IHIEIEN til OfHEM
R. BERGER
I. BBENNINKMEIJER ZONEN
a
Annex Sneeker Courant en Wymbritseradeel
Gazelle
RITMEESTER.
TROMP SNEEK
Abonnements- en Advertentieblad
Woensdag S April 1939
Se Jaargang
Wo. 84
Uitgave: KIEZEBRINK A Co. - SMEEK
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
Ie BLAD
RECLAME KOLOM.
s
voor
NIEUWSTIJDINGEN.
s
Onze gecombineerde bladen verschijnen o.m. in
de volgende plaatsen in de omgeving en geven
daar een groote publiciteit.
Verschijnt DINSDAGS- en VRIJDAGSAVONDS
OFFICIEEL ORGAAN
iiniiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiu
Uw Garderobe
voor het komende voorjaar ver
zorgen zou moeilijk zijn indien
Idt dit, met
ram het ge-
kwam bieden:
aist zijn?” Hij
Het huisgezin
GRAAF MORETUS
Het fijnste KNAK sigaartje
in keurige doosjes van
10 stuks voor 30 cent.
U moet ze eens proberen I
Voor winkeliers bij
TROMP SNEEK
Kleinzand 17 Tel. 2168
ililililiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
ERNSTIGE VERWAARLOOZING.
Men meldt uit Amsterdam aan de N.
R. Crt.
Donderdag heeft de kinderpolitie alhier
met kracht ingegrepen in een ergerlijk ge
val van Irinderverwaarloozing. Reeds eeni-
gen tijd was de aandacht van dezen dienst
gevestigd op een familie, bestaande uitman
en vrouw en een 12-jarig zoontje. Van dit
gezin, wonende in de Polanenstraat, deed
in deze buurt het hardnekkig^, gerucht de
ronde, dat het twaalfjarige zoontje van
deze menschen op ergerlijke wijze zou wor
den verwaarloosd en in een toestand van
ondervoeding verkeerde. De man is een
godsdienstleeraar en men sprak hem in
de buurt aan met dominee; zijn vrouw is
iamandj die zeer goed ontwikkeld ia en
Klachten over niet bezorgen enz.
aan de Administratie Kleinzand 7,
Sneek. Telefoon 2200.
NIEUWE SNEEKER COURANT
(Nieuws- en Advertentieblad).
Abonnementsprijs ƒ2.50 per jaar.
Betaling kan zoo gewenscht
geschieden aan de courantloopers
met 5 cent per week.
Per post ƒ3.60; Giro 130000 ten
name van fa. KIEZEBRINK <S Co.
Sneek. Losse nummers 5 cent
SNEEKER COURANT
(Gratis Advertentieblad).
ADVERTENTIES WORDEN STEEDS
IN BEIDE BLADEN OPGENOMEN.
Advertentieprijs 9 ets. per regel.
Bij contract aanmerkelijk lager.
met de jjesfe resultaten!
Laat Uw ledig Maggi-flesje opniéuw vullen. Dat 18 voordeliger!
dank, niet in de laatste plaats aan onze
stedelijke overheid, onzen burgemeester, het
gemeentebestuur, den commissaris van po-
Etie, en ook de burgerij, die zoo geheel
meeleefde en spontaan voor de versiering
der stad zorg droeg. Spr. wenscht geen
namen te noemen, doch wil een uitzonde
ring maken voor den heer C. Smit, die de
regie had van de opvoeringen van de Ste
dendwinger; hij is niet op hulde gesteld, nu
hij hier niet is wil spr. echter zeggen dat
hij bergen werk voor ons verzet heeft om
die avonden te doen slagen-
Spr. deelt dan mede dat de heer Stoffer,
secretaris, tot zijn spijt heeft moeten be
danken omdat hij metterwoon de stad
moest verlaten. Spr. stelt voor hem namens
de vergadering dank te betuigen voor het
geen hij voor de ver. heeft gedaan, hij ver
vulde kort maar met bijzondere ijver zijn
taak, men kon op hem aan.
De waarn. secretaris, de heer S. G.
W a 1 i n g a, las daarna de notulen welke
onveranderd werden vastgesteld.
werkzaamheden
Sneek, Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare,
Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga,
Oudega (W.), IJsbrechtum, Wolsum, Ha-
rich, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Slo
ten, Tjerkgaast, Spannenburg, Poppinga-
wier, Warns, Rauwerd Hommerts, Jutrijp,
Tirns, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Of-
fingawier, Terzool, Abljega, Oosthem, Ijlst,
Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaast-
meer, Balk, Stavoren, Wijckel, Langweer,
Bozum, enz._
LI niet hare collectie toonde 1
Wij nodigen U uit onze „verzorgde”'
Mode-Afdeling te bekijken en in
lichtingen bij onze verkoopsters in
te winnen.
Gaarne laten zij U de snufjes
seizoen 1939 zien, en ongetwijfeld
zult LI over model, pasvorm, kwali
teit en prijs tevreden zijn.
VEREENIGING ORANJE.
Vrijdagavond hield bovengenoemde ver.
haar jaarvergadering in hotel Hanenburg.
De voorzitter, de heer F. Brinkman,
heette de aanwezigen welkom, en consta
teerde dat hoewel er vorig jaar op de jaar
vergadering nog geen vaste plannen voor
de viering van de verjaardag en het regee-
ringsjubileum van H. M. de Koningin wa
ren, het bestuur later een programma sa
menstelde, dat voor het tot uitvoering
kwam, op ons zelf wel eens de indruk
maakte dat we te veel hooi op de vork na
men. Doch op den avond van 6 Sept,
waren we allen verheugd over het succes
dat dit programma was ten deel gevallen.
Er zijn natuurlijk ook fouten begaan, die
kleven echter aan alle menschenwerk, na
kaarten geeft ook niet, doch over het ge
heel genomen stonden wij met onze fees
telijkheden niet achter bij andere plaatsen
van dezelfde grootte. Dat was echter niet
alleen het werk van Oranje, doch daar zijn
honderden bij betrokken geweest. Men den-
ke alleen maar aan de reclameoptocht en de
uitvoeringen van de Stedendwinger- Aan
allen die medewerkten nog eens hartelijk
De eerste jaren na. de revolutie waren,
door de beperking van de consumptie, van
groote ontbering, die nog vergroot werd
door de verminderde productiviteit van de
agrarische bedrijven: kleinbedrijf is altijd
minder productief dan grootbedrijf.
Als gevolg hiervan heeft men in 1921
de oorspronkelijke richting op economisch
gebied moeten wijzigen, toen werd de
N.E.P., de nieuwe economische politiek
ingevoerd, waarbij weer een ruime plaats
aan de tusschenhandel werd toebedeeld,
door uitbreiding daarvan is Rusland ten
slotte de moeilijkheden te boven geko
men, ook de productiviteit van de klein
bedrijven werd ten slotte beter.
In 19271928 begon het eerste vijf
jarenplan, het eerste groots opgezette plan
van geordende productie en distributie.
Aanvankelijk heeft men over de geheele
wereld sceptisch tegenover dit plan ge
staan, later is uit de literatuur echter we]
gebleken, dat de opzet er van niet zoo
slecht was. In korte trekken komt het neer
op een begrooting, aan de hand van con-
trólecijfers, dis trie tsge wijs verzameld en in
Moskou uitgewerkt, van het verbruik op elk
gebied. Hieruit werd een plan voor de
industrie voor de komende vijf jaren sa
mengesteld, nader aansluitende aan een
plan voor de agrarische productie. Ook
het herstel van de grootbedrijven werd in
het eerste vijfjarenplan beoogd door het
instellen van nieuwe staatsbedrijven en col-
lectiviseering van kleine bedrijven. Ondanks
veel aanvankelijk verzet, is deze samen
voeging van kleine bedrijven in de loop der
jaren vrij ver doorgevoerd, de berichten
daaromtrent noemt spr. vrij rooskleurig.
Economisch beschouwd is het Russische
systeem ongetwijfeld geslaagd, men heeft
zich naderhand ook de hulp van het Wes
ten weten te verschaffen voor de invoer
van producten, die het eigen land niet
voortbrengt. Rusland bleek weldra een on
gelimiteerde behoefte aan eindproducten te
hebben, de crisis deed in West-Europa
en Amerika een groote behoefte aan orders
ontstaan en Rusland was bereid om die
orders te verschaffen, wanneer men, in
tegenstelling met de eerste jaren van het
Sovjet-bewind, bereid was crediet te ver-
leenen. Duitschland is daarmee begonnen,
toen volgden spoedig ook Engeland, Ame
rika en Italië. Rusland speelt daarbij de
verschillende landen min of meer tegeji el
kaar uit, zelfs Duitschland heeft goede
handelsbetrekkingen met Rusland.
Wanneer het economisch leven van een
land op één centraal punt geconcentreerd
wordt, is er ten aanzien van het buitenland
slechts één kooper en verkooper. Voor de
individueele handel in die andere landen
ontstaan dan groote moeilijkheden, onder
linge concurrentie is een groote handicap
voor het tot stand brengen van normale
handelsbetrekkingen. Slechts wanneer er
organisatie tusschen de particuliere hande
laren ontstaat, kan de handel met een der-
gelijk land gunstige resultaten afwerpen.
De economisch geordende staat doet dus
ook in sterke mate zijn invloed pp het
buitenland gelden.
In Japan heeft men de z.g. „economie
dirigée”, de gesloten centrale economie.
Dit land heeft in velerlei opzicht een eco
nomische voorsprong op de West-Euro-
peesche landen en Amerika, in de eerste
plaats door de betere organisatie en de
centraal geleide productie. Bovendien is
Japan met zijn economische opb.ouw om
streeks 1880 begonnen en kon toen de
fouten vermijden, die in Europa en Ame
rika noodwendig gemaakt moesten zijn.
Men had er dus de beschikking over de
allernieuwste inrichtingen, was dus niet
belast met een verouderd apparaat. Ook
de kwaliteit van de Japansche producten is
uitstekend, men denke aan de textielpro
ducten.
De productie in Japan is sterk centraal
OPENING VAN EEN NIEUWE
FABRIEK DOOR „FRISIA”
TE GRONINGEN.
Zaterdag 1 j.l. vond de officieele over
dracht plaats van de wasscherij „de Hoop”,
Fa. B. M. Th. Brouwers te Groningen,
aan de N.V. Stoomwasscherij „Frisia”, al
hier.
De heer Gorter, directeur van N.V. „Fri
sia” zeide o.m.: „de ongekende groei welke
ons bedrijf vooral de laatste jaren mee
maakt, noopte ons tot ingrijpen, waarbij
wij in Sneek met ruimtegebrek voor uit
breiding te kampen hadden. Dit heeft ons
doen omzien naar een tweede fabriek. Deze
mijlpaal noem ik van groote beteekenis
in de geschiedenis van „Frisia”.”
De heer Persijn sprak den heer Gorter
hierna nog toe als procuratiehouder van
„Frisia” namens het personeel. Aan me
vrouw en den heer Gorter werd namens
dat personeel een mand bloemen aangebo
den.
De officieele plechtigheid werd gesloten
met een driewerf hoera op de nieuwe zaak
en haar voorspoedige bloei.
jaarverslag gewaagde van de vele
imheden der ver. in het jaar 1938:
de feestelijkheden bij de geboorte van prin
ses Beatrix, bij de verjaardag en het re-
geeringsjubileum van H. M. de Koningin.
De penningmeester, de heer Assel-
m a n, bracht het financieel verslag uit,
waaruit bleek dat de ontvangsten hadden
bedragen f4171.76, de uitgaven f4116.92.
Ware er geen tekort over 1937 geweest,
dan zou er dus over 1938 een klein over
schot geweest zijn, nu bedraagt het na-
deelig saldo f 162.52. Van de ontvangsten
vermelden we: gemeente f 1437.57, vrijwil
lige bijdragen f 1184.90, kaartverkoop Ste-
dedwinger f780, contributies f728.50 (deze
laatste post is dank zij de toename van
het aantal leden 25 pet. hooger dan oveï
1937). Van de uitgaven zij vermeld: diverse
kinderfeesten f1300; voor ouderen f400;
vuurwerk f 600uitvoeringen Stededwinger
f 900.
Op advies der commissie voor het na
zien der rekening werd besloten den pen
ningmeester onder dankbetuiging voor zijn
nauwkeurig, veelomvattend beheer te de-
chargeeren.
Herkozen werd tot bestuurslid de heer
S. G. Walinga en gekozen in de vacature-
J. Stoffer de heer J. Prins.
Daarna werden besprekingen gevoerd
over de te houden feesten, eventueel na
de te verwachten zijnde blijde gebeurtenis
en op Koninginnedag; wegens financieele
omstandigheden zal er ge.en feestelijke vie
ring van prinses Juliana’s verjaardag rijn.
Uit de vergadering werden eenige plannen
voor te houden feestelijkheden geopperd
welke het bestuur in zijn eigen overwegin
gen zal betrekken. Het bestuur kreeg ech
ter volkomen vrij mandaat.
ORDENING IN HET
ECONOMISCH LEVEN.
Over bovengenoemd onderwerp gaf Vrij
dag in de vergaderzaal van café Piso
de heer J. van de Kieft de derde cursus
avond voor het Nut.
Voordat de spreker het woord verkreeg,
deelde de voorzitter, de heer F. W. iC.
de Haas in rijn openingswoord mede,
dat de vierde en laatste avond van deze
cursus zal worden gehouden op Vrijdag
21 April a.s.
De spreker, die hierna het woord
verkreeg, zeide, dat de planmatige produc
tie en distributie langen tijd het onderwerp
van theoretische beschouwingen is geweest,
eerst de laatste jaren heeft men deze aan
de praktijk kunnen toetsen. Men heeft
n.l. eenige ervaring op dit gebied in Rus
land, Japan en Duitschland.
In Rusland werd de planmatige produc
tie en distributie voor het eerst in prak
tijk gebracht, daar is deze nieuwe vorm,
zooals overigens ook in de andere landen,
uit de nood geboren.
De noodzaak, die daar dreef tot de plan
matige productie was tweeërlei, in de eer
ste plaats kwam deze voort uit het bevol
kingsvraagstuk. De bevolkingsaanwas was
en is in Rusland zeer groot, ongeveer 3V2
millioen per jaar. In 1914 bedroeg de
Russische bevolking 150 millioen, nu 165
millioen. Rusland heeft dan ook van
de bevolking van de geheele aarde, terwijl
't oppervlak 1/6 h Va van dat var» de aarde
beslaat. Het probleem der ordening is daar
dus wel in groote lijnen gesteld.
Het tweede feit, dat tot geordende pro
ductie en distributie leidde, was de omzet
ting van grootbedrijf in kleinbedrijf op
agrarisch gebied door de vernietiging van
het grootgrondbezit. Vele bedrijven wer
den tevens gesocialiseerd, wat eerst tot
groote verliezen leidde door het gebrek
aan geschoolde leiders, terwijl men voorts
verstoken was van alle hulp uit het buiten
land. In dit door de oorlog en revolutie
uitgeputte land, stond men bij de opbouw
van het nieuwe systeem reeds dadelijk
voor het probleem hoe te kunnen invoeren.
Crediet verleende men Rusland aanvan
kelijk niet, dat immers zijn staatsschuld
had geanuleerd. De invoer moest daarom
direct met goederen betaald worden, dus
er moesten producten voor de uitvoer be
geleid, niets geschiedt er onoverwogen, de
aanvankelijk feodale adel stichtte er fa-
milieooncems, die onder staatstoezicht wer
ken. Een belangrijke factor in het voordeel
van Japan is ook de marktstudie; op de
wereldmarkt dringt de Japansche concur
rent hoe langer hoe verder door.
Ook in Duitschland is men noodgedwon
gen tot een sterke overheersching van de
staat over het bedrijfsleven gekomen. Ook
op ’t gebied Van het crediet geldt dit, met
de verdwijning van Schacht kwam het ge
heele systeem in handen van de overheid,
er is thans een duidelijk plan van invoer,
uitvoer, productie en verbruik. Niet ont
kend kan worden, dat Duitschland, of
schoon het misschien verarmt, de behoef-
tebevrediging dus minder groot wordt, een
hoe langer hoe gewichtiger rol in de we- 1
rèldeconomie gaat spelen, wat ook Neder
land aan den lijve ondervindt.
Men kan principieel tegenstander van de
ordeningsgedachte zijn, de praktijk brengt
mee, dat men er aandacht aan moet be
steden. Tegenover het Duitsche centrale
systeem hebben wij op handelsgebied vele
belangen, die niet te coördineeren rijn.
Toch zal een coördinatie in het bedrijfs
leven tenslotte een noodzakelijkheid blijken
De conclusie, die spr. trekt is, dat de
praktijk van de laatste 1012 jaar de
bruikbaarheid van de geleide economie be
wezen heeft, in Rusland is deze ongetwij
feld ’n succes, in Japan vindt men een ge
slaagde vorm van economie dirigée” en
de economische praktijken van Duitschland
zijn te danken aan een sterke centralisatie
van het bedrijfsleven. Zal onder deze om
standigheden ook in ons land de individu
eele productie gehandhaafd kunnen blij
ven
Spr. wil de volgende keer de aspecten
voor Nederland van de ordeningsgedachte
bespreken en zal daarbij tevens aandacht
schenken aan de manier waarop volgens
hem het grootste gevaar van de geordende
productie, n.l. het optreden van een ver
starring in het economisch leven zou kun
nen worden geweerd. Het is nu eenmaal
zoo, dat de groote massa conservatief is
en de enkeling steeds de vormen vernieuwt.
Een zekere mate van persoonlijk initiatief
is dus gewenscht en spr. acht dit het kern
probleem van de ordening in Nederland.
De voorzitter, de heer De Haas; sloot,
nadat eenige vragen gesteld en beantwoord
waren, deze bijeenkomst.
EIERENDAG 1939.
Enkele jaren geleden nam de Vereetni-
ging Sneek en Omstreken tot Bevordering
der Pluimvee- en Konijnenteelt het geluk
kige initiatief tot het instellen van, een
z.g. „Eierendag”.
Het doel hiervan was, om ieder ingeze
tene van Sneek en wel speciaal iederen
pluimvee-liefhebber in de gelegenheid te
stellen op een bepaalden dag eieren ter
beschikking der Vereeniging te stellen. De
aldus ter beschikking gestelde eieren
welke door de leden der Vereeniging aan
de huizen der ingezetenen worden afge
haald worden afgestaan aan „Hulp in
Nood” en aan de „T.B.G.-Vereeniging”
alhier.
Door de zorgen dezer beide Vereenigin-
gen worden dan deze eieren ter hand ge
steld aan die zieken en zwakken, die wel
het meeste behoefte hebben aan verster
kende middelen.
Ook voor 1939 wordt door de Pluimvee-
vereeniging weer een eiere dag gehouden
en wel op a.s. Woensdag j April-
Het behoeft wel geer betoog, dat Hulp
in Nood en de T.B.C.-Vereeniging de
eierendag 1939 wederom in aller welwil
lende aandacht aanbevelen, en dat deze
Vereenigingen den hartelijkén wensch uit
spreken, dat het succes van den eieren
dag 1939 dat zijner beide voorgangers in
belangrijke mate mag overtreffen.
Namens „Hulp in Nood”,
F. MATAK FONTEIN, Voorz.
H. A. BANNING, Secr.
Namens de T.B.C.-Vereeniging,
schikbaar zijn. Drie producten, nl. petro
leum, hout en graan kwamen daarvoor
in aanmerking.
De producten voor tie uitvoer dienden
verkregen te worden door bezuiniging op
de eigen consumptie, wanneer de consump
tie wordt beperkt, kan de uitvoer vergroot.
Invoer van productiemiddelen, machines
hoofdzakelijk, in het agrarisch georiënteer
de Rusland was het meest noodig. Daar
naast moesten ook chemische producten
worden ingevoerd.
akten bezit, onder anderen M. O. geschie
denis en Engelsch.
Deze menschen schijnen vroeger in goe
den doen te rijn geweest doch de laatste
jaren was daarin verandering gekomen. Zij
raakten meer en meer in verval en verlie
ten hun vroegere woning om zich te gaan
vestigen op een eerste-etage-woning in de
Polanenstraat. Man en vrouw bemoeiden
zich nooit met de buren en deze kregen
het idee dat rij zeer teruggetrokken leefden
en teekenen van menschenschuwheid ver
toonden. Hoogst zelden verlieten zij jiun
woning.
Een kerkgenootschap had al meerdere
malen pogingen aangewend om dit gezin te
steunen, doch als bezoekers om1 toelating
verzochten, werden zij door hem aan de
deur afgewezen en deelde hij kort en bon
dig mede: „Ik heb u niet geroepen, red
mij zelf wel.”
Dikwijls gebeurde het dat de man plot
seling tegen iemand zeide van wie hij ver
wachtte, dat men hem hulp 1
„Kan ik u met iets van diei
keerde dus de rollen om. j
ontving steun, dat him werd gebracht.
De bezoekers hadden reeds herhaaldelijk
opgemerkt, dat er in de woning een alles
behalve frissche atmosfeer hing en het was
er verschrikkelijk vuil.
Ook was het opgevallen, dat men het
zoontje van de familie in geen maanden
meer buiten had gezien. En al spoedig
deed het gerucht de ronde, dat het kind
door het echtpaar opgesloten werd gehou
den. Men zond het niet meer naar school
en verspreidde het gerucht, dat de jongen
riek was. Buurtbewoners verklaren echter
het kind verscheidene keeren aan de ach
terzijde van het perceel voor een raam te
hebben zien staan. De jongen zag er zeer
slecht uit, ook in de kleeren. Hoewel de
man reeds enkele malen een boete had op-
geloopen voor het niet naar school zen
den trok hij zich daar niets van aan.
Tenslotte besloot de politie in te grij
pen en afdoende maatregelen voor het kind
te riemen. Donderdagmiddag begaf zich de
commissaris van politie, de heer Voorde
wind met rechercheurs en agenten naar
het bedoelde perceel en eischte toegang.
Dit werd hem eerst door den man gewei
gerd, doch toen de commissaris sommeer-
„de liet de man de politie toe. De politie
trof de woning in een verschrikkelijken
toestand aan en in een kleine achterkamer
vonden ze het verwaarloosde kind op een
stoel zitten. Het bleek ernstig ondervoed
te rijn en maakte een zeer achterlijken in
druk. Dadelijk is het kind aan de zorgen
van den geneeskundigen dienst toever
trouwd en naar een ziekenhuis gebracht ter
observatie.
Toen het kind wegging sputterden de
ouders tegen en haalden verschillende bij
belteksten aan.
Adv. in dit blad worden gratis opgenomen in het adv. blad de SNEEKER COURANT
DER GEMEENTE SNEEK Bureau: KLEINZAND 5-7 Telef. 2200
J. A. MASELAND, Voors.
R. POSTHUMA, Seqr.
NIEUWE SNEEKER COURANT
INGEZONDEN MBDEDEELINGEN.
■S
INGEZONDEN STUKKEN.
Buiten verantwoordelijkheid van de Redactie.
■M
■■I
■BM
AFD. GROOTZAND SNEEK
Het
Rokers van kwaliteit! sigaren worden
onderstaande merken zeer bijzonder aan
bevolen i
FIAT
CORONA Vorstenlanden
CORONA Sumatra
IDEAAL
GRACIA
Flor de BUAT
Halve en
modellen ook in fraaie blikdozen
10 stuks.
Voor WINKELIERS tegen fabrieksprijzen
uit dag en nacht verwarmde droogkamers
b«
6 cti.
6 cti.
O ets.
8 ets.
10 ets.
10 ets.
kwart kistjes, en de penaal
van
