Luxe Auto-Verhuur
met en zonder chauffeur
A. JANSEN
SB
Heerlijke KOEK
itiur IV10LIJK
H
J
F. OZINGA
wüfh p6 V
- X; E i
ara ““deren naar het huis van een pokkemyder
san!c:’gestuurd werden, waar ze de korsten van
nu e Pmsten ^egen, die ze dan dienden fijn
anis nute wrjjven. Dan kregen ze inderdaad vaak
lichte grkad van de ziekte, maar da
treJdcen.
i
T J O IC L A T
llle Creams a 75 cl. per gmile pol
ille Geziclilswalers 100 cl. gr. Ilsitii
Ct.
Ct.
Annex Sneeker Courant en Wymbritseradeel
Verschijnt DINSDAGS- en VRIJDAGSAVONDS
- SNEER OFFICIEEL ORGAAN
Zeer fijne
samenstelling
Half ziek - Hangerig
Dames,
Nagemaakte
Dóventer 15
Groninger Koek
9 ct. per stuk
3 voor 25
Onovertroffen
Kruidkoek 20
Trouw- en Begrafenisrijden
“"“""‘No. 36 Woensdag 1 Februari 1939 55e Jaargang
Bureau: KLEINZAND 5-7 Telef. 2200
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
NIEUWSTIJDINGEN.
BEATRIX-DAG.
Ct.
neek:
(Nadruk verboden).
stig van aard waren, zich niet uitbreidden
Eg
I
bij wijn
egd. Hel
liet aan.
nen.
gericht
in werk-
van dt
Enkelf
'erstrek-
orschot-
van dt
der niet
Is nog
ng vooi
estemde
tatle der
Met Mijnhardtjes vlugge verbetering.
Doos 30 en 50 ct.
Off. Ford Dealer SNEEK
Parkstraat Tel. 2211
Steeds nieuwe wagens Lage prijzen
CROQUANT
REEPEN
^1
De winter teistert uw huid.
Voorkom dit door het ge
bruik van de bekende huid-
verzorgingsmiddelen van
ELIZABETH POST, de
Amerikaansche schoonheid-
specialiste.
Alleenverkoop
SCHAAPMARKTPLEIN 9.
verkiezing van leden
der Provinciale Staten, waarvoor de
didaats telling
Maart a.s., d<
uiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiniu
Belasting betalen.
De Ontvanger der Directe Belastingen
te Sneek, brengt ter kennis van belang
hebbenden, dat vervolging is te wachten,
zoo niet vóór 8 Februari a.s. is betaald op
Personeele belasting 1938. Biljetten ge-
dagteekend Augustus geheel. Biljetten ge-
dagteekend November minstens 3/s gedeel
te.
Inkomstenbelasting i938/'39- Biljetten
gedagteekend Aug. minstens 6/8 gedeelte.
Biljetten gedagteekend November’ minstens
Vs gedeelte.
Onze gecombineerde bladen verschijnen o.m. in
de volgende plaatsen in de omgeving en gever.
daar een groote publiciteit.
met aan de verwachtingen beantwooraue.
Burgemeester en Wethouders van óneen
hebben, mans spr., een cuxtuaire ontvangen
van de commissie voor vnjwmige memmg
m mesama, deze circtnaire werd doorge-
t op
een
aan-
van
van
daarmee acht spr. het beter te wachten
tot er gevaar voor een epidemie dreigt.
Dan heeft men te kiezen tusschen twee
kwaden en is het beste in te enten.
Onder bepaalde omstandigheden is fret
ongewenscht kinderen in te enten, bijv, tij
dens huiduitslag of vlak na een infectie
ziekte. Alleen gezonde kinderen worden
daarom ingeënt. Het advies van spr. is dan
ook: ga met uw kind naar de huisarts, om
dien te doen onderzoeken of inenting mo
gelijk is.
rgadering van de
de Candida tenlijst
verkiezing van leden van de .provin
ciale Staten a±s volgt samengesteld: J. D.
v. d. Mei te Sexbierum, J. H. Anema te
Akkrum, H. Wassing te Noordbergum, R.
Terpstra te Akkrum, Jac. Wierda te Boyl,
S. de Groot te Oldeboiorn, Joh. de Boer te
Mantgum, J. de Ruiter te Giekerk, J. van
Drooge te Harlingen, L. Meester te Beets,
D. J. Pultrum te Boelenslaan, A. Kooi te
Slijkenburg, M. Bottema te Kooten, E.
Dijkstra te Hauierwijk, M. Hoekstra te
Oosterwolde, J. Zonder van te Franeker en
men er toe over terug te enten op een
dat dan spoedig een groote hoeveel-
pokstof leverde. Daarmee kon dus
kind rechtstreeks met de pokstof wor
den ingeënt.
Beatrix Gelukaanbrengster,
Ook al ben je nog maar klein
En al zal de dag van heden
Jou als elke dag nog zijn
Een en dertig Januari
Is een feestdag voor Soestdijk,
Voor de Oma’s hier en ginder
Voor het Nederlandsche Rijk.
Beatrix Gelukaanbrengster,
Ook al ben je nog maar klein
Moge steeds het beeld der natie
In jouw naam te lezen zijnI
PHILIA.
Een andere factor is, dat alleen de
dwang tot inenting is opgeschort, alle an
dere maatregelen zijn gehandhaafd. Het
pokkenbriefje moet nog altijd meegebracht
naar school. Het gemeentebestuur is ver
plicht iedere drie maanden gelegenheid te
geven tot kpstelooze inenting. Spr. acht
het van het grootste belang dat aan deze
bepaling streng de hand wordt gehouden,
opdat men voldoende gelegenheid heeft zijn
kind te laten inenten, voordat het daarvoor
te oud is.
Spr. heeft wel aangetoond een sterk
voorstander te zijn van vaccinatie. Dat hij
de vrijwillige vaccinatie propageert is, om
dat er geen dwang op dit punt is. Komt die
er weer, dan kan spr. zijn propaganda be
ëindigen. Maar dan alleen, wanneer groote
vrijstellingsmogelijkheden, zooals in Enge
land, uitblijven.
De re-vaccinatie, her-inenting dus, heeft
spr. buiten beschouwing gelaten. De ge
varen, daaraan verbonden zijn gering,
daarmee kan dan ook gewacht worden tot
een epidemie dreigt.
Na de pauze richtte de voorzitter al
lereerst enkele woorden van welkom tot
burgemeester L. Poppinga. Daarna was ge
legenheid tot het stellen van vragen, waar
van eenig gebruik werd gemaakt.
De heer F. W. C. de Haas sloot daarna
met een woord van dank tot den heer
Muntendam voor diens belangwekkende
causerie en tot de aanwezigen voor hun be
langstelling.
Welke de samenhang tusschen inenting
en ontsteking is, is niet te zeggen. Aan de
zuiverheid of de manier van bereiding van
de koepokstof ligt het in ieder geval niet.
Spr. gelooft dat de aanleg voor de ontste
king reeds vóór de enting aanwezig is en
dat deze slechts nog tot uiting moet komen.
Het is vaak zeer moeilijk een hersenont
steking te constateeren, men make iich
echter niet bezorgd wanneer het kindeeni-
ge dagen na de inenting eenigszins onge
steld is; dat is volkomen normaal. Er is
ook geen verband tusschen het aantal pok-
>epaling, dat, wanneer men
■klaart gemoedsbezwaren uit
godsdienstig oogpunt te hebben tegen in
enting, vrijstelling kan worden verleend.
Vrij algemeen was men wel overtuigd
van het nut van de vaccinatie, totdat om
streeks 1920 een van de belangrijkste pij
lers van de beteekenis van de vaccinatie,
nl. dat deze geen schade doet aan de ge
zondheid, dreigde in te storten. Men zag
verschillende malen zich na inenting een
hersenontsteking ontwikkelen, de gevallen
hiervan werden steeds talrijker en konden
zoowel in ons land als daarbuiten gecon-
en later verdwenen. De patiënt was dan stateerd worden. Direct kan opgemerkt
verder ongevoelig voor pokken. Deze ge- worden, dat hersenontstekingen steeds na
neesheer concludeerde hieruit, dat de kpe- een infectieziekte kunnen voorkomen. Merk-
pokstof, de etter dus uit de pokpuisten op waardig is nu, dat ook de laatste gevallen
het koeienlichaam de kracht bezat van het toen een opmerkelijke vermeerdering ver-
ongevoelig maken voor de ziekte. Ook kon toonden. Deze complicatie treedt bij inenting
men de etter van de puisten op de han- steeds ongeveer 10 A 12 dagen na de inen-
den van een meikersknecht weer enten op ting op.
een andere persoon, die dan eveneens im-1
muun bleek te worden. Men paste toen
spoedig de methode toe van het enten van
kind op kind, met als uitgangsstof de
koepokstof. Deze manier van enten, vacd-
neeren geheeten, was veel minder gevaar
lijk dan de eerstgenoemde methode van on-
spoedig was er één mil-
lioen kinderen op deze wijze behandeld.
Toch was er een bezwaar aan de metho
de verbonden. Besmettelijke ziekten wer
den heel gemakkelijk van persoon op per
soon overgebracht mèt de entztof. Daarom
DROEVIG ONGELUK MET EEN
GEWEER.
Uit Den Helder wordt gemeld:
Toen Zaterdagmiddag de ongeveer 45-
jarige R. Noot, veehouder, wonende aan
den Rijksweg in de Koegras, in gezel
schap van zijn zevenjarig zoontje op zijn erf
op jacht was naar ‘een bunzing, ging op
eens het geladen geweer af. De lading ha
gel kwam in het lichaam van het kind te
recht. In hoogst ernstigen toestand werd
de jongen met een brancard van het vlieg
kamp De Kooy naar het St. Liduina zie
kenhuis in Den Helder overgebracht, waar
terstond een operatie werd verricht. Dit
mocht echter met meer baten. Korten tyd
later is de jongen overleden.
zoo gewenscht
geschieden aan de courantloopers
met 5 cent per week.
Per post ƒ3.60; Giro 130000 ten
egonner name van fa. KIEZEBRINK Co.
Sneek. Losse nummers 5 cent
SNEEKER COURANT
(Gratis Advertentieblad).
ADVERTENTIES WORDEN STEEDS
IN BEIDE BLADEN OPGENOMEN.
Advertentieprijs 9 ets. per regel,
alle op Bij contract aanmerkelijk lager,
is VOO!
:ken Klachten over niet bezorgen enz.
komstlj aan de Administratie Kleinzand 7,
•ling is, Sneek. Telefoon 2200.
Sneek, Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare,
Is thani Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga,
an BIn- Oudega (W.), IJsbrechtum, Wolsum, Ha-
t advies rich, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Slo-
zake dl fen, Tjerkgaast, Spannenburg, Poppinga-
1 kennh W*er’ '^arns’ ^auwerc* Hommerts, Jutrijp,
Tirns, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Of-
fingawier, Terzool, Abbega, Oosthem, Ijlst,
et tariel Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaast-
van om meer, Balk, Stavoren, Wijckel, Langweer,
Bozum, enz.
zeer fijn
BIJ
NEEMT EENS PROEF
C. Uosiernot te Wolvega.
De lijst van candidaten van de Chr.
Hist. Unie voor de verkiezing van leden
der Provinciale Staten van Friesland is als
volgt samengesteld: i. J. H. Fricke, Leeu
warden; 2. E. Y. Dikkerboom, Oudehaske;
3. K. Kracht, Sneek; 4. M. A. Marra,
Lioenssens; 5. J. A. Jellema, Garijp; 6. K.
v. Vliet, Harlingen; 7. J. de Ruiter, Harich;
8. P. Elgersma, Franeker; 9. mr. M. Krij
ger, Lemmer; 10. mr. S. M. van Haersma
Buma, Sneek; 11. A. A. Bajema, Warns;
t2. W. Kloppenburg, Burum; 13. H. Fran
kena, Murmerwoude; 14. dr. C. van Stave
ren, Leeuwarden; 15. M. Feenstra, Nijland,
16. F. Zandstra, Drachten; 17. H. Meine-
ma, Ternaard; 18. W. Santema, Sneek; 19.
H. Eygelaar, Wolvega; 20. F. Feddema,
Leeuwarden.
principe, dat hier-
:ds in de Uudneid
"■"'Vs de vaccinatie. Het berust op het feit, dat,
mtte dij wanneer men Be Bekte in lichte graad door-
staan heeft, deze niet terug komt. In het
schijnt bloed vormen zich dan n.l. tegenstoften,
waardoor men ongevoelig wordt voor pok
ken gedurende het latere leven. Daarom
.trachtte men steeds bij het jonge kind een
oordeel graaB van po^xen te doen ontstaan,
ng vanjvlen wekte kunstmatig de ziekte op, waar-
voeren-men reeds zeer vroeg verschillende i
Er zijn altijd talrijke vóór- en tegenstan
ders van de inenting geweest, sommige
tegenstanders hadden gemoedsbezwaren,
andere waren dat uit angst voor complica
ties, die zich soms kunnen voordoen. Toch
nam het aantal voorstanders steeds toe
en spreker schrijft dit toe aan geschiedkun
dige- en aardrijkskundige feiten, die in het
voordeel van de vaccinatie spraken. Ge
schiedkundig is het feit vóór de toepas
sing van de inenting het sterftecijfer be
langrijk hooger was dan na de invoering
daarvan. Als aardrijkskundig feit staat vast,
dat in de landen, waar verplichte inenting
bestaat, de pokken minder voorkomen, dan
waar dit niet het geval is.
In verschillende landen zijn in de vorige
eeuw wettelijke bepalingen in het leven ge
roepen, die de vaccinatie betreffen. In
1867 voerde men reeds in Engeland de
verplichte vaccinatie in. In 1898 werd daar
aan echter toegevoegd, dat het kind, wan
neer de ouders verklaarden, dat ze in
enting voor hun kind schadelijk achtten,
daarvan kon worden vrijgesteld. Eigenlijk
bestaat in Engeland dus geen inentings-
dwang meer.
In Duitschland werd de vaccinatie in
1874 wettelijk verplicht gesteld. Daar moet
dit geschieden in het jaar na de geboorte
van 'het kind. Er bestaat daar tevens de
wettelijke herinenting, die dient te geschie
den in het jaar na het 12e levensjaar. In
Duitschland bestaat een lijst van voorwaar
den voor dispensatie van de inentings-
plicht.
Bij de ziektewet van 1872 werd in ons
land vaccinatiedwang ingevoerd voor on-
derwijzers, onderwijzeressen en schoolkin
deren. Dat was dus eigenlijk een indirecte
vaccinatiedwang, die direct werd, toen de
onderwijswet het verplicht lager onderwijs
invoerde. Later kwam een beperkte ge-
zondheids-bezwaren clausule, in 1911 wera
bepaald, dat, wanneer twee geneeskundi
gen verklaren, dat gezondheidsbezwaren
voor de vaccinatie bestaan, deze kan wor
den uitgesteld. In 1928 werd hieraan toe
gevoegd een bej
onder eede veri
Is onge-
de aan
reden is
tarin dl
-inzage Vrijdagavond
rt is Behangen d r. P. Muntendam,
n politie
waarlijk
geacht
methode was zeer speculatief: men weet
nooit of de ziekte niet in ernstige mate zal
optredeen.
De verbreiding van de pokkenziekte
over geheel Europa had plaats na de
kruistochten.
Het was in het begin van de 18e eeuw,
dat de vrouw van de Engelsche gezant te
Istamboel begon met de methode van het
enten van de pokstof, om zoo immunisatie
te bewerkstelligen. Ze paste het bij haar
eigen kinderen toe en de proef gelukte.
Spoedig werd deze methode toen in Enge
land, waar de ziekte hevig heerschte, inge
voerd. Bij de enting van pokstof ontstaan
de z.g. kinderpokken, waarbij de pokken in
lichte graad over het geheele lichaam ver
spreid voorkomen. Dat was dus iets an
ders dan wat men tegenwoordig toepast en
het groote gevaar was, dat deze kinder
pokken besmettelijk waren en dat daardoor
zware gevallen van de ziéktekondenoptre-
den in de omgeving van den ingeente. Spoe
dig kwamen er dan ook vóór en tegenstan
ders van deze methode en de strijd daar-
tusschen was in volle gang toen in 1798
een Engelsche plattelandsdokter in een ge
schriftje op het immuun worden voor de
pokken wees van meikersknechten, die in
aanraking kwamen met koeien met pok
puisten op de uiers. Zij kregen dan zelf
puisten op de handen, die echter niet ern-
Lief Prinsesje van Oranje,
Baby van het Prinsenpaar:
Er zijn vlaggen, er is feesttooi,
Want je bent vandaag een jaari
Even werd het werk vergeten
En alleen aan jou gedacht,
Even werd vanuit de verte
Een gelukwensch je gebracht.
je bent je niet bewust nog
Van de waarde van den dag,
Je kunt nog niet beseffen,
Wat het zeggen wil die vlag.
Maar tóch stemt de gansche natie
Met den dag van heden in:
Leve Beatrix, Haar Ouders,
Leve Neêrlands Koningin!
ken en het al of niet optreden van een her
senontsteking.
De vraag rijst natuurlijk of die hersen
ontsteking vroeger niet voorkwam. Achter
af komt men tot de conclusie, dat die
ook toen wel voorkwam, echter steeds in
mindere mate dan omstreeks 1920.
De regeering heeft onder de invloed
hiervan de indirecte vaccinatiedwang op
geschort. Sindsdien zoekt zij steeds naar
een oplossing. Thans geldt de opschorting
tot 1 Januari 1940, vóór dien datum zul
len er verschillende regeeringsmaatregelen
bekend worden.
Maatregelen zijn zeer zeker noodig. Spr.
wijst op de gevallen van alastrim, die in
1929 in ons land voorkwamen. Dat was
een niet-ernstige vorm van pokken. Toen is
men bevangen door een paniek, is men
zooveel mogelijk gaan inenten, waardoor
het gevaar voor hersenontsteking natuurlijk
sterk toenam. Inderdaad zijn er toen dan
ook 23 personen aan de ziekte zelve be
zweken en 21 aan hersenontsteking.
Dat bewijst wel, dat tijdig en welover
wogen maatregelen getroffen dienen te
worden om een epidemie te voorkomen. De
mogelijkheid daartoe bestaat; het is geble
ken, dat oudere menschen bij inenting
eerder hersenontsteking vertoonen dan kin
deren. Beneden de twee-jarige leeftijd zijn
er bij ingeënte kinderen nog geen sterfte-
gevallen door deze complicatie waargeno
men. Daarom geldt als eerste regel: wel
inenten, maar beneden de twee-jarige leef
tijd.
Er zijn ii/j h 2 millioen niet- en 2 h
3 millioen onvoldoende ingeënte personen
in ons land. 25 pct. van de bevolking is
slechts voldoende ingeënt, terwijl 70 pet.
van de bevolking dat zou moeten zijn, wilde
een epidemie onmogelijk zijn.
Voor kinderen boven de twee jaar is
het gevaar van inenting thans te groot,
VRIJWILLIGE INENTING
Over het bovenstaande onderwerp sprak
hi net uebouw voor Chrxste-
m-
specteur der voócsgezoiidiieict te Gronmgen.
Deze avond werti georganiseerd door ue
commissie van toezient op het L. O. axhier.
De voorzitter, de heer F. W. G. de
Haas neette ieder wencom en sprak zyn
ind van 8pyl er uver c^at net aanwezigen
ng vooi
dan in
;n. Miti
doel ti'
er prin- geven aan de commissie van toezient
onder- net L. O., die tot het houden van
ge jaren avond a^s deze adviseerde, nut advies
gemeen- vanrdden B. en VV. en de comnussie
rden dl R,eucilt heeft daarop de organisatie
val ech- ^eze avon<^ °P zlcn genomen; dit houdt
eenter met m dat de comtmss-c ais zoo-
a8 J danig een eigen standpunt inzake deze
teschulo awesue inneemt, ópr. vestigde er boven
dien de aanuacnt op, dat deze avond gewijd
dat wij is aan de vrijwiuige inenting en dus met
edigend aan de verpiiente.
:ing ge- weoLoau neeie spreker dr. Muntendam,
extra- ^en in3Pecteur van net L. O. den neer
bedras ^ieriAn& en ^en senoomrts dr. van uex
khjpp.
ópr. wees er ten slotte op, dat eenige
otte toe weA_en gebeden rrmses jtuiana de inenting
bij de by naar doenter heelt doen toepassen.
1, waar- Hierna was net woord aan den spre*>.ei,
re afne- die oegun met zyn erkemenjknexd te be
tuigen aan net dageajas bestuur van deze
orloplg, Remeente, dat de circuaure betreiienae de
niet de vllJw-u-L-Ke inenting aan de commissie van
tiin dat *we,ucat aeeIt doorgegeven, weme oonums-
- J a-e spr. uank bracm voor ue voorueremen-
n voort- werkzaamneden, door haar voor dezen
iste van avond vement. Gok bracht spr. dank aan
teringen de Óneeaer artsen, die propaganda voor
gestelde dezen avond gemaakt hebben.
ïstigend Gok spr. baalde even de inenting van
prinses Beatrix aan; een goede propa
ganda voor de vaccinatie.
De pokken is een buitengewoon ern
stige ziekte, niet alleen door de groote
aterlte, die er het gevolg van is, doen ook
door de lichamelijke gevolgen, zooals bimd-
heid, bij degenen, die de ziekte zelve te bo-
-n mor- venkomen. Ai deze gevolgen zijn zoo ern-
tnghani; Bat men door ahe
tal
r in
che
P.S. Onze wagens kunnen
teqen een kleine vergoe
ding verzekerd worden*
HET ADRES voor
/erschaf-
idelingeu
lan. An
in voor-
Uitgave: KIEZEBRINK Co.
i dan di le BLAD
eente de
3or haai
aste van
ingt dan
DE STATENVERKIEZING.
Ged. Staten van Friesland hebben be
paald, dat bij de a.s.
can-
zal plaats hebben den 14
e stemming zal geschieden op
Woensdag 19 April d.a.v.
In de gehouden ver]
Troelstra-beweging is t
voor
venkomen. Ai deze gevolgen zijn
“G. J‘i -—3 eeuwen naarmaat-
x>rt van tegelen heeft gezocht om zich van deze
zlJa ziekte te vrijwaren. Het
“a'voor geldt en ook ree<
£,e'werd toegepast, is hetzelfde, a^s dat
wanneer men de ziekte in lichte graad door
schijnt bloed vormen zich dan
NIEUWE SNEEKER COURANT
(Nieuws- en Advertentieblad)
Abonnementsprijs ƒ2.50 per jaar.
Betaling kan
erklozen
:oen 186
<wamen.
TJOKL ATFABRI E K
N.V, HOLLANDSCH ZWITSERSCHE CHOCOLADEFABRIEK A'DAM
heid
ieder
En
nilllll iiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
'K
VLO4.C VH.I1
EÜWTSfEÉimDÜRANT
Abonnements- en Advertentieblad
Adv. in dit blad worden gratis opgenomen in het adv. blad de SNEEKER COURANT
DER GEMEENTE SNEEK
:n voor---
