It. 80 Bente Bled annex SNEEKER COURANT (81e Jaargang) Officieel Orgaan der Gemeente Sneek Uïtgare KIEZEBHIM S Co. Woensdag 27 April 1988 S4e Jaargang Dit No. bestaat uit 2 bladen. NIEUWSTIJDINGEN. te <H ’1? I L’ NIEUWE SNEEKER COURANT Alle Advertenties worden in belde bladen opgeaaomen die propageert betrett, w.jSt spreekster op de vervlochten De En dingen worden van zeggers zijn. Le ja-zeggers moeten rugge- Begelprljs 9 eent. Abonnementen belangrijke korting wbw—ww—o» PWWOL g&n&est en&ui/Vdii de fuiid Vrijdags te Hommerts, Jutrijp, Tirns, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawier, Terzool, Abbega, Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, Balk, Stavoren, Wyckel, Langweer, Bozuw De NIEUWE SNEEKER COURANT is een aoonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f2.50, naar buiten fr. per post f3.60. De SNEEKER COURANT is een Advertentieblad en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonnê zijn op de Nieuwe Sneexer Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid: D i n s d a g s te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.), IJsbrechtum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannen burg, Poppingawier, Warns, Rauwerd Coatrole op de oplaag toegestaan. de meer om aan- net mp ou den, de neen-zeggers ook om geen kanke raars te worden. En dan zijn er de broe ders en zusters van barmhartigheid, waar toe de vrouwen misschien wel het meest behooren. Het zijn dezulken die in een sfeer van harmonie de ja- en neen-zeggers tot onderling begrijpen willen brengen. Alle drie groepen doen op hun wijze hun best en raken op hun wijze in de schuld. Want hoe wij de vraagstukken van het leven van mensch en volk ook aanpakken steeds blijft er een tragische kant. Vroeger heeft spr. wel eens gedacht, dat dienstweigering t allerbeste middel was oorlog te voor komen, maar ook daarvan zag spr. tragi- che gevolgen. Het leven is vol tragiek en dat maakt ’t den mensch hopeloos moeilijk te blijven beseffen dat hij door een macht van liefde tot ’t leven is geroepen. Wij heb ben een strijd te vechten, die eeuwen zal duren, eeuwen zullen wij en zij die na ons komen blijven worstelen ook met het oor- logsvraagstuk, meenend het goede te doen en later misschien toch te vragen: „Was het juist?” Slechts dan zal het den mensch in dezen strijd goed zijn als hij kan zeg gen: ,,Ik mocht niet anders, het moest voor mijn geweten en ik was bereid het offer te brengen”, Als wij dat durven zeggen kun- H. B. M. Louw mans, f In den ouderdom van 70 jaar is alhier overleden de heer H. B. M. Louwmans, sedert 1 Jan. 1930 lid van het college van armvoogden van ’t Burgerlijk Armbestuur. nen wij ook in de uiterst moeilijke strijd voor de vrede beseften dat God ons riep voor deze taak. Wij moeten dus beginnen met te zijn uiterst deemoedig en smeeken om inzicht en bidden om kracht. Op vele avonden als deze doen dat tallooze vrou wen over heel de wereld. Spr. leest tot slot zoo n gebed 4 maanden geleden door een Hindoe-vrouw uitgespro ken. Na de pauze beantwoordde spreekster enkele vragen en droeg eenige toepasselijke gedichten voor. aanwezig. Dit is het belangrijke van 4e Bellamy-beweging, wij staan op de vaste grond van de werkelijkheid. Nederland is een rijk land. Niet in wat op zijn eigen belang uit is; zelfs de Volken bond had daarmede te kampen tijdens de ontwapeningsconferentie te Genève, toen Shearer voor de Amerikaansche wapen fabrikanten trachtte gedelegeerden te be werken, opdat dezen die conferentie zouden tegenwerken. Maar de Volkenbond als cen trum van informatie en internationaal con tact is onze aandacht ten volle waard. Er zijn er die den bond willen doen aansturen op ’n internationaal leger en sancties tegen over een staat-overtreder. Spr. is persoon lijk daartegen, maar men denke daarover zelf na en bepale zijn standpunt. Neen, zegt spr., wij willen geen oorlog, maar er zijn ook menschen, die wel oorlog willen. Dat zijn bv. zij voor wie in vredestiju het leven zoo’n hel is, dat de oorlog hun de eenige uitredding schijnt uit een leven dat hun ondraaglijk lijkt. Daarvan merkt men hier gelukkig minder, in landen die onder oorlogsellende gebukt zijn geweest en waar het volk onder geestelijke onderdruk king leeft, merkt men er meer van. En daar om is de strijd voor den vrede zoo onlos makelijk verbonden met de strijd voor een wereld met minder sterke tegenstellingen tusschen arm en rijk, een wereld waarin geen plaats is voor een verdrag van Ver sailles en voor kneveling als bv. 't Japan- sche volk heeft ondergaan, dat ook uit wanhoop de strijd tegen China begon. Zoolang er geestelijke en stoffelijke nood is, zullen wrok en wantrouwen blijven en dat zijn de ergste vijanden van den vrede. L/aarom moeten wij strijden voor een betere «ureiu, maar niet alleen uit medelijden en medegevoel, neen, de strijd voor die wereld vu den vrede moet een heilige nood- ji, een kwestie van t geweten dus. uoe Krijgen we dat? In sprekers taa< •>...jovii we dat door God, misschien noemt INTERNATIONALE VEREENIGING BELLAMY. Voor de afd. Sneek van de Internatio- nale vereeniging Bellamy sprak gister avond in „Onder de Linden" de heer G. J. Zwertbroek over het onderwerp: „Is armoede noodzakelijk". De voorz., de heer M einsma, sprak een kort openingswoord en verleende dein spreker het woord. De spreker begon met het geven God. En zij, die zich zoo heroïsch willen Laat ons ten opzichte van den oorlog neen verzetten tegen een aanvaller, dienen te be seffen, dat het niet alleen om hen zelf gaat, maar ook om het lijden der vrouwen en kinderen en ouden van dagen. Spreekster gelooft ook niet, dat een oor log gevoerd wordt om hoogere motieven, het gaat om winstbejag. Spr. beweert bv. dat in 1914 het bekken van Briey, waar de Fransche ijzermijnen lagen, door toedoen van de Fransche en Duitsche industrieelen, die het met elkaar eens waren, door de Franschen zoo zwak verdedigd is om de Duitschers in staat te stellen het te ver overen om dezen het ijzer te bezorgen, dat hen in staat zou stellen de oorlog vol te houden. Oorlog is niet meer dan een vuil zaakje. Bovendien is oorlog overbodig nu wij de Volkenbond en het Hof van Arbitrage hebben; zij kunnen op het oogenblik mis schien niet veel doen voor den vrede, maar via het hygiënisch en economisch werk van den Bond is er hier gelegenheid voor con tact tusschen de volken, dat verder kan groeien. Inderdaad ontbreekt echter nog te veel de wil tot samenwerking bij de volken, men wil nog te weinig opgeven van zijn eigen belangen, waarom Stanley Jones zegt, dat Europa één dier in zijn wapenschild ontbreekt, nl. „een zwijn”, want het is een zwijnenboel in Europa omdat ieder alleen Mei-optocht op Zondag niet toegestaan. Op het verzoek van het Mei-comité al hier tot het houden van de Mei-demonstra- tie heeft burgemeester Poppinga, naar het /olksblad meldt, als volgt geantwoord: „De Burgemeester van Sneek, gelezen het ?erzoQk van het 1 Mei-comité te Sneek, ge vormd uit de besturen der afdeeling Sneek van de S.D.A.P., de Sneeker Bestuurders- )ond en de sociaal-democratische Vrou- venclub, om vergunning tot het houden van jen optocht met muziek eh ontplooide ba Heren op Zondag 1 Mei 1938; overwegen dat de Zondagsrust zooveel mugelijk dient te worden bevorderd, dat er voort1- laar moet worden gestreefd met name o, ,e ublieke weg, des Zondags een rustige sfeer te scheppen, dat door het houden van iptuchten daarop inbreuk wordt geina kt oe luit: de gevraagde vergunning te wei geren. heid, die daar achter verborgen was, wist te zien. Bellamy was dan ook allerminst een utopist, zijn later gepubliceerde werken „in het jaar 2000" en „Gelijkheid voor allen”, waarin hij voorspellingen doet om trent de toekomst van een maatschappelijk stelsel als het onze met productie door en ten bate van den enkeling. Bellamy was van meening dat een dergeÏÏjk stelsel nood wendig aan zichzelf ten onder zou gaan en leiden tot het stelsel waarvoor wij thans propaganda maken. Lang voordat de Bellamy-beweging als zoodanig opkwam, golden Bellamy’s wer ken als belangrijk studiemateriaal; als ro man zijn deze werken een mislukking. De voorspellingen van Bellamy omtrent de factoren, die een vernietiging van het huidige economische stelsel, zooals bijv, het oorlogsgevaar zullen meebrengen, zijn alle uitgekomen, daarom achten wij het van belang, wat Bellamy omtrent de maat schappij die uit de chaos geboren zal wor den, voorspelt. De Bellamy-beweging propageert dan ook de gedachte, dat de economische en technische voorwaarden voor de vorming van een goede maatschappij aanwezig zijn en slechts de goede wil van de mensen heid om daaraan mede te werken, nog aangekweekt dient te worden. die gemeenschap, plicht om aan di< mogen d1 ook geen recht, maar een plicht. Uitschakeling van de rol van het geld is voorts noodzakelijk. Het geld schept door zijn vele functies een zoo grenzelooze verwarring, dat het uit het binnenlandsch verkeer dient te verdwijnen. De totale productie van het Neder- landsche volk kost een bepaalde hoeveel heid arbeid. Hierop gebaseerd komen we tot een nieuwe eenheid. Ieder kan zijn gelijk aandeel daarvan ontvangen in de vorm van een tegoed op een soort giro- dan materieel ideëel getroffen door het gevoel van te leven in een wereld, die naar niet meer noodig heeft. Echter de middelen en krachten ieder het noodige te verschaffen zijn wezig, doch worden niet gebruikt. Vele handen worden gedwongen te rusten, zij alleen zouden reeds in staat zijn de ar moede in welvaart te doen verkeeren. Wij denken te leven in een tijd van cul tuur, het nageslacht zal echter weten, dat onze tijd een barbaarsche is. Aan de vruchten kent men de boom; de vruchten van deze maatschappij zijn ar moede ellende en oorlogsgevaar, daarom moet deze boom omgeworpen en verbrand worden. Verandering van deze maatschappij- vorm is echter heel wel mogelijk, God heeft den mensch de vrijheid gegeven in naastenliefde te leven, tot het verbeteren van de maatschappij is ook bij den mensch wel degelijk de goede wil aanwezig. Veel slechtheid wordt geboren uit de economi sche omstandigheden, uit de bestaanson- zekerheid. Veelal komt de plicht van broe derschap en naastenliefde m strijd met de strijd om het bestaan. De grondoorzaak van de slechte toestan den is dan ook het ontbreken van een goede organisatie van de productie. Ieder systeem ontbreekt in dit opzicht en dit is juist het eerste waarvoor gezorgd moet worden, aan de zorg voor het levensonder houd dient aandacht besteed te worden. Dit is geen materialisme; ook voor de geestelijke en cultureele vorming is aller eerst noodig het materieele leven te ver zorgen; de organisatie van de middelen voor het levensonderhoud zal ons in staat stellen ter wille van het geestelijke het materialistische te vergeten. Alhoewel dit vraagstuk toch eigenlijk het voornaamste zou moeten zijn voor re- geering en volksvertegenwoordiging is het het eenige, dat vrijwel nooit ter sprake komt. Dit is allerminst een fout van per sonen, doch het systeem deugt niet. De voortbrenging van de middelen voor het levensonderhoud dient slechts voor de winst van den enkeling, elke invloed van dc vertegenwoordiging van het Ne- derlandsche volk ontbreekt in dit opzicht. Daarom trekken zich steeds meerderen van de politiek af, bij de laatste verkiezingen bedroeg het aantal niet-stemmers 10 pet. van het totaal aantal. Willen we tot betere toestanden ge- -er, kon per auto naar zijn woning worden leed, die zeggers komen, dat hun neen-zeggen om- gebracht. De politie stelt eerj verder under- leuzen gezet wordt in een positieve daad, omdat ?-oek in. Vast staat, dat er met een zeer misleiden zijn, doen wij zonde tegenover aan hun protest wordt tegemoet gekomen, matige gang gereden werd. Nader vernemen wij, dat de toestand van Dethmers bevredigend is. Er bestaat ge graaf hebben om geen~ja-broers te wör- gronde hoop op een volledig herstel. De toestand van den 10-jarige R. Dam- sma was hedenmorgen nog vrij ernstig. De laatste berichten luiden dat ds. Deth mers het goed maakt. Hij is rustig en bij het volle bewustzijn, aldus meldt het Friesch Dagblad. Van het jongetje Damsma is het bewust- Hn nog niet teruggekeerd. De spreker begon met het geven van een kort overzicht van het leven van Bel lamy. Edward Bellamy werd in 1851 als zoon van een predikant in Amerika geboren. Op 18-jarige leeftijd maakte hij een studiereis naar Europa. Over deze reis heeft hij later geschreven en het bleek daarbij, dat Bel lamy dóór de schoone schijn de werkelijk- Ernstig verkeersongeluk te Huizum. Maandagmiddag reed een luxe auto, be stuurd door den heer A. L. J. Wijtzes, ditec ceur der Chr. Kweekschool alhier, in ut .uiting Leeuwarden. Mede inzittenden wa ren de heeren ds. H. Dethmers, em. pred. uv.. Ger. Kerk van Sneek en R. Feitsma, curatiehouder bij de Boaz-Bank te oiieek. 1 er hoogte van de Hempensche weg te .uizum ieed plotseling een drietal knapen, a,e kr.jgertje speelden op de fiets, de traatweg, een voorrangsweg. op. De heer Wijtzes probeerde alles om de jongens te omwijken, maar tevergeefs en zelf vloog de wagen tegen de boomen op. Ds. Dethmers bekwam een ernstige wonde aan het voor hoofd. De beide andere heeren kwamen e. goed af. Minder was het met de jongens. De 10- jarige R. Damsma van Huizum was er zoc g a 11 toe, dat de pastoor hem terstond als een klein volk wordt neen-zeggers zijn zij, die onverdroten hun de H.H. Sacramenten toediende, daarna aangevallen zal het, hoe rustiger het zich protest doen hooren tegen elke leugen, het werd hij vervoerd naar het St. Bonifacius neergeeft onder de overwinnaars, des te zijn zij wier geweten is wakker geworden, aosj itaai; het jongetje Jan Kramer weru gereeder de dingen worden gelaten, zij staan in protest tegen het leelijke in imt Ds. Dethmers naar het Diaconessen waarop het prijs stelt: taal, zekere vrij- de werkelijkheid die de ja-zeggers bouwen, huis vervoerd; het derde jongetje, Sint Vis heden enz. Door gewapend verzet doen zij hebben 't moeilijk, tot er zooveel neen wij ook onze medemenschen 1 ons aanvallen en slechts door mensch het instinct wakker te 1 „neen” te zeggen, zoo gauw er sprake 1. van oonog, uuk ai weet men het njne v-. uc ivuen mt uoriug met, en uuk a< ueze ouHug uns vourgehouuen «is te g a om democratie, christendom enz. lnsi...e tiei moet men „neen iceren zeggen. Spr. verdeelt haar rede in een aantai punten, zij constateert d«t een oorlog krank zinnig en uveroodig is; hue xunnen w„ hem verhinderen; welke maatschappelijke en persoumijke phchten hebben wij in dezen en hoe komt het, dat wij daarbij zuo vel schillende wegen gaan. Vrouwen- Vredesgang. In de Harmonie werd gisteravond door het comité Sneek voor de Vrouwen-Vredes gang een openbare vergadering gehouden, waar als spreekster optrad mej. da. C. A. Elink Schuurman. De voorzitster mevrouw M e i n d e r- s m aK o r v e r sprak een woord van welkom tot de talrijke aanwezigen namens het comité Sneek voor de Vrouwen-Vredes gang, een gaf het woord aan de spreekster. Mej. docta. C. Elink Schuurman spreekt over het onderwerp: „Wat kunnen wij vrouwen voor den vrede doen?” Op 18 Mei 1938, de dag van goeden wille, wordt niet alleen in Nederland, ook in Frankrijk, Zwitserland en Schotland een Vrouwen- Vredesgang gehouden, dat is een vooruit gang, want wij in Nederland zijn eenige jaren de eenigen geweest, die gedreven door medegevoel met de tallooze onschuldige slachtoffers van den oorlog, een Vrouwen- Vredesgang hielden, waar de vrouwen zon der onaerscheid van godsdienstige overtui ging of politieke gezindheid getuigden van haar vredeswil. Die dag wordt echter niet goed, als de deelneemsters zich er tevens geen rekenschap van geven, wat haar pc. suomijke taak ten opzichte van de vrede., gedachte is. Aan regeeringen en Volken bond wordt op zoo n dag gevraagd ook hun uiterste kracht in te spannen voor den vrede, maar zij besus^e.. ten slotte ui i m de wereld, dat doen w ij, persoon voor Fei soon. De Engeische viedesvneuu ruimuim. heeft eens gezegd: Ik zou wenochen in ieder leen ander het anders, maar als het geweten roepen geraakt wordt, weet men dat men bepaalde dingen niet mag doen, en een daarvan is meedoen aan oorlogvoeren. Als van ons volk een ieder persoonlijk in zijn geweten geraakt was, zou dat volk geen geweld wil len, doch slechts broederlijkheid en barm hartigheid. Als wij bezield zijn door liefde tot ons vaderland, en dat is een mooie lief de, zoo edel, dat men deze niet bezoedelen wn met de leugens en wreedheid van een oorlog, uit zich onze vaderlandsliefde zoo als bij den Engelschman Blake, die zeide met geestelijke wapenen zoolang te willen j stnjüeii tot een Jeruzalem op de groene Wat het k.ankzuimge van d.n oonog veiden van zijn land zou zijn gevestigd. betrett, Wi,st spreekster op de vervlochten Maarom kunnen leden van een zelfde heid der vulkeren op economisch en ander volk echter vaak zoo weinig samenwerken? geuieu in deze moderne uju; zoodot ais Dat komt omdat wij zoo verschillend zijn, twee volkeren oorlog voe.en, be.ue hem fe>- Henriëtte Roland Holst spreekt van drie tehjk zullen verliezen, zooals Barbusse groepen: de ja-zeggers, de neen-zeggers en zegt: Als twee legers oorlog voeren is het de broeders en zusters van barmhartigheid, 't zelfde of één leger zelfmoord pleegt Alle drie zijn noodig. De ja-zeggers zijn de Broedermoord en zelfmoord is oorlog, bpr. bouwers, die andere menschen ook wekken gelooft ook niet dat een volksbestaan gered tot hun verantwoordelijkheid en die zich wordt door oorlogvoeren en betoogt dat aanpassen aan het leven, waaraan zij hun oorlog ook niet gevoerd wordt om het bijdrage leveren. Laat ons ten opzichte van bestaan van kleine volken, om democra- de vredesbeweging ja-zeggers zijn. tie enz. En 1 ment dat organisatie over een geheel land niet mogelijk Is wordt wel voldoende .weer legd door te wijzen op de groote fabrie ken, spoorwegen enz., waarbij een perfect functionneerende organisatie in het groot bestaat. Verder blijkt het wel mogelijk een volk in oorlogstijd te organiseeren, spr. vraagt zich af of dit voor vredelievende doeleinden n'et mogelijk zou zijn. Spr. zet dan uiteen hoe een Bellamy-Ne- derland, volgens de Bellamy-gedachte in gericht zou moeten zijn. Daartoe is dan allereerst noodig de centralisatie van de voortbrengingalle productiemiddelen moeten zijn gemeenschapsbezit. Hierbij is niet spraxe van een persoonlijke kwestie tegenover den kapitalist, belangrijk is slechts, dat door het particulier bezit or ganisatie onmogelijk wordt gemaakt. Verder heeft iedere Nederlander, die als lid van de Nederlandsche volksgemeen schap geboren is, recht op onderhoud van waar tegenover staat de _ie voortbrenging naar ver deel te nemen. De arbeid is dan Bij de behandeling van zijn eigenlijk onderwerp begint spr. met als feit te stel en, dat er armoede heerscht. Armoede en welvaart zijn echter geen absolute, doch relatieve begrippen; het is niet mogelijk het begrip armoede afhanke lijk te stellen van een zeker inkomen. Als armoede wordt gevoeld, datgene wat men minder heeft dan vroeger. De tijd waarin men leeft, in vergelijking met de tijd, waar in men vroeger leefde, speelt dus een belangrijke rol, terwijl daarnaast de omge ving een factor is, die hierbij genoemd moet worden; bij een verbetering van de levenspositie, waarbij men overgaat naar een nieuwe omgeving, past men ook zijn behoefte bij deze omgeving aan, waardoor gemakkelijk opnieuw een gevoel van on- bevrediging, dus armoede optreedt. Verder wordt in de tegenwoordige maat schappij het gevoel van onbevredigdheid op verschillende manieren aangewakkerd, zooals door het feit, dat enkelen zich kunnen veroorloven, wat de massa niet kan en verder denke men aan de schreeu- wende reclame op allerlei gebied, waarbij raken dan dient de voortbrenging van 4e het geluk van den mensch afhankelijk levensbenoodigdheden van één centraal wordt gesteld van eenig product. Daar PunJ ult geregeld te worden. De mogelijk- door krijgt ieder tenslotte het gevoel van heid van centrale productie is nu .reeds in armoede te leven, de tevredenheid, die de kerk predikt wordt teniet gedaan door de maatschappij zelve. Het heeft daarom geen zin ons volk te wijzen op toestanden in andere landen: 8^ doch in goederen en arbeid, het gevoel van armoede is betrekkelijk, slechts ontbreekt is organisatie. Het argu- wat men niet kent, mist men niet. De Nederlandsche werklooze, die zijn goede woning voor een krot moet verwisselen, gevoelt dit veel heviger dan de arbeider in Polen, die steeds onder de slechtste om standigheden heeft geleefd. Wij dienen de Nederlandsche volksge meenschap bewoonbaar te maken, wanneer men zich in de eerste plaats bemoeit met wat over de grenzen gebeurt, stempelt men zich tot onbekwaam op economisch gebied. Spr. behandelt dan de toestand van het Nederlandsche volk t.a.v. de economi sche mogelijkheden van het land zelve. In 1929 brak de crisis uit en spoedig kwam de vraag, of deze crisis permanent dan wel tijdelijk zou zijn. Nu, in 1938 is men het er vrijwel over eens, dat er per manent een groot aantal werkloozen zal zijn. 400.000 gezinnen, dus ongeveer 2.000.000 menschen of t/< deel van ons volk ondergaat permanent de directe in vloed van de werkloosheid, lijdt armoede, niet alleen in betrekkelijke, doch ook in absolute zin, d.w.z., er heerscht gebrek aan het allernoodigste. Voorts is het verschil tusschen de uitkeeringen bij werkloosheid en het loon bij arbeid veelal niet groot genoeg1; ook een groot deel van de werkenden lijdt ar moede. Ook de toestanden van de middenstan der zijn thans zeer slecht; er heerscht een noodtoestand onder alle lagen van de be volking. Verder is er het probleem van jeugdwerkloosheid, de jeugd wordt de es-l or- ii-ih e-l e I; k-

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1938 | | pagina 1