n
aCTiE TEÖEB ZIUMIE
No. 17
Vrijdag 14 Sept. 1945
atie
Bonnenlijst geldig van 16 Sept. t.m. 29 Sept. a.s.
W e e’k blad vanwege het Militair Gezag, district Sneek
Redactieraad: BEUTE, Mr. P. H. THEMMEN, Dr. H. DE VOS
OI
-1
K 2242
eek
nzand
Sept,
rkeer
jor het
s Sneek
irU.l o.i
auntant'
nt,
mderw.
midden
2120. I
eld voor
School
open,
TljDREGELïNG
Het werk van den P.O.D.
Predikbeurten te Sneek.
Onze U.V.V.-meisjes in Arnhem
Buitenlandsch Overzicht
Wat deed het Militair Gezag
i.
De 1500ste
Administratie-adres Grootzand 55 Gedrukt h. o. v. M.G. bij Drukkerij „De Motor”, Sneek
I
1
h!
J
I
s
Voor pers, geboren in de jaren 1941
in
Ds. Knottnerus
)AG
en
x
f
1
1
r
r
r
614
615
616
623*
625*
800 gram brood
400 gram brood
sereen.
’ostrna.
i
i
t
Ri
llen
i Ide
ier-
gint
heid.
ouders:
maken
:r over
vanafj.
nader
i.
,v. 8 u., I
te Ijlst
3 Aug.
voor
i. le
nius.
óór 15
onder-
it
s
k
i.
e
it
n
s,
d
k
t.
1
mer. I
ipkr- I
lend,
;t in
ver-
arte-
even
ider-
618 en 619,
642
622
640
641
620
621
617
Tjsbrechtum, ’s avonds 8 u.
4tan Wijk, van Bolsward.
Westhem, 10 u, Ds. H. Gordeau.
Wolsum, 2.30 u. Ds. H. Goideau.
Ijlst, 9.30 en 2 u. Ds. Jar sen.
GEREF. KERK.
Oudega (W.), 10 en 2.30 u. Ds. C. Bos
DOOPSGEZ. GEMEENTE.
Woudsend, geen dienst.
Ijlst; 9.30 u. Ds. J.' H. van der Slooten.
250 gram rijst of kindermeel
.of 225 gram kinderbiscuits
100 gram suiker
110 gr. chocolade
jen
ial-
ro-
can
zan
ren
jke
ren
den
am-
i'op
lier
alle
De Steenklip viert feest.
Woensdag hebben de Steenklipstraten
haar feest gevierd. En het was een feest 1
Versiering, volks- en kinderspelen, een
draaimolen, verlichting, straatdansen, wat
wil men nog meer
De Burgemeester van Sneek brengt
ter algeineene kennis, dat in verband
met het eindigen van den zomertijd,
de torenklok óp 16 September 1945,
om 3 uur yoormiddags, één uur zal
worden stilgezet.
on^ district behoorden tot de naaste mede
werkers van den Commissaris, d? leden
van de Landelijke Organisatie Hulp aan
.Onderduikers (LO) en de leden van het
Nationale Steunfonds (N, S. F.) in het
district Sneek. Terwijl de Commissaris bij
beslissingen waarbij dit noodig of wen-
schelijk was, geadviseerd werd dooreen
door hem ingestelde illegale adviescom
missie. Zoo was dus een situatie ontstaan
die éen vlotte samenwerking tusschen het
M.G., de Burgerlijke autoriteiten, de ille
galiteit en de bevolking mogelijk maakte.
In hoeverre deze samenwerking, die in
derdaad aanwezig was, vruchten gedragen
heeft, kan nu nog moeilijk vastgesteld
worden. Wel kan geconstateerd worden
dat de verhoudingen hier in het algemeen
goed genoemd konden worden.
Vereen, voor per&neel in dienst der
Ned. Spoorwegen tot bestr. der t.b.c.
Ten bate van bovengenoemde Vereen.,
welke reeds 35 jaar bestaat, zal op. Maan
dag 17 Sept. a.s. de herdenkingsdag van
de staking der N.S. ook hier een inzame
ling worden gehouden ten behoeve van
haar patiënten, van wie hét aantal door
de oorlogsomstandigheden, waaraan tevens
verbonden onderduiken, ontbering en slech
te huisvesting, zeer is toegenomen. De
verpleegprijs is ook aanmerkelijk gestegen,
soms met 25 pet. De Ver. reikt haar pa
tiënten de helpende hand jn alles wat de
bestrijding der t.b.c. ten goede kan komen.
Men geve dus mild aan deze collecte.
Men Schrijft ons van P.O.D. zijde:
Van Overheidswege is besloten den
P.O.D. als zelfstandig politie-orgaan te
laten voortbestaan, rechtstreeks ressor-
teerend onder de Procureurs-fiscaal bij
de Bijzondere Gerechtshoven. Dit ge
schiedt in afwijking met de aanvankelijk
opgestelde plannen, die beoogden dat
bij het ingaan der z.g.n, 3e phase na
de bevrijding, de R.O.D. in handen van
de gewone politie zou overgaan. Over
deze gewijzigde plannen en over het
voor en. tegen daarvan, zou een lijvig
boekdeel zijn te schrijven, doch dit is
niet mijn bedoeling. Begaafder auteurs
mogen daarover later den staf breken
en een goed gefundeerd relaas schrijven,
mede gebaseerd op df> praktijk efi de
disdan opgedane ondervinding. Voor
alsnog wil het mij voorkomen, dat
praktijk en ondervinding thans nog
miniem zijn en dat een wijdsche be
schouwing van dit onderwerp hoofd-
zakelijk zou komen te berusten op gis
singen. II? wil dus slechts het feit van
het voerjoopig voortbestaan van de
P.O.D. als zelfstandig politie-orgaan
constateeren en daarmedè uit. Met de
tot standkoming van het Besluit daartoe
heeft de P.O.D. alzoo een" kleine mijl
paal op zijn bestaansweg bereikt. Ren
terugblik in zeer kort bestek, op het
afgelegde deel van die weg lijkt mij
allerminst misplaatst, eh kan ook dienstig
zijn om het bestaansrecht van de P.O.D.
den volke te verduidelijken en hun die
daar eenigszins sceptisch tegenover staan
misschien wijziging hunner inzichten bij
te brengen.
De P.O.D. heeft als orgaan, noch bij
zijn entree noch tijdens zijn tot heden
korte bestaansperiode, hoog van de
toren geblazen. Integendeel is ^ijn opzet
bescheiden geweest en de uitbreiding
binnen het noodzakelijke gebleven. De
huisvesting is evenzeer bescheiden en
met de beschikbare ruimteT wordt -wel
zeer gewoekerd. De outillage is sober,
gespeend van alle luxe of royaliteit, en
draagt de sporen van aanpassing bij de
ingetreden gewijzigde economische om
standigheden er wordt geroeid met de
riemen die men heeft of die in bruikleen
zijn gegeven. Het ter beschikking staande
personeel en hier heb ik wel speciaal
het oog op dat gedeelte, dat bij de weg
is en z.g.n. „den boer opgaat” is van
heel gewoon gehalte, d.w.z. het zijn
geen met zorg geselecteerde specialisten,
doch voor het meerendeel gewone flinke
politie-ambtenaren en eenige met een
behoorlijke „gave des onderscheids”
begenadigde illegalisten. Wat zij wel zijn
of gemeen hebben, is goede wil, ambitie
voor het werk, begrip van saamhoorig-
heid en overleg, het bewaren van een
goede geest en .humor. In totaal zijn 600
mondelinge en schriftelijke klachten
birinengehomen. In totaal bevinden zich
ter beschikking van de P.O.D. in kamp
-oridel 500 personen en in kamp Eri.ca-
derp te Leeuwarden 100 personenaan
250 personen zijn bovendien bevelen
van huisarrest af gegevenhet aantal
gevallen waarvan dossiers zijn gevormd,
bedraagt meer dan 1500. Het is niet
mogelijk ter zake dezer onderzoeken in
bijzonderheden te treden, doch het zal
zeer zeker velen interesseeren, dat door
het opsporingswerk van de P.O.D. Re
cherche, behoorlijk klaarheid gebracht
is, in de*te Sneek in de nacht van 13
op f4 Juli 1944 gepleegde represaille
moorden, waarbij’ naar aanleiding yan
de ontvoering van den Gestapo-mede-
werker Geale van der Kooi, de heeren
Bakker, F. van der Heide, K. Koelstra
en J.’Tehelenburg, het leven lieten en
de heer L. Rasterhoff zwaar gewond
werd. In het kort is de gang van' zaken
de volgende geweestOp 13 Juli 1944
werd de S.D.-er Lietz naar Sneek gedi
rigeerd teneinde een onderzoek in te
stellen naar de ontvoering van van der
Kooi. Gebleken is, dat deze Lietz tijdens
Zijn bezoek aan Sneek reeds te kennen
heefr gegeven, dat represailles zouden
worden genomen. Den volgenden dag
is deze Lietz tegen het vallen van de
avond ophieuw in Sneek gekomen, ver
gezeld van ongeveer 35 man handlan
gers, waarbij 15 man van de N. S. K. K.
uit Leeuwarden en de rest uit Groningen.
Onder hen bevond zich een zekere
A. Visser, een student, afkomstig uit Den
Haag. Deze Visser (fanaticus) zag in
Leeuwarden de S.D.-auto’s klaar staan
voor vertrek en heeft aan Lietz gevraagd
naar het doel van de te ondernemen
tocht. Na daarvan wetenschap te hebben
gekregen, was dese4Nederlander onmid-
dellijk bereid als deelnemer mede te
gaan. In Sneek aangekomen heeft dit
illustere -gezelschap zich in verbinding
gesteld met den aldaar dienstdoenden
Opper-luitenant van Politie G. A. Overzet
en van dezen namen van anti-N.S,B.-ers
gevraagd. Deze Overzet heeft hun enkele
namen gegeven doch hun verder ver
wezen naar zekeren J. Gorter, Groeps
leider der N.S.B., die óp zijn beurt den
N.S.B.-er distributie-ambtenaar Verboom
er in betrok. Door de welwillende me
dewerking van dit „trio” is een lijst van
25 vooraanstaande Sneekei— personen
vastgesteld. Vervolgens heeft zich de
illustere bende gesplitst in twee groepen;
de eene groep onder commando van
den Duitscher Lietz, de andere onder
commando van den Nederlander Visser.
Zekere Taeke Hoekstra voorheen wo
nende aan de Ubbo Emmiusstraat diende
de groep Visser als gids. Deze groep is
daarna eerst gegaan naar Bakker, ver
volgens naar van der Heide,-daarna
naar Koelstra en eindelijk naar Rasterhoff.
De schoten voor deze groep zijq_ gelost
door den reeds genoemden Visser, die
alreeds bekend heeft de vier genoemde
personen te hebben neergeschoten. -De
groep Lietz trof (zeer gelukkig) ver
schillende menschen niet thuis en is ge
weest bij Tekelenburg, die neergeschoten
is door den Nederlander G. ten Kate,
vroeger onderdirecteur der „Lijempf”.
Deze laatste heeft evenwel deze moord
nog niet bekend. Dit onderzoek nadert
aldus zijn laatste stadium en zal zeer
zeker ten volle tot klaarheid komen,waar
voor alleen speurzin en volharding in het
verzamelen van gegevens noodig is. en
geen barbaarsche lichamelijke kwellingen
zooals het Herrenvolk toepaste. Moge
bij een volgende mijlpaal, het aantal op-
gehelderde zaken tot een maximum zijn
opge;voerd, het aantal duister gebleven
miniem zijn.
Elk der volgende bonnen van de 6e Noodkaart geeft recht op het koopen van
Voor allen Voor personen geboren m de jaren
200 gram bloem 1931 tot en met 1940
250 gram bloem C 673 t/m 678
100 gr. aardappelmeelproducten, C 680 en 681
C 682 500 gram peulvruchten
C687 110 gr. chocolade
C 683 125 gram boter
C 684 t.e.m. 686 125 gram margarine
C69$ 100 gram koffie
C 688* 1 */3 liter melk
C 690* 2 kg aardappelen
ZONDAG 16 SEPT. 1945.
NED. HERV. KERK.
9.30 uur Ds. J. N. de Ruiter (Coll. Herv.
Wijkverpleging).
5 uur Dr. H. de Vos.
GEB. VOOR CHR. BELANGEN.
5 uur Ds. A. Kéntie (Coll.'orgelfonds).
DOOPSGEZINDE GEMEENTE.
9.30 uur Ds. W. Mesdag.
GEREF. KÉRK.
Noorderkerk 9.30 u. Ds. F. Guillaume
en S u. Ds. H. Steenhuis (Zond. 52).
Zuiderkerk9.30 u. Ds. P. v. d. Sluis
en 5 u. Ds F. Guillaume (Zond. 52).
Oosterkerk9.30 u. Ds. H. Steenhuis
(Zond. 52) en 6 u. Ds. P. v. d. Sluis.
>BAPT. GEMEENTE.
9.30wen 5 uur Ds. F. E. Huizinga van
Leeuwarden. Vrijdagav. 8 u. Bijbel
lezing en Bidstond.
CHR. GEREF. KERK.
9 30 en 5 u. Ds.W. Kremer, Leeuwarden
LEGER DES HEILS.
10 uur Heiligingsdienst3.30 u. Openl.
samenkomst b. h. Park8 u. Veil,
samenk. Donderdagav. 8 uur Open
bare sêftnenk. Leider Kapt. Souverein
v NED. HERV. KERK*
Folsgare, 9 uur Ds. H. B. Spijkerboer
van Woudsend.
Gauw, 9 u. dhr. P. Tietema v. Zurich
Offingawier, 1.30 u. Ós. A. Kentie, Sneek
Oosthem, 1,30 u. Ds. W. G. v. d. Ree.
Oudega (W.), 10 en 2.30 u. Ds. J. M.
Weddepohl.
Jutrijp,
D 668
D 670
D 671, D 672, 125 gram boter
D 673 125 gram margarine v
D 675*, D 676* 2 liter melk
D 674*, D 698* 1 rantsoen eieren
D 16 van het inlegvel 8(J0 gram brood
Z 13 van het inlegvel 250 gram rijst of
kindermeel of 225 gram kinder
biscuits
Church parade.
A.s. bondag is er weer een „Church
parade”. Nu komt ereén „bagpipe band",
een dames-muziekkorps van doedelzak-''
ken voor over. Deze band begeleidt het
regiment -van het sportpark naar de
Groote Kerk en terug. In de Groote Kerk
wordt de dienst geleid, natuurlijk geheel
in het Engelsch, door den padre van
het regiment en dr. H. de Vös. Wjj roc
ken er opmerkzaam op, dat de marsch
naar de Kerk een publieke vermakelijku
held mag zijn, maar de Kerkdienst zelf
niet. Aan jonge kinderen en op sensatie
beluste lieden is in de Kerk dan geen
behoefte. Wel aan menschen;* die ernst
met den dienst maken. Zij zijn van harte
welkom. Aan den ingang nadat het
regiment binnen is worden gedrukte
liturgieën afgegeven, in het Engelsch en
in het Hollandsch, die ook de te zingen
liederen vermelden.
„INDIË EN WIJ”.
Dat was de titel-Van de lezing, welke
kolonel M. H. du Croo Maandag 3 Sep
tember in het Gebouw v. Chr. Belangen
voor een klein doch aandachtig gehoor
hield. r
Op bijzonder vlotte wijze schetste spr.
het bj^ld van ons Indië, zooals het er
uitzag toen de jappen het overvielen. Dat
was geen achterlijk land, doch een land
dat door steeds toenemende export snel
tot welvaart kwam en beschikte over een
modern verkeerswezen en uitstekende on
derwijsinstellingen. Spr. memoreerde ver-,
volgens enkele gruwelen in de bezettings
tijd door de Jappen bedreven op Indo
nesiërs, die het Nederlandsch Gezag trouw
wenschten te blijven. Toch zal volgens
het Roode Kruis de toestand van het
Tabakskaazt Q 413
50 2 rantsoenen tabak, sigaren of
sigaretten (geen import sigaretten).
klein. Tegen ieder die zich verrijkte eti
nog verrijkt ten koste van zijn mede-
landgenooten.
Er zal niet geschroomd worden, zoo
noodig deze elementen door publicatie in
het openbaar a^i de kaak te stellen. Op
de middelen waarvan- gebruik _kan en zal
worden gemaakt, komen wij nog terug in
dit blad. Het spreekt vanzelf dat deze
actie de volledige steun van alle officteele
instanties geniet.
Het Bestuur van de afd. Sneek
der Nederl. Volksbeweging.
puddingpoeder enz,
200 gram euiker
125 gram jam, siroop enz.
150^ gram zout
112 gr. Eng. huish.zeep
250 gr. koffiesurrogaat
100-gr. kaas
200 gr. kaas extra rantsoen
100 gram eipoeder
624* 100 gr. versch vleesch of 112 gr. of later
D 665 én D 666 800 gram brood
D 667
vleesch of visch in blik of 1 rants.
vlee(ch waren.
2 liter melk
1 kg. aardappelen
Voor personen geboren voor 1927
A 6J3 t.e.m. 678, 800 gr. brood
A 680 en 681, 400 gr. brood
A 6iS2, 500, gram peulvruchten
A 683, 125 gram boter
A 684 tot en met 686, 125 gr. margarine e 18
A 698, 100 gram koffie
A 690*'2 kg. aardappelen
Geldig tot en met 22 September.
Bon 620 geeft recht op 50 gr. vette en
50 gr. magere kaas. De eieren op D 674
en D 698 kunnen gekocht bij een de
taillist, dié eieren op rantsoenbonnen
voor zieken verkoopt, voorinlevcring
niet geoorloofd.
blanke deël der bevolking van Indonesië
gelukkig beter blijken te zijn, dan alge
meen werd verwacht, zoodat vermoedelijk
75 pct. en met zooals oorspronkelijk ge
dacht werd 1025 pet., zich nog
lichamelijk goeden toestand bevindt.
Spr. stond dan stil bij dén opbouw van
de nieuwe Nedetlandsche Strijdmacht,
waarbij vooral-in t begin vele moeilijk
heden waren te overwihnen, veroorzaakt
door v. Rundstedt s Ardennen offensief in
September van het vorig jaar, de slecljte
verkeersmogelijkheden en den slechten
physiek^n toestand waarin de bevolking
van onze westelijke provincies werd aan
getroffen.
Daarna wijdde de spreker z’n aandacht
aan den opbouw van Indië, de Nica en
het V.V.K, voor welk laatste Korps vol
gens spr. een overweldigende belangstel
ling bestond onder de dames. Spr. hoopte,
dat -deze belangstelling niét louter voort
sproot uit zucht naar avontuur en Be lust
om de Canadees'che sigaret voor het In
dische strootje te verruilen, doch dat ook
vaderlandsche motieven en de wil om
daadwerkelijk mede te werken aan den
opbouw van een nieuw Indonesië de drijt-
veeren zouden zijn. Want vooral dit
laatste zal een ieder, die zich inzet voor
de cultureele en materieele opbouw en
structuur van Indonesië moeten bezielen.
Als sterke en eerlijke mannen moeten
wij staan tegenóver de Indonesiërs, zoo
besloot spr. z’n vlotteen eerlijke causerie,
waarin hij hun, die naar Indië willen gaan,
geen luchtkasteelen voorspiegelde noch
toezeggingen deed doch wel voor bereidde
op een tijd van harden en „gevaarlijken
arbeid.
Van de pauze werd een druk gebruik
gemaakt om vragen te stellen.
Inlichtingen omtrent uitzending in Nica-
verband zijn te verkrijgen bij het Infor
matiebureau M. Gó Ruiterskwartier 117,
Leeuwarden. E. H.
9 en 1.30 u. Dr. M. H. Bolke
stein. (9 uur H. A.)
Uiiwellingerga, 9 u.
(H. Doop).
Overijssel restantbonnen A. B, C 125.. Oppenhuizen, 1.30 u. Ds. Knottnerus.
Rauwerd, 2 u. Ds Mr. G. D. Boerlage
Terzool, 10 u. Ds. Mr. G. D. Boerlage
Woudsend, 9 u. Ds. W. G. v. d. Ree,
van Oosthem 7 u. Ds. Spijkerboer.
Ds. A. G.
Aangewezen bonnen.
Van 9 t.e.m. 15 Sept waren de bon-
nen 613 en B672 der zesde noodkaart
geldig voor 1 hg. aardappelen en dc
bonnen A 671, B 671 en C 671 voor 2 hg.
aardappelen; de bonnen 612, D 661 en
D 662 voor 2 liter melh en B 670 pn
C 670 voor l>/2 liter melh. v
Bon 643 vóórinleveren voor 250 gram'
'zout, 644 voor jam, 646 voor ontbijt
koek. Bon 647 is geldig voor het doen
repareeren van schoenen (25 gram).
Bonnen A 670, A 672 en C 672 kunnen
vernietigd worden.
Van 130 Sept. zijn de bonnen 01,
02, 03 en 04 van de petroleumhaart
HA 510, 01 en 03 van de haart UB 510
en bon 61 van de haart TIC 510 geldig'
voor 4 liter petroleum.
Er zullen petroleumtoestelleri worden
gedistribueerd voor hen die niet over
gas of electriciteit beschihhen. In de plaat-
selijhe pers wordt meegedeeld wanneer
men daarvoor aanvraagformulieren han
afhalen.
Oude inlegvellen en noodkaarten.
Het Centraal Distributiekantoor deelt
mede, dat het publiek alle oude inleg-'
vellen kan vernietigen.
Alleen de inlegvellen G 508 moeten
worden bewaard.
Ook de noodkaaiten IV en V en de
extra noodkaarten zullen geen dienst meer
doen en kunnen worden vernietigd.
Inlevering bonnen en uitreiking
toewijzingen in de week van
16 tot en met 22 September 1945.
Het Centraal Distributiehantóor maaht
behend, dat bij de inlevering van con
sumentenbonnen in de weeh van 16 tot
en met 22 September a.s.de volgende
bijzonderheden zullen gelden.
Zout. De door het publieh vóóringe-
leverde bon 643*a 2 '/z'rantsoen
moet afzonderlijk worden ingeleverd.
Chocolade en Eipoeder. Hiervoor wor
den geen toewijzingen uitgereiht. Vet.
De werhvoorraad van vet dient opge
geven te worden. Deze bestaat uita.
voorraad in naturab. tegoed bij gros
siers op geldige toewijzingen c. geldige
toewijzingen ir. eigen bezitd. de bon
nen, wèlhe worden in geleverd, t.w. de
bonnen A, B, C 664 en in Friesland en
Het was een flink stuk loopea uit het
centrum van Arnhem naai de Velperweg
en ik was blij dat ik de zoo welbekende
Friesche vlag met pompeblaren zag wap
peren. Hier waren dus onze lamkes uit
Sneek. Ik trof het, vijf uur, hun dagtaak
was geëindigd. Verrassende uitroepen,
handen drukken en toen... vragen van
mij, antwoorden van haar. Ze waren
tevreden onze meiskes, zeer tevreden
Ze werkten van s morgens 912 en
s midd. 2-5. Geen lange maar een harde
werkdag. Zij woonden in een keurige
villa, aten daar gezamenlijk ('k was blij
dat ik de uitnoodiging om mee te eten
had aangenomen want het was piima en
de stemming uitstekend) en brachten haar
vrije tijd er door met gezellige avonden
maar ook nuttige lezingen enz. Dit was
noodig want de volgende Bag moest er
weer met fiissche moed gewerkt worden
bij huisvrouwen in half verwoeste
huizen, bij kinUeruitzenBingen, bij iiitdee-
lingen van voedsel enz. Arnhem heeft
deze hulp hard noodig. Arnhem waar
deert dtze hulp maar Arnhem vraagt
nieuwe hulp. Meisjes uit Sneek, wie helpt
hier nog Praten jullie eens met de U
V.V.-sters die nu pas terug zijn. Zij
zullen jullie veel vertellen van prettige
dingen die ze daar ondervonden hebben
maar zij zullen jullie ook vertellen van
de dringende hulp die daar nog zoo hard
nood(g is. Een bestuurslid.
Nu de zwarte handel met al zijn’demo
ralisatiè verschijnselen in óns volk blijft
voortwoekeren, de wederopbouw belem
mert en de arbeidskracht en -lust onder
mijnt, is door het Hoofdbestuur der Ned.
Volksbeweging besloten tezamen met de
Gewesten, de Afdeelingen en de indïvi-
dueele léden het initiatief te nemen, orn-in
alle lagen van ons v<Jlk tegenkrachten te
wekken, zoodat het volk ten slotte als
geheel zich tegen dit kankergezwel in zijn
lichaam teweer stelt. Iedere afd. van de
N.V.B. zal op de kortst mogelijke termijn
in het geweer komen en zeer actief, met
alle ter plaatse beschikbare middelen de
strijd tegen de zwarte handel opnemen en
anderen opwekken daar met alle kracht
aan mee te werken. Er zal van de vol
gende spellingen worden uitgegaan
A. Onder zwarte handel is ^rret slechts
te verstaan het verhandelen van goederïn
tegen onredélijke prijzen, doch in ruimer
verband bovendien het (uit speculatieve
of andere overwegingen) vasthouden van
goederenvoorraden, welke ons volk drin
gend behoeft,alsook onbehoorlijke bedrijfs
voering welke tot verstoring van redelijke
marktverhoudingen leidt enz.
B. Het maatschappelijk herstel vergt
een geestelijke gezondmaking, doch te
gelijkertijd daden 1 Daden die niet alleen
van bovenaf kunnen komen en verwacht
mogen worden, doch in de.eerste plaats
van onderen af, dus uit het óolk zelf.
Met wóórd en daad moet er geageerd
worden. En er zal geageerd worden, met
zooveel mogelijk 'stootkracht,
Deze actie zal gaan tegen iedereen,
zonder onderscheid des persoons, die zich
met zwarte handel bemoeit o‘ zich er mee
bemoeide. Teg^n hoog en laag, groot en
De groote misrekening van DuiJsch-
land vóór 1914 was de stellige ver
wachting van ’n oorlog tusschen de
Russische „beer” en de Engelsche „wal-
viscti”, waarbij Germariia als lachende
derde zou kunnen toezien. De Duitschers
konden zich dit laatste echter wel uit
’t hoofd zetten na de Engelsch—Rus
sische overeenkomst inzake Perzië (Iran)
van 1907. De kwestie was namelijk dat
Rusland via Perzië de „warme zee”
dreigde te bereiken en wel op ’’n punt
in de onmiddellijke nabijheid van En
gelsch Indië. M^t recht dus een dolk
stoot gericht op het hart van’t Britsche
Imperium. Bij het verdrag van 1907 werd
Perftë nu eenvoudig „in naam der be
schaving” tusschen Engeland en Rusland
verdeeld. Rusland nam genoegen met
het Noorden van Perzië en het bleef
zoodoende van de zee verwijderd. Door
de oorlog van 1914-191Ö kreeg Perzië
weer ’n kans op onafhankelijkheid. Om
te beginnen werden de Russen door de
revolutie van 1917 al direct uitgescha
keld. Wel dreigde Perzië nu een uit
sluitend Engelgph wingewest te zullen
worden, doch door de naijver van de
andere groote staten,'waarbij Rusland
vrij spoedig weer ’n rol speelde, bleef
er toch zoo iets als ’n onafhankelijk
Perzië bestaan. De Engelschen volston
den met hun economische invloed, die
vooral in ’t Zuidert zeer groot is (petro
leum). En het communistische Rusland
was immers niet meer veroverings
zuchtig. In. 1942 was het echter door
de oorlogsomstandigheden noodzake
lijk, dat de „bondgenoot” Perzië op-
hjieuw door de Engelschen en de Russen;
ditmaal met de Amerikanen als „Dritte
im Bunde”, werd bezet, met de na
drukkelijke belofte evenwel het land
binnen ?zes maanden na het einde van
den oorlog te zullen ontruimen.. De
Amerikanen zijn ook al weer vertrok
ken, doch de anderen nog niet en dit
schijnt vast te zitten op de Russen. Van
diplomatiek standpunt gezien was het
direct al n aardige vondst van Rusland
om zich te dekken met de formeel
juiste bewering, dat in Mei 1945 de oor
logshandelingen in ’t Verre Oosten toch
nog niet geëindigd waren, waarbij het
dan deze kleinigheid over het hoofd
zag, dat de bezetting van Perzië alleen
was geschied om via dit land Rusland
in de strijd tegen Duifschland te be
voorraden, terwijl Rusland destijds aan
de strijd tegen Japan nog niet mee
deed. Momenteel kan echter aan het
eind van de oorlog niet meer worden
getwijfeld en de Perzen gaan steeds
luider protesteeren tegen de vreemde
indringers. Bevin heeft zich speciaal
laten voorlichten over deze kwestie,
die ongetwifeld ook op de conferentie
te Londen ter sprake zal komen.
Het interessante van de Perzische
kwestie is echter vooraf dat ze op
nieuw ’n aanwijzing vormt, hoezeer
Sovjet-Rusland en Czarisiisch Rusland
in kwesties van buitenlandsche politiek
éénzelfde lijn’ trekken. Het schijnt voor
Sovjet-Rusland een zaak van eer om
al de verliezen die door de revolutie
van 1917 zijn geleden, weer ongedaan
te maken, ook al betreft het gebied,
door ’n zuivere Czaristische gewelds-
politiek uit ’t recente verleden ver-
kitegen, zooals b.v. met Perzië ’tgeval
was. Voor de Nederlandsche radio is
er op gewezen, hoe dit ook bleek bij
de jongste ontwikkeling in het Verre
Oosten. Nu is dit op zichzelf niet
vreemd. Afgezien van de reëele eco
nomische en sirategische voordeelen
die op ’t spel staan, pleegt het natio
nalisme van*i imperialistische staten toch
sterk erfelijk belast te zijn mét de
schimmen uit het roofzuchtig verleden.
Voor iemand als Stalin is het echter
een zeer merkwaardige uitlating als
hij bekent, zooals Zondag voor 'n week
geschiedde,’dat het verlies van Port
Arthur hem al- die veertig jaar dwars
heeft gezeten. Hoe hebben toch de
oude Bolsjewieken onder Lenin het
Czaristisch imperialisme, dat zij terecht
zagen als een poging van de Pan-
Slavisten om de binnenlandsche critiek
hét zwijgen op te leggen, gebrand
merkt. De vraag is nu hoe men tegen
over de communisten in ’t buitenland
de zaak zoo kan voorstellen, dat hier
van agressie geen sprake is en dat
eventuëele annexaties door 'Rusland
toch eigenlijk iets geheel anders be-
teekenen dan die door de kapitalistische
confraters. Goed, we weten hoe er dan
gegoocheld kan worden met het begrip
„democratie”, zoodat er tenslotte geen
touw meer aan vast te knóopen schijnt.
Ook in Perzië is ’n pro-Russische be
weging, de Tudeh-partij, goed geor
ganiseerd en gewapend. Zoolang deze
partij echter niet de macht in handen
heeften daarmee de „ware democratie”
haar intrede heeft gedaan, kan Rusland
er niet toe komen om Perzië aan ’t
bewind van z’(n reactiónnaire bestuur
ders over te laten. Waarbij we dan
geheel in ’t midden willen laten in
hoeverre de economische en sociale
toestanden in Perzië om verbetering
vragen en wie hier hef best in staat
Zöu zijn die verbetering te brengen.
Zijn de communisten daarentegen wel
de baas, zooals in Bulgarije, waar 'n
pro-Russische militia het land beheerscht, z
dan slaat Rusland op het principiëele
standpunt, dat een buitenlandsche macht
zich toch vooral niet mét de intérne
zaken van 'n zuiver democratisch land
mag bemoeien. Een land als Finland, tot
1917 ook Russisch bezit, schijnen de
Russen echter toch te hebben afge
schreven. Tenminste de verkiezingen
van dit voorjaar zijn zoodanig uitgeval
len, dat de Amerikanen de diplomatieke
betrekkingen weer aanknoopen. Afge
zien van de voordeelen die het defi
nitieve vredesverdrag met Finland straks
nog zal bieden, heeft Rusland in de
Oostzee echter al vast de winst van
Koningsbergen, zoodat Peter de Groote
zich hier toch niet voor z’n nazaten be
hoeft te schamen. Z.
Gaat in het algemeen het herstel van
dns Vaderland niet z-oo snql als wij wel
wenschen, zoo nu en dan kan men toch
aan bepaalde feiten en gebeurtenissen
constateeren, dat wij op den goeden weg
zijn. ®iiet alleen geldt dit van hef econo
misch herstel, maar ook op dé weg van
de terugkeer naar de normale bestuurs-
verhoudingen passeeren wij zoo nu en dan
een mijlpaal. Een van deze mijlpalen, die
duidelijk aangeven dat wij op dezen weg
alweer een behoorlijk eind gevorderd zijn,
is de opheffing van het Militair Gezag. In
ons district is het M. G. met ingang van
16 Augustus reeds opgeheven. Wel blijft
het Provinciaal Militair Commissariaat nog
een tijd in functie, maar ook dit loopt op
zijn laatste beenen. mm,
De tijd om over de werkzaamheden van
het M. G. een oordeel uit te spreken is
nog niet gekomen, hierover zal straks de
historieschrijver zijn licht laten schijnen,
wat wij echter wel kunnen nagaan is, wat
was de werkwijze van het M.G., en welke
doelen heeft het nagestreefd.
Zooals wel algemeen als bekenel veron
dersteld mag worden, had het M G. een
tweeledige taak. Eenerzijds moeét hd*t de
taak van de“ normale bestuurslichamen
stimuleeren en zoonoodig eenigszins corri-
geeren of overnemen, gedurende de tijd
dat de bijzondere staat van beleg heerschte,
en anderzijds pioest het als intermediair
optreden tusschen d» Geallieerde Militaire
autoriteiten en het Nederlandsche Burger
lijke bestuur. Eveneens mag als bekend
aangenomen worden, dat de functionarissen
van het M.G. normaal in Engeland en in
de tijd toen een gedeelte van ons land
in handen van de geallieerden was, in het
bevrijde gebied voor hun taak opgeleid
zijn. Een gevolg hiervan was, dat de be-
trokkenfunctiónarissen, in het ggbied waar
zij hun gezag moesten uitoefenen, niet
steeds zoo goed georiënteerd waren als
wel wenschelijk was, hoewel er wel naar
gestreefd is te dezen opzichte de meest
geschikte personen te kiezen Wat nu onze
provincie betreft, verkeerden wij in een
zeer gunstige uitzonderingspositie. In de
tijd van de bezetting, toén het Zuiden van
ons land reeds bevrijd was, is door de
illegaliteit in Friesland een vertegenwoor
diger naar het bevrijde gebied gezonden
die een zoodanige invloed op de betrok
ken autoriteiten heeft uitgeoefend, dat
besloten werd, in Friesland tot Militaire
Districts Commissarissen te benoemen, di?
in de provincie voorradig waren, niet
alleen, maar ook in de illegale strijd een
vooraanstaande plaats innamen. Bovendien
werd als Provinciaal Militaire Commissaris
aangewezen Lt. Kol. S. Aninga, die een
Fries van geboorte is, en dus als zoodanig
de aard en het kar^iter van de Friesche
bevolking' kent. De voordeelen hieraan
verbonden zijn duidelijk als m^n bedenkt,
dat hierdoor het geheele M.G. in de pro
vincie Friesland in handen kwam van
personen die Friesland en zijn bewoners
door en door kenden, omdat zij gedurende
de tijd van bezetting leiding gegeven had
den aan het verzet tegen den vijand, en
ook op de hoogte waren van de hier
heerschende toestanden op politiek en
economisch gebied Dat dit laatste het
geval is, wordt duidelijk, als men bedenkt
dat het verzet in onze provincie direct
verband hield met de landbouw- en vee
teelt bedrijven en de industrie. Een tweede
voordeel dat voortvloeide uit het feil, dat
de Districts Militaire Commissarissen tot
de inwoners van onze provincie behoorden
was gelegen in het feit, dat zij de per
sonen die zij als leden van hun staf en
verdere medewerkers aantrokken, per
soonlijk kenden, waardoor voorkomen
werd dat functionarissen in het Militair
Gezag werden opgenomen die niet het
vertrouwen hadden van de bevolking. Voor
Eieren. De Bonnen D 674, D 698 en
rantsoenbonnen mogen dagelijks worden
ingeleverd.
De nummercoupures zijn geldig vaib
23 September a.s. af. De detaillisten hun
nen zich op deze toewijzingen bevoor
raden .tot en met 6 October a.s. De
grossiers hebben hjertoe gelegenheid tot
en met 20 Oktober a.s.
De vorige week werd bij het Aan-
meldingsbureau voor Oorlogsvrijwilligers
te Sneek de vijftienhonderdste vrijwiliger
ingeschreven. Inmiddels is dit getal reeds
overschreden, daar dagelijks nieuwe aan
meldingen binnenkomen. Nu er meer
schot komt in de oproepingen schijnt de
animo voor dienstneming*onder de jonge
Nederlanders, welke ontegenzeggelijk iets
was geluwd, doordat de uitzending velen'
hier in Friesland te lang op zien liet
wachten, weer toe te nemen.
Bericht voor gerepatrieerde krijgs-
gevangenen. -
Door den Min. v. Oorlog is bepaald,
dat aan gerepatrieerde krijgsgevangenen,
behoorende tot het ver lo'spersoneel der
Kon. Landmacht, na afloop van het bui
tengewoon verlof van 3 maanden, onbe
paald klein verlof wordt verleend..
Het Hoofd van het C.l.K.L. te Eind
hoven, zendt aan Be betrokkenen een
verlofpas,* waaruit blijkt, dat het gnbe-
paald ddein verlof aan hen is verleend.
Degenen, die door bijzondere omstan
digheden deze verlo'pas niet hébben ont
vangen, worden evenwel toch geacht
met onbepaald klein verlof te zijn met
ingang van den dag, na dien waarop het
buitengewoon'verlof is geëindigd, terwijl
zij aan bovengenoemd Hóófd C.I.K L.
alsnog toezending van een verlofpas kun
nen vragen.
De geldzuivering.
Op 26 Sept. a.s. verliest alle in omloop
zijnde papiergeld'zijn waarde. In de weeh
van 26 Sept.3 Oct. moet dit iagéleverd
worden; men han niet meer dan f300.-r-
p. gezin inleveren -, hetgeen men meer
heeft moet tevoren op de giro, bij ban
hen of spaarbanhen, gestort worden. Vóór
die weeh der’ inlevering han voor ieder
gezinslid f 10. - oud papiergeld verwis
seld worden in f 10.— nieuw geld, waar
mede in de bedoelde weeh dan inhoopen
hunnen worden .gedaan.
Voor personen geboren in de jaren
1927, 1928, 1929 of 1930
B 673 t/m 678 800 gram brood
B 680 en 681 400 gram brood
B 687 800 gram brood
B 682 500 gram peulvruchten
B683 125 gram boter
B684 t.e.m 686, 125 gram margarine
B 698 10!> gram hoffie
B 688* -1 Va liter melh
B 690* 2 hg. aardappelen
B 691 1 hg. ^aardappelen
Het Sneeker Nieuws
15
uur
5
uur
>45
uur
945
uur
t5
uur
ede-
van I
welk
it te -|
n de
eden
allen'
b.l
