezen methode om er de
gevolgen der werkloosheid mee tegemoet
te treden. Allen kunnen wel niet aanwerk
worden geholpen men denke er aan dat
het totaal aantal werkloozen met gezinnen
feitelijk een bevolking uitmaakt van Am
sterdam en Haarlem samen doch toch
zweeft ons voor oogen het doel zooveel
mogelijk werkloozen te werk te stellen.
Met 50000 werkloozen is dat gelukt. Gij
we$t niet wat hier in Friesland m tojaai
door de werkverschaffing aan werk is tot
stand gebracht. Wij heböen van 1920V-
1937 aan openbare werken 2800 millioen
gulden, dat is dus bijna 3 milliard., uit
gegeven, en als men ons andere landen
ten voorbeeld stelt die de laatste jaren
in hevig geconcentreerde vorm op dit ge
bied iets trachten te doen dan moet ijlen
niet vragen „wat hebben die landen in de
laatste jaren gedaan", doch wel wat ze in
de laatste 20 jaar deden. Als men zegt
dat over de grens nu zooveel heide wordt
ontgonnen, kunnen wij zeggen dat hier bijna
alle heide is ontgonnen. Bij een dorp in de
gemeente Ambt Hardenberg bijv, zijn van
1000 H.A. heide 500 ontgonnen, als het
oogsttijd is wordt daar nu f 80000 a
f 90000 ’s jaars verloond, waar vroeger
niets inkwam. In de inspectie welke een
deel van Gelderland plus Overijsel omvat
is in de laatste jaren 800 K.M. fietspaa
aangelegd, en dan noemen ze ons natuur
schenners, terwijl wij de menschen op deze
wijze tot de natuur brengen.
Het is natuurlijk jammer dat niet ieder
in de werkverschaffing kan. Men zegt dan
wel, dan maar Arbeidsdienst, maar spr.
heeft daar bezwaar tegen. Het probleem
der jeugdwerkloosheid is een der ergste
problemen die we hebben. Er is nog al wat
gebeurd voor de jongeren, maar toch te
weinig. Het aantal jeugdigen van 1424
jaar dat werkloos is, zal ongeveer 130000 h
140000 bedragen. Honderden cursussen in
120 i 130 gemeenten die actief zijn, zijn
voor hen georganiseerd. Merkwaardig is
echter dat op die cursussen meer ouderen
dan jongeren komen. Wij hebben werk
kampen enz. opgericht, maar ondanks dat
blijven 85 pet. der jongeren aan de kant
staan. Om nu eens precies te weten te ko
men wat er bij de jeugd omgaat voeren we
nu de jeugdregistratie in, en ontdekten
reeds dat ongeveer 35 pet. der werklooze
jeugd van 1937 gemiddeld 5 maanden per
jaar werkloos is. Onze ervaringen zijn he
laas echter bij onze pogingen de werk
looze jeugd te bereiken, dat jong Neder
land niet naar werk snakt, alleen als men
aldoor maar hamert bereikt men iets. Zoo
weet men in Heerenveen ongeveer 100
jongens te bewegen naar de Centrale
Werkplaats te gaan. Men zegt nu: „pro
beert de arbeidsdienst in te voeren". Die
dienst beoogt echter in het buitenland
niet de jeugd door de werkloosheidspe
riode heen te loodsen, doch men wil de
jonge man daarin opvoeden in dienst van
de staat. Dit is absoluut in strijd met
het karakter van ons Nederlandsche volk,
dat niet verdragen kan dat de staat al-
léén-opvoeder wordt. Deze arbeidsdienst
verwerpen wij dus. Doch wij mogen er
niet in berusten dat bij alles wat wij voor
de werklooze jeugd willen doen, 85
aan de kant blijft staan, wij mogen
niet ten onder laten gaan en hebben ons
dan af te vragen of wij, als niets helpt,
hen niet moeten dwingen in te gaan. De
feiten dwingen er toe dat de overheid op
dit gebied meer gaat doen.
Men lenigt veel nood, maar moet voor
al ook trachten mee te werken aan wer
kelijke werkverruiming. De overheid raakt
in dezen wel eens uitgestud^ard an dn m-
Het bouwen van een fabriek voor
vlasbewerking met warmwaterroterij te St.
Anna Parochie, uit te voeren geheel in ge
wapend beton, werd onderhands opgedra
gen aan T. D. Joustra, constructeur-aanne-
mer van gewapend betonwerken alhier.
Notaris E. Elema verkocht Woensr
dagavond finaal in het café „Die Porte
von Cleve” een winkelhuis met achtererf en
afzonderlijke werkplaats aan het Grootzand
no. 30, laatst in eigen gebruik geweest bij
wijlen mej. E. Bokma. Kooper werd de
heer L. Poiesz te Sneek voor een som van
f 2820.
Ter zelfder tijd en plaats veilde notaris
H. A. Banning de woning Prins Hendrik
kade no. 52, waarin winkelruimte en de
woning no. 51, waarin gang en trapop-
gang, met beneden woonkamer, enz. In
één perceel toegewezen aan den heer G.'
Brandsm* te Sneek voor een som van
f 1650.
vrouw, door wier handen 40 pct. van het
nationale inkomen gaat. In elk product
dat men koopt, zit een stukje werk, ver-
gete men dat niet. Laten wij, gelukkigen,
die werk hebben, de werkloosheid niet on
verschillig langs ons heen doen gaan, dra
gen wij samen dï lasten en de nood daar
van, opdat na gemeenschappelijk lijden,
gemeenschappelijk verblijden vólgt.
Er kwam een groot aantal vragen los.
De heer P. Sikkes vroeg of er niet
al te vaak van de gelegenheid werk in
werkverschaffing uit te voeren zeker mis
bruik wordt gemaakt, in zooverre dat be
paalde werken daarin niet behooren. Voorts
vroeg hij zich af of ’t bedrijfsleven dat ver
der mechaniseert ook de gevolgen daar
van, n.l. de daardoor ontstane werkloos
loosheid, dus de verzorging dezer werk
loozen niet moet dragen. Tenslotte zou
spr. iets willen weten over de perspec
tieven.
De heer J. de Kok meende dat er
nog tal van werktuigen enz., die nu uit het
buitenland komen, in het binnenland kun
nen worden gemaakt.
De heer Becherer wees op de geva
ren voor onze export van de propaganda
voor Nederlandsch fabrikaat; de heer
Zandstra op het funeste besef voor de
jongeren, dat wat zij verdienen afgetrok
ken wordt van de steun van den vader;
de heer van der Veen op de noodzake
lijkheid het overwerk te beperken.
De heer dr. Oosterhuis hing niet
a^n de naam Arbeidsdienst, doch zag in
het wezen daarvan toch iets goeds, ook
omdat het ’t eenheidsbesef van ons volk
kan versterken. De heer Ter Horst stel
de de vraag of via de weg van wat vroe
gere pensionneering der oudere arbeiders
waartoe zoowel staat ais bedrijfsleven
medewerking zouden kunnen verleenen
er geen oplossing zou kunnen worden ge
vonden voor de werkloosheid der jongeren.
De heer Graafsma stelde eenige vra
gen van practische aard.
De inleider antwoordde dat er bij
de gemeenten die zuinig moeten zijn, ze
kere tendenz was op onderhoudskosten
voor publieke werken te bezuinigen, an
derzijds hadden zij groote uitgaven voor de
werkloosheid, eenige verzoening dezer bei
de kwesties wordt gevonden in uitvoering
van dergelijk werk in werkverschaffing.
Hierbij moet men natuurlijk wel wat op
passen en natuurlijk maken ook wij wel
fouten. Ook bij de particuliere ontginnin-
drijven die zich ingeschoten hebben op
altijd maar overwerken.
Wat het loon der jongeren betreft, dit
wordt thans niet meer geheel afgetrok
ken van de steun van den vader, in dezen
moet echter voorzichtigheid betracht. Spr.
blijft de arbeidsdienst verwerpen voor ons
volk, dat de opvoeding niet aan de staat
wil toevertrouwen doch zelf in handen hou
den. De Nederlandsche jeugdbeweging laat
voldoende ruimte voor de jongeren uit
verschillend milieu om elkaar te leeren
kennen en bevordert op deze wijze de een
heid van ons volk, ook in het bedrijfs
leven groeit iets van goede samenwerking
tusschen werkgevers en -nemers.
Spr. wijst er nu nog op dat de cijfers
der werkloosheid hier nu ook kunnen da
len, omdat Duitschland weer landarbeiders
vraagt en betoogt dat het niet gewenscht
is de ouderen te vroeg uit het bedrijfs
leven te rangeeren omdat de gezinnen dan
vaak te veel afhankelijk worden van de
groote kinderen, wat tot ongewenschte toe
standen kan leiden, bij de vaak ruwe men
taliteit der tegenwoordige jeugd.
Tenslotte: de perspectieven 1 Spr. kan
daarop geen blik geven, als exportland
staan wij er benauwder voor dan vele an
dere landen, daarom zijn wij vooral aan-
gewezen op middelen in eigen kring. Een
dier middelen is meer samenwerking, al
les doende wat de hand vindt te doen. Dat
is het magere perspectief dat spr. nu kan
noemen en dat slechts breeder zou wor
den als Êen maatschappij gebaseerd op
meer liefde en onderling begrip zou ont
staan.
De voorz. sloot met een woord van
dank tot den spreker.
ZWEMINRICHTING SNEEK.
De voorbereidingen voor het Zwem
bad zijn thans zoover gevorderd, dat
Woensdagmiddag de Acte van Oprichting
der N.V. Zwembad Sneek is gepasseerd,
en de aanbesteding voor den bouw heeft
plaats gevonden, zooals 'hieronder blijkt.
Zooals de zaak zich thans laat aanzien is
er geen twijfel mogelijk of bij de aanvang
van het seizoen zal de nieuwe inrichting
in gebruik kunnen worden gesteld.
Woensdagavond had in café Piso
de onderhandsche aanbesteding plaats voor
den bouw van het Zwembad te Sneek.
Een en ander volgens bestekken van den
architect H. Wesselo te Bussum.
Ingeschreven werd in 3 perceelen t.w.
perceel A betonwerk, Perceel B boven
bouw en in massa, als volgt:
Perc. A Perc. B Massa
f 4i8oof 21455 f 62755
22113
19683
21440
20500
17850
geering heeft daarom een commissie in
gesteld, die zich tot het Nederlandsche
bedrijfsleven heeft gewend met de vraag
hoe het bedrijf kan meewerken om de
werkloosheid te verminderen. Die propa
ganda wordt met kracht gevoerd en er
komt heel wat uit, enkele voorstellen heb
ben de regeering al bereikt.
Hoewel ingaande tegen de ontwikkeling
der maatschappij, moet thans, door de
nood gedwongen, de verdere mechanisatie
en rationalisatie der industrie, gebreideld.
Gelukkig dringt het in het bedrijfsleven
ook meer en meer door dat bij dit proces
ook met de mensch gerekend moet wor
den, dat dit vraagstuk er niet alleen een
van cijfers is.
Dan hebben we nog het feit dat werk
loozen, vroeger eerste klas vaklieden, na
5 of 6 jaar werkloos te zijn geweest, niet
meer met de nieuwe arbeidsmethoden op
de hoogte zijn. Voor hen maakt de regee
ring in overleg met de bedrijven zekere
herscholing mogelijk (diamantbewerkers,
sigarenmakers, textielarbeiders); in 1937
zijn 700 menschen zoo herschoold en zoo
is aan steun in dat jaar f 50000 bespaard.
Die herscholing willen wij veel krachtiger
bevorderen.
De centrale werkplaats kan een eldo
rado zijn ook voor de jongeren, ook oude
ren worden er echter getraind. Ons am-
bachtsonderwijs zal zich bij de tegenwoor
dige problemen moeten aanpassen. Zwit
serland levert de meest geperfectionneer-
de machines ter wereld omdat het op de
verfijnde techniek van de horloge-industrie,
de vakopleiding opbouwde, waarom kun
nen wij ons niet op dergelijke verfijnde en
geperfectionneerde methoden toeleggen.
Een bepaalde machine van Zwitsersch fa
brikaat bleek slechts 65 pct. van het ge
wicht van het Nederlandsch fabrikaat te
zijn.
Men zegt laat men de oudere arbei
ders pensionneeren, opdat da jongere
Onze wagens kunnen E
tegen een kleine vergoe- B
ding verzekerd worden.
P. U. van Dijk
H. F. Ringnalda
Chr. Koster
Tj. Joustra
S. de Wolf
J. Blok
Condor N.V.
E. Metz
Bat. Ann. Mij.
Gebr.A. B.vd.Zee
Fa. Oly vd. Wey
N.V. Rivaal
Voor de Technische Installatie was in
geschreven als volgt:
Afd. Timoor v.d. N.V. Mach.fa-
briek Reineveld te Delft f7850
fa. Rossmark te Almelo 8450
Gunning volgt perceelsgewijze aan de
laagste inschrijfster, N.V. Rivaal, behou
dens goedkeuring van B. en W. van Smeek.
Met uitzondering van Condor N.V., Bat.
Aann. Mij., en de inschrijvers voor de
Techn. Installatie, wonen alle inschrijvers
te Sneek.
gunstig,
e bevoll
name van 80000 k 100000 zielen per
iaar, per jaar 40000 op -L.
komen. Er zijn tal van landen die hum cij
fers geheel anders opzetten, dat moet men
bij vergelijking niet vergeten. Wiji hebben
50000 werkloozen direct bij de werkver
schaffing geplaatst en 20000 anderen wor
den daardoor indirect geholpen, sommige
landen tellen deze tewerkgestelden niet
mee in hun werkloozencijfers, wij echter
wel. Men begrijpt dat ook een
HET WERKLOOSHEIDSPROBLEEM.
Dinsdagavond werd onder auspiciën der
afd. Sneek van de Mij. voor Nijverheid
en Handel en van de Mij. tot Nut van
’t Algemeen een vergadering in de foyer
van Amicitia gehouden, waar als spreker
optrad de heer Meijer de Vries, hoofd-
inspecteur voor de werkverschaffing en re
ferendaris aan het dept, van sociale zaken,
over het onderwerp „Het Werkloosheids
probleem”.
De voorz. van het dept. Sneek van de
Mij. voor Nijverheid en Handel, de heer N.
J. Wou da sprak een woord van welkom,
in ’t bijzonder tot den spreker en den heer
Niemeijer, hoofdbestuurslid van de Mij. v.
N. en H., wees er op dat beide maatschap
pijen geboren zijn uit de nood van omstan
digheden, die herinneren aan die van dezen
tijd, nu in de crediteurlanden het good
zich ophoopt, en groote werkloosheid
heerscht, terwijl in de debiteurlanden de
wil tot werken sterk is; aangezien nu ar
beid hooger staat dan het steriele goud,
moet hierin verandering komen. Op de
problemen daarmede annex, kan ook het
onderwerp van hedenavond licht werpen.
De heer Me ij er de Vries zal slechts
enkele grepen uit het werkloosheidspro
bleem kunnen doen. Werkloosheid is het
ergste wat een normaal en bonafide
mensch kan overkomen, met een bespre
king der zielkundige beteekenis er van zou
den reeds eenige avonden te vullen zijn.
De gedachten over de oorzaken van werk
loosheid loopen bij de Nederlandsche po
litici van welke schakeering ook niet zoo
veel uiteen, ze noemen de bevolkingstoe
name, de internationale verhoudingen, de
rationalisatie en mechanisatie in de in
dustrie, de wijziging der bevolkingsopbouw
enz. 1
In 1919 waren in Nederland volgens de
statistiek 26800 werkloozen, in 1930
41000, 1931 138000. De buitenlander zal
hieruit allerlei gevolgtrekkingen maken,
oa.. dat in 1931 de toestand véél slechter
was dan in 1930, maar in laatstgenoemd
jaar is er een radicale wijziging in de op
bouw der cijfers gekomen., Na 1930 zijn
allen die zich bij de arbeidsbeurzen aan-
gaven geregistreerd, daarvoor alleen de
georganiseerden, hetgeen van het totaal
ongeveer 35 pet. is.
Na 1931 is er een voortdurende
stijging in de cijfers gekomen; in 1936
werd het cijfer 414000 bereikt, 1937 geeft
dan een daling tot gemiddeld 362,700.
Een vooruitgang die nog gunstiger is als
men overweegt dat van de bevolkingstoe-
van
de arbeidsmarkt
L
l
et
it
e-
ej
d
ze
lïleuloil
P.S.
i
NIEUWE Sim'COURANT
rin*i
^HURtMKLlEDING
SNEEK
Pédicure
Lid v.h. Ned. Genootschap tot Bevordering
der Voetverzorging.
Schapenplein 4, Sneek Tel. 2326
Neem de beite PERMANENT WAVE
Neem een Permanent van JANSEN
DAMES- en HEERENKAPPER
17500
20960
Mogen wij Uw aandacht vragen
voor onze speciale Voorjaars-reclame
COSTUUM NAAR MAAT
Een uitgelezen collectie van de beste en
nieuwste stoffen staat te Uwer beschikking
COSTUUM NAAR MAAT X
Imet en zonder chauffeur
Steeds nieuwe wagens Lage prijzen
eenige kamers uit hare zeer
grote collectie MEUBELEN
in combinatie met passende
vloerbedekking en gordijnen.
Het zal U werkelijk goed
doen deze etalages te be
zichtigen en dan te weten
dat nog meer dan 50 toon-
kamers in dit Modelhuis
Uwe belangstelling vragen.
Ziet etalage».
Vrije bezichtiging.
Toonzalen:
Leeuwenburg SNEEK
min iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiir.
1
