to. to unteiui
num «mm t ce.
Officieel Orgaan
der Gemeente Sneek
MYSTERIES RONDOM „ÏBMST"
s
w
woensdag IS Mel iftss
»4e Jaargang
annex SNEEKER COURANT (81 e Jaargang)
Dit No. bestaat uit 2 bladen.
FEUILLETON
NIEUWSTIJDINGEN.
I
NIEUWE SNEEKER COURAN1
Alle Advertentiën worde» In belde bladen opgenomen
Regelprljs 9 cent. Abonnementen belangrijke korting
Sneek
172
164
4.6 pet. daling
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
1937
Sneek
- 335.—
-323.—
3.5
- 193.—
10.9
stijging
- 177.—
stijging
14.1
HET NL f.
1937
D i n s d a g s te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.),
IJsbrechtum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannen
burg, Poppingawier, Warns, Rauwerd
Controle op de oplaag toegestaan.
De NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f2.50, naar buiten fr. per post f3.60. De SNEEKER COURANT is een Advertentieblad
en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe SneeKer Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid:
V r ij d a g s te Hommerts, Jutrijp, Tints, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawier, Terzool, Abbega.
Oosthem. Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, Balk, Stavoren, Wyckel, Langweer, Bozum
HET VOLKS-INKOMEN IN SNEEK
EN OMGEVING.
Het laatste jaar bracht groote verschillen.
Ofschoon de opleving in handel en in
dustrie, die na de devaluatie is ingetreden,
wel eenige verbetering heeft gebracht in de
financieele omstandigheden van de Neder-
landsche bevolking, komt daarvan toch nog
maar weinig tot uitdrukking in de belasting
gegevens over het laatstverloopen jaar. In
tegendeel toonen deze gegevens voor tal
van gemeenten weer een verdere inzinking
ten opzichte van het voorgaande jaar. lii
onze omgeving geldt dit voor een deel der
gemeenten evenzeer, terwijl voor sommige
andere plaatsen de lijn van het economisch
peil nu toch eindelijk na zoovele jaren om
gebogen blijkt te zijn en een deel van den
verloren welstand weder terug gewonnen is.
Een eerste maatstaf voor de beoordeeling
van den welstand eener plaatselijke bevol
king ligt in het aantal inwoners, dat aan
geslagen is in de rijksinkomstenbelasting.
Het uitgangspunt van den wetgever is im
mers geweest, dat ieder, die slechts in het
noodzakelijk levensonderhoud van zich en
de zijnen kon voorzien, of die zelfs ddt
niet kon van belastingplicht zou zijn vrij
gesteld, en dat alleen zij, die een grooter
inkomen hebben dan voor het noodzakelijke
levensonderhoud wordt vereischt, via de be
lastingen zouden bijdragen in de gemeen
schappelijke lasten. Belastingplicht en be
trekkelijke welstand vallen dientengevolge
samen en hoe algemeener de welstand over
Gemiddelden:
Rijk
Provincie
160
120
150
119
Daling of
stijging,
in pet.
R.uv.erderhem
V. ymbntseradeel
142
149
116
93
132
123
126
102
- 269.—
- 289.—
f333.—
- 222.—
-250.—
-218.—
7.0
24.5
Pijpker, plaatsver-
■inksma en R. Pos-
Bolsward
Ijlst
Rauwerderhem
Wymbritseradeel
7.0
17.4
8.6
9.6
het
de
het
f312.—
- 220.—
1937
f 1962.—
-1888.—
-1770.—
-1519.—
- 1727.—
stijging
stijging
kunnen zich alsnog tot het bestuur won
den.
Aan het slot der vergadering dankt dr.
Oosterhuis den voorzitter voor de
vriendelijke woorden tot hem gericht. Spr.
draagt het Nut een warm hart toe omdat
hij zijn persoonlijkheid geheel met het nuts-
werk kan vereenzelvigen, het is prachtig
werk en spr. hoopt ook in Zaandam, als
hij zich in zijn functie
Belasting
plichtigen
p. 1000
zielen
1936
Gemiddeld inkomen
1936
f 1951.—
-1895.—
- 1945.—
- 1494.—
- 1676.—
1936
Gemiddelden:
Rijk
Provincie
inbegrip der jeugdconcerten waarvan
de inkomsten de uitgaven ongeveer dekken
bedraagt dit cijfer f iooo.
Daarna werd de beschrijvingsbrief van
de algemeene vergadering behandeld en
nog Ten en ander besproken over te hou
den lezingen in het volgend seizoen. Le
den, die ten deze nog wenschen hebben,
hiervan gebruik
een
i er
Het departement Sneek van de Maat
schappij tot Nut van ’t Algemeen hield
gisteren een algemeene ledenvergadering
in de bestuurskamer der Openbare Lees
zaal onder voorzitterschap van den heer
F. W. C. de Haas. Deze richtte bij de ope
ning een woord van gelukwensch tot den
secretaris, dr. J. Oosterhuis, in verband
met zijne benoeming tot rector van de
gymnasiale afdeeling van het Zaandamsch
lyceum, doch constateerde dat het depar
tement hem noode ziet vertrekken. Hij
heeft immers zijn taak als secretaris met
zeer veel ijver vervuld, in vele opzichten
was hij hier de stuwkracht. Een woord van
dank voor al hetgeen hij gedaan heeft is
dus hier zeker op z’n plaats. Spr. herinnert
dan aan het tot standkomen van het nieu
we Zwembad, voor de stichting waarvan
het departement het initiatief nam, hut was
echter dr. Oosterhuis die in ons bestuur
deze zaak het eerst ter sprake bracht en
later er zeer veel werk voor heeft gedaan,
hij zal de officieele opening van c„1
we Inrichting, in de hal waarvan een ge
denksteen zal herinneren aan dit initiatief
van "het Nut, nog kunnen meemaken en
een woord van bijzondere waardeering voor
hetgeen hij te dezen opzichte heeft ge-
I gesteld in ontvang en uitgaaf op f 8io.
i met. inbegrip der jeugdconcerten waarvan
11 geuaaii, 5
deze nieu- I
den dag eens ’n kijkje wilde gaan nemen,
omdat hij in Sedan vernomen had, dat het
wereldbekende gebouw de moeite van een
bezichtiging alleszins loonde. Enfin, de
kellner wees hem de tram, waarvan hij
gebruik kon maken, de man betaalde zijn
vertering in Hollandsch geld en vertrok.
De kellner was hem nog behulpzaam bij
het aantrekken van zijn jas en bemerkte
o.m. dat in dit kleedingstuk aan de lin
kerzijde een geborduurd monogram was
aangebracht. Hij heeft daar echter verder
geen aandacht aan geschonken en daar
hij bij het aangeven het monogram op zijn
kop zag, heeft hij niet gezien uit welke
letters het bestond. We hebben hem daar
op de foto’s van het slachtoffer getoond
en hij herkende daarin positief den man,
die Zaterdagavond tusschen half zeven en
zeven uur in café „Hollandais” heeft ver
toefd, ook al droeg deze toen een
zwarte baard, welke, zooals we reeds we
ten, valsch moet zijn geweest. Wij weten
Bolsward
Ijlst
Rauwerder
hem -174.
Wymbritse
radeel - 155.
daan blijve hier niet achterwege. Wij ach
ten ons gelukkig voor detotstandkoming
van het zwembad het initiatief te hebben
genomen, deze stichting was een der voor
naamste zaken welke het departementsbe-
stuur in het afgeloopen jaar behartigde,
daarnaast had echter ook het clubwerk
veel succes, met de daarop geyolgde ten
toonstelling en eenige bijeenkomsten der
jongelui die zeer in de smaak vielen. Ook
hebben wij weer meegewerkt aan de uit
zending van eenige werkloozen naar Bak-
keveen, dat wij daarmede ditmaal niet ge
lukkig waren, spijt ons echter zeer.
De secretaris, dr. Oosterhuis, leest
daarna de notulen welke onveranderd wer
den vastgesteld.
Besloten werd als candidaten voor
lidmaatschap van het hoofdbestuur
nummers i van de aanbeveling Van
hoofdbestuur te stemmen.
Tot afgevaardigde naar de algemeene
vergadering werd benoemd de heer dr.
Oosterhuis, tot plaatsvervanger de heer
R. Posthumus.
Tot afgevaardigde naar de vergaderin
gen van het district, waarvan de eerste
op Woensdag i Juni te Sneek zal worden
gehouden, werden benoemd de h.h. dr.
Oosterhuis en H. Vrolijk, tot plaatsvervan
gers de h.h. R. Posthumus en E. Smit.
Tot bestuurslid werd herkozen de heer
ir. A. W. v. d. Poel en gekozen in de
vacature-dr. J. Oosterhuis, de heer dr.
T. v. d. Zee, die als secretaris zal fungee-
ren.
Tot leden der commissie voor het nazien
der rekening werden benoemd de h.h.
H. Dorrenboom en J.
vangers de h.h. B. Bri
thurnus.
De begrooting 19381939 werd vast-
arrestatie van den dader, maar wel schenkt
een en ander ons de overtuiging, dat onze
conclusie met betrekking totdiens gedra
gingen nadat hij de daad gepleegd had,
juist zijn geweest."
„Gaf de koffer geen aanwijzingen om
trent de identiteit van den vermoorde
Stond er geen naam op, of zoo
„Als je me had laten uitspreken, Miel,
zou ik je ook dat uit eigen beweging
hebben verteld. Op het recu stond natuur
lijk geen naam; dat is niet gebruikelijk.
Dergelijke ontvangstbewijzen zijn slechts
voorzien van een nummer. Ook de koffer
droeg geen enkel kenteeken; hij was ge
heel vrij van hotelreclames, zooals som
mige zonderlinge lieden, die de buiten
wereld zoo graag hun bereisdheid toonen,
die plegen te verzamelen en eveneens ont
brak het vaak gebruikte étui met visite
kaartje. Het eenige herkenningsteeken was
het nummer van het re?u en een vrij
groote, in koperen nagels op het deksel
aangebrachte L
„Een Lvroeg Wils verrast. De
zelfde letter, die in het briefje van nota
ris Ubels aan van Opweeghen voorkwam
en waarmee de man werd aangeduid,
die voor 1 februari de zaak geregeld
wenschte te zien
„Dezelfde Miel! Vertel me nu nog, wie
die L. is en we zijn een heel eind verder!”
„De man, die in „Vredelust" vermoord
werd, natuurlijk! Daaraan behoeft m.i. niet
meer te worden getwijfeld. De zaak dunkt
me is zoo klaar als een klontje, ’t Is jam
mer, dat die kellner in den Haag het
monogram in de jas van dien vreemdeling
niet heeft kunnen ontcijferen; ik verwed
er wat onder, dat daarin eveneens een L.
verwerkt was.”
De, overigens geringe, stijging van het
gemiddeld inkomen van de belastingplich
tigen in Sneek is helaas niet te danken aan
een werkelijke verbetering van het volksin-
maar althans voor een deel
aan het wegvallen uit de groep belasting
plichtigen van een aantal voorheen reeds
jinge inkomens, die het gemiddelde om-
aag drukten. Bepaald ongunstig is ook in
..t opzicht de toestand in Ijlst, waar een
g.oote vermindering van het aantal belas
tingplichtigen samen valt met een gevoelige
daling van het gemiddeld inkomen der over-
blijvenden. Omgekeerd zijn de cijfers van
Rauwerderhem en Wymbritseradeel bijzon
der gunstig, omdat hier een stijging van het
aantal belastingbetalers gepaard gaat aan
een vergrooting van het gemiddeld inkomen.
Bezien wij tenslotte welke veranderingen
net hoofdelijk inkomen der oevolking in elk
der besproken gemeenten ondergaan heeft.
Zooals bekend is, komt in dit cijfer het dui
delijkst tot uitdrukking hoe groot de koop
kracht ter plaatse is en in welke mate deze
in het laatste jaar verzwakt of versterkt is.
Sneek
Baiiien en uuc aigenicener ue weisianu uvci Bolsward
de bevolking is verbreid, des te hooger zal JJ1M
verhoudingsgewijze het aantal belasting
plichtigen zijn. Omgekeerd wordt in de da
ling c. q. de stijging van het aantal belas
tingplichtigen over een bepaald jaar de be
perking, c. q. de verruiming van de wel-
standsverbreiding in dat jaar nauwkeurig
weerspiegeld.
Voor een zuivere vergelijking is ’t noodig
den invloed van de bevolkings-toe- of af
name uit te schakelen. Te dien einde geven
wij onderstaande berekeningen alle per dui
zend inwoners. In het eerste staatje ver
meldt de eerste cijferkolom het aantal aan-
geslagenen in de rijksinkomstenbelasting
per duizend zielen in 1936; de tweede kolom
geeft het aantal aan over 1937, terwijl de
laatste kolom tenslotte de daling of stijging
in procenten vermeldt. Ter vergelijking stel
len wij naast de cijfers van Sneek en nabij
gelegen plaatsen die van rijk en provincie.
Blijkens deze cijfers heeft de toestand in
Friesland zich het laatstverloopen belasting
jaar héél wat gunstiger ontwikkeld dan in
Nederland als geheel. Wel is waar ging het
aantal belastingplichtigen nog eenigszins
achteruit, maar de teruggang was gering en
veel kleiner dan het rijksgemiddelde.
Op zulk een gunstig cijfer kan Sneek nog
niet bogen. Erger was de teruggang in
Bolsward, waar het rijksgemiddelde over
troffen werd, terwijl de daling van het aan
tal belastingplichtigen in Ijlst zeer beden
kelijk was. Een vermindering van de betrek
kelijk welgestelden in één enkel jaar met
méér dan een zesde deel wijst op een ver
arming, waaraan het gemeentelijk leven zich
niet zonder groote schokken zal kunnen
aanpassen.
In scherpe tegenstelling tot dit alles staat
de gang van zaken in Rauwerderhem en
Wymbritseradeel, waar ’t aantal belasting
betalers weer een belangrijke vergrooting
onderging.
Ook het gemiddelde inkomen, dat de be
lastingplichtigen genieten, onderging het
laatste jaar veranderingen. Deze blijken uit
de volgende opgave:
In dit voor de beoordeeling van de plaat
selijke koopkracht zoo belangrijke cijfer ko
men wel zeer groote verschillen tot uitdruk
king, varieerend van een daling van bijna
25 pet. tot een stijging van- méér dan 14 pct. 1
Ook al neemt men in aanmerking, dat het
oterk gedaalde cijfer van Ijlst toch nog in
beduidende mate uitkomt boven ’t gestegen
cijfer van Rauwerderhem en Wymbritsera
deel, dan is het toch duidelijk, dat de daling
van het koopkrachtcijfer van Ijlst met bijna
een kwart in één enkel jaar alarmeerend
voor deze gemeente is.
Ook Sneek zag in het laatste belasting
jaar het hoofdelijk inkomen nog dalen, zij
het ook gelukkig in mindere mate dan het
rijksgemiddelde.
In een volgend artikel zullen wij nagaan
welke veranderingen het volksvermogen in
onze streek onderging.
Hoofdelijk inkomen Daling of stijging
in procenten
6.3 pet. daling
0.9
(Een geval uit de praktijk
van Inspecteur Sanders, lid
der Centrale Recherche),
door UDO VAN EWOUD
o
6.2 pet daling
0.8
dus nu iets meer omtrent het slachtoffer,
al is het dan nog niet veel en zeker niet
genoeg em zijn identiteit volledig te kun
nen vaststellen.”
„Het is tenminste een spoor”, meende
Wils. „Je kunt nu in een bepaalde richting
zoeken en misschien komt er dan wat
meer aan het licht. Waarschijnlijk zullen
er in den Haag nog wel meer menschen
zijn, die hem daar Zaterdagavond hebben
gezien en over zijn gedragingen iets meer
kunnen meedeelen Als hij „Hollandais”
heeft uitverkoren om iets te gebruiken
en den weg te vragen, Egt het vermoeden
voor de hand, dat hij juist per trein in
iemand 's avonds om zeven uur nog het 1 den Haag was aangekomen!”
Vredespaleis wilde bezoeken, waarschijn-„Inderdaad, die conclusie hebben wij
lijk eenigszins verbaasd ópkeek, deelde de ook al getrokken en daarnaar hebben wij
vreemdeling mede, dat hij er den volgen-
met zorg
ischonken,
hem ook nog „een schijf" aanBood, waar-
I voor de benoodigde citroen dan eerst nog
ergens zou moeten worden opgediept, hield
1 hij het toch niet langer uit.
jou niet in willen, dat een vreemdeling,„Doe me een pleizier, Wil en leid je
j-. - - ajj zejf niet uqq, af Laat die schijf nou maar
zitten en ga door; je hebt die trucjes
werkelijk met noodig!”
Sanders glimlachte slechts even, maar
nam toch eerst nog een fiksche teug van
de dampende rhum vóór hij vervolgde
„Nu dan, je weet, dat het onderzoek van
de vingerafdrukken op het telefoontoestel
van v. Opweeghen tot het vermoeden leid
de, dat de moordenaar zich na het plegen
van zijn daad met de bagage-afdeehng
van het Centraal-Station in verbinding had
gesteld. Dat vermoeden is juist gebleken.
Den rechercheur, die op onderzoek is uit
getogen, werd meegedeeld, dat Zaterdag
avond laat een heer aan de bag3ge-afdee-
ling een koffer heeft afgehaald, welke om
19.05 met den Parijschen trein als passa-
giersgoed was meegekomen. Helaas kon
de dienstdoende ambtenaar geen nauwkeu
rig signalement geven van den man, omdat
deze buiten den lichtkring van het bagage-
depót bleef. Je weet, dat een soort loket
den daar dienst doenden ambtenaar van
het publiek scheidt. Zaterdagavond is hem
dat zich verdekt opstellen van den reiziger
niet opgevallen, maar nu de politie zich
voor hem bleek te interesseeren, herinner
de hij zich plotseling diens wat zonderling
gedrag. Met dat al heeft hij van den
vreemdeling niet meer gezien dan diens
handschoenen van bruin glacé en de mou
wen van een donkere jas. Je zult me moe
ten toe, 'ven, Miel, dat dit signalement al
te sober is om te kunnen bijdragen tot de
1 in zijn functie heeft inge-
werkt en "deze hem de tijd laat, zich
aan dit werk te wijden. Het is vooral zoo
mooi omdat het buiten alle politiek staat,
werk als voor de jeugdconcerten en het
zwembad ook de oprichting der am
bachtsschool hier is goeddeels nutswerk
geweest is geen zaak van links of rechts
doch van allen en komt ook werkelijk het
algemeen ten goede. Spr. hoopt dat het
departement Sneek nog een lange periode
van bloei tegemoet gaat.
De voorz. sloot met de beste wenschen
voor dr. Oosterhuis en zijn ge/in in Zaan
dam.
BEZOEKEN AAN SNEEK.
Er staan Sneek in dit seizoen een serie
bezoeken te wachten, welke aantoonen dat
onze stad en omgeving uit een oogpunt
van vreemdelingenverkeer .meer en peer
de aandacht trekken.
Morgen Woensdag, komen de sportjour
nalisten der groote bladen, op hun tocht
door Friesland, hier. Ze zullen ten stad-
huize de collecties bezichtigen welke er
reeds ^oor het Triesch Scheepvaartmu
seum bijeengebracht zijn, V.V.V. biedt hun
in samenwerking met den heer Moedt een
zeiltocht aan, en het gemeentebestuur aan
het paviljoen een lunch. Op 29 Mei ko
men de leden der journalistenvereeniging
voor 'de 5 noordelijke provincies hier zei
len. Op 1 Juni hebben we hier de
districtsvergadering van ,de Maatschap
pij tot Nut van 't Algemeen, met
een officieele ontvangst ten stad-
huize en een bezoek aan het zwembad.
Op 29 Juni houdt de bond van Ned.
apothekers hier zijn congres, op 9 Juli is
er een Tocht van den Bond v. Gemeente
ambtenaren vanuit Sneek, op 14 Augustus
heeft de Stertocht van de Ned. Reisver.
naar Sneek plaats.
ANKONDIGiNG VERGADERINGEN ENZ.
Woensdag 18 Mei. 8.15 uur. Vergader
zaal café „Het Park”. Oprichtingsverga
dering Friesch Scheepvaartmuseum.
Woensdag 18 Mei. Opening zomer
avond voetbal. Zie adv.
Zaterdag 21 Mei. 2.30 uur. Kon. Zeilv.
Sneek. Aanvang onderlinge seriewedstrij-
den regenboogklasse, Olympiajollen en 16
M2. klasse.
Donderdag 26 Mei. Wedstrijden Sport
en Liefdadigheid.
Donderdag 26 Mei. 22e Jaarlijksche ten
toonstelling van geiten in de stallen van
café Knorr.
vraag rijst dus, wat er hem toe heeft be-1 maar toen de inspecteur, na
wogen den trein in den Haag te veria- de beide glazen te hebben vol
ten.”
„Het Vredespaleis", meende Wils.
„Het Vredespaleis, goed”, antwoordde
Sanders, „maar het zal er toch ook bij
I die voornemens is naar Amsterdam te j
gaan, op een winteravond om over zes
in den Haag uitstapt om daar nog even
een dergelijk gebouw te gaan bezichtigen.
Voorzoover ik het kan beoordeelen, heeft
het geen oogenblik in zijn bedoeling gele
gen daar een kijkje te gaan nemen, ook
niet op Zondagochtend. Ware dat wel het
geval geweest, dan zou hij zeker niet het
eerste het beste café zijn binnengestapt,
maar allereerst een hotel hebben gezocht.
Ook die zijn in den Haag op het Stations
plein te vinden. Wellicht zou hij zich daar
dan eerst eens wat hebben opgefrischt en
gegeten om dan misschien in den loop van
den avond eens te informeeren, waar hij
den volgenden morgen het beroemde Vre
despaleis zou kunnen vinden.”
„Andere motieven dus. Een afspraak..."
„Dat lijkt me waarschijnlijker, Miel. Een
afspraak met iemand, die hem op het laat
ste gedeelte van zijn reis naar de hoofd
stad zou vergezellen. Er is trouwens nog
iets anders, wat mij tot deze veronderstel
ling aanleiding geeft en waaruit al even
zeer de conclusie mag worden getrokken,
dat de vreemdeling, die later in „Vrede
lust” den dood vond, slechts op een zeer
kort oponthoud in den Haag had gere
kend
Weer achtte Sanders het oogenblik gun
stig om even te pauzeeren en hij maakte
om ditmaal voor beiden
rhumgrog te bereiden. Wils slaagde
in zijn nieuwsgierigheid te verbergen,
20.
Toen de kellner bij het vernemen, dat
ur nog net 1 den Haag was aangekomen!
waarschijn-1 „Inderdaad, die conclusie hebben wij
dan ook onze maatregelen genomen. De
Parijsche trein arriveert om 18.12 uur in
den Haag en de controleur, die Zaterdag
avond dienst had, kon ons meedeelen, -dat
met dien trein iemand is meegekomen,
die een plaatskaart 2e klasse had van Pa
rijs naar Amsterdam. De man, die in den
Haag zijn reis onderbrak, moest zijn bil
jet daar laten afstempelen en waar dit
uiteraard niet eiken dag voorkomt, is het
den controleur bijgebleven. Hij heeft den
vreemdeling slechts vluchtig gezien, maar
het signalement, dat hij wist op te geven,
komt vrij aardig overeen met dat van het
slachtoffer.”
„Dus
„De conclusie lijkt wèl niet voorbarig,
wanneer we aan de hand van deze gege
vens voorloopig aannemen, dat zoowel de
kellner als de controleur tot diegenen be-
hooren, die den onbekende het laatst le
vend hebben gezien. De man moet het
plan hebben gehad naar Amsterdam te
gaan; dat bewijst zijn plaatsbiljet. De