Vrijdag 8 Maart 1946
No. 42
Een Nederlandsche
Kardinaal.
EN
ileum
nes in
Tigers.
:1. bel.
Weekblad vanwege het Militair Gezag, district Sneek
K 2242
verb.
ichie.
-
4 VRIJ
ontact
even
Kerk
:nden
kclub,
EEK
htum
iEN
)D”
O
I
Buitenlandseh Overzicht
1890
Redactieraad: J. BEUTE, Mr. P. H. THEMMEN, Dr. H. DE VOS
Administratie-adresGrootzand 55 Gedrukt i. o. v. M. G. bij Drukkerij „De Motor”, Sneek
Predikbeurten te Sneek.
Aanvullende
BONNENLIJST
Het Sneeker Nieuws
STEMMEN BIJ VOLMACHT.
de foyer
568 Alg.
5NEEK.
van
T 16
G.
de
Sneek
van
H. Steen-
Fi-
ituks.
te
OD".
ïkhandel
rechten.
ateurs,
heden,
Perenn.”
'ngelings-
reeniging
uur)
oningen)
bij den
f avond-
Sneek
speeldag
af 7 uur.
I
oor in-
>ij het
rmede
kosten
er ont-
rt van
aarten
•r nog
lan de
stuk.
doos.
V 16
X 16
1% liter melk
3 liter melk
2 kg. aardappelen
tijen en
k e n d
irdeonist
1 Maert
heren
r.»
1.20.
;rken
15 ct.
in
een
0.
wart
4AART
oningen.
I jubilea
i dienst
soneel-
nze be-
rzoeken
et doen
touden.
IUR.
t.
pot.
'9
lapwerk
georga-
IER” te
Sebouw
ar.
1 uit
anaf
toote
e
Bid-
fiier.
it krekt
Dijk en
i 'e seal.
et initia
ling.
Jederland
en. Chr.
lenschen,
stemmen,
EEK.
T.B.C.
samen-
onder
eneinde
K zoo
076 Algem. 1
B 18 Reserve
Elzinga,
Dvorack,
Chr. Hist. Unie.
De in den lande met spanning ver
wachte buitengewone algemeene verga
dering van de Chr. Hist. Unie heeft met
groote meerderheid aangenomen de vol
gende motie
De C.H.U., in buitengewone vergade
ring bijeen te Amsterdam op 27 Febr.
1946, kennis genomen hebbende van een
voorstel tot federatieve samenwerking
tusschen A. R. en C. H., gelet op het
Programma van Beginselen, spreekt als
haar oordeel uit le. in verband met de
staatkundige ontwikkeling hier te lande
is een nauw contact tusschen christelijke
partijen gewenscht; 2e. plaatselijke kies-
Stlchting Sneek 19401945.
23 Febr. werd alhier een contactver-
gadering gehouden, georganiseerd door
het bestuur van bovengenoemde stich
ting. Op deze bijeenkomst waren de na
gelaten betrekkingen van gevallen ille
gale werkers, die door de Stichting wor
den verzorgd uitgenoodigd en de ge
meentelijke gedelegeerden der Stichting.
Door onbevangen gedachtenwisseling
werd de onderlinge band verstevigd, wat
van groote beteekenis wordt geacht,
want het zijn deze banden, tijdens de be
zetting gelegd, welke een diepgaand ge-
PLAATSING OP DE KIEZERSLIJST
VAN PERSONEN OPGENOMEN IN
HET CENTRALE BEVOLKINGS
REGISTER.
De aandacht van belanghebbenden
wordt er op gevestigd, dat ulterlijk tot
en met 14 Maart a.s. verzoekschriften
aan het gemeentebestuur kunnen wor
den gericht om voor de aanstaande ver
kiezingen bij volmacht te mogen stem
men.
De personen, opgenomen in het Cen
trale Bevolkingsregister (schippers e.d.),
doch alhier werkelijk verblijf houdend,
die wensen op de kiezerslijst van deze
gemeente te worden geplaatst, dienen
zich met spoed te wenden tot de secre
tarie, waar hun nadere inlichtingen hier
omtrent zullen worden verstrekt.
De voor deze verzoekschriften beno
digde formulieren zijn gratis ter secre
tarie verkrijgbaar.
Sneek, 5 Maart 1946.
De waarn. Burgemeester van Sneek,
L. RASTERHOFF.
De Burgemeester van Wymbritseradeel,
F. TJABERINGS.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders
SNEEK maken bekend
dat ter secretarie ter inzage ligt een
verzoek met bijlagen van de Standard
Amerikaansche Petroleum Compagnie
N.V., gevestigd te ’s-Gravenhage, om
vergunning tot het oprichten van een
ondergrondse benzine bewaarplaats van
6000 liter inhoud, met een pomp, welke
in werking zal worden gebracht door
een electromotor van J/.3 p.k., vóór het
perceel Maria Louisestraat no. 20, ka
dastraal bekend gemeente Sneek, Sectie
C, no. 3182;
dat op Vrijdag 22 Maart 1946, des
middags te 12 uur, ten gemeentehuize
aldaar gelegenheid zal worden gegeven,
om tegen het verzoek bezwaren in te
brengen en deze mondeling en schrifte
lijk toe te lichten, en dat zowel de ver
zoekster als zij die bezwaren hebben in te
brengen gedurende drie dagen voor even-
gemeld tijdstip ter secretarie, in de ge
wone bureau-uren, van de terzake inge
komen bescheiden kennis kunnen nemen.»
De aandacht wordt er inzonderheid op
gevestigd, dat, volgens art; 15 der Hin
derwet, slechts tot het instellen van be
roep gerechtigd zijn zij, die op de hier
voor bedoelde zitting zijn verschenen,
teneinde hun bezwaren mondeling toe
te lichten.
Sneek, 8 Maart 1946.
5 liter melk
1 kg. aardappelen
Tabakskaarten enz.
2 rantsoenen shag- of rooktabak
(geen cigaretten of sigaren)
100 gram chocolade of suikerw
100 gram chocolade of suikerw.
Nieuwe schoenenbonnen.
ingang van 1 April komen er
gel-
Nieuwe bus bij de L.A.B.
Het Leeuwarder Auto Bedrijf intro
duceert een nieuwe autobus van het
Fransche fabrikaat „Chausson”, van 10
M. lang, 2% M. breed en inwendig 2 M.
hoog, zoodat ook de staande passagier
(de bus heeft 44 zitplaatsen en nog 21
passagiers kunnen een staanplaats krij
gen) rechtop kan gaan. De wagen wordt»
aangedreven1 door een 150 p.k. motor,
op het dak is plaats voor rijwielen. Bij
een proefrit bleken de uitstekende kwa
liteiten van dit type bus, dat reeds bij
de Haagsche tram en de K.L.M. in ge
bruik is. Voorshands zijn aan Friesland
twee dezer bussen toegewezen, de twee
de zal in de Zuid-Westhoek de dienst
vervullen.
Feestcomité 4 Mei,
Op initiatief van de Winkeliersvereen.
,,De Noorderhorne” hebben de Winke-
liers-Buurtvereenigingen en de Vet-
eeniging Oranje besloten de herden
kingsdag der bevrijding op 4 Mei a.s.
gezamenlijk te vieren. Er zal een feest
gevierd worden voor en door de Snee
kers. Over de voorbereiding der fees
ten, waaraan door de diverse commis
sies hard gewerkt wordt, zal zeer bin
nenkort via de plaatselijke pers meer
bekend worden gemaakt. De samenstel
ling van het bestuur-Feestcomité 4 Mei
is als volgt: F. Brinkman, Voorz.; W. A.
Visser, Secretaris; M. Dethmers, Penn.;
Th. Smeding, plv.v. Voorz.; J. Wassens,
pl.v. Seer.; R. Asselman, pl.v. Penn.
Verder hebben in het comité zitting: H.
P. Timmermans, P. Faber, W. Oppen
huis, P. Vlaskamp Ji*., J. H. Klaibeda,
B. G. van Bekkem, Jac. Roosenstein, F.
H. Ringnalda, B. A. Vlas, A. Walinga,
F. Andree, D. de Rapper.
De Perzische kwestie is weer met
groote scherpte op den voorgrond ge
treden. Rusland heeft geweigerd zijn
troepen uit Azerbeidsjan terug te trek
ken zoolang de toestand er niet opge-
helderd is. Aan den Perzischen minister
president Sultaneh, die voor onderhan-
delingen te Moskou verblijft zouden de
volgende eischen gesteld zijn een bond
genootschap, erkenning door Teheran
van de zelfstandige regeering in Azer
beidsjan, een Perzische buitenlandsche
politiek gebaseerd op de Russische, pe-
troleumconcessies voor de Russen. Per
zische troepen onder Russische advi
seurs in Azerbeidsjan. In het Perzische
parlement is felle kritiek op dit Rus
sische optreden geoefend, maar ander
zijds demonstreert de Russisch-gezinde
partij in dat land voor Moskou. Heel
de wereld wacht met spanning af wat
de Ver. Staten en Engeland zullen doen
en of de Perzen de zaak nu weer voor
den Veiligheidsraad zullen brengen. Het
gaat overigens niet alleen om het recht
van een kleine natie tegenover een
groote, maar men dient er ook wel op te
letten dat hier groote politieke en eco
nomische belangen van Engeland en de
Ver. Staten zelf op het spel staan in
strategischen zin is de aanwezigheid
van Russische troepen in het noorden
van Perzië een bedreiging voor Turkije
zoowel als voor de verbindingslijnen van
het Engelsche Gemeenebest, in econo-
mischen zin voelen zoowel de Ver. Sta
ten als Engeland zich niet lekker met
de Russen zoo dicht bij hun petroleum-
velden in Perzië en Arabië. Dat onder
de gegeven omstandigheden de lang
verwachte redevoering van Churchill in
de Ver. Staten gehouden groote belang
stelling wekte behoeft niet te verwon
deren. Sprekend niet namens de Brit-
sche regeering doch strikt persoonlijk
pleitte Churchill voor voortgezette inni
ge militaire samenwerking tusschen de
Ver. Staten en het Britsche Gemeene-
besi, wat misschien tenslotte zou kunnen
ritloopen in een gemeenschappelijk bur
gerschap, maar in ieder geval door over
stelpende macht den vrede zou verzeke
ren. Waarschuwend tegen communisti
sche en neo-fascistische stelsels, veroor
deelde hij, met alle bewondering voor het
Russische volk en Stalin, het Russische
streven naar expansie dat werkte achter
het stalen scherm, dat de onder invloed
van Rusland staande landen afsloot van
West-Europa, waar de communistische
vijfde colonne trouwens dit Russisch
streven steunde. Kan eventueel de Per
zische kwestie een harde noot om te
kraken worden voor de tweede zitting
van den Veiligheidsraad, de Spaansche
kan dat ook als Frankrijk zijn zin krijgt
en ook deze wordt er behandeld. Dat is
op het moment dat we dit schrijven nog
liet zeker omdat Londen en Washipgton
nog geen besluit hebben genomen over
de voorstellen welke Parijs hun inzake
het Franco-regime heeft gedaan. Wel
hebben Amerika, Engeland en Frankrijk
reeds een gemeenschappelijke verkla
ring afgelegd, waarin wordt gezegd dat
het Spaansche volk zijn eigen regee-
ringsvorm zal dienen te kiezen en de
drie mogendheden derhalve niet in
Spaansche binnenlandsche kwesties tus
schen beide zullen komen, doch dat zij
geen vriendschappelijke betrekkingen
met een land kunnen onderhouden, be
stuurd door een regime, dat zijn ont
staan dankt aan de kwade machten die
door deze zelfde drie mogendheden zijn
neergeslagen. De verklaring spreekt de
hoop uit dat de ruimdenkende Spanjaar
den in staat zullen blijken met vreed
zame middelen Franco te verwijderen en
de Falange uit te schakelen, waarna een
tusschentijdsche regeering, die de demo
cratie wil waarborgen, op steun kan
rekenen. Tegelijkertijd publiceerde Was
hington een aantal Duitsche documen
ten waaruit bleek dat Franco Duitsch-
land in den oorlog gesteund had. Ook in
dit licht bezien, lijkt de gemeenschap
pelijke verklaring nogal vrij mak, mede
omdat Frankrijk zou hebben voorgesteld
de Spaansche kwestie voor den Veilig
heidsraad te brengen, omdat zij de we
reldvrede in gevaar brengt. Wanneer de
Veiligheidsraad dit standpunt eventueel
zou innemen, zou men toch niet met een
politiek van niet-inmenging kunnen vol
staan. In België nog geen verheldering
van den politieken horizon, ook Spaak
slaagde er niet in een ministerie te vor
men; in Ned. Indië zullen nu spoedig de
onderhandelingen aanvangen, Sjahrir’s
positie heet na de vorming van zijn
nieuwe kabinet versterkt, doch men
krijgt wel de indruk dat de onderhan
delingen moeilijk zullen zijn.
T o e k ij k e r.
voel van verantwoordelijkheid wekken
jegens hen, die eenzaam achterbleven, en
daarop alleen kan een goede verzorging
gebaseerd zijn. Aan het jaarverslag der
Stichting over 1945 ontleenen wij dat
toen de Landelijke stichting ter verzor
ging van slachtoffers van het binnen-
landsch verzet en hun nabestaanden de
voorkeur gaf aan een sterk gecentrali
seerd lichaam, hier uit vrees dat aan de
verzorging een sterk ambtelijk karakter
zou worden gegeven, werd opgericht de
„Stichting Sneek 194045”. Haar eerste
taak was de reeds aangevangen registra
tie van de slachtoffers te voltooien. Met
groote voldoening wordt voorts gecon
stateerd dat de aanwezige fondsen het
mogelijk maken, bij toekenning van het
geprojecteerde rijkspensioen de nagela
ten betrekkingen van de slachtoffers
van het binnenlandsch verzet op zeer
voldoende wijze te verzorgen. Dit feit,
hoe verheugend op zichzelf ook, mag
echter niet doen vergeten, dat er in ons
vaderland, buiten dit district, nog vele
duizenden slachtoffers zijn, van wie de
verzorging eveneens gewaarborgd be
hoort te zijn en dat ook dit district voor
de verzorging van dezen ten volle ver-
1 antwoordelijk is. Het verslag brengt
dank aan allen die bijdroegen tot het
1 slagen van de financieele actie zoowel
1 als aan de stichtingsgedelegeerden voor
hetgeen zij verrichtten ten opzichte der
moreele verzorging.
Uit de balans per 1 Jan. 1946 blijkt
dat de Stichting over een kapitaal van
f 1.141.808,52 beschikt, hetwelk na een
lange periode van blokkeering thans zoo
spoedig mogelijk belegd zal worden,
waarvoor de instelling van een beheers
en beleggings-adviescommissie wordt
overwogen.
Partij van den Arbeid.
Men bericht ons dat het comité, be
last met de voorbereiding van de stich
ting der Partij van den Arbeid alhier
bestaat uit de volgende personen O.
Braaksma, Troelstrakade 20; Chr. Lan-
tingRiethorst, Meidoornlaan 1; P. IJs-
sels, W. Dijkstrastraat 11; G. Kuijpers
Arema, Winsemiusstraat 5; J. War-
rink, Fred. Hendrikstraat 13; Th. Sme
ding, N. Noorderhorne 3; S. Frankena,
Stationsstraat 48; G. Buma Jr„ Stati
onsstraat 6; H. Fijlstra, Leeuwenburg
11; - E. Franckena, W. Noorderhorne 14;
G. Koelstra, Jachthavenstraat 3; K.
Kracht, Franekervaart 21.
Engelsche lezing.
Donderdag 14 Maart a.s. 's avonds 8
uur spreekt in Aere Perennius Brian
W. Downs, British Council Representa
tive for the Netherlands over „The Ol
der English Universities”. In navolging
van de groote steden wordt daarmee
ook in Sneek, op initiatief van de Maat
schappij tot Nut v. n. Algemeen, Dep.
Sneek, een begin gemaakt met het hou
den van lezingen door vooraanstaande
Engelschen over 't leven in Engeland,
ditmaal over de oude Engelsche univer-
siteiten met hun vele eigenaardigheden.
Een lezing die we hiermee nog eens on
der de speciale aandacht van belangstel
lenden in de Engelsche cultuur brengen.
40-jarig bestaan N.V.V.
Ter gelegenheid van het 40-jarig be
staan van het N.V.V. werd Woensdag
27 Febr. een zeer druk bezochte feest
avond gehouden in het Amicitia-theater.
Als feestredenaar trad op de heer Cloo
van Oranjewoud, propagandist van het
N.V.V., die een speciaal woord richtte
tot de jongeren en de vrouwen en de be
langrijke taak van de moderne vakbe
weging uiteenzette. Het feestelijk ge
deelte werd verzorgd door het gezel
schap Westra van Stiens, dat deze taak,
getuige, het vele applaus, zeer tot ge
noegen van de aanwezigen vervulde. Het
was dan ook een goed geslaagde bijeen
komst.
Nutslezing Dr. Jansonius.
Dr. F. Jansonius sprak Donderdag 28
Februari in „Aere Perennius” voor 't
„Nut” over „Het Nederlandsche Im
pressionisme in Schilderkunst en Litera
tuur”. Het Impressionisme is een kunst
uiting volgend op de Romantiek van de
eerste helft van de 19de eeuw. De Ro
mantiek werkt op de fantasie van den
toeschouwer en vaak zoodanig, dat sen-
timenteele, valsche gevoelens worden op
gewekt. Bij een Romantischschilderij
kan een verhaaltje gedacht worden, het
schijnt vaak een moraliseerend trac-
taatje. De echte kunstgevoelens blijken
de schilders echter vaak niet gekend te
hebben, getuige hun niet op werkelijke
schoonheidsontroering berustende doe
ken. De gladde, met scherpe contouren
geschilderde Romantische landschappen
danken hun ontstaan niet aan ’n echt
doorleven van de natuur maar het zijn
atelier-stukken, die volgens een vast
schema in elkaar werden gezet. Vanaf
1860 komt dan de vernieuwing van de
schilderkunst door het Impressionisme
van de Haagsche school. Jozef Israëls,
de drie gebroeders Maris, Weissenbruch,
Mauve, met als voorlooper Jongkind. Het
is de realistische weergave van de im
pressie die uit natuur of menschelijke
samenleving(Israëls) tot den kunste
naar komt en die als een diepe schoon
heidsontroering wordt beleefd en op het
doek vastgelegd. Alles zonder bijgedach
ten, zonder valsche pathos. L’art pour
l’art. De schilderwijze van de Haagsche
School was vloeiend, zonder de scherpe
contouren van de Romantiek en met
groote aandacht voor de wijde luchten
van 't toen nog zoo wondermooie Hol-
landsche landschap. Typisch genoeg had
den de literatoren van die tijd geen oog
voor de schoonheid van deze zuivere
kunst. Zelfs Potgieter niet, die toch zoo
sterk verlangde naar 'n doorbréking van
de Hollandsche Jan Salie-geest en die
niet begreep dat het Nederlandsche kun
nen zich in de Haagsche schilderkunst
voor 't eerst weer tot bijna 17e eeuw-
sche hoogte opgewerkt had. Op de Haag
sche schilders volgde als tweede Im
pressionistische generatie de Amster-
damsche school, Breitner, Isaac Israëls,
Witsen, Floris Verster, Suze Robertson.
Groote talenten die vaak al op zeer vroe
ge leeftijd zeldzaam rijk werk leveren.
In tegenstelling met de Haagsche schil-
Aan-
het of
erdam-
mden
i, Pim
wekend
Kardinaal de Jong gehuldigd.
In de benoeming van Monseigneur J.
de Jong, Aartsbisschop van Utrecht, tot
Kardinaal is niet alleen katholiek Ne
derland, maar geheel Nederland geëerd.
Dat bleek ook vorige week Donderdag
toen in de prachtig versierde Kathedrale
Kerk aan de Lange Nieuwstraat te
Utrecht in een onvergetelijke plechtig
heid de overreiking plaats had van de
kardinaals-bonnet aan mgr. de Jong door
den pauselijken internuntius, mgr. Giob-
be. Met den vertegenwoordiger van het
Koninklijk Huis, Graaf du Monceau, wa
ren o.a. aanwezig de minister-president
prof. Schermerhorn, de ministers Beel,
Kolfschoten en van Schaik, de minister
van staat mr. Aalberse, de voorzitter
der Tweede Kamer mr. J. R. van Schaik,
en vele andere hooggeplaatsten in den
lande, zoomede de pastoor van Ameland,
waar mgr. de Jong is geboren, en ver
schillende particuliere betrekkingen en
oud-schoolvrienden van den nieuwen
kardinaal.
De internuntius deed voorlezing van
de pauselijke breve en wenschte den kar
dinaal namens den Paus geluk, waarop
de kardinaal in enkele hartelijke be-
ZONDAG 10 MAART 1946.
NED. HERV. KERK, SNEEK.
10 uur Dr. H. DE VOS.
5 uur Ds. J. N. DE RUITER.
(Beide diensten Coll. uitw. Zending).
Woensdag 13 Maart 7.30 uur Ds. A.
KENTIE. (Bidstond).
GEB. VOOR CHR. BELANGEN.
10 uur Ds. A. KENTIE.
DOOPSGEZ. GEMEENTE.
10 uur Ds. W. Mesdag.
CHR. GEREF. KERK.
9.30 en 5 uur Ds. W. Ruiter.
Woensdag 13 Maart ’s av. 8 uur
stond voor het gewas, Ds. W. Rui|er.
BAPT. GEMEENTE.
9.30 en 5 uur Ds. G. W. Tijman.
Vrijdagav. 8 uur Bijbell. en bidstond.
GEREF. KERK.
Noor<Jerkerk 9.30 uur Ds. F. Guillaume
(H.A.); 2 uur Ds. P. v.d. Sluis (H.A.);
5 uur Ds .F. Guillaume (Dankz. H.A.)
Zuiderkerk 9.30 uur Ds. E. N. van Loo
(H.A.); 5 uur Ds. E. N. van Loo
(Dankz. H.A.)
Oosterkerk 9.30 uur Ds. P. v. d. Sluis
(H.A.); 5 uur Ds. P. van der Sluis
(Dankz. H. A.)
LEGER DES HEILS.
10 uur Heiligingsdienst; 8 uur Verlos-
singssamenkomst. Maandag 2.154 u.
Gezinsbond (Vr.vereen.) Donderdag 8
uur Verlossingssamenkomst. Leiders:
kapiteins SouvereinKaspers.
NED. HERV. KERK.
Uitwellingerga, 9 uur Ds. A. M. Knott-
nerus; 1.30 uur Ds. Spijkerboer Van
Woudsend.
Oudega (W.), 9.30 uur Ds. J. M. Wed-
depohl; 2 uur de heer W. Nauta van
Sneek. 13 Maart 7.30 uur Bidstond
v. h. Gewas, Ds. Weddepohl.
Oosthem, 9.30 en 1.30 uur Ds. W.
v. d. Ree
Scharnegoutum, 9.30 uur Ds. J. N.
Ruiter; 2 uur Ds. W. A. Dekker.
Woudsend, 9.30 uur Ds. Spijkerboer;
7 uur Ds. E. Postma van Heeg.
13 Maart 7 uur Ds. Spijkerboer, Bid
stond v. h. Gewas.
Wolsum, 9.30 en 1.30 u. Ds. H. Gordeau.
13 Maart: 9.30 uur Bidst. v. h. Gewas.
IJsbrechtum, 7.30 uur (Consistorie) Ds.
J. E. Wagenaar.
Ijlst, 9.30 en 2.30 uur Ds. Jansen.
13 Maart: 7.30 u. Bidst. v. h. Gewas.
DOOPSGEZ. GEMEENTE.
IJlst, geen dienst.
Woudsend, 7.30 uur Ds. C. F. Brüsewitz.
GEREF. KERK.
Oudega (W.9.30 en 2 u. Leesdienst (r)'
Met
nieuwe schoenenbonnen. De thans gel
dige verliezen na 16 Maart hun geldig
heid.
Sinaasappelen ook voor ouderen.
Ook ouderen krijgen nog eens 500 gr
sinaasappelen. Bon A 16 van bonkaart
KA 603 moet daarvoor uiterlijk If
Maart a.s. bij den detaillist worden in
geleverd.
250 gram jam, stroop enz.
50 gram thee
112 gram huishoudzeep
(uitsl. importzeep)
250 gram zachte zeep
1 kg. aardappelen
Bonkaarten LA, LB, LC 602.
A 11 melk
B 11, C 11 melk
026 aardappelen
Bonkaarten KD, KE 603.
567 Algem. 250 gram jam, stroop, enz.
112 gram huishoudzeep
(uitsl. importzeep)
569 Algem. 250 gram zachte zeep
Bonkaarten LD, LE 602.
D 11, E 11 melk
526 aardappelen
Katholiek Nederland heeft de vorige
week feest gevierd. Men weet het de
aartsbisschop van Utrecht, Mgr. de
Jong, is tot kardinaal verheven en Don
derdag voor een week is hem met veel
plechtigheden het teeken zijner waar
digheid overhandigd door een afgevaar
digde van den Paus en is hij door ge-
heel Katholiek Nederland gehuldigd. Dit
is inderdaad geen alledaagsch feit. Naar
bekend is, kiezen de kardinalen, als het
college voltallig is, zeventig in getal,
den Paus. Sommige t wonen in Rome,
als raadslieden van den Paus, andere,
zooals de aartsbisschop, blijven, waar zij
zijn en komen slechts een enkele maal
naar Rome. Mgr. de Jong is de vierde
Nederlandsche kardinaal; ouderen onder
ons zullen zich kardinaal Van Rossurr
nog herinneren, maar deze woonde in
Rome. Eén Nederlandsche kardinaa1
heeft het tot Paus gebracht, nl. Adria-
nus VI, maar dat was al in het begin
van de 16e eeuw.
De niet-katholiek staat tegenover de
plechtigheden en feestelijkheden, die de
vorige week in Utrecht plaats vonden
altijd eenigszins vreemd. Zeker doet dat
de dienaar van een Kerk, die van het
begin van haar stichting af het beginsel
gehuldigd heeft, dat geen dienaar over
den anderen en geen vergadering over
de andere heerschen zal. De buiten
staander zal gemakkelijk spreken van
persoonsverheerlijking en menschvergo-
ding. Laat hij toch voorzichtig zijn in
zijn oordeel. Persoonsverheerlijking is
een algemeen-menschelijke neiging, die
zich ook uit, daar waar men het niet zou
verwachten. Eens had het anti-revolu-
tionair-Gereformeerde volk zijn van God
gegeven leider, de sociaal-democrater
hun Pieter Jelles, terwijl met Domela
Nieuwenhuis bepaald afgoderij bedreven
werd. In dit alles sluipt gemakkelijk iets
ongezonds in, maar op zichzelf is het
een goed ding, als een mensch nog kar
opzien tegen een ander en eerbied heeft
voor menschen, die in bepaalde opzichter
boven hem uitsteken. Een der nadeeler
van onzen tijd is, dat deze houding ver
loren dreigt te gaan. Klaarblijkelijk
echter wil de mensch opzien tegen ie
mand en dan krijgen wij de verafgoding
van minderwaardige personen, zooals de
dictaturen ons te zien hebben gegeven.
Gelukkig dan het volk, dat opziet tegen
werkelijk eerbiedwaardige figuren.
Alszoodanig' mogen wij zeker den nieu
wen kardinaal beschouwen. Hijzelf heeft
geen aanleiding gegeven tot persoons-
vergoding. In de woorden, waarmede hij
dank bracht aan den Paus, zeide hij
„Het is niet in de eerste plaats om df
eer, die mij daardoor wordt bewezen.
Non nobis Domine, non nobis, sed no-
mini tuo da gloriam. Niet aan ons, o
Heer, niet aan ons, maar geef Uw Naam
de eere. Doch ik zie daarin wel een be
wijs, dat de H. Vader over mij tevreden
is, dat mijn leven niet vruchteloos is ge
weest, doch door God gezegend, en dat
Hij ook tevreden is over het godsdienstig
leven van de katholieken in ons land en
dat Hij zulks wil toonen door een hun
ner in den hoogsten senaat der Kerk op
te nemen”. Eenvoudiger kan het al niet.
Hier spreekt niet iemand, wien de eer
naar het hoofd gestegen is, maar een
eenvoudig, deemoedig mensch. Wij heb
ben wel eens andere taal uit de radio
hooren klinken dan deze.
In alle eenvoud zal Mgr. de Jong de
redenen van zijn verheffing juist heb
ben aangegeven. Natuurlijk hebben de
Paus en zijn raadgevers hun bepaalde
redenen gehad, den aartsbisschop van
Utrecht tot kardinaal te verheffen. Een
der redenen zal wel geweest zijn, dat
Mgr. de Jong mede de leiding gehad
heeft van het verzet der Kerken tijdens
de bezetting tegen het nationaal-socia-
lisme. Daarom reeds is de yerheffing
een eerbetoon aan geheel katholiek Ne
derland en aan het geheele Nederland
sche volk. Maar ook afgezien hiervan is
het eervol voor ons volk, wanneer een
zijner zonen tot een zoo hooge waardig
heid verheven wordt. Daarom deelen
ook de niet-Katholieken in de vreugde
hunner Katholieke landgenooten.
Misschien zullen sommigen daar nog
wat moeite mee hebben. De angst voor
en de afkeer van Rome zit diep bij zeer
vele Protestanten. Dat is geen wonder,
waar de strijd voor ons zelfstandig
volksbestaan tevens voor een deel een
godsdienststrijd was. De Protestanten
zullen echter met het Roomsch-Katho-
licisme als een zeer belangrijk bèstand-
deel van ons volksleven klaar moeten
komen. Of men het prettig vindt of niet,
ons volk omvat een groot deel Katholie
ken. Zij hooren er ook bij, zoo goed als
welke groep ook en zij hebben precies
dezelfde rechten en natuurlijk ook
precies dezelfde plichten als de anderen.
Daarbij is angst en wantrouwen altijd
een kwaad ding en geen bewijs van
kracht en innerlijke zekerheid. Het is
beter, zijn eigen geloof te versterken,
dan af te geven op en te vreezen voor
dat van een ander. Wie sterk staat,
vreest niet en verheugt zich over al het
goede, dat hij bij den tegenstander vindt.
Er is ook door andersdenkenden veel goeds
bij de Katholieken en in het bizonder in
den nieuwen kardinaal op te merken.
Verheugen wij ons dan als Katholieken
en niet-Katholieken te zamen. Dit kan
ons alleen maar dichter bij elkaar bren
gen en wij hebben elkaar in deze barre
tijden wel noodig. V.
ders die de werkelijkheid vaak als ver-
droomd schijnen te beleven (Mathijs Ma
ris) zijn de Amsterdamsche Impressio
nisten rauwer, feller, naturalistischer
In het werk van Suze Robertson is zelfs
een sociale strekking niet te miskennen
hetgeen men bij de Hagenaars nimmei
aantreft, zelfs niet bij Jozef Israëls die
toch vaak menschen van de zelfkant
schildert. Impressionisten zijn de Am
sterdammers echter pur sang. Als Isaac
Israëls 'n troep vertrekkende kolonialer
schildert, is dit niet om hiermee bepaal
de gevoelens, bijv, van vaderlandsliefde
op te wekken, maar wil hg enkel en al
leen de schoonheid weergeven van eer
bewegende groep menschen, onverschil
lig of dit nu kolonialen of anderen zijn
In Vincentvan Gogh vindt dit Impres
sionisme z’n afsluiting en overgang naar
het Expressionisme. Bij deze laatste
kunstuiting wordt de werkelijkheid vaak
geheel door den kunstenaar misteekenc’
om des te beter de innerlijke gevoelens
uit te drukken die deze werkelijkheid
bij hem hebben opgewekt. De Amster
damsche Impressionisten vonden wél be
grip bij de literatoren van hun tijd. Dc
jongeren van de beweging van Tachtig
leven geheel uit dezelfde beginselen, ja
gingen hierin de schilders zelfs voor. Uit
’n treffend citaat blijkt bijv, hoe Lode-
wijk van Deyssel, ’n paar jaar vóór van
Gogh, in woorden dezelfde vlammende
beelden weet op, te roepen als ons uit de
Zuid-Fransche doeken van den grooten
schilder bekend zijn. Na de pauze ver
duidelijke Dr. Jansonius het gesprokene
nog met een aantal mooie lichtbeelden.
Een goede lezing over schilderkunst is
eigenlijk al even zeldzaam als ’n goed
boek over deze materie. In beide geval
len dreigt het gevaar, dat mooie plaatjes
begeleid worden door niets dan holle
phrases. De voordracht van Dr. Janso
nius was echter een werkelijke verrij
king van de geest en getuigde van eer
grondige kunst-historische kennis ge
paard gaande met ’n zuiver artistiek
aanvoelen.
De heer Vliegenthart dankte den
spreker voor zijn zeer belangwekkende
lezing.
Commissie Filmwezen.
De Minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen heeft Dinsdag j.l. ter
departemente een commissie van overleg
en advies voor het filmwezen geïnstal
leerd waarin zijn benoemd Mr. J. de
Poole, Voorburg, Voorzitter; J. G. J.
Bosman, A. van Domburg, L. Lichtveld
te Amsterdam, Joh. Miedema te Sneek
M. P. M. Vermin te Maastricht, E. J.
Verschueren te Haarlem en D. Vriesman
te 's-Gravenhage. Tot secretaris is be
noemd Ir. J. H. J. de Jong, Prinsesse-
gracht 20 te 's-Gravenhage.
Belasting Pleziervaartuigen.
Vanwege het Departement van
nanciën is medegedeeld dat er geen en
kel plan bestaat tot het heffen van eer
jaarlijksche belasting op pleziervaartui
gen. Mogelijk is dat bij de bouw of ver
handeling van booten een verhoogde om
zetbelasting zal worden ingevoerd
weeldebelasting
„De drie wijze gekken”.
In het Amicitia-theater werd Dins
dagavond door de R. K. Tooneelgroep
dit tooneelspel in drie acten opgevoerd.
De inhoud van dit stuk laat zich niet,
vertellen; het is een tamelijk ingewik
kelde historie van drie oude heeren, wier
regelmatige leefwijze in het gedrang
komt door een jeugdige hij en zij. Als
dit troepje spelers de voorhoede is van
een nieuwe, uitgebreide R. K. tooneel
groep, dan kan met recht worden gezegd
dat het debuut van dit troepje veel be
looft. Want er is over het geheel zéér
goed gespeeld. Bankier Findley gaf in
het trio „wijze gekken” voorbeeldig de
toon aan; neef Fred was een echt hup-
sche jonge kerel, stootblok tusschen het
„oude gedoe” en de jeugdige Sidney, een
lenteverschijning die er mocht zijn. In
butler Gray overigens een eminente
verschijning hadden we graag een
echte zoon van het zwarte ras willen
zien, wat zijn „zegging” betreft en detec
tive Poole had iets krachtiger in aan
slag kunnen zijn. De overige kleine rol
len pasten uitstekend in de omlijsting.
Als we een opmerking over het geheel
mogen maken dan is het deze aan de
dictie moet meer zorg worden besteed;
tot een goed voorbeeld zouden we ban
kier Findley willen stellen. Overigens
een knappe uitvoering, waarmee regis
seur Hofstede veel eer heeft ingelegd.
Een bovenmate verzorgd decor droeg
veel bij tot het succes van dezen avond.
vereenigingen worden vrijgelaten om in
plaatselijke omstandigheden te hande
len; 3e. de besturen van de C.H.U. en
de A.R. zullen onderling contact be
waren.
In de jaarlijksche algem. vergadering
op 24 April a.s. zal een nadere uitspraak
over het urgentieprogram volgen.
Kerknieuws.
Doopsgez. Broederschap. Beroepen
Zeist, Ds. W. Mesdag te Sneek.
Geref. kerken. Beroepen te Schagen
(N.H.) Ds. P. v. d. Sluis te Sneek.
Geref. Kerk. Beroepen te Rotterdam-
Katendrecht, Ds. F. Guillaume te Sneek.
voor de tweede helft van de 3e periode
1946 (3 t/m 16 Maart 1946).
Elk der volgende bonnen geeft recht
op het koopen van
Bonkaarten KA, KB, KC 603.
073 Algem.
074 Algem.
075 Alg.
OUDEGA (W.Cand. Fernhout var
Alfen a. d. Rijn heeft voor het beroep
naar de Geref. kerk alhier bedankt.
IJSBRECHTUM. Ds. J. E. Wagenaar
heeft het beroep naar de Ned. Herv.
Gemeente te Beetsterzwaag c.a. aange
nomen. Hij stelt zich voor 5 Mei a.s.
zijn gemeente te verlaten om 12 Mei op
zijn nieuwe standplaats bevestigd te
worden door zijn ambtgenoot ter plaat
se Ds. C. W. Wagenaar.
Te Groningen slaagde voor het can-
didaatsexamen geneeskunde, mej. C. A.
Ubbens te Sneek.
- De heer J. Gosliga alhier is be
noemd tot directeur v. h. kantoor van
Gend en Loos te Harlingen.
Geslaagd voor het op 2 Maart j.l.
te Sneek gehouden examen Stenografie
en Machines’chrijven „Systeem Groote”:
Stenografie A. Reijenga, Sneek; H.
Boeijenga, Sneek; J. Bootsma o/d Bols-
ward (met lof); P. v. d. Berg, Sneek;
B. J. de Groes, Lemmer; T. Wouda,
Sneek; H. Mink, Lemmer; B. Bouma,
Hommerts (met lof); J. Hof, Lemmer;
P. de Rook, Lemmer. Machineschrijven:
F. H. Klijnsma, Makkum; P. v.d. Schuit,
Sneek; D. Harsta, Koudum; N. Hort-
sing, Sneek; D. Riegstra, Sneek; A. v. d.
Wal, Sneek; Sj. Zoodsma, Sneek; M.
Visser, Lemmer; P. Visser, Lemmer; J.
Vissers, S. Draaisma, P. H. IJsselstein,
allen Sneek; H. Woudstra, IJlst; S. IJp-
ma, Joh. v. d. Zee, A. Reijenga, H.
Boeijenga, allen Sneek; J. Bootsma, o/d
Bolsward; P. v. d. Berg, Sneek; J. de
Groes, Lemmer; H. Punter,
beek, G. Siemonsma, T. Swart, H. Schuh-
macher, J. Smit, A. Smit, L. Swart, al
len Sneek; D. Tuinsma, Oosthem; H. v.
d. Werf en B. Hendriksma, Sneek.
Bij het te Sneek gehouden examen
uitgaande van de Vereen, van Leeraren
in Stenografie en Dactylografie „Speéd”,
namens het Centraal Bureau voor Steno-
Speed, slaagden voor Kantoorsteno-
graaf B. (130 lettergr. per min.) Mej.
J. Bergsma te Zurich, S. Hielkema te
Leeuwarden en P. v. d. Witte te Wit-
marsum. Typist(e): H. Bakker te Kou
dum, mej. J. Bergsma te Zurich, N.
Bertram te Leeuwarden, mej. G. Rinsma
te Huizum, D. Bokma te Harich, mej. T.
Bokma te Harich, H. J. Drost te Kou
dum, H. Dijkstra te Leeuwarden, S. Hiel
kema. te Leeuwarden, W. de Jong te
Bolsward, Sj. v. d. Kooi te Sneek, E.
Otter te Leeuwarden, E. W. IJ. Pull te
Leeuwarden, mej. E. Strikwerda te Balk,
mej. T. Sixma te Leeuwarden en mej. P.
v. d. Witte te Witmarsum.
Geslaagd voor het diploma Ned. Han-
delscorr. van de Ned. Associatie voor
Practijkexamens J. Heeringa te Wels-
rijp en mej. A. v. d. Veen te Sneek.
woordingen antwoordde. Toen mgr. de
Jong ten overstaan van den internuntius
den eed had afgelegd werd hem de roode
bonnet, de „kardinaalshoed” overhan
digd. In het kardinaalspurper assisteer
de mgr. de Jong bij de pontificale hoog
mis welke volgde, ha afloop waarvan
de nieuwe kardinaal, omgeven door vier
Nederlandsche bisschoppen, van zijn
troon af den zegen gaf.
's Middags sprak prof. G. Brom
een groote bijeenkomst in Tivoli
feestrede uit, waarin hij de gevoelens
van katholiek Nederland vertolkte bij
deze groote gebeurtenis, enthousiast ge
tuigend van de trouw van katholiek Ne
derland voor Paus en Kerk. Nederland
ziet op het oogenblik de verbroedering
van ons volk bezegeld door het bloed
dat katholieken en protestanten samen
voor de vaderlandsche vrijheid geofferd
hebben. Nu onze hoogvereerde en ge
liefde Koningin in eigen persoon den
kardinaal zoo voorkomend heeft willen
gelukwenschen, nu onze hartenverove-
rende kroonprinses hem spontaan, kwam
begroeten, nu zal voor protestanten een
bisschop geen boeman meer zijn en blijft
voor katholieken oranje de kleur, die in
den regenboog het allernaast bij kardi
naalsrood staat.
Het gejuich dat op deze rede volgde
is nauwelijks te beschrijven.
Vervolgens nam mgr. de Jong zelf het
woord om dank te brengen aan de Ko
ningin, ministers, kroonprinses, mgr.
Eras uit Rome, de procurator van het
episcopaat en te getuigen van zijn liefde
voor stad en provincie Utrecht. Spr.
memoreerde de door priesters en leeken
verleende steun bij het verzet en her
dacht speciaal 10 menschen, die gefusil
leerd zijn. Vele mannen van het verzet
en goede Nederlanders heeft spr. in de
zware jaren die achter ons liggen ge
sproken, waaronder ook talrijke predi
kanten en niet-katholieken en hg be
waart een uiterst dankbare herinnering
aan hen.
Na afloop zongen alle aanwezigen
staande twee strophen van het Wilhel
mus. Des avonds werd een groote fak
keloptocht gehouden, waaraan duizen
den deelnamen en welke door den nieu
wen kardinaal vanuit het bisschoppelijk
paleis aan den Maliebaan werd gade
geslagen.
