nngs-
n.
s
Vrijdag 26 Oct. 1945
Wo. 23
Militair Gezag, dfstrict Sneek
Weekblad
vanwege het
[LAS,
GEEN SCHULD
K 2242
1
D
Redact!
Administratie-adres Grootzand 55
intoor
ipper
5,
op
Geestelijke vernieuwing.
Buitenlandsch Overzicht
er a Ad: J. BEUTE, Mr. P. FT. THEMMEN, Dr. H. DE VOS
Gedrukt i. o. v7 M. G. bij Drukkerij „De Motor”, Sneek
Predikbeurten te Sneek.
BONNENLIJ ST
voor de eerste helft van de 12e periode
(28 Oct. t.m. -10 Nov. 1945)
voor het Noorden des lands.
meel
f
03
:n
'341
4
1
1
eve
rste
ian-
200, 201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
DOI, D02
E01
iren
AG
der
warden
jtzand
:nde
met
ver-
eten
i de
3ang
ten
:den
:rs-
lijk
een
an-
s
s
e
1.
*t
t.
e
k
stratie
tundig
5
>P
3-
n
5
s.
fan syn wapenbruorren, sjocht hoe't
de graef fait yn in gefjucht fan man
tsjin man. Hij sil him noch biskermje,
mar it is to let. Ek Antoing wurdt
deade. In ienris greatsk ridderleger
geeft* spelen waren uitgevoerd en eenige
volksdansen ten beste waren gege
ven zongen de oudere leerlingen en
kele frissche, waaronder Friesche lie
deren en sloot de presidente deze
druk bezochte en uitnemend geslaag
de bijeenkomst.
100 t/m 10G
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116, 117
B 01, B02
B 03, 003
B04
,A 05
B05, C05
9'
de
en
Ier
of
la-
iet
at
en
en
ng
p:
23
an
te
er-
>ct.
'an
.30
te
en
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders van
Sneek maken bekend, dat bij hen is
ingekomen een verzoek van C. Scho-
neveld, echtgenoote van C. Goes, wo
nende te Den Helder, om haar een
verlof A, ingevolge de Drankwet
1931, S 476, te yerleenen voor de be
neden voor- en <(e benedep-achter-
lokaliteit resp. ter oppervlakte van
108 en 25 M2 van het parceel Korte
Veemarktstraat np. 7. Tegen het ver
lenen van dit verlof kunnen binnen
twee weken schriftelijk bezwaren
worden ingebracht.
Sneek, 26 October 1945.
Indien wij ons bezinnen op de gees
telijke waarden die vóór 1940 in ons
volk aanwezig waren en wij zien de
toestand zooals die zich thans, na
vijf jaren van ontwrichting aan ons
voordoet, kunnen wij enkel consta-
teeren dat het heden er slecht voor
staat. Het verleden mag hier en daar
fouten laten wij aannemer} zelfs
grove fouten te zien hebben gege
ven thans is het een en al ontred
dering. Een geestelijk sterk volk is
echter in staat deze ontreddering te
boven te komen. In dat geval is ver
nieuwing en verbetering gebiedende
eisch* Is deze verbetering mogelijk
voor zoover het het Nederlandsche
volk betreft? Wij meenen deze vraag
bevestigend te mogen beantwoorden.
Vernieuwing en verbetering zijn ech
ter niet mogelijk als wij ons weer in
allerlei hokjes gaan opsluiten Niet
mogelijk als wij ons weer gaan ver-
deelen in tientallen rangen en stan
den Niet mogelijk als wij ons weer
gaan splitsen in vele en velerlei par
tijen en partijtjes, wier fundamen
teel verschil vaak alleen gelegen is
in kleinigheden die de gemeenschap
altijd schade en geen enkel voordeel
bezorgen. Over deze, in wezen een
voudige waarheden, zijn de meesten
van ons volk het volkomen eens.
Waarom zien en doen wij de dingen
dan niet veel eenvoudiger? Waarom
de zaken zoo gecompliceerd te ma
ken als het ook eenvoudig kan
Eenvoud is het kenmerk van het
ware. Laten, wij de eenvoud dus wat
méér betrachten, opdat wij het ware
mogen vinden. De kans om dit ware,
dit eenvoudige thans ook op geeste
lijk gebied te doen zegevieren, wordt
ons n u geboden, nu opbouw aller-
wege moet beginnen. In de gelederen
van de Ned. Volksbeweging vooral is
plaats voor allen die vernieuwing en
verbetering op geestelijk terrein wen-
schen. Vernieuwing op geestelijk ter
rein, zonder welke alle andere ver
nieuwingen weinig waarde bézitten
Maar dan moeten wij ons niet ver
liezen in diepzüinige beschouwingen,
maar de dingen eenvoudiger zien.
Bij de N.V.B. is de geestelijke ver
nieuwing gebaseerd op de normen
Naastenliefde, Barmhartigheid,Waar
heid en Gerechtigheid. Als vijfde
norm zou daar aan toe te voegen
zijn: Eenvoud. Dit is, -wat de
meesten van ’ons ontbreekt: de din
gen simpel, eenvoudig te zien. Laten
wij, in de groote taken die wij in de
komende jareg als volk op ens heb
ben te nemen, niet weer vervallen in
ingewikkelde uiterlijkheden. Uiter
lijkheden die maar af te vaak aanlei
ding zijn voor het scheppen van
moeilijkheden. Moeilijkheden zijn er
al genoeg. Laten wij er geen meer
bij maken. Noodzaak is dus vernieu
wing, verbetering en vooral eenvoud.
Deze wil tot vernieuwing, verbete
ring en eenvoud zijn te vinden in de
beginselen van dp»,N.V.B. Ook het
plaatselijk winterprogramma, waar
op wij nog terug komen, draagt het
stempel van eenvoudige, geestelijke
verdieping voor Nederlanders van
alle richtingen die vernieuwing op dit
terrein als een der hoofdvoorwaarden
voor de herrijzenis van ons volk be
schouwen. B.
Kerknieuws.
Ned. Herv. Kerk. Ds. J. E. Wage-
naar te IJsbrechtum liwïft toezeg
ging van beroep ontvangen naar
Beetsterzwaag.
Bedankt voor Katwijk aan Zee, ds.
J. N. de Ruiter te Sneek.
Gemeentelijke aangelegenheden.
Burgemeester en Wethouders van-
Sneek hebben, uitoefenende de be
voegdheden van den gemeenteraad
I: eervol ontslag verleend aan Mej.
M. Stuur als onderwijzeres aan de
O. L. school 2 II. benoemd tot 1.
onderwijzeres aan de O. L. school
voor voorbereidend lager onderwijs
Mej. D. van Minnen te Assen; 2. on
derwijzers aan de O. L. scholen I en
III resp. J. Verbeek te Wijnaldum en
J. Sixma te’ Sneek 3. secretaris
boekhouder van het Old Burgerwees
huis E. Kanon alhier.
Ledqribon Cl aangewezen.
Bon „01 Leder” der ledetkaart is
aangewezen voor schoenreparatie
met een hoeveelheid leder van 25 gr.
Glasactie^Roode Kruis.
Een inzender vestigt de aandacht
van degenen, die dubbele ramen be
zitten of glazen tochtschermen voor
hun huitenzitje, op de gelegenheid de
glasactie te steunen door de bedoelde
ramen en schermen daarvoor af te
staan.
Vereen. „Huishoudschool Sneek”.
Vrijdagmiddag 19 October v/erd in
het Gebouw voor Chr. Belangen al
hier een namenkomst gehouden van
leerlingen der Huishoudschool, Sun
ouders, de leerkrachten, leden van de
Vereen. „Huishoudschool Sneek”, het
Bestuur en genoodigden. De vice-
presidente, mevr. Sikkes—Hartelust,
liet in haar openingswoord uitkomen
dat het noodzakeljjk is om na. de ach
ter ons liggende vijf jaren het onder
wijs aan de school weer met kracht
te hervatten en dat daarvoor samen
werking tusschen leerlingen, leer
krachten en ouders onontbeerlijk is
en dat deze middag mede bedoeld
was om te demonstreeren dat het
huishoudonderwijs meer omvat dan
alleen koken, wasschen, strijkergenz.
Nadat door een honderdtal leerlingen
van de eerste klasse eenige liederen
ten gehoore waren gebracht, hield
Dr. H. G. W. van der Wielen uit Bak-
keveen een lezing met als onderwerp
„Herstel en Vernieuwing”. Herstel.
Spr,. liet, uitkomen, dat ons'land door
den oorlog in vele opzichten, vooral
ook op technisch gebied, achterop is
geraakt. Om deze achterstand in te
halen is naast hard werken het ver
werven van kundigheid geboden. Ou
ders en leerlingen moeten daarom
begrijpen, van hoeveel waarde het
is, dat kermis en vaardigheid aan. de
jeugd wordt bijgebiacht, zooals dit
ook in de huishoud- en landbouw-
huishoudscholen wordt gedaan. Een
jongeman, die boer wil worden in de
N.O. polder, moet reeds nü een di
ploma kunnen toonen van een land
bouwschool die hij gevolgd heeft
zoo zal in de toekomst van velen,
ook van meisjes, het bewijs gorden
gevraagd, dat zij een bepaalde ken
nis en vakbekwaamheid bezitten, dus
een opleiding tot het einde gevolgd
hebben. Herstel van ons Tand zal al
leen mogelijk zijn, wanneer jong en
oud doordrongen is van het feit, dat
het zich tot het uiterste moet be
kwamen in' het vak, dat men geko
zen heeft. Vernieuwing. Naast deze
vakbekwaamheid is er iets anders
dat de aandacht vraagt en dat meer
betrekking heeft op het cultureele
leven. Zoo zal het aanleeren van
goede liederen in het gezin, de.school
en in clubs lijn en kleur geven in ons
leven. Als voorbeeld haalde Dr. van
der Wielen Denemarken aan, waar
bij ieder klein of groot feest, maar
ook bij allerlei plechtige gebeurte
nissen zooals een vergadering van
eenige tienduizenden boeren in Ko-
penhagën, waarbij ook de koning en
de ministers aanwezig waren, door
allen het liederenbeek te voorschijn
wordt gehaald om eerst gemeen
schappelijk te zingen, zoadat eer
geest van saamheorigheid en eenheid
wordt geschapen. Het maken van
goede opstellen in de scholen, het
voorlezen hiervan door de leerlingen,
waarpij gelet wordt op toon en uit
sprak verruimt de geest en g
oefening bij het spreken in het open
baar. Zoo gaf Dr. v. d. Wielen meer
dere punten man, die met elkaar de
vernieuwingsgedachte, pok bij het on
derwijs, demonstreerden. Tenslotte
'wees de spr. op de waarde van ifet
Frankrijk heeft Zondag gestemd
voor de wetgevende vergadering en
een referendum gehouden over twéé
vragen nl. of het land een nieuwe
grondwet moest hebben en zoo ja, of
dan de bevoegdheid der wetgevende
vergadering moest worden beperkt.
Deze laatste vraag hield in de wensch
van de Gaulle om de uitvoerende
macht wat grooter vrijheid tegenover
de wetgevende te geven, opdat het
uit zou zijn met het wegknikkeren
van^kabinetten, zooals dat voor den
oorlog het geval was. De Gaulle
heeft de overwinning behaald, Vóór
de eerste vraag stemden 96 der
kiezers voor het eerst deden ook
de vrouwen mee -de tweede vraag
beantwoordden 66 bevestigend. In
de wetgevende vergadering van 522
zetels hebben de communisten het
grootste aantal nl. 142, de republi-
keinsche volksbeweging gematigd
linksche r. k. groep 2- 140, de socia
listen 133 zetels. De radicaal socia
listen, de partij van Daladier en Her-
riot, zijn met 19 zetels .vrijwel uitge-
schakeld. Deze partij is de zondebok
geworden voor al de ellende van den.
oorlog. Zij was voor de oude grond
wet, die de senaat als behoudend
element kende; de communisten, so
cialisten "en republ.. volksbeweging
wenschten die niet terug, doch eer-st-
genoemden hebben de tweede vraag
ontkennend beantwoord, de beide
laatste bevestigend. De derde repu
bliek is hiermede ten einde, de vier
de begint in Frankrijk. Alle 3 groote
partijen'zullen stellig in'de regeering
vertegenwoordigd zijn, doch de sa
menwerking van rep. beweging en
socialisten zal wel inniger zijn dan
van deze groepen met de commu
nisten. Hervorming en stabiliteit
zullen de regeering-de Gaulle thans
in staat moeten stellen Frankrijk zijn
plaats in de rij der belangrijke mo
gendheden terug te geven. Vóór haar
stabiliteit is noodig dat de regeering-
de Gaulle er in slaagt de economische
toestand te verbeteren, door een
betere aanpassing der prijzen der
levensbehoeften aan het loonpeil.
Een vraagstuk dat zich trouwens
oVeral opdringt en waarvoor slechts
één oplossing is produceeren Ge
lukt dat dan is frankrijk op weg
naar een herstel zonder schokken of
ongedisciplineerde bewegingen zoo
als bijv, de staking der Engelsctfc
bootwerkers, welke nog altijd voort
duurt, ondanks het feit dat de vak-
vereenigingen ze afkeuren. Het
Fnansche, volk krijgt in ieder geva’l
weer een regeering, gekozen door het
volk zelf, dus eene welke het ver
dient. Wat men niet van alle volken
kan zeggen, want sommig^ schijnen
een regeering te zullen krijgen welke
de groote buurman toelaat. Men den-
ke aan de Russische invloed in Hon-
garije, Roemenië en Bulgarije. En
DE FJILDSLACH BIJ WARNS.
(26 Sept. 1345).
II (blot)
Tsjin dit lan riste Willem IV him
üt. It soe in komplete oarloch wurde.
It jiers toïoaren hie de gftief al bi
slach lein op kinnen en pleatsen yn
Hollan dy’t eigendom wienen fan
Fryske kleasters. Syn ünderhannelin-
gen mei dat folk yn Maeije eii Juny
wienen op neat ütrün.
Mar nou scoe «de büter jild jilde
De 21e Septimber waerd de Hollan-
ske en Henegouske ridderskip mei
hjar hearrigen to Amsterdam gear-
roppen. Det it in foar dy tiid ünbi-
dich greate legerkloft wie stiet wol
fêst. De rekken is sa’n 28000 man.
Dat dit ridderleger net lyts wie, kin-
ne wij ek witte oan de heapen pro
viand dy’t meigyngen de Sudersé oer,
en dêr’t listen fan biwarre binne. In
koarte opneaming jowt it üs to sjen:
600 kij, 100 bargen, 3 brüntisKen,
73242 kabeljauwen, 55 lést bokkingfe,
45 tune iel, 345 mudde koarn en foar
de toarst om al dy salte fisk foar t to
spielen 36 fet rynwyn en 5Ó0 fet bier.
Dat alles waerd mei de manskip-
pen yn in greate float laden, dy’t
koerts sette op Fryslan oan. Dat it’
de graef net allinne om in koarte
fjildtocht to dwaen wie, dêr’t er hwat
eare en hwat kriichsbüt mei bihelje
koe, is ek wol -düdlik. Hwant ek
wurkfolk, ridskip en mitselkalk waerd
meifierd. It doel wier dus hjir mili
taire steunpunten to bouwen en dér-
ütwei-in bliuwend biwald yn Fryslan
to festigjen. Gaesterlan mei syn hege
sangrünen lei tige gaedlik om as
brêgehaed foar dizze ynvasy to tsjin-
jen. Moai wis binne der gjln hynders
meinommen. Dér hie men op ’e jjin-
ne Fryske modderwegen ek al net
folie mei kinnen. Dat wier foar de
ridders mei har swiere wapenris wol
in tobekset. Dy har krêft lei yn
hynder. To fjilde en to foet wienen
har harnassen fo swier. En op ’e
flecht of bij in Vlugge oanfal koene
hja net gauwernóch üt ’e wei komme.
De 22e Septimber, in Freed, wie
graef Willem yn Amsterdam oan
board gien. Dyselde deis noch kaem
de float to Inkhuzen oan, dêr’t er de
Sneons en ek de Sneins lizzen bleau,
omdat earst de mis opdroegen wurde
moast..
It leit* yn 'e reden dat men1 yn
Fryslan wol wist fan it gefaer dat
wankte. ^Fryske fiskerlju hiene dy
greate oarlöchsfloat grif-wol obstre-
wearre. It lan koe .troch kloklieden
en seinfjurren yn alarmtastan brocht
wurde. Alle striidbere man teach nei
de Sfadwesthoeke om de anneksators
party to bieden.’Tsjin Willems moog-
like kriichstaktyk setten de Friezen
harres.
It histoaryske barren forrint hou
fierder yn dramatysk tempo. As de
26e de skippen foar de Starumer kust
forsklne forrint fan Willems kant yn
it earstoan alles „neffens de plan
nen”. Jan van Beaumont, de graef
syn omke, giet mei in part fan it
leger yn Starum oan wAl, biset de
stêd en ek it Sint-Odulphuskleaster.
Willem seis past in ein fierderop in
BEKE N(DMAKI N G.
Het Amateurstooneel.
De Eereraad voor het Tooneel is
met de zuivering van het beroeps-
fooneel zoover gevorderd, dat hij nu
tot een beoordeeling kan komen van
de handelingen van dé amateurgezel-
schappen. Indien voor het beroeps-
tooneel de verontschuldiging kan gel
den, dat niet-aansluiting bij de
Kultuurkamer werkloosheid met de
economische gevolgen van dien zou
beteekenen (wat niet -steeds en zeker
niet steeds in dezelfde mate het ge
val was) dan kan het amateurtooneel
dit excuus niet hariteeren. Voor het
amateurtooneel ging het slechts om
het afstand doen van een liefhebberij.
Het qffer dat van hej; amateurtooneel
werd gevraagd om met ingeschakelc
te worden in een Nationaal-Socialis-
tische organisatie (van propaganda
en volksbeïnvloeding) was gering te
genover de verplichtingen, die de
Eereraad voor het Tooneel meent te
mogen stellen aan de amateurs. Zij
hebben, een taak ter bescherming van
Nederlandsche cultuurwaarden als
Nederlandsche staatsburgers, meer
in het bijzonder ook als ynstige
kunstbeoefenaars, aan wie het Neder
landsche woord en daarmee een stuk
Nederlandsche cultuur is toe ver
trouwd.
Toen in 1942 het lidmaatschap va*
de Kultuurkamer verplicht werd ge
steld vopr tooneelvereenigingen, die
wilden blijven spelen, hadden alle
vereenigingen zich moeten ontbinden
of van verder spelen moeten afzien.
De Nederlandsche Amateur Tooneel
Unie (N.A.T.U.) de landelijke orga
nisatie van het Amateurtooneel is in
April 1942 ontbonden. In de N.A.T.U.
waren verschillende koepelorganisa
ties van het Amateurtooneel veree-
nigd. Van een georganiseerde invloed
door de Nazi’s op het amateurtooneel
is na de oritbinding van de N.A.T.U.
geen sprake geweest. Van de 7000
amateurgezelschapperi, die Nederlano
telde, zijn echter verschillende indi
vidueel blijven doorspelen. De Eere
raad voor het Tooneel veroordeelt
hun houding en meent dat aan het
Amateur-Tooneel strengere maatsta
ven moeten worden aangelegd dan
aan het beroepstooneel en oordeelt
a. dat de amateurgezelschappen,
die na de instelling van de Kultuar-
kamer zijn blijven doorspelen, thans
gedurende 2 jaren tot 1 September^
1947 zullen mogen spelen noch in be
sloten kring, noch ‘tn het openbaar
b. dat alle andere amateurgezel
schappen, die in besloten kring of in
het openbaar tot 1 September 1947
een voorstelling willen geven, hiertoe
een vergunning noodig hebben, welke
door he N.A.T.U. onder-nader te stel
len voorwaarden zal worden ver
strekt.
Dit oordeel heeft alleen betrekking
öfliedingsmanoeuvre ta. Hij lannet bij- op gezelschappen aan wie niets an
ders kan worden ten-laste gelegd, dan
dat zij zich bij de Kultuurkamer heb
ben aangemeld. De Raad behoudt
zich uitdrukkelijk voor met andere
uitspraken te komen, na onderzoek
van gevallen, waarin amateursgezel-
schappen zich hebben geleend voor
Nat.-Socialistische .propaganda of
op andere wijze zich met het Natio-
naal-Socialismé hebben ingelaten. Dit
oordeel geldt niet voor de provincie
Friesland waar de Militaire Commis
saris eigen richtlijnen voor het Too
neel heeft vastgesteld.
Afd. Militaire Commissaris voor
de Provincies Groningen, Fries
land en Drenthe,
De Luitenant-Kolonel,
(Th. J. A. Doove).
goede gezin in de samenleving. Nadat
onder leiding van een paar leerlingen
“der opleiding „Kinderverzorgster"
door de jóngere meisjes verschillende
het spel van concurreerende gene
raals als in diverse staten van Zuid-
Amerika. Terwijl in Argentinië de"*
toestand nog zwevende is, is in Vene
zuela nu de oude-«regeering door een
staatsgreep vervangen door een nieu
we welke verkiezingen heeft beloofd.
Over de toestand in Oost-Europa nog
dit, dat de Ver. Staten zoowel als
Engeland nu Rusland schijnen té heb
ben medegedeeld als hun „^vatting”
dat het ontoelaatbaar is dat Moskou
als één van de Groote Drie met Hon
garije en Roemenië ’n economisch
verdrag afsloot buiten Washington
en Londen om en terwijl er zelfs nog
geen vredesverdrag mee is afgeslo-
ten. Geruchten dat Stalin ziek is en
dat dit feit invloed zou hebben ge
had op <fe verhouding der groote mo
gendheden, wórden weliswaar tegen
gesproken doch verhoogen de span
ning en geheimzinnigheid in het in
ternationaal gebeuren, dat nog belast
wordt met verschil van meening tus
schen Engeland en Amerika over hun
onderlinge economische overeen
komst. Mislukt die dan, zeggen de-
Engelsche bladen, is alle hoop op in
ternationale samenwerking verlore.n
en komen politieke geschillen en eco
nomische groepsvorming op den voor
grond. Er treedp' ook een duidelijk
verschil op tusschen Londen en Was
hington inzake de behandeling van
het koloniale vraagstuk. De Ver. Sta
ten hebben nu definitief doen .weten
dat zij niet bereid zijn met de wape
nen mee te werken tot herstel van
het gezag van Nederland in Indië .en
Frankrijk in Indo-China dhch wel
willen bemiddelen. Zoowel de Br.-In-
dische Congrespartij als de Mohamme-
daangche Liga hebben zich nu achter
de Indische nationalisten gesteld. Tot
meerdere geruststelling van het
menschdom zij gemeld dat de Ver.
Staten nu over een V-bom beschik
ken die 3000 mijl ver schiet, dat een
Engelse^ jachtvliegtuig een snelheid
van bijngt 1000 K.M. per uur bereikte
en dat Amerikqansche geleerden ont
kend hebben dat er een wapen tegen
de atoombom zou kunnen worden ge
vonden. -Zjj dringen op directe over
dracht van het geheim aan een inter
nationale commissie aan om een
noodlottige wedstrijd in dezen te
voorkomen. Al heeft het beteekenis
dat vorige week, door het uitbrengen
van de acte van beschuldiging tégen
de Duitsche oorlogsmisdadigers, ei
genlijk voor het eerst een aanvals
oorlog op Zichzelf tot een misdaad is
verklaard, ook deze zinsnede uit de
Engelsche Observer heeft stellig voor
ons allen beteekenis „Wij schijnen-
bereid te zijn om voor dé vrijheid te
sterven, maar wij’ aarzelen om de
moeite te nemen er voor te lev^n”.
T o e k ij k e r.
ZONDAG 28 OCTOBER 1945.
NED. HERV.^ERK.
9.30 uur Ds. J. N. DE RUITER (Coll.
Bijbelgenootschap)
5 uur Dr. H. DE VOS (H.AJ
GEB. VOOR CHR.. BELANGEN.
5 uur Ds. A. kENTIE.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE.
10 uur Ds. W, Mesdag.
GERÈF. KERK.
Noorderkerk 9y2 uur Ds. F. Guil
laume; 5 uur Ds. H. Steenhuis.
Zuiderkerk 9% uur Ds. P. v.d. Sluis
(Z. 5); 5 uur Ds. F. Guillaume.
Oosterkerk 9% uur Ds. H. Steen
huis; 5 uur Ds. P. v.d. Sluis (Z. 5).
CHR. GEREF. KERK.
9.30 en 5 uur Ds. W. Ruiter.
NED. HERV. KERK.
Gauw, 9 uur Ds. A. Kentie van Sneek
,u Adffingawier, 1.30 uur Ds. E. Kempe
naar (Bed. H. Doop).
Hommerts, 1.30 uur Ds. E. Postma.
Jutrijp, 9 uur Dr. M. H. Bolkestein;
Oppenhuizep, 9 uur Ds. Knottnérus.
Uitwellingerga, 1.30 u. Ds. Knottnérus
Oudega (W.), 9.30 uur dhr. Nauta
van Sneek; 2 uur Ds. Spijkerboer
van Woudsend.
Rauwerd, 9.30 uur Ds.'Ph. Becht van
Oosterwierum.
Scharnegoutum, 9.30 uur Ds. J. Jel-
lema (Voorb. H.A.); 2 uur Ds. W.
A. Dekker.
Woudsend, 9.30 en 7 uur Ds. Spijker
boer. Bidstond voor de Gen. Synode.
Wolsum, 9 uur Ds. H. Gordeau; np.m.
geen dienst.
IJsbrechtum, 7.30 uur Ds. J. E. Wa-
genaar (H.A.); Woensdag 31 Oct.
7.30 uur Ds. J. E. Wagenaar.
IJlst, 9.30 uur Ds. Jansen (H.A.);
2 u. Ds. Jansen (Dankz. en Doop)..
GEREF. KERK.
Oudega (W.), 9 en 1.30 u. Ds. C. Bos.
(H.A. en Dankz.)
DOOPSGEZ. GEMEENTE.
Woudsend, 7.30 uur Ds. F. C.’ Brüse-
witz.
IJlst, 9.30 u. Da. J. H. v. d. Slooten.
it Reade Klif tusken Laeksum en
Mirns. 4Oer it doarp Laeksum kraeit
al gau de reade hoanne. Dan giet it
fierder it lan yn dat op nei Warns.
Ek dit doarp wurdt platbaernd. Nu-
ver genóch ünderfynt Willems leger
gjin wjerstan. Biwapene Friezen bin
ne net to sjen. In forbining mei Jan
van Beaumont yn Starum ta stan
to bringén liket mar in hantaest. Mar
dan düke bij Warns en Laeksum om
kloften Friezen op üt reiden en
strewellen. Hjar t.aktyk is dy fan
omsingeling. De weromwei nei syn
skippen wurdt Willem ófsnien. Yn de
sompige lünnen tusken Warns en
gkarl wurdt er yn it nau dreaun.
Tsiéntallen ridders om him hinne
sneuvelje. Hear Henri d’Antoing, ien
Tabakskaarten Q 413
2 rantsoenen tabaks
artikelen (geen imp.-
Sigaretten)
Personen van 4 jaar en ouder Ont
vangen nu 1 kg. meer aardappelen
per week, deze extra hoeveelheid is
bestemd om een voorraad te vormen,
daar het niet mogelijk zal zijn het
aard.rantsoen den geheelen winter
op 3 kg. te handhaven. De Holland-
sche kaas wordt voer de helft in
volvette of 40-|- en voor_ de helft in
magere of 204- geleverd.' Voorzoover
voorradig zijn op de broodbonnen En
gelsche biscuits te verkrijgen, voor
400 gr; broo'd 400 gr. biscuits. Vol
gende week worden nog bonnen'aan
gewezen voor vleesch, melk, aard
appelen, bloem,'zout, jam, peulvruch
ten en huishoudzeep. soms jiangt een regeering ook af van
skippen ta. Guodden birikke dy ek,
mar yn it ündjippe 'wetter wurdt seis
noch trochfochten. Ek Jan van Beau
mont, doe’t er hearde fan dizze ramp-
moast him üt Starum tobeklüke. De
greate fjildtocht tsjin de Friezen is
mislearre, en it hat gans bloed koste.
It is in sütrich oerskot oan slippen
en folk) dat dy joups fan de 26e Sep
timber de tjjyste werom’reis oangietr
„Sonder minen here den grave”, seit
in skriuwer. Hoefolle mannen to
Warns oan Hollanske kant fallen
binne, is net krekt to sizzen. Party
skriuwers neame 4000, oaren fiere
dit op ta 18000. Fêst stiet wol dat
der sa’n 240 foaroans|eande ridders
forslein binne. Gjin adellike famylje
yn Hollan en Henegouwen wie sündëi
deaden.
Dizze slach bij Warns is oan de
Reformaesje ta yn Fryslan as in
feestlike tinkdei fierd. Hij waerd
neamd „üs Fryske Ljeaf Frouwe-
dei”. As in min ofto mear lugubere
bysünderheit kin hjiy noch meidield
wurde dat de bonken fan de fallehen
noch oan de 16e ieu ta to Starum op
it tsjerkhóf ütstald stiene. Karel V
hat dêr doe in ein oan makke.
Net om üs to formeitsjen yn bluo-
drige tafrielen is dit Stikje skreaun.
Likemin om hjoed-de-dei yn Fryslün
ahti-hollan-sentiminten los to meits-
jen. Mar wol om sjen to litten hbe’n
bilangrike foroaring dfer komd hie yn
de skiednis fan dizze lege lannen, as
dizze ynvasy ris slagge wie. En ek
om Dilangstelling to freegjen foar de
skiednis fan eigen lan en gea, dy’t bij
guodden fan uzen sa faken yn it
forjitboek rekket en bidobbe ünder
de teisterjende en flechtige feiten fan
eigen tiid. T-
igiften
,.Bel.c.
Sneek
choren
Wendt
De menschen zijn in het algemeen
vrij hebzuchtig, maar er is een ding,
dat zij zeker niet willen hebben en
dat is schuld. Zich- te verontschuldi
gen is een algemeen menschelijke
neiging. Dat begint al bij de eerste
menschen. Niet zoodra worden Adam
en Eva betrapt en ter verantwoor
ding geroepen, of zij gaan de scpuld
van zich af en op een ander
werpen, Adam op Eva en eigenlijk
op God, Eva op de slang. Deze kunst,
zich de schuld van de hals te schuif
ven, hebben hun nakomelingen geërfd
tot op dezen dag. Ik heb- ambtshalve
met heel wat N’.S.B.fi-s en dergelijke
menschen gesproken, maar zoo goed
als niémand had schuld. Een dagblad
correspondent, die genpmen tijd in
Duitschland gereisd had, schrééf
spottend, dat hij geen enkele nazi
ontmoet had; ook daar had niemand
schuld. Wie een misstand signaleert
en schuldigen aanwijst, kan zeker
zijn van een protest. Toen ik voor
enkele weken mijn verontwaardiging
gelucht had over het gedrag van het
publiek ter gelegenheid van de
Church-parade met de vrouwelijke
doedelzakspeelsters, volgde prompt
een ingezonden stuk, dat de redactie
maar niet opnam en waarin de schuld
geworpen werd op de Canadeezen
waarom gingen zij ook xmet muziek
naar de kerk, ja, waarom verdwenen
zij niet.'De schrijver vroeg nog niet,
wat zij hier eigenlijk kwamen doen,
maar die vraag komt nog wel eens.
De verontschuldiging pleegt ver
schillende vormen aan te nemen. Men
begint met te doen, alsof er niets
gebeurd is. Lukt dit niet, dan pro
beert men de schuld op een ander te
werpen, hetzij op' de omstandigheden
Of andere menschen. Graag brengt
men geheimzinnige, onpersoonlijke
maar eenigszins als bovenpersoonlij
ke, duivelsche machten vóorgestelde
grootheden in het geding, als de de
mocratie, de regeering, de kerk, het
kapitalisme, het liberalisme, de ar-
beidsschuwheid en dergelijke. Lukt
ook deze poging niet, dan beweert
men, dat men het heel anders en o
zoo goed bedoeld heeft, maar dat het
helaas heel anders geloopen is dan
men gedacht had.
Nu behoeft niemand zich schuldig
te laten verklaren, wanneer hij niet
schuldig is, maar zich te verontschul
digen, wanneer men wel schuldig is,
moet laf, dwaas, onvruchtbaar en'
verkeerd heeten. Het beteekeflt een
vlucht uit de werkelijkheid en dat is
steeds een bewijs van lafheid. Een
moedig mensch ziet de werkelijkheid
onder de oogen, zooals zij is, ook al
is zy onaangenaam en ook al is zij
de werkelijkheid van zijn eigen schuld.
Bovendien baat het hem niet, want
de Schuld blijft toöh op hem rusten.
In den grond is de verontschuldiging
een uitwijken voor de verantwoorde
lijkheid. ^ienschen dragen nu een
maal moeilijk verantwoordelijkheid,
maar zij behoort nu eenmaal
wezenlijk tot ons menschzijn. Voor
werpen en dieren zijn niet verant
woordelijk voor hun daden. Mensch
zijn en verantwoordelijk zijn behop-
rën samen en wie verontschuldigt,
hetzij zichzelf of een ander, ontkent
daarmee het menschzijn van den be1
trokkene en verladgt hem dan ten
zeerste. Men eert iemand door hem
zijn schuld na té houden.
Verder belet de verontschuldiging
de verbetering. Alleen wie schuld er
kent, kan zijn leven beteren. Schuld
belijdenis is steeds zeer vruchtbaar.
Bovendien, en dat is misschien nog
wel het belangrijkste, kan alleen ie
mand, die zijn schuld belijdt, ver
geving ontvangen en ervaren, van
God en menschen en'vergeving deel
achtig te worden behoort tot de
rijkste ervaringen.
Laten wij niet altijd dadelijk klaar
staan mét het kinderachtige ik heb
geen schuld. Schuldbelijdenis siert
den mensch, het verheft hem, terwijl
verontschuldiging hem verlaagt. Wij
begaan allen telkens weei; daden, die
óns schuldig maken, als enkeling, ook
in gemeenschap, ook als volk. Inder
daad staan wij ook als volk van Ne
derland in zijn geheel aan veel schul
dig. Laten wij niet alle schuld op-
anderen en op enkelen leggen. Alleen
door schuld te erkennen kunnen wij
tot vruchtbaar werken voor de toe
komst komen. V.
Militair Gezag.
Bij beschikking van den Chef Staf
Militair Gezag d.'d. 26 September 1945
werd met ingarm van 1 October 1945
eervol’ uit zijn’functie als Militair
siket heil yn in wylde flecht nei de Commissaris ontheven: 1. Groningen,
den Reserve Luitenant-Kolonel voor
Algemeenen Dienst Hein Holtkamp;
2. Friesland, den Reserve Luitenant-
Kolonel voor Algemeenen Dienst
Sytse Aninga; 3. Drenthé, den Reser
ve Luitenant-Kolonel voor Algemee
nen Dienst Theodorus Johannes An-
tonius Doove. Benoemd werd met in
gang van 1 October 1945 tot Mili
taire Commissaris als-bedoeld in ar
tikel 3, eerste lid van het Aanwij
zingsbesluit Militair Gezag voor de
5e Militaire Afdeeling, omvattende
het gebied van de provinciën Gronin
gen, Frieslanden Drenthé, met als
standplaats Assen, den Reserve Lui-
tenant-Kolonel voor Algem. Dienst
Theodorus Johannef’Antonius Doove.
r- De Commissaris Militair Gezag
voor de Vijfde Militaire Afdeeling
verzoekt éen ieder, die vertoefd heeft
in een concentratiekamp uit de groep
Emsland-coneentratiekampen, hier
van aan hem onverwijld mededeeling
te doen met nauwkeurige opgave van
naam en adres. Te zijner tijd zullen
nadere inlichtingen aan hen worden
gevraagd in verband met het berech
ten van oorlogsmisdadigers;
De Commissaris Militair Gezag
voor de Vijfde Militaire Afdeeling
te Assen,
de Luit.-Kolonel, (Th. J.A.Doove).
Elk dér volgende bonnen geeft
recht op het kooperi van
Bonkaarten KA, KB, KC 512
800 gr. brood
200 gr. bloem
125 gr. biscuits
400 gr. suiker
200 gr. koffie
125 gr. boter
250 gr. margarine
100 gr. vet
200 gr. kaas
150 gr. vleesch
2 kg. aardappelen
400 gr. brood
1 ei
1 kg. aardappelen
2 liter melk 7
3% liter melk
Bonkaarten K D, K E 512
800 gr. brood
208»gr. bloem
250 gr. rijst of kinder
meel
125 gr. biscuits
500 gr. suiker
250 gr. boter*
125 gr. margarine
200 gr. kaas
1 ei
6 liter melk
150 gr., vleesch
T kg. aardappelen
400 gr. brood
250 gr. rijst of kinder
meel
