a” ■I Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST tuk r”, DINSDAG 15 OCTOBER le JAARGANG No. 13 ëT. I/.V. ^AF I. I i (Fr.) 1946 Fhee. eek Binnenlandsch Overzicht Raadsvergadering Wymbritseradeel. Nederland’s Delfstoffen n. Redactie-adresKLEINZAND 7 - SNEEK 2341 ƒ4.83; Herv. es >lein ter” laan, chten den ïater. Ab-prijs 12.50 per half jaar Franco per post f3.75 per half jaar van Dries Xlma, n in haaf iwen nen be- aorten types 'ODE N. n en >pen een nen. 'ond tjes 'oen me- eel- irde tgje leed ƒ25.59; ƒ51.18; School, Hommerts school, school, Herv. Geref. der en leeraar toegezongen Gez. 214 1 en 4. Ds. Jansen van IJlst sprak een dankwoord voor de ring IJlst, en ds. Bijl- sma van Gaastmeer als consulent. Ds. Weddepohl dankte allen voor de harte lijke woorden. De gemeente kreeg nog gelegenheid om ds. en mevrouw in het lokaal de hand te drukken en hiervan werd dan ook druk gebruik gemaakt. De kerk was bij deze gelegenheid over vol. Ned. Herv. Kerk. Beroepen te Oude- ga (W.) (toez.) J. H. Dullemen te Aar- landerveen. Geref. Kerken. Bedankt voor Delft ds. F. Guillaume te Sneek. Bureau voor Advertenties Fa. DRIJFHOUT GROOTZAND 55 Tel. 3005 Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS □Pil lieren IEP, U te nd, SNEEKER NIEUWSBLAD n- >n de d! aa st in A m in LDE- ent. n en ’AD- ucht- tbij- van ret- rter uit- 25 zag van jel- de af- rie- nk- Kerknieuws. Overhandiging Kardinaalshoed. Paus Pius XII heeft in het Pauselijk buitenverblijf Castel Gandolfo aan kar dinaal de Jong, aartsbisschop van Utrecht de kardinaalshoed overhandigd. Talrijke kerkelijke en wereldlijke hoog- waardigheidsbekleeders evenals de ge- heele Nederlandsche kolonie te Rome waren bij de plechtigheid aanwezig. Te voren had de Paus den kardinaal een particuliere audiëntie van 25 minuten verleend. Na afloop van de plechtigheid hief de Paus zelf het „Te Deum” aan. werd v. d. Toen en nu. Onder de deelnemers aan de delfstof- fen-excursie bevond zich ook de schrij ver Jef Last, die 29 jaar geleden zelf in de mijn Emma heeft gewerkt als slee per. In een speechje, waarbij de beheer der der Limburgsche mijnen aanwezig was, sprak hij van de merkwaardige ver anderingen, die de mijn sinds hij er werkte, had ondergaan. Maar het meest had hem getroffen, hoe groot het verschil was tusschen de armzalige „leesjongens”, die mijnwerker zouden worden van toen en de aanstaan de mijnwerkers, de ondergrondsche vak- scholieren, van thans. De mensch heeft aan het kolenfront een waardige plaats gekregen. En daar om is het niet te verwonderen, dat de verhoudingen in het bedrijf ook van groote onderlinge waardeering blijk ge ven. Ir. Groothoff getuigde met diep be grip van de noodzakelijkheid, dat voor de mijnwerkers inderdaad „spek en eie ren” beschikbaar moeten zijn. Eten be- teekent in dit vak meer, dan alleen maar een goed belegde boterham. De verslag gevers, die in de mijn afdaalden, keken een beetje verrast, toen hun eerst een pakje met vier boterhammen werd uit gereikt, zoo kort na een behoorlijk ont bijt. Maar toen zij boven kwamen grepen hun vuile handen naar het brood en zij aten, terwijl zij er nog uitzagen als ne gers. Gewerkt hadden zij niet, maar de mijn wekt eetlust Veel is gesproken ook over de pensi oenen en den ouden eisch van de mijn werkers: geef ons een behoorlijk pensi oen. Na een ondergrondsch bezoek kan men het klemmende van dien eisch niet ontkennen. De gevarenfactor spreekt een geducht woord mee in het leven van den man onder den grond. Er zijn cijfers genoemd, die afschuw wekken, onmid- dellijk gevolgd door de mededeeling, dat er belangrijke verbetering is bereikt. Maar, zegt men in de mijnstreek, geldt voor weduwen, invaliden en ouden van dagen niet hetzelfde, wat de regeering nu erkent voor de ambtenaren, die een kwartaal extra ontvangen Waarom zij en niet wij Ziehier een vraag, die in dezen kring sterk leeft. Boven den grond. Bij de bovengrondsche installaties viel ditmaal vooral de aandacht op het enor me stikstofbindingsbedrijf. Er is een tijd geweest, dat men met gas geen raad wist. Cokes moest er zijn, maar al dat gas, waarvoor geen afzet gebied te vinden was. Om dat gas te be nutten is het stikstofbindingsbedrijf op gezet, waar thans enorme hoeveelheden kunstmest worden gemaakt. In 1933 werd de salpeterzuurf abriek geopend. Men zal ook al fosfor-kunstmest kunnen le veren in een nabije toekomst. En na tuurlijk zijn er de tallooze productep, die in dit ontzaglijke chemische bedrjjf hun eigen plaats hebben en als grondstof dienen voor andere industrieën. Ammo niak, zwavelzuur, zoutzuur. Ja zelfs schrikt U niet lezer het bakpoeder, dat een uitkomst was in den tijd toen Nederland geen gist had en de huis vrouw toch moest bakken van het beetje meel, dat zij wist te veroveren. Want dat bakmeel kwam uit het stikstofbin dingsbedrijf, waar men afhankelijk is van den arbeid, die ondergrondsch wordt verricht. In dit bedrijf ziet men eigenlijk alleen maar iets van de producten in de kunst- mest-afdeeling, waar de honderdduizen den kilo’s dagelijks doordraaien naar ge reed liggende schuiten of naar de enor me opslagplaats, waar de buffervoor raden worden bewaard. Voor het overi ge: men ruikt niets en men ziet alleen ketels, motoren, en enorme reservoirs. Soms worden de reservoirs met stroo- mend water gekoeld. Waarom Als een chemicus het uitlegt, snapt een leek het niet en als een leek het wil uitleggen, praat hij wartaal. En de kranten in Ne derland zijn nog zoo klein Laden van schepen. Tenslotte leidde de tocht in het Lim burgsche land naar de overlaad-inrich- ting in Born, waar de kolentips een ge laden wagon opnemen of het een zand- emmertje is van een kind aan het strand en in enkele tellen leegstorten in een schuit. Hier staat ook de overlaadbrug, die een wagon optilt van de rails, op- hijscht en dan uitstort op een transport band om te voorkomen, dat anthraciet of eierkolen te veel vergruizelen. Een bedrijf, waarbij slechts enkele arbeiders dienst doen. Het kolenvervoer per spoor is uiterst belangrijk, dat per boot in ons water rijke land niet minder. Opmerkelijk daarom, dat de vraag is gerezen of het vervoer te water in een aantal gevallen niet te duur wordt Een probleem in den wederopbouw, dat thans velen be zighoudt en daarom dient te worden aangestipt. Bevestiging en intrede ds. J. Broertjes. Na Zondagmorgen in de Bapt. kerk bevestigd te zijn door ds. G. W. Tijman te Utrecht (vroeger te Sneek) die tot tekst had gekozen Rom. 1 1416 deed ds. J. Broertjes van Apeldoorn dien mid dag in de Doopsgezinde kerk zijn intrede bij de Bapt. gemeente alhier aan de hand van de tekst 1 Cor. 9 16b: „Want de nood is mij opgelegd. En wee mij in dien ik het Evangelie niet verkondig Na de dienst spraken ouderling S. v. d. Werf namens de gemeente, ds. T. Jan- sma, Haarlem namens de Unie v. Bapt. Gem. in Nederland ds. F. E. Huizenga, Leeuwarden namens de Nederl. Bapt. Jeugdbeweging, de heer Knol namens de Geref. en de heer v. Maanen namens de Ned. Herv. Kerk, een schriftelijke geluk - wensch was binnengekomen van de Chr. Geref. Kerk alhier. De dienst werd vooras bijgewoond door den burgemees ter dezer gemeente en afgevaardigden van de Doopsgezinde gemeente. Ds. Broertjes sprak een woord van dank. Ook waren nog aanwezig afgevaardig den van de Broederschap van Bapt. Studenten en van de Bapt. gemeenten te Leeuwarden, Harlingen, Heeg, Hee- renveen, Apeldoorn, Staveren en Wor- kum, van wie velen ’s avonds in een be- groetingsbijeenkomst nog het woord voerden. Men deelt ons nog mede dat ds. Broertjes, geboren in 1921 te Hoorn, na middelbaar onderwijs genoten te hebben aan de R.H.B.S. te Hoorn en de christe lijke H.B.S. te Apeldoorn, in laatst genoemde plaats enkele jaren ambtenaar a. h. P. en T. kantoor aldaar was, en zijn theologische opleiding ontving aan de Rijksuniversiteit te Groningen. Hij was o.a. van 1940’42 voorzitter van de Jongel. Chr. Geheel Onthouders Bond en is sedert Nov. 1945 alg. secretaris van de Ned. Bapt. Jeugdbeweging. OUD EGA (W.), 13 Oct. Na een dienst tijd van ruim 5 jaar nam Ds. J. M. Weddepohl alhier hedenmiddag afscheid yan de Ned. Herv. Gemeente alhier. Na lezing van Hebr. 13 121, koos de scheidende predikant als tekst Hebr. 13 8 „Jezus Christus is gisteren en heden dezelfde en in der eeuwigheid”. Na den dienst sprak ouderling A. Feenstra en dankte ds. en mevr, voor al het werk dat ze voor de gemeente hadden gedaan en staande werd den scheidenden her- Geref. School, School, Heeg De rede van minister Beel over loonen en prijzen heeft nog al wat deining in den lande veroorzaakt. En niet alleen omdat, terwijl de loonen bevroren wor den, de prijzen van melk en brood iets, van boter belangrijk omhoog gaan, waartegenover een prijsdaling van eeni- ge andere levensbehoeften slechts in het vooruitzicht wordt gesteld, en op de boterbon nog geen margarine kan wor den verkregen. Maar de huiseigenaren zijn ontevreden omdat de huren niet iho- gen stijgen, en hun bezit, doordat zij er niet het noodige aan ten koste kunnen leggen, verwaarloosd wordt; de midden stand maakt zich ongerust omdat de mi nister de inkoopvereenigingen van parti culieren weer wil toelaten. „Harder wer ken en sparen”, zegt de regeering, maar de spaarders klagen over de lage rente; zoo laag zelfs, dat de financieele mede werker van de Haagsche Post de kans niet te onderschatten acht dat de levens verzekeringsmaatschappijen zelfs ten aanzien van alle „oude” polissen een re geling zouden moeten treffen. Al met al zijn al die klachten en verschijnselen slechts bewijzen van de totale verarming van ons land, welke niemand, ook de re geering niet in een handomdraai in wel vaart kan doen keeren. Ter vervulling van haar ontzaglijk zware taak heeft zij, aan wie de meerderheid van ons volk het roer van het schip van staat toe vertrouwde, een bepaalde koers geko zen. Niet alles wat die koers kan be ïnvloeden, heeft zij zelf in de hand, daar om kan zij ook „behouden vaart” niet verzekeren, maar met dat al staan de beste stuurlui aan wal .Minister Lief- tinck heeft zich, door een eenigszins on gelukkige uitlating over de effectenhan del en de Amsterdamsche beurs de toorn van de beursmenschen op de hals ge haald, die zelfs naar het in die kringen ongebruikelijke en nimmer gewaardeer de middel van de staking grepen om van hun misnoegen te doen blijken. Deze mi nster en de beurs verstaan elkaar niet en dat is toch jammer, want in vele kringen moge die beurs als iets dat zijn tijd gehad heeft worden beschouwd, haar leden hebben nog altijd groote invloed door hun relaties in de Ver. Staten, op welk land we toch voor financieele steun zijn aangewezen. We spraken hierboven even over „sparen”, eenige bladen vesti gen de aandacht op de spilzucht en op de heerschende snoepwoede, welke wel wordt toegeschreven aan het systeem der snoepbonnen; men krijgt deze bon nen nu eenmaal en besteedt ze alle, of het huishoudgeld het kan dragen of niet. Het Friesch Dagblad vertelt van een klein winkeliertje op het platteland dat voor den oorlog 2.per week aan pe permunt enz. omzette en nu 80. Maar het Nederlandsche volk geeft per week nog 800.000 aan rookwaren uit, zal de snoeplustige opmerken, „en dan ik mijn snoep Daar is snoep-, rook-, danswoede die afneemt zegt men maar ook snelheidswoede. Dikwijls is er geklaagd, speciaal over militairen, die met deze laatste aanvechting het ver keer bedreigen. „Roekeloos rijden ze, roekeloos vliegen ze” zal iemand die den enkeling niet van het algemeen onder scheidt, zeggen. Het tragisch gebeuren te Apeldoorn moge dergelijke klachten hebben aangemoedigd, het heeft de mili taire autoriteiten aanleiding gegeven al hun menschen op hun verantwoordeljjk- heid in dezen te wijzen en voor te hou den dat er nog altijd verschil is tusschen moed en overmoed, stoutmoedigheid en roekeloosheid. Een soldaat en staatsman die in zijn loopbaan steeds geleid werd door bedachtzaamheid, bezinning en stre ven naar overleg bezocht vorige week ons land, de Zuid-Afrikaansche veld maarschalk Smuts, „Slim Janie” noe men zijn landgenooten hem. Hij is hier met eerbewijzen overladen, grootkruis van de Nederlandsche Leeuw, eeredoctor van de Leidsche Universiteit, ontvangst in de Ridderzaal door de Staten-Gene- raal. Smuts zag de naaste toekomst niet donker in, de grootste moeilijkheden lig gen achter, niet voor ons, zeide hij, en ook hij pleitte voor een Europeesche Statenbond, zooals Churchill voor hem had gedaan. De algemeene toestand in Europa is echter nauwelijks rijp voor de verwezenlijking van deze gedachte en misschien hebben we direct meer aan Smuts’ toezegging dat Z.Afrika ook gaarne Nederlandsche landverhuizers zal opnemen. Verzoening door overleg gaat het daarheen ook in Indonesië De stemming is optimistisch, ofschoon er nog geen resultaten te melden zijn, Sjahrir heeft in gesprekken met kran- tenmenschen de Nederlanders allerlei economische voordeelen beloofd als ze het gezag der Indonesische republiek over Java en Sumatra erkennen. Als er echter overeenstemming verkregen wordt is het te hopen, dat deze aan Ne derlandsche zijde op nog iets meer ge grondvest zal zijn dan op de zucht van de stoffelijke voordeelen welke Indië ons vroeger bood, nog zooveel mogelijk' te behouden. De laatste berichten melden, dat een wapenstilstand tusschen de Ne derlanders en Indonesiërs is gesloten. Burgerlijk Armbestuur. De afdeelingen welke deze zullen onderzoeken, worden als volgt getrokken: Voorzitter wethou der Hofstra: de leden Gerbrandy, Zwaag. stra, Osinga, v. d. Veen, v. Gooi, Waltje, Dijkstra. Voorzitter wethouder Jouw- sma: de leden Bootsma, Westra, Brand- sma, Brouwer, Schaap en Jongstra. B. en W. stellen den raad voor de geldleening-1940 groot ƒ60000 (restant nog 46900) bij het Onderling Boeren- verzekeringsfonds te Leeuwarden tegen 4% gesloten te converteeren bij het zelfde lichaam in een 3% leening. Het fonds ging niet in op een verzoek de rente op 3 te brengen. Ook de ove rige instellingen waarbij de gemeente leeningen heeft loopen hebben, voor zoo ver zij antwoord gaven, afwijzend op een dergelijk verzoek beschikt. De ge meente heeft 10 leeningen loopen tot een totaal bedrag van 443.210. Het voorstel wordt z. h. s. aangeno men. B. en W. stellen den raad voor over te gaan tot aanschaffing van een auto voor de vleeschkeuringsdienst en voor het gemeentebestuur. De heer Ger brandy zou wenschen dat B. en W. overleg pleegden met den directeur van gemeentewerken om diens auto tevens voor B. en W. te gebruiken. Meestal zal dat kunnen en het zou besparing geven; volgens het voorstel van B. en W. zou den we dan drie wagens in exploitatie hebben, als met gemeentewerken een overeenkomst wordt gesloten slechts 2. Ook de heer v. d. Veen vraagt zich af of dit de meest economische weg is. Spr. acht het exploiteersn van een eigen wa gen voor B. en W. niet rendabel, terwijl een tweedehandsch wagen ook niet erg r.:presentabel is. Spr. zou liever B. en W. een ruim jaarlijksch bedrag willen toe staan voor het gebruik maken van een auto. 3 wagens op den weg wordt een dure zaak. De heer Brouwer zou lie ver zien dat de burgemeester zelf een wagen aanschafte, waarvoor hij dan een behoorlijke jaarlijksche vergoeding der gemeente zou kunnen ontvangen. Ook voor den vleeschkeuringsdienst'zou hij een dergelijke regeling willen. Dan kan de ambtenaar zijn wagen ook gebruiken wanneer hij wil. De V o o r z. zegt dat het voorstel van B. en W. een uitvloeisel is van een beslissing van B. en W. in 945, toen zij de bevoegdheid van den raad nog uitoefenden, om aan de ver- keersinspectie toewijzing van 2 wagens voor het aangegeven doel te verzoeken, dus een voor de vleeschkeuringsdienst en een voor algemeene doeleinden. Deze agens zijn nu kort geleden toegewezen en nu hebben we ze te aanvaarden en moet de post dus op de begrooting. B. en W. gelooven, dat dit geen duurkoop wordt. De hulpkeurmeester kreeg tot nog toe ƒ700 per jaar vergoeding voor zijn auto, en dat zal nu stellig wel 1000 worden, een eigen gemeente-auto zal misschien voordeeliger zijn. Wat de auto voor de algemeene dienst betreft, dat is nu wat vervelend, was de toewijzing verleden jaar gekomen dan was de zaak afgedaan; dit is nog een nasleep van de besluiten van het toenmalig college van B. en W. en naar sprekers gevoelen hoort de raad daarop nu fiat te geven anders krijgen we een wat vreemde fi guur. De heer van Gooi voelt er ook niet veel voor den keuringsambtenaar een auto van gemeentewege te geven, als deze zelf een auto heeft, waarvoor de gemeente jaarlijks vergoeding geeft, waarborgt dat z.i. zuiniger gebruik. Ook de burgemeester moet een representa- bele wagen hebben, met een behoorlijke vergoeding der gemeente. Heeft de ge meente zelf een auto, dan vreest spr. dat andere diensten deze auto meer zullen gebruiken dan B. en W. De Voor z. zegt nog, dat gebruik van een dergelijke wagen in samenwerking met gemeente werken niet mogelijk is, de directeur is dagelijks op den weg, en hoe zou het gaan bij branden enz. De heer D ij k- s t r a beveelt het gebruik van taxi’s aan. De V o o r z.wachturen maken dat duur. De heer Brandsma zegt dat sedert een jaar wel wat veranderd is. Toen was het moeilijk huurauto’s te krij gen, het taxi-verkeer heeft zich nu uit stekend hersteld. Het zal nu niet vaak gébeuren dat men geen taxi kan huren. Spr. voelt dus niets voor aanschaffing dezer wagens, nu ze 1% jaar na de aan vraag worden toegewezen kan men zich toch wel tot de verkeersinspectie wen den met de mededeeling ze nu niet meer te kunnen aannemen. De heer Brou wer zou willen dat met den ambtenaar v. d. vleeschkeuringsdienst onderhandeld werd over overneming van den toege wezen wagen; hij kan dan ook daarvan gebruik maken op elk oogenblik dat hij het wenscht. De heer van Gooi zou willen weten of als men thans het voor stel van B. en W. aanneemt, men er voor immer aan vast zit, waarop de V o o r z. antwoordt dat men er elk jaar op kan terug komen. Wethouder Hofstra zegt dat men er wel aan moet denken dat we leven in abnormale tijden, welke abnormale beslissingen vergen. Nu we voor een billijke prijs een wagen kunnen krijgen nadat we op een lijst van ge gadigden waren geplaatst is er geen reden daarop nipt in te gaan. We zijn als het ware in deze omstandigheden gegroeid. Later kunnen we nog eens op de zaak terugkomen, als dat gewenscht lijkt. Het voorstel van B. en W. wordt alsnu z. h. s. aangenomen met aantee- kening dat de heer Brandsma wil ge acht worden tegen te hebben gestemd. De bedoeling was dat van de 8 aan deze gemeente voor 1946 toegewezen woningen 6 zouden worden gebouwd door de Woningstichting en 2 door par ticuliere bouwers. Een der particuliere bouwers is echter niet in staat de hem toegewezen woning te bouwen. Daarom is toegestaan dat de Woningstichting nu 8 inplaats van 6 woningen bouwt, zoodat thans 4 inplaats van 3 blokken van 2 RedacteurenL. KIEZEBRINK en C. SMIT Openbare vergadering op Zaterdag 12 Oct. 1946, ’s voorm. 9.30 uur. Voorzitter de heer F. Tjaberings, bur gemeester. Secretaris de heer Alta, loco- secretaris. Aanwezig alle (15) leden. Na opening op de gebruikelijke wijze spreekt de V o o r z. de wensch uit, dat de gemeentesecretaris, de heer Visser, spoedig hersteld moge zijn van de ziekte, welke hem nu aan huis bindt. De notulen der vergadering van 3 Sept, j.l., werden op advies der com missie bestaande uit de h.h. Jongstra, Osinga en Schaap onveranderd vast gesteld. Punt 2. Ingekomen stukken en mede- deelingen. Ingekomen zijn: ontvangst- bericht van Ged. St. van een afschrift van het wijzigingsbesluit der Alg. Poli tieverordening dezer gemeente d.d. 23 Augustus 1946; bezwaarschrift van de Ned. Ver. tot bescherming van dieren tegen de verhooging van de hondenbe lasting; resoluties van Ged. St. betref fende goedkeuring raadsbesluiten. De heer van Gooi betuigt zijn sym pathie met het schrijven van de Ver. tot bescherming van Dieren. Hij vond ook dat de verzwaring van de hondenbelas ting en de wijze waarop die zaak hier behandeld is niet prettig aandeed. De stukken worden nu voor kennisgeving aangenomen. Op voorstel van B. en W. wordt nog aan mej. Toornstra, wegens haar benoe- ning te Bergum, eervol ontslag verleend als onderwijzeres aan de lagere school te IJsbrechtum met ingang v. 1 Jan. ’47. Punt 3. Benoeming en ontslag ambte naren van de burgerlijke stand. De heer G. F. Atsma oud-wethouder heeft ontslag verzocht als ambtenaar v. d. burgerlijke stand aangezien hij geen deel meer uitmaakt van het college van B. en W. Thans stellen B. en W. voor het gevraagde ontslag eervol te verlee- nen ingaande 12 October 1946. B. en W. hebben bij hun besluit van 19 Aug., uitoefenende de bevoegdheden v. d. raad overeenkomstig zijn verzoek reeds eer vol ontslag verleend aan den heer M. Feenstra te Nijland als ambtenaar v. d. burgerlijke stand. Voorgesteld thans twee nieuwe ambtenaren burgerlijke stand, belast met de huwe lijksvoltrekkingen op een jaarwedde van 25.te benoemen en wel de wethou ders de h.h. C. H. Hofstra te Nijland en G. Jouwsma te Oppenhuizen. De heeren Hofstra en Jouwsma wor den met resp. 12 en 13 st. benoemd, de h.h. Jongstra en Gerbrandy hadden ieder 1 stem, 1 st. was blanco. B. en W. stelden den raad bij punt 4 voor een besluit te nemen, waarbij dit lichaam uitspreekt dat op grond van ar tikel 19 der L.O.wet 1920 de instandhou ding der openbare lagere school te IJs brechtum wordt gevorderd. Deze uit spraak is noodig nu het gemiddeld aan tal leerlingen dezer eenige openbare school in de gemeente over 1946 302/s zal bedragen, terwijl het wettelijk mini mum 50 is. Reeds herhaaldelijk heeft de raad een dergelijk besluit voor deze school moeten nemen en steeds is het door hoogere instanties goedgekeurd. Het bijzonder lage aantal van 302/3 wordt verklaard door het feit dat door een ernstig ongeval 3 leerlingen van de o.l. school om het leven zijn gekomen en 2 zijn afgeschreven naar een school te Winsum, aangezien de woning der ouders door brand is vernield en geen Aan het kolenfront staat de mensch op de eerste plaats. (Van onzen specialen verslaggever.) Zout winnen is een chemisch proces, olie winnen wordt het werk van pompen, als eenmaal de boring is voltooid, maar aan het kolenfront zwoegt de mensch in de voorste linie. Alle vernuft, dat hem ten dienste staat, wordt gebruikt om gevaar zoo veel mogelijk te voorkomen, om den arbeid loonend en onder behoor lijke omstandigheden te doen geschie den, maar de houwer en zijn gezellen in den lagen pijler zijn het, die het zware werk doen. En daarom moeten we nog even onze aandacht bepalen bij den mijnwerker. De mijnwerker is een vakman, die van het gezeur over zijn gevaarlijk beroep niet veel moet hebben. Misschien zou hij geen mijnwerker zijn geworden, als niet in zijn streek de mijn de groote magneet was, die arbeidskrachten trekt. Hij is het, omdat het nu eenmaal zoo ligt en waarschijnlijk zullen zijn zoons het daar om ook worden. Maar hij heeft er geen spijt van het te zijn en hij is blij, dat de jeugd een goede opleiding krijgt in „het” vak. Die opleiding is al begonnen in 1929 toen men de „leesjongens”, de knapen, - die de steenen uit de boven den grond gebrachte steenkolen zoeken, iets van het vak poogde bij te brengen. Maar tij dens de bezetting gaf Ir. Groothoff op dracht een vakschool te organiseeren, die onmiddellijk na den oorlog moest be ginnen. En deze vakschool werkt op buitengewone wijze. Principes en gebruiken uit de jeugd beweging geven den toon aan. Er is een wet voor de ondergrondsche vakscholie- ren, die herinnert aan de padvinderij. De leerling moet aan verschillende eischen voldoen, voor hij „eerste klas” is. Hon derd meter hardloopen in vijftien se conden; twintig meter gekleed zwem men, twintig kilometer wandelen in vier uur (met rust). Maar ook: een bosch- brand blusschen, een maaltijd bereiden, tien vogels, vijf boomen en vijftien in 't wild groeiende planten kennen. Wij doen slechts een greep uit deze „eischen”. En hij belooft ernstig te zullen trach ten zich de vier mijnwerkerseigenSfehap- pen: betrouwbaarheid, hulpvaardigheid, gehoorzaamheid en netheid eigen te ma ken en de wet der O.V.S. te zullen na leven. Teekent dit reeds de geaardheid van deze opleidingsschool, de vakken doen het niet minderVoortgezet onderwijs, bewerking van hout en metaal, het bou wen van een brug, dit alles gaat vooraf aan de lessen in de school-mijn. En dan de sport Wij zagen een voetbalwed strijd. De jongens zaten op de grond, toen de scheidsrechter het spel liet be- binnen en de spelers mochten zich voort bewegen op handen en voeten, maar steeds in zittende houding. Ze glipten als kikvorschen langs elkaar heen, met hup pende sprongetjes en de doelman deed kruipend zijn werk. Zoo krijgen de kna pen de handigheid, noodig om zich vlug te bewegen in een lage en smalle gang en ze krijgen spieren ook, want het is een zware sport. Kantoor voor Abonnementen! Fa. KIEZEBRINK Co. KLEINZAND 7 - Tel. 2872 andere in IJsbrechtum kon worden be trokken. Z. h. s. wordt het voorstel van B. en W. aangenomen. Bij punt 5 der agenda stellen B. en W. de vergoeding ex art. 103, 2e lid L.O.wet 1920, waarop de schoolbesturen over 1945 aanspraak hebben aan den raad voor, alsmede het bedrag der voor ver goeding volgens art. 101, le lid dier wet in aanmerking komende uitgaven. Het bedrag per leerling, beschikbaar ge steld voor de openbare school, was voor 1945 bepaald op 13.04 met inachtne ming van de factor .kosten van instand houding schoolgebouwen” en zonder deze op 11.42. Bij de 5-jaarl(jksche af rekening over het tijdvak 1938 t.e.m. 1942 is echter gebleken dat voor het openbaar l.o. over die jaren een over schrijding van het toegekende bedrag per leerling plaats had van 6.15, resp. 4.57. De vergoeding per leerling voor de bijz. scholen over 1945 wordt nu met dit bedrag verhoogd en dus resp. ge bracht op 19.19 en 15.99. In achtne- mende de reeds aan de scholen verleende voorschotten wordt nu voorgesteld nog uit te betalen aan: bijz. school Abbega ƒ12.79; idem Gaastmeer ƒ140.73; Herv. School Gauw 257,43 Gauw ƒ207.22; Geref. School, Heeg ƒ1080.36; R.K. School, Heeg 385.15; School, Hommerts ƒ597.63; school Hommerts ƒ12.79; Bijz. school, Jutrijp ƒ230.38; Bijz. school, Oosthem Herv. school, Oppenhuizen Geref. school, Oppenhuizen 83.16; Hèrv. school, Oudega 147.12; Geref. school, Oudega 121.37Herv. school Schamegoutum ƒ840.53; Geref. school, Schamegoutum 134.33R.K. school Westhem ƒ127.93; Prot. school Woudsend ƒ236.68; R.K. school, Wouds- end 31.98. De bijz. school te Folsgare moet 38.38 terugstorten, de bijz. school te Nijland 127.94. De heer Gerbrandy zegt dat een overschrijding der raming van de kosten van het openbaar 1. o. met 6.15 niet minder dan 50 beteekent, en dat is van temeer beteekenis omdat ook de bijz. scholen nu recht op dat bedrag hebben. De V o o r z. wijst er echter op dat het bedrag van 6.15 de overschrij ding over het geheele tijdsverloop van 5 jaar is, dus niet over 1 jaar. De heer van der Veen, die vreest dat de school te IJsbrechtum op den duur ge vaar loopt opgeheven te worden nu de onderwijzeres ook weggaat, vraagt naar welke norm na eventueele opheffing dezer school, de bijz. scholen dan hun uitkeering krijgen. De V o-o r z. ant woordt dat deze dan bepaald wordt naar de uitgaven van soortgelijke gemeenten voor het openbaar onderwijs. De heer van Gooi zegt dat die dan zeker lager zal zijn dan nu, wat de V o o r z. be aamt, want de school te IJsbrechtum heeft een abnormaal laag aantal leerlin gen en per leerling zijn de uitgaven dus hoog. Bereids is intusschen goedkeuring gevraagd weder een zg. overtollige leer kracht aan de school te mogen benoe men inplaats van mej. Toornstra; wordt dit toegestaan dan krijgen we voor die leerkracht dus het rijkssubsidie. Z. h. s. wordt het voorstel van B. en W. alsnu aangenomen. Voor een tweetal vacatures in de com missie van toezicht op het L.O., in de categorie „ouders der in de gemeente op een openbare, resp. bijzondere lagere school ingeschreven leerlingen”, ont staan door het vertrek van de h.h. E. de Hoop te Tjalhuizum en ds. E. Post- ma te Heeg, worden door deze commis sie aanbevolen: vacature de Hoop: 1. W. Boers, IJsbrechtum; 2. B. Hijlkema, IJsbrechtum; vacature-ds. Postma: 1. J. F. Okma te IJpecolsga; 2. M. Kou- wenhoven te Woudsend. Benoemd worden de h.h. Boers met 13 st. (2 st. op den heer Hijlkema) en Ok ma met 13 st. (2 st. op den heer Kou- wenhoven). B. en W. bieden den raad ter vaststel ling de gemeenterekening over 1945 aan. In de toelichting deelen zij mede dat de tekorten der laatste jaren waren: 1941 ƒ31.218.14;- 1942: ƒ20.491.55; 1943: ƒ21.781.37; 1944: ƒ21.747.03, totaal 95.238.09. De gemeenterekening 1945 is opgemaakt met een tekort van 24.599.30. Doch het juiste bedrag hangt af van dat der verhaalbare posten en nog te betalen uitgaven, welke door het dept, van binnenlandsche zaken in aanmerking zullen worden genomen. Volgens overgelegde staten kan 62.700 verhaalbaar worden gesteld en zijn er over 1945 nog 41.000.aan uitgaven te doen, latende dus een voordeelig sal do van 21.700, waarmee het tekort zou verminderen, dat dus dan zou bedragen rond 3000.,Door den minister van Binnenlandsche zaken zijn thans enkele richtlijnen gegeven voor de dekking der oude tekorten, voor deze gemeente dus van het bovengenoemde bedrag van 95.238.09. Dit dient in 10 jaar te wor den afgeschreven door bijdragen van de gewone dienst. B. en W. stellen voor 9738.09 van dit bedrag ten laste van de gewone dienst 1946 te brengen, in 9 achtereenvolgende jaren kan dan het restant ad 85.500, telkens met 9500 worden af geschreven. Voor dekking van de bijdrage ad 9738.09 uit de dienst 1946 wordt voorgesteld de post „onvoor ziene uitgaven” van 6959.01 te verla gen met 5738.09 en de schoolgelden bijz. l.o. geraamd op 6000.—, gezien de opbrengst over 't schoolgeldjaar '45-’46 met 4000 te verhoogen. De rekening-1945 wordt ter onderzoek in handen gesteld van een door den V o o r z. aangewezen commissie be staande uit de h.h. Schaap, v. Gooi en Dijkstra. Het voorstel van B. en W. in zake dekking der tekorten wordt z. h. s. aangenomen. B. en W. bieden den raad de gemeen- tebegrooting 1947 aan en die van het woningen mogen worden gebouwd. Met den bouw van 6 woningen is reeds be gonnen. Deze bouw is met inbegrip van verven, behangen, beglazen enz. gegund voor 51921.of 8653.50 per woning. De kosten van 8 woningen zijn op grond dezer cijfers te ramen op 8 X 8653.50 plus bijkomende kosten van dagelijksch toezicht enz. ad 1692.28, totaal rond 71.000.B. en W. stellen voor in ver band hiermede het aan de Woningstich ting aanvankelijk verleende voorschot van 45000.voor 6 woningen te ver hoogen tot 71000.-voor 4 blokken van elk 2 woningen. Omtrent het grond- voorschot voor aankoop en bouwrijp ma ken van de benoodigde grond voor deze bouw, dat bij raadsbesluit van 20 Mei j.l. is aangehouden op 5600.is nog geen definitief cijfer te geven. Er bestaat nl. geen zekerheid of dit werkobject zal worden uitgevoerd door de Dienst tot Uitvoering van Werken, met rijkssubsi- die dus, of dat uitvoering in ’t vrije be drijf zal moeten plaats vinden, waardoor de kosten aanmerkelijk hooger zullen zijn. De heer Gerbrandy juicht het toe dat we weer woningen kunnen bouwen, alleen is 't jammer dat ze zoo duur ko men, wat de Woningstichting weer zal belasten. We zullen er dus rekening mee moeten houden dat deze stichting straks grootere bijdragen zal moeten ontvan gen. De heer van Gooi: de huren worden zeker belangrijk hooger. De V o o r z. die worden vastgesteld op 5.50 p. w., de huur der oude woningen is 4,A 5.De heer Brandsma vraagt of de twee woningen welke de Woningstichting nu meer mag» bouwen ook in Schamegoutum komen, waarop de V o o r z. bevestigend antwoordt. De heer Brandsma zou nog willen we ten of al uitgemaakt is wie de grond werken zal uitvoeren. De V o o r z. Neen het is nog niet zeker of de D.U.W. of de gemeente het moet doen. Het vol gende jaar zal allicht ook in andere dorpen gebouwd worden. De heer Brou wer wijst op de noodzakelijkheid van krotopruiming, wat de V o o r z. be aamt, de Rijksinspectie is daarmee op de hoogte en van de wenschelijkheid over tuigd. De heer Gerbrandy vestigt er nog de aandacht op dat van alge meene huurverhooging op last van hoo gere instanties voorloopig niets zal ko men. De heer Jongstra vraagt waar om de woningen te Schamegoutum niet openbaar zijn aanbesteed. De V o o r z. antwoordt dat besloten was dit werk als de prijs billijk was op te dragen aan den aannemer, die in 1941 de laagste was voor den bouw van 24 woningen. Dit geschiedde in overleg met Wederopbouw en Rijksinspectie. In het vervolg zal na tuurlijk weer openbaar worden aanbe steed. Z. h. s. wordt het voorstel van B. en W. alsnu aangenomen. Hierna sluiting.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1946 | | pagina 1