.enen
F WIT 1
Fa. Gez. SINNEMA I
SNEEK
TELEFOON 2-B-7-8
iïimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiii:
WRINGMACHINE
is een medewerker
op uw waschdag.
1
Radiorede van
Minister-President De Geer.
U.BrenninkmeijerZ<
Beidt Uw tijd
Annex Sneeker Courant en Wymbritseradeel
Abonnemenfs- en Advertentieblad
Mo. 1»
Uitgave: KIEZEBRINK Co. - SNEER
Bureau: KLEINZAND 5-7 Telef. 2200
le BLAD
onder haar
RECLAME KOLOM
f 20.861.36
droeg 36.
(Nadruk verboden.)
NIEUWSTIJDINGEN.
Bezoekt onze
Toonzalen
Leeuwenburg
Onze gecombineerde bladen verschijnen o.tn. In
de volgende plaatsen In de omgeving en geven
daar een groote publiciteit.
Sneek, Abbega, Folsgare, Gaastmeer, Gauw,
Ooënga, Heeg, Hommerts, Jutrijp, idzega,
Indijk, Loënga, Nijhuizum, Nijland, Offln-
gawier, Oosthem, Oppenhuizen, Uitwellin-
gerga, Oudega (W.), Sandfirden, Scharne-
goutum, Smallebrugge, Tirns, Tjalhuizum,
Westhem, Blauwhuis, Wolsum, Woudsend,
Oslngahuizen, Ypecolsga, IJsbrechtum, Nije-
zijl, Harlch, Bakhuizen, Hcmelum, Nijemir-
dum, Oudemirdum, Sondel, Sloten, Tjerk-
gaast, Spannenburg, Popplngawier, Warns,
Rauwerd, Sijbrandaburen, Terzool, Deei-
sum, Roodhuis, Balk, Wijckel, Langweer,
Bozum enz.
Klachten over niet bezorgen enz. aan de
Administratie Kleinzend 7, Sneek. Tel. 2200
NIEUWE SNEEKER COURANT
(Nieuws- en Advertentieblad).
;cricht. Wat de finan-
zij vermeld, dat elk
5
s
naast de kerk
waar het Avondmaalzilver was geborgen,
bleven. Echter zijn in de kerk het vrij'
orgel en de preekstoel, alsmede enklel:
torische ba:
Woensdag IS November 1989 5Se Jaargs^g
Verschijnt DINSDAGS- en VRIJDAGSAVONDS
OFFICIEEL ORGAAN
niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
UIlIlliiliiiilllilliiiiiiiiiiliiiiiiiltliiiiilllliiillilTL
I
I
LI I Hill II111IIIIII111II111IIIIIII Illi ULI II Illlllll Itlll l>~
A
u*'
sten, waardoor tusschen de Zoldering en
het dak van de kerk brand Jcon ontstaan.
Toen men het vuur ontdekte, had het reeds
over het dak zulk een omvang aangeno
men, dat korten tijd later het dak instortte
en het gebouw geheel vlamvatte.
Voor Joure is het verlies van deze his
torische kerk, die uit 1644 dateert en voor
komt op de lijst van Nederlandsche monu
menten van geschiedenis en kunst, een
ware ramp te noemen. De toren werd in
1678 voltooid.
U treft ze In dorp, in gehucht en in stad,
Aan wegen en straten, aan steeg en aan pad,
Ze gaan naar hun buren, familie en vrind
En geven „berichten” gekleurd en getint
Ze praten en prognosticeren zoo snel,
De luisteraars luisf ren en slikken het wel
De ééne weet d 11 en de andere dat
En dadelijk blijkt al: een ieder weet wét
Geruchtengeruchtenin moeilijken tijd
Geruchten... geruchten... zoo vluchtig
verspreid,
Ze vinden een breed en gewillig gehoor,
Want niets reageert er zoo snel ais ons oor
De toestand critiek en weer minder critiek,
Den Haag laat niets losl Vraag ’t Jantje PubliekI
„Zeg, heb je gehoord al?" „ik hoor officieus”
Zóó maken ze stemming, de mensch raakt
nerveus
Toe, laat toch die praat in U w huis niet bestaan
En evenmin „èrgens” Uw ooren in gaan,
Ze praten en pratenen steeds hoor Je méér,
Zoo scheppen ze dan een onrustige sfeer.
Schenkt aandacht aan wat de Regeering vertelt,
Aan dAt, wat ons als officieel wordt gemeld
Doch houdt er de „praters’ vèr van U vandaan,
Op oordeel en kalmte komt ’t meer dan
ooit aan.1
PHILÏA.
Sto omwaïicher IJ
Derhalve minder ingelegd
dan terugbetaald f 20.861.36
Het aantal nieuw uitgegeven boekjes be-
Officieel orgaan der gemeenten Sneek en
Wymbritseradeel.
Abonnementsprijs 2.50 per jaar.
Betaling kan zoo gewenscht
geschieden aan de courantloopers
met 5 cent per week.
Per post ƒ3.60; Giro 130000 ten
name van fa. KIEZEBRINK Co.
Sneek. Losse nummers 5 cent.
SNEEKER COURANT
(Gratis Advertentieblad).
ADVERTENTIES WORDEN STEEDS
IN BEIDE BLADEN OPGENOMEN.
Advertentieprijs 9 ets. per regel.
Bij contract aanmerkelijk lager.
►g inzittenden pn
de grens voerde.
Een en ander gebeurde in snel tempo
onder bedreiging met geweld en kon met
Een
Wij hebben vele soorten
in voordeelige prijzen.
V* 1
ONTPLOFFINGEN.
Door ontploffingen bij het plaatsen van
landmijnen zijn Vrijdag en Zaterdag in ons
land 7 personen gedood, waarvan 6 militai
ren en een burger, de kruidenier Jan Mul
der uit Sellingen (GrJ, de gedoode mili
tairen zijn afkomstig uit Groningen, Z.- en
N.-Holland, Utrecht, Overijssel en Gel
derland.
terijen te Sneek.
In den loop der maand Oct. ’39 werd
aan bovengenoemd kantoor op spaarbank
boekjes ingelegd f5 4.285.29
en terugbetaald -75.146.65
PRAATGRAGEN
De Nederlandsche autoriteiten zijn aan
stonds begonnen aan deze zijde van de
grens alle beschikbare gegevens te verza
melen.
EEN BUREAU ONTRUIMING
INGESTELD.
Van officieel© zijde vernemen wijl:
In onderling overleg tusschen de mi
nisters van defensie en van ©economische
zaken is als onderdeel van het Rjjksbu-
reau voor de voedselvoorziening in oorlogs
tijd ingesteld een Bureau Ontruiming. Aan
dit bureau is opgedragen de voorbereiding
en de eventueele uitvoering van den afvoer
van vee en landbouwproducten, wanneer
uit bepaalde streken des lands daarvan on
der bepaalde omstandigheden afvoer nood
zakelijk zou blijken. Het bureau is geves
tigd aan het Lange Voorhout no. 3 te
’s Gravenhage.
DE DISTRIBUTIE VAN ERWTEN.
Bon 3 van de Rijlks-
distributiekaart.
De minister van Economische Zaken
deelt mede, dat gedurende het tijdvak van
i.l. Zaterdag tot en met Vrijdag 8 Decem
ber a.s. de met „3” genummerde bon der
Rijksdistributiekaart recht geeft op het koo-
pen van een half kilogram groene erwten
of spliterwten.
Gezien de omstandigheid, dat de split-
terijen in verband met den aanvang der
distributie op korten termijn groote hoe
veelheden erwten hebben moeten bewer
ken, is de mogelijkheid niet uitgesloten, dat
niet alle winkeliers onmiddellijik ten volle
aan de vraag naar spliterwten zullen kun
nen voldoen. De winkeliers zullen echter in
ieder geval in den loop der volgende weck
over voldoendo spliterwten kunnen beschik
ken om alle bestellingen van dit artikel te
kunnen uitvoeren.
De minister-president, jhr. de Geer heeft
zich gistermiddag in een radiorede gericht
tot Nederland en de overzeesche gebieds-
deelen.
De rede luidde als volgt:
Waarde luisteraars in Nederland en in
de overzeesche gebiedsdeelen.
Het is aan de regeering gebleken, dat in
de laatste dagen geruchten geloopen heb
ben over een acuut dreigend gevaar voor
bns land en dat die geruchten in breed©
kringen onrust hebben gewekt.
En nu wil ik u even komen vertellen,
dat daarvoor geen enkele grond bestaat.
De aanleiding tot de geruchten schijnt te
liggen in buitenlandsche radio- en persbe
richten en ook in enkele daden van onze
regeering.
Wat de eerste aangaat, wil ik u aanra
den nooit te vergeten, dat in oorlogvoe
rende landen de begrijpelijke neigingj be
staat, steeds de donkerste verwachtingen te
koesteren over de voornemens der tegen
partij. Die landen worden daartoe vanzelfs
gebracht, vooreerst door ’t ongunstige oor
deel dat zij over hun tegenstanders hebben,
in de tweede plaats door hun zorg voor
eigen veiligheid, een zorg die hen noopt
de kwaadste risico's onder de oogen te zien
en deze als reeds aanwezij
len. Vandaar, dat onder l T
volken zoo gemakkelijk en 'geheel te
goeder trouw geloofd wordt aan een
schending van ons grondgebied. Dat ge-
l<jof komt dart tot uiting m hun berichten
en kan zich langs dien weg verspreiden
ook onder onze, bevolking. Ik raad ji aan,
daartegen geharnast te zijn en te bedenken,
dat de neutraliteit ook in dit opzicht een
eigen geestesgesteldheid eischt.
geruchten aanleiding
schijnt gegeven te hebben is, naar ik' op
merkte, gelegen in enkele daden der regie
ring.
Maar dan verkeerdelijk uitgelegde da
den.
Ik wil ook daarop uw aandacht vestigen.
In een tijd, als wij thans weer beleven,
is het voortdurend noodig, ook voor neu
trale staten, om de militaire: maatregelen
aan te passen aan den feitelijken toestand.
Toen do oorlog in Polen geëindigd was
enna een korte tusschenpooze de span
ning in het westen klaarblijkelijk toenam,
ontstond allengs een situatie, die,, althans
tijdelijk, aan de kracht en de intensiteit van
onze mobilisatie andere eischen stelde dan
te voren. Eenige maatregelen onzerzijds
zijn daarvan het ge.volg geweest. Het zou
noodlottige dwaling zijn, hieruit op te ma
ken, da.t de bedreiging van onze grenzen
grooter geworden is.
De beste waarschuwing tegen die dwa
ling ligt misschien in een herinnering aan
den jongsten wereldoorlog. Er zijn toen
verschillende momenten geweest, waarop
bijzondere maatregelen b.v. een plotseling
intrekken van periodieke en zelfs van za-
kcnvcrlovcn, zekere vrees en onrust onder
de bevolking veroorzaakten. Die maatre
gelen werden toen niet genomen, omdat
het wezenlijk gevaar zooveel grooter ge
acht wérd dan te voren, maar omdat be
paalde omstandigheden aan onze paraat
heid tijdelijk hoogere eischen stelden., De
uitkomst heeft destijds in al die gevallen
de vrees, die onder de bevolking was opge
komen beschaamd.
Niet anders zal men het ook nu mogen
zien. Een acuut gevaar bestaat thans even
min als in de eerste dagen yan Septem
ber. Toen in die dagen onze geheele weer
macht werd gemobiliseerd, heeft niemand
daaruit een onmiddellijk bedreigd-zijn van
ons land afgeleid. Die mobilisatie geschied
de ook niet, omdat gewantrouwd werd het
ons van weerszijden gegeven woord, dat
onze neutraliteit zou worden geëerbiedigd,
maar omdat wij verplicht waren op' alle
gebeurlijkheden voorbereid te zijp, ver1
plicht niet het minst tegenover ben die
onze grenzen wilden ontzien en die als
belligerente mogendheden vanzelf elkan
ders woord rriïnder vertrouwden dan wij
dit zelf doen.
Onze mobilisatie gaf hun den waarborg
dien zij behoefden. Zij bood een wederzijd-
sdhe beschutting aan allen. Maar wil
zij dit b 1 ij, v e n doen,, dan moet haar kracht
en om vang ook afhankelijk zijn van de wis
selende omstandigheden, Geen oogenblik
mag de indruk worden gewekt, alsof onze
mobilisatie slechts formeel of symbolisch
zou zijn. Van haar ernst moeten wij steeds
zelf bewust zijn en moeten anderen over
tuigd blijven. Alleen dan zal zij doeltref
fend zijn. Vandaar dat haar kracht niet een
stabiele grootheid is, maar zich moet aan
passen aan de hevigheid der spanningen,
die zich in de nabijheid van onze grenzen
voordoen. Dit is de beteekenis, die aan de
recente maatregelen moetworden toege
kend. De regeering hoeft geen enkele be
trouwbare inlichting, die haar geloof aan
het wederzijdsch gegeven woord kan schok
ken. Ook nu vertrouwt zij' in de oprecht
heid van dat woord en vindt -daarin een
spoorslag te meer om, stipt neutraal, naar
alle zijden een gelijke waakzaamheid te be
trachten.
Ik hoop, dat dit woord aan de velen, die
in de laatste dagen van onevenwichtigheid
blijk gaven, de gemoedsrust en kalmte zal
teruggeven, die wij1 in dezen tijd meer dan
ooit noodig hebben.
De zorgen ziin waarlijk groot genoeg om
zich nog niet denkbeeldige er bij te schep
pen.'
Het is zoo waar, wat een oud lied zegt:
Een mensch lijdt dikwijls ’t meeat
Door 't lijden, dat hij vreest,
Doch dat nooit op zal dagen.
Zoo heeft hij meer te dragen,
Dan God te dragen geeft.
Dit is ook ondankbaar tegenover God.
Wij mogen ons niet vergrijpen aan den
zegen, dien Hij ons tot hiertoe geschonken
heeft en dien wij, wel verre van hem roe
keloos in de waagschaal te stellen (want
zulke nervositeit trekt het gevaar aan),
moeten zien als een roeping ons opgelegd
om den vrede te bevorderen en hierdoor
anderen te dienén.
Het is die roeping, welke onze geëer
biedigde Koningin en met Haar de Koniijg
van België, hebben gevolgd, toen zjij' on
langs “hun nobele aanbod deden aan de
belligerente mogendheden. Indien dit po
gen ditmaal nog mocht falen, zullen zij en
zullen do regeeringen van andere rijken
voor wie de vrede bewaard bleef, te gelege
ner tijd nieuwe stappen in diezelfde rich
ting kunnen doen. Elk neutraal land is
thans een schijnend licht in de duisternis,
die over ons werelddeel gevallen is. Men
kan ook zeggen: Een maas in liet net,
waarin de oorlogvoerende volken, zoo: de
verschrikking doorgaat, straks dreigen ver
strikt te raken. Wil er een dageraad voor
Europa zijn, dan zal die, menschelijkerwils
gesproken, moeten komen van de neutrale
landen. Er zijn er gelukkig nog vele, hoe
meer er zullen'zijn en blijven, des te groo
ter is de kans, dat dit werelddeel en zijn
beschaving tijdig van den ondergang gered
worden. Ook daarom is onze neutraliteit en
de eerbiediging daarvan door de strijdende
naties een zaak van hoog belang, waaraan
wij niet defaitistisch, mogen vertwijfelen.
Ten slotte ligt wat de toekomst ons
brengen zal in Gods hand. Het is mogelijk,
dat ons beproevingen wachten, die wij nu
nog niet kunnen voorzien. Maar ook dan
zal dit niet mogen leiden tot een wan-
hoopisstemming. Indien wij' onzen plicht
doen, kunnen wij de uitkomst rustig over
laten aan Hem, Die weet wat wij noodig
hebben en Die zich nooit vergist. Hoe hoog
de golven ook gaan, wij' weten dat Onze
Vader aan het roer staat en willen een kal-
men en blijmoedigen geest bewaren, met
het lied van Paul Gerhard op de lippen,
en vooral in het hart:
Beveel gerust uw wegen,
Al wat u 't harte deert,
Der trouwe hoed’ en zegen
Van Hem, die 't al regeert.
BLOEDTRANSFUSIE IN
FRIESLAND.
In verband met de plannen van het Ne
derlandsche Roode Kruis tot het orga-
niseeren van een bloedtransfusiedienst in
ons land, lijkt »ns een korte uiteenzetting
over bloedtransfusie zeer zeker nuttig.
Reeds in de Middeleeuwen trachtte men
zwaar gewonden in het leven te houden
door hun bloed in te spuiten. Hoe on
waarschijnlijk het ook moge klinken, men
maakte hiervoor aanvankelijk gebruik van
schapenbloed, een enkele keer met succes,
vaak ten koste van het leven van de pa
tient. Daarna kwam men op het idee voor
dit doel het bloed van gezonde menschen
te benutten en dit beteekende reeds een be
langrijke stap voorwaarts. Niettemin bleek
bloedtransfusie vaak een gevaarlijk expe
riment, omdat ondanks de grootste voor
zichtigheid de dood van de zieke soms
1
DE NED. HERV. KERK TE JOURE
UITGEBRAND.
Zondagmiddag is het kerkgebouw der
Ned. Herv. kerk te Joure geheel uitge
brand. De toren bleef behouden.
Om één uur werd de brand bemerkt, die
in de bovengewelven was ontstaan. De
plaatselijke brandweer en de brandspuit
van de firma Douwe Egberts konden het
vuur niet meester worden, zöodat hulp uit
Heerenveen werd gevraagd. Nadat een
Heerenveensche motorspuit was aangeko
men, werd de brand met zeven stralen be
streden.
De kerk stond toen vrijwel in lichter
laaie; het dak stortte in en de toren was
ook reeds aangetast.
De brand was om halfvijf gebluscht.
Slechts de zware muren van de kerk ston
den toen nog overeind. De toren is behou
den gebleven.
Men is er bij1 het blusschen in geslaagd
het kerkelijk archief en een waardevol
schilderij1 benevens enkele boeken, die zich
in de kerk bevonden, te redden. Ook 'de
gelegen consistoriekamer,
Imaalzilver was geborgen,
kon ontruimd worden en is behouden ge-
ji oude
preekstoel, alsmede enkele his-
nlcen, die toebehoorden aan de
families Vegelin van Klaerbergen en Van
Eysinga, bij den brand vernield.
Omtrent de oorzaak kan nog worden
medegedeeld, dat vermoedelijk een asbest-
plaat, die om de kachelpijp rat, is gebar-
daarvan het gevolg was. Omstreek^ 1900
werd de oorzaak van dit verschijnsel ont
dekt door een geniaal geleerde, Landstei
ner genaamd, Oostenrijker van geboorte,
die ook eenige tijd in Nederland werkzaam
was. Hij stelde vast, dat de mensdhheid,
naar de eigenschappen van het bloed, in
vier groepen was onder te brengen. Perso
nen die tot dezelfde bloedgroep behoorden
verdroegen eikaars bloed zonder nadee-
lige gevolgen. Na deze opzienbarende ont
dekking werd de bloedtransfusie volkomen
gevaarloos en dikwijls de eenige mogelijk
heid het leven van een zieke te redden,
Het zoeken naar een bloedgever (donor)
van dezelfde bloedgroep deed meermalen
echter kostbare tijd verloren gaan en men
kwam op het idee bloedtransfusiediensten
in het leven te roepen en van degenen die
zich daartoe vrijwillig aanmeldden reeds
van te voren de bloedgroep te bepalen,
teneinde op ieder oogenblik over een
bloedgever van een bepaalde bloedgroep
te kunnen beschikken. Ook in ons land
gaat men daartoe over. Het Bestuur van
net Nederlandsche Roode, Kruis heeft bere
kend, dat ca. 100,000 bloedgevers zich bij
de bloedtransfusiediensten,
leiding zullen worden opgericht, moeten
aanmelden om zoowel in vredes- als in oor
logstijd in alle noodzakelijke gevallen te
kunnen ingrijpen. Nederland is daartoe
verdeeld in 65 rayons. Eén van deze
rayons is Friesland» Zuidwesthoek met als
centrum Sneek. Tot het rayon Sneek be
boeren de gemeenten Baarderadeel, Bols-
ward, Doniawerstal, Gaasterland, Heme-
lumer Oldephacrt en Noordwolde, Hen-
naarderadeel, Hindeloopen, Lemsterland,
Rauwerderhem, Sloten, Sneek, Stavoren,
Wonseradeel, Workum, Wymbritseradeel
en Ijlst. Vanuit deze gemeenten zullen
tóoo U 1700 bloedgevers zich, volgens de
wensch van het Nederlandsche Roode
Kruis, beschikbaar moeten stellen. In het
rayon Sneek heeft zich een commissie ge
vormd, waarin zitting namen de heeren
dr. J. Th. R. Schreuder, Sneek, internist,
leider van de medische dienst; mr. S. M.
van Haersma Buma, IJsbrechtumi, waar
nemend kringcommissans van het Nederl.
Roode Kruis in Friesland, penningmeester;
W. R. Casparie, voorzitter van het Sint
Antonius Ziekenhuis; G. F. Dissc, admini
strateur-econoom van het Sint Antonius
Ziekenhuis; dr. A. J. Kingma, voorzitter
van de afdeeling Sneek v.h. Nederl. Ropde
Kruis; dr. R. Ubbens, arts te Sneek; dr.
S. de Walle, arts te Workum, chef-arts
van het Nederl. Roode Kruis in Friesland
en Drente. Deze commissie belast zich piet
de organisatie van de propaganda, oproep
en keuring van de bloedgevers en de finan
ciering en zal overleg plegen met de werf-
comite’s, die binnenkort in alle gemeenten
zullen worden opg:
cieele zijde betreft
rayon moet zorgen dat de kosten door op
brengst van geldinzameling in' liet rayon
worden gedekt. De wijze, waarop de geld
inzamelingen zullen worden georganiseerd,
zal ter beoordeeling staan van de gemeen
telijke werfcomité’s. Ook de oproepi van
bloedgevers zal van deze werfcomité’s uit
gaan. Men kan zich beschikbaar stellen
voor oorlogs- en/of vredestijd. Slecht» de
volle medewerking van de bevolking uit de
betrokken gemeenten zal deze grootsch op
gezette organisatie, die een zoo' mensen-
lievend doel nastreeft, oen kans| van sla
gen geven.
Rijkspostspaarbank.
Opgave betreffende het kantoor der pos-
Adv. in dit blad worden gratis opgenomen in het adv. blad de SNEEKER COURANT
DER GEMEENTE SNEEK
;ig te veronderstel
de oorlogvoerende
goeder trouw geloofd wordt aan een
loof komt dart tot uiting lii hun berichten
ook onder onze, bevolking. Ik raad n aan,
daartegen geharnast te zijn en te bedenken,
dat de neutraliteit ook in dit opzicht een
Wat mede tot de
DE KORTING OP DE SPOOR-
WEGPENSIOENEN.
De regeering zal ©en voorstel indienen
om met ingang van 1 Jan. a.s. een einde
te maken aan deze korting.
HET AAN DE GRENS BIJ VENLO
VOORGEVALLENE.
Het onderzoek, door de bevoegde auto
riteiten ingesteld inzake het Donderdag
aan de grens bij Venlo voorgevallene, heeft,
naar wij vernemen, het gebeurde wel nader
gepreciseerd, echter niet opgehelderd.
Er is komen vast te staan, dat Donder
dagmiddag te half vy’f op enkele tiental
len meters van de grens: een Nederland
sche auto heeft gestopt. Twee van de inzit
tenden stapten uit, waarop een zestal per
sonen in burger toesnelden en hen bescho
ten, tengevolge waarvan een inzittende ver
moedelijk werd doodgeschoten en een an
der zwaar werd gewond. Daarop naderde
uit Duitschland een auto, die den Neder-
landschen auto met de noj
de beide slachtoffers over
ander gebeurde in snel tempo
worden verhinderd.
Uiteraard is van de zijde der Nederland
sche regeering van dit ernstig misdrijf me-
dedeeling gedaan te Berlijn met het ver
zoek een onderzoek in te stellen.
ffleuleil
Uw voordeel ii het NU
MEUBELEN te kopenI
J
NIEUWE SNEEKER COURANT
■M
OPGERICHT 1825
Sneeker Warenhuis
Firma IJME BAKKER
Steeds vrij entrée
erin»
Dank zi) grote en zorg
vuldig uitgezóchte voor
raden nog geen prijiver-
hoging.
Alle meubelen bl) ons
gekocht, worden GRATIS
bewaard, en FRANCO
verzonden.
