SEN irt' art rail Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST s I h,l Buiten land soft Overzicht I I I Prof. sek I Mr. P. S. Gerbrandy spreekt over de Indische kwestie. I j Sneek en zijn Sterrekundig Kabinet ui. Ie JAARGANG No. 32 C. SMIT 5 r- INGEZONDEN. [A en :rs i uis 3» VRIJDAG 20 DECEMBER 1946 ,r BONNENLIJST voor de eerste helft van de 1ste periode (22 Dec. 1946 4 Jan. 1947). ji :k 54-3 Boter f 2W s v 14 Dec. 1946. LS Redactie-adresKLEINZAND 7 - SNEEK Ab-prijs f2.50 per half jaar Franco per post f3.75 per half jaar Bf der j wiel ssolr, s en )5.— Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Bureau voor Advertenties Fa. DRIJFHOUT GROOTZAND 55 fel. 3005 54-1D Reserve 54-IE Reserve X 63 X 64 125 gram margarine of 100 gram vet 250 gram margarine of 200 gram vet 4 liter melk st n n 53-4 Kaas 58-4 Suiker maar beslist 1 t 1 t 2329 d oud, van 8 3 .7 !0 .8 8 !3 9 :5 8 o Kantoor voor Abonnementen: Fa. KIEZE BRINK Co. KLEINZAND 7 - Tel. 2872 54-1 Brood 54-1 Boter 54-2 Boter het ook niet en het ware te wenschen, dat alles in het werk werd gesteld om deze fout, zoo mogelijk, alsnog te her stellen. Ik dank u voor de plaatsruimte, Hoogachtend, EEN ANDERE VADER. OUDEGA (W.). Onze vroegere plaats genoot O. F. Oppewal is bevorderd tot ir’O nhf Aoof ov Ia l.lnn >-4 ax D l-i l.n v, a! 141 a 200 gram kaas 100 gram suikerwerk 1 ei 750 gram suiker, boter- hamstrooisel enz. of 1500 gram jam, stroop enz. 1600 gram brood 800 gram brood 200 gram kaas. Wel mocht men toen spreken van een „zielig overblijfsel” van wat het eens ge weest is. Gelukkig werd er in 1938 een einde aan de periode van verwaarlozing gemaakt. De 18e Mei van dat jaar werd besloten tot oprichting van een vereni ging, welke zich tot doel gesteld heeft een Fries Scheepvaart Museum in stand te houden. Met grote energie wist het Bestuur dier vereniging in korte tijd zo veel belangrijks te verzamelen, dat reeds op 9 Augustus daarop een tentoonstel ling kon worden gehouden, die er mocht zijn. Onder de oudheden, welke geëxpo seerd waren, bevond zich ook het Ster- rekundig Kabinet. Het toenmalig Be stuur heeft zich beijverd, om het uur werk te voren zoveel als doenlijk was, weer in toonbare toestand te brengen, maar een volledige restauratie was he laas niet meer mogeltjk. Toen kwamen de droevige jaren van de Duitse Tyran nic, welke jaren ook voor het Scheep- vaart-Museum een tijdperk van dreigen de ondergang betekende. De verzamelin gen moesten worden opgeborgen en het Sterrekundig Kabinet moest weer op zolder worden geplaatst, waar hout worm, stof en vuil hun vernielende in vloed konden voortzetten. Zelfs werd het Museum de woning opgezegd en de on dergang leek onafwendbaar. Gelukkig waren er nog energieke Sneker burgers, die voor eigen risico een groot pand huurden met de hoop dit later tot mu seum te kunnen inrichten. Een nieuw bestuur werd gevormd, een geldinzame ling werd georganiseerd en dank zij de welwillende houding van de heren Re genten van ’t O.B.W. kon het nieuwe bestuur tot aankoop en modernisering van bedoeld pand overgaan. Intussen heeft het volijverige bestuur er naar ge streefd, dat ook het Sterrekundig Kabi net, zowel in- als uitwendig weer in orde worde gemaakt, inzoverre zulks thans financieel mogelijk is. In hoeverre een totale restauratie van het kunstwerk mogelijk is, zal afhangen van de offer vaardigheid der Sneker burgerij. Nu het bestuur in het nieuwe pand (Kleinzand 12) een afzonderlijke Oudheidskamer heeft kunnen inrichten, mag worden verwacht, dat het Sneker Sterrekundig Kabinet daar een plaats zal krijgen overeenkomstig zijn monumentale waar de. Het zal ongetwijfeld zijn nut hebben de aandachtige lezer er op te wijzen, dat Sneek thans in het bezit van een Mu seum is, dat de volle belangstelling ver dient niet enkel van de Sneker burgerij maar ook van de bevolking van heel de Zuidwesthoek van Friesland. Wie e- een kjjk neemt, zal aangenaam verrast wor den door het vele belangwekkende, dat er reeds te zien is, en met een herinne ring van grote voldoening huiswaarts keren. We menen deze artikelen niet te kunnen beëindigen dan na een woord van posthume hulde te wijden aan de nagedachtenis van den Sneker bu-ger, die een astronomisch uurwerk ontwor pen en vervaardigd heeft, zoals men geen, tweede in Nederland kan aanwij zen. J. S. A. 53-1 Brood 53-2 Brood 53-1 Boter 125 gram boter 53-2 Boter SNEEKER NIEUWSBLAD 65-1 kt-cik 58-4 Vleesch 53-5 Vleesch 200 gram kaas 250 gram suiker, boter- hamstroolsel enz. of 500 gram jam, stroop enz. Voor de week van 29 December t.e.m. 4 Januari zullen GEEN bonnen meer worden aangewezen. Deze week is we derom 100 gram vleesch extra beschik baar, zoodat men in totaal 500 gram per veertien dagen ontvangt. Op de bonnen voor tabaksartikelen zal bij aankoop van 2 rantsoenen cigaretten ten minste één rantsoen cigaretten, vervaardigd uit Zuid-Amerikaansche tabak gekocht moeten worden. Het aanvullende kaas- rantsoen voor personen, geboren in een der jaren van 1927 t.e.m. 1932, zal in den vervolge worden verstrekt in den vorm van 200 gram per 4 weken in plaats van 100 gram per 2 weken. De in de bonnenlijst vermelde nummers van de bonkaarten MA, MB, MC, MD 701 heb ben betrekking op de extra-rantsoenen, geldende voor bijzonderen arbeid en voor aanstaande en jonge moeders. Zjj, die hierop recht hebben, zijn en worden pe riodiek in het bezit van deze bonkaarten gesteld. Algemeene vergadering Noord Nederl. Watersportbond. De Noord Nederl. Watersportbond hield Zaterdagmiddag haar jaarltjksche algemeene vergadering in Hotel „Spoor- zicht” te Leeuwarden. In zjjn openings woord wees de voorzitter, de heer H. H. Niemeijer te Haren, op het verschijnsel, dat vele wedstrijden de kant op gaan van publieke vermakelijkheden. Hij waarschuwde daar zeer ernstig tegen, daar de wedstrijd hoofdzaak en het ver maak bijzaak moet blijven. Verder wees hij op de wenschelijkheid dat ’t skütsje- silen en het tourlsme meer onder de aandacht en misschien onder toezicht van de N.N.W.B. komen. Het bestuur stelt zich voor dat overleg gepleegd wordt tusschen de Commissie voor het skütsjesllen en de N.N.W.B. om op die manier alles harmonisch te doen verloo- pen. De jaarverslagen van den secreta- ris-pennlngmeester, dea heer S. J. OliJ te Sneek, werden goedgekeurd. Het aantal afdeelingen verminderde door opheffing van de Zeilver. „Gruno" te Groningen met één en bedraagt thans 54. De reke ning sloot met een voordeelig slot van 4872.33, d.i. 2.89 meer dan vorig jaar. Het periodiek aftredend bestuurslid, de heer R. A. v. d. Sluis te Sneek ,werd bij acclamatie herbenoemd. Tot advisee- rende bestuursleden werden benoemd de heeren J. H. F. Reesink te Enschedé en E. v. d. Veen te Leeuwarden. Als de Kon. goedkeuring op de gewijzigde sta tuten verkregen is, krijgen beide heeren Geachte redactie. Gaarne wil ik nog eens gebruik ma ken van de gelegenheid om iets over de „bloemenkwestie” te zeggen. Er wordt door verschillende personen nogal tegen mijn eerste stukje opgekomen. Het stukje van den heer van W. stond reeds in Uw blad, toen het mijne wel verzon den, doch nog niet geplaatst was. Eigenlijk zou ik kunnen volstaan met mjjn geachte „tegenstanders” aan te ra den mijn eerste stuk nog eens rustig en goed over te lezen. Ik meen daarin vol doende duidelijk geweest te zijn. Dan zou ook de „Moeder” kunnen zien, dat ik geen haatzaaier ben. We mogen niet haten. De door haar aangehaalde bede uit het „Onze Vader” is daarvoor af doende. Ook dat heb ik duidelijk ge zegd. Men komt echter op voor de moe ders uit het buitenland, maar m. i. moet men ook eens, en nog veel meer, denken aan de moeders uit eigen land en in ’t bijzonder uit de naaste omgeving. Of wil men sentimenteel zijn, omdat het vreem de aantrekt Ik denk aan een paar moe ders, die anderhalf jaar lang hebben zitten luisteren of zo niet de stap hoor den van hun zonen, die door de Duit- schers waren gevangen genomen en van wie taal noch teeken meer werd verno men, totdat onlangs hun graven in Gaasterland werden gevonden. Denkt U, moeder, zich de vreeseljjke positie van deze beide moeders eens in. Denkt U ook eens aan het nachtelijk bloedbad te Sneek. En is dit weinig? Denkt U dan ook nog eens aan Dachau, Neuengamme en Belsen; en aan de 6 millioen Joden, die vermoord zijn in koelen bloede, al leen omdat zjj Joden waren. Hoewel het moeiljjk is, vergeven is mogeltjk, dat heeft ook Jezus zijn vijanden gedaan, maar de bedrijvers van deze misdrijven te eeren met bloemenEn men kan toch waarljjk alle schuld niet alleen op de leiders afschuiven. De heer van W. vermoedt, dat het kapitaal de hoofd schuldige -van den oorlog is. Ik wil dit een ©ogenblik aannemen, maar dan moet ik concludeeren, dat ook onze huidige regeering, die democratisch wil zjjn, kapitalistische neigingen heeft, gezien de troepenuitaendtag naar Indiëi De heer van S. schrijft over een onwaardige plaats voor Duitsche graven. Mjj is dit geval niet bekend. Afgaande op zfln epistel, ben ik volkomen met hem eens, dat dit menschonteerend Is. Zóó mag deel van het Engelsche Gemeenebest veinig nieuws heeft opgeleverd. Enge land zal blijkbaar afwachten of Hindoes cn Mohammedanen het nog eens worden over een gemeenschappelijke grondwet voor een zelfstandig India, doch dit ijjkt riet waarschijnlijk en reeds raden llnk- sche Engelsche bladen de regeering aan de Engelsche troepen en ambtenaren naar terug te trekken om niet gemengd te worden in de bloedige botsingen wel ke tusschen Hindoes en Mohammedanen worden gevreesd en reeds hun voorloo- oer hadden in allerlei onlusten. De leider der Hindoes heeft er overigens geen twjjfel aan gelaten dat als eenmaal de grondwet er is, India uit het Britsche Gemeenebest zal treden Om op de V. N. terug te komen, ten opzichte van het Franco-regime is besloten de hoofden van de gezantschappen uit Madrid terug te roepen, de leden der V. N. blijven dus, voor zoover ze dit zijn, diplomatiek ver tegenwoordigd. Dit is een zeer tam be sluit dat zelfs de Ver. Staten echter nog te ver ging. Washington behield zich vrijheid van beslissing voor. Nederland zal echter zijn gezant wel terug roepen, ivenals Engeland zijn ambassadeur. Een bewijs van zeei goede buurschap tus schen twee landen gaf België dat Ne derland zijn plaats in den economischen en socialen raad der V. N. afstond. Bjj de verkiezing yan een nieuw lid ging het nl. tusschen Nederland en Turkije, geen van beide landen kon tweederde meer derheid halen. Toen ruimde België ztjn zetel voor Nederland in en kon Turkije de andere plaats krijgen. Nu zijn dan de gedelegeerden der V. N. naar huis waar hun in een koud Europa de voorberei ding van de oplossing van nieuwe pro blemen wacht. Het Duitsche voorop, want zelfs alle werk der V.N. lijkt nut teloos als hier geen bevredigende oplos sing voor wordt gevonden. Zeer twijfel achtig blijft of de kleine geallieerden, vóór de Groote Vier over Duitschland In Maart te Moskou gaan spreken nog over hun wenschen zullen worden gehoord, ofschoon de Engelschen een voortdurend contact daarover met die kleine bond- genooten schijnen te wenschen. Mr. van Kleffens heeft te New York Nederlands wenschen ten opzichte van den handel met Duitschland nog eens kenbaar ge maakt, de Ver. Staten staan daartegen over niet onwelwillend, maar we krijgen de indruk dat de kleine geallieerden hierin te zeer gelijk gesteld worden met neutrale landen als Zweden en Zwitser land, die niet leden door den oorlog, ïna&r wier v.iluta door onze groot'- bondgenooten meer op prijs wordt ge steld. Frankrijk heeft zijn nieuwe kabi net, de Fransche nationale vergadering koos Blum, de socialistische staatsman tot premier, die daarna een kabinet al leen uit socialisten bestaande vormde: een minderheidsregeering dus, omdat de grootste partijen, communisten en repu- blikeinsche volksbeweging, het niet eens kunnen worden. Niet de gewenschte re geering in een tijd die zeer zware eischen aan de leiding der zaken in Frankrijk stelt. Wij eindigen met te ver melden dat al is de algemeene vergade ring der V. N. naar huis, de Veiligheids raad zitting blijft houden. Nog steeds is er de klacht van Griekenland tegen zijn buren over inmenging in den burger oorlog aan de orde. De Engelsche re geering heeft de aandacht gevestigd op het feit dat Bulgarije veel meer troepen op de been houdt dan het vredesver drag veroorlooft; Dimitroff, de Bulgaar- sche premier, heeft verzekerd dat de eisch dat Griekenland West-Thracië aan Bulgarije moet afstaan, zal handhaven tot het is gebeurd ook. In Europeesch Turkije is de staat van beleg afgekon- digd. Volgens de Turksche regeering zou de linksche oppositie, zij noemt deze geerlngspolitiek ten opzichte van dat „communistisch”, zich te veel roeren. worpen met 1718 stemmen. Echter werd aan het bestuur opgedragen deze aangelegenheid nader te onderzoeken en volgend jaar met een voorstel te komen. De kosten voor verlenging van het certificaat werden verhoogd van 0.50 tot 1.50, terwijl op voorstel van de S.Z.C. tevens besloten werd dat dit be drag bij niet tijdige verlenging verdub beld wordt. Dit voorstel werd met alg. stemmen aangenomen, evenals dat van het bestuur om de jaarlijksche contri butie aan de N.N.W.B. te bepalen op 10 cent per lid met een minimum van 2.50. Een amendement van „De Meeu wen” om de maximum afdracht vast te stellen op 50.— werd niet ondersteund. Voorts werd met 2510 stemmen be sloten het stemrecht zoodanig te wijzi gen, dat afdeelingen tot 100 leden een stem, met meer dan 100 leden twee en met meer dan 300 leden drie stemmen krijgen. De amendementen van de S.Z.C. en „De Meeuwen” om het maximum aantal stemmen te bepalen op vijf, kre gen geen steun. Tenslotte werd nog met algemeene stemmen besloten de toe treding van de N.N.W.B. tot de K.V.N. W.V. (Kon. Ned. Verb. Watersportver- eenigingen) te bekrachtigen. Na het vaststellen van de wedstrjjd- data en rondvraag, waarbij het bestuur de toezegging deed het deelnemen van prominente noordelijke zeilers aan na tionale en internationale wedstrijden zooveel mogelijk te zullen bevorderen, werd de vergadering, die door afgevaar digden van 36 afdeelingen werd bjjge- woond, om pl.m. 6 uur gesloten. De algemeene vergadering der Ver. Naties is geëindigd. Een van de laatste punten van behandeling was tevens het belangrijkste, de ontwapeningsresolutie. Ten slotte is door de algemeene verga dering een besluit aangenomen, waarbij den Veiligheidsraad wordt opgedragen de verdragen voor te bereiden voor de beperking der bewapening en de con- tröle op de bewapening en fabricatie van atoomwapenen. Deze ontwerpverdragen zullen dan aan een buitengewone zitting van de algemeene vergadering der V. N. ter behandeling worden voorgelegd. Men ziet dat dit slechts een eerste stap is op een ook stellig verderop zeer moei lijke weg, maar er heerschte toch alge meene voldoening dat dit resultaat nu bereikt was. Aan de Veiligheidsraad zal voorts verzocht worden zoo spoedig mo gelijk vast te stellen welke inlichtingen de leden moeten verstrekken om aan de ontwapeningsresolutie uitvoering te kunnen geven. Dit laatste besluit is het resultaat van alle gedebatteer over de oorspronkelijke Russische eisch dat de leden nog in deze vergadering de sterkte van hun troepen in niet-bezet buitenland zouden opgeven, later zijn daar tal van andere voorstellen voor in de plaats ge komen. Men kon het er niet over eens worden, al hebben de Ver. Staten en En geland in een der commissies vrijwillig cijfers betreffende hun troepen in het buitenland gegeven, en tenslotte kwam men tot het genoemde magere resultaat. Dat er dan ook reeds op wijst hoe vele struikelblokken er nog op de weg naar beperking der bewapening liggen. Een besluit van minder beteekenis, maar waarin toch ook de politiek nog even om de hoek kwam kijken, was dat waar bij het hoofdbureau der Ver. Naties blij vend te New York werd gevestigd, mo gelijk gemaakt door een royaal gebaar van den petroleumkonlng John D. Rockefeller Jr., die in die stad een ter rein ter waarde van 8% millioen dollar voor vestiging van den zetel aanbood. Maar de Arabische staten stemden te gen omdat... er zooveel Joden in New York wonen, dit houdt natuurlijk ver band met de Palestijnsche kwestie. Op het Zionistisch congres te Bazel hebben Joodsche leiders er nog eens de nadruk op gelegd dat zjj bereid zijn met Enge land een compromis over den Joodschen staat te sluiten ook als deze niet geheel Palestina zou omvatten, maar uit de houding der Arabische staten in de V. N. blijkt wel dat men ook daarmee er nog lang niet is. Zuid-Afrika is in de thans V, i.lct ge lukkig geweest, het had Zuid-West- Afrika (vroeger Dultsch gebied waar voor het een mandaat van den Volken bond had) willen annexeeren, maar het wordt er slechts beheerder van, waar door het een beheerschapsovereenkomst aangaande dit gebied aan de Ver. Naties moet voorleggen en dus verantwoording voor dat beheer aan de V. N. schuldig blijft. Meerdere landen hebben hun Vol- kenbondsmandaten in dergelijke beheer- schappen veranderd gezien en dit is nog een vrucht van het overleg in deze algem. vergadering der V. N. Zooals be kend heeft Smuts voorts de kous op de kop gekregen inzake de klacht van Britsch-Indlë over de behandeling van Britsch-Indlërs in Zuid-Afrika. Smuts pleitte dat deze zaak een binnenlandsche aangelegenheid was, wat eventueel ook door het Internationale hof van Justitie kon worden uitgemaakt, maar de verga dering der V. N. dacht er anders over en beide landen Britsch-Indlë en Z.- Afrika zullen aan een volgende verga dering rapport moeten uitbrengen hoe het met deze kwestie staat. Nu wjj het toch hier over Britsch-Indlë hebben zij hier meteen maar vermeld dat het debat in het Engelsche Lagerhuis over de re- historische ontwikkeling stelden. Na de bevrijding hebben wij voorts gezegd dat deze zaak er geen van partijpolitiek mocht zijn doch een oplossing moest ge zocht waarachter het geheele volk zich kan stellen. Spr. heeft in zijn radiorede zijn meening al over de huidige ontwik keling gezegd. De zg. republiek Indo nesia is een maaksel van Japan, dat den collaborateur en extremen nationalist Soekarno voor zjjn karretje spande. Daartegenover dient Nederland zijn be leid zelfstandig te bepalen en den bond genooten duidelijk te maken dat de eenige weg naar recht en vrijheid is her stel van zoodanig gezag als voor den oorlog een stil en gerust leven in den Archipel waarborgde. Help de tienduizen den slachtoffers van de republiek en de millioenen die zich nu niet kunnen laten hooren maar in wezen onze vrienden zjjn. Stuur op die Röksconferentie aan, die in de 7 Dec.-rede werd toegezegd, waar men zich wel vrij en openhartig kan uitspreken over een vorm van zelf standigheid binnen het koninkrijk. Spreek niet met een „hoofd” en „minis ters” van een staat, die een caricatuur van een staat is en laat nooit los dat een gezond centraal gezag het schild moet zijn waaronder alle Indische volken moe ten leven. Maak daarom het Ned. Rijks gezag sterk. De Ned. regeering Is boven genoemde weg niet gegaan met het ge volg dat we nu geploft zijn in de over eenkomst van Cheribon, een eerloos staatsstuk, dat geenszins zooals minis ter Jonkman en de toelichting der C.G. het trachten voor te stellen, gedekt wordt door de belofte van 7 Dec. ’42. Hier wordt het koninkrijk ontbonden, zelfs zullen we Soekarno's republiek stevig moeten maken en als er verschil van meening over de uitleg van de overeenkomst is, za) een buitenlander daarover beslissen. Zakelijk beteekent het ontwerp grondwetsherziening, de rede van 7 Dec. '42 onthield zich juist van alles wat maar in die richting kon wijzen en het kabinet te Londen ver wierp dan ook destijds welbewust plan nen van dr. Van Mook voor een nieuwe staatsorde. De rede van 7 Dec. ’42 en het staatsstuk van nu zijn onverzoenljjk met elkaar in tegenspraak. Het gaat hier om de positie van het Huis van Oranje Nassau, om de zending; om de toekomst van het rijk, onze eer en waar digheid In het Oosten, maar bovenal het gaat om tientallen millioenen menschen, die zich zelf niet kunnen beschermen te gen de rechteloosheid, nu Linggadjati Toen in 1876 te Leeuwarden een His torische Tentoonstelling gehouden is, heeft men daar het Sneker Sterrekundig Kabinet in al zijn glorie kunnen bewon deren. De belangstellende lezer stelt hier spontaan de vraag, hoe het kunstwerk er toen wel mag hebben uitgezien. In derdaad, pa alles wat men nu er over ge lezen heeft, zal men gaarne een korte beschrijving vernemen, zoals het in zjjn volle luister was. Welnu, stel u dan een soort van kabinet voor, 2.40 m. hoog, 1.15 m. breed en 0.60 m. diep. Van bo ven heeft het een ronde kap, onder wel ke men de sterrenhemel ziet bewegen, zoals men die te Sneek en omgeving kan waarnemen. Dit hemelplein, zoals het ook wel genoemd wordt, heeft een mid dellijn van 50 cm. en men ziet er 600 der voornaamste sterren in hun gouden glans (want de maker heeft ze met bladgoud bewerkt, dat na 100 jaar zjjn glans nog niet verloren heeft) op- en ondergaan of boven de horizon blijven juist als werkelijk boven Sneek plaats vindt. Onder dit hemelplein ongeveer in het midden van het voorfront ziet men een grote wijzerplaat van ongeveer 80 cm. In het midden hiervan bemerkt men de zon als een vergulde bol, waaromheen de aardbol en de maan in de tijd van 1 jaar zich bewegen. Tijdens de omloop van de aardbol wjjst een groote wijzer de datum aan, doordat de buitenomtrek in maanden en dagen verdeeld is. Bo vendien geeft deze wijzer tevens aan, in welk sterrebeeld van de Ecliptica of Die renriem de zon staat. Ook wordt hierbij aangegeven, hoe groot de Noorder- of Zuiderdeclinatie van de zon is, d.w.z. hoeveel graden de zon boven of onder de aequator staat of daarmee samenvalt in Lente- of Herfstpunt. De maan be weegt zich langs een sleuf van een cir- kelvlak, van 30 cm. doorsnede, dat zich met de aardbol om de zon beweegt. Hierop zijn de 4 schijngestalten en de tekens van de Dierenriem (Ecliptica) aangebracht, zodat men kan aflezen, hoeveel dagen men b.v. vóór of na Volle Maan is en in welk sterrebeeld de maan op dat tijdstip staat. Op de grote wijzer plaat in het midden ziet men bovendien nog het jaartal, het Guldengetal, het Epactagetal (het aantal dagen, dat de maan oud is op Nieuwjaarsdag) en de Zondagsletter van dat jaar. Deze chro nologische of tijdrekenkundige gegevens dienen voor de berekening van het Paas feest. Ten slotte ziet men rechts en links een wijzerplaat; rechts wordt het uur van op. en ondergang van de zon aan gegeven en links dat van de maan. On deraan leest men: Tellurium Lunari- um Planisphaerium ontworpen en vervaardigd door C. J. van der Meulen van 1835 tot 1842. Toen er in 1928 door de firma F. J. Obbema op verzoek van den heer Dr. W. E. van Wijk een Ï6to van genomen werd, was het met het kunstwerk ellendig gesteld. Men ziet op de foto, hoe alle wijzers en zelfs een wij zerplaat verdwenen zijn. Ook van binnen is het geschonden, doordat een belang rijk deel van het raderwerk ontbreekt. Ei bestond zoo groote belangstelling voor de door de a.r. kiesvereeniging De Vrije Fries Maandag belegde openbare vergadering waar prof. mr. P .S. Ger brandy en dr. Zuidema spraken over het Indische vraagstuk, dat deze in twee ge bouwen moest worden gehouden nl. in de Zuider- en de Noorderkerk, welke beide geheel bezet waren. In de Zuiderkerk presideerde mr. A. W. Haah, die na ge zamenlijke zang van Ps. 68 1, voorging in gebed en enkele verzen van Ps. 68 las. Prof. Gerbrandy welkom heetend, noemt spr. het een buitengewone eer en vreugde thans den man in ons midden te mogen hebben, die als minister-president en christen-staatsman zich met zjjn ge heele persoon tijdens den oorlog voor volk, vaderland en vorstin inzette en dat volk tot zoo sterke steun in den verzets strijd was. Namens de vergadering daar, voor nog eens dank. (Applaus). Prof. Gerbrandy had, nu hij voor het eerst na de bevrijding in Sneek is, gaarne nog eens hier de verlossing der Duitsche tirannie mee gevierd, maar van avond moet hij spreken over een oorlog, die nog niet geëindigd is en een zoo ernstige crisis, als Nederland in eeuwen niet heeft doorgemaakt. Na een kort historisch overzicht hoe de binding NederlandIndië tot stand kwam be toogt spr. dat niemand de oude koloniale verhouding bestendigen wil, trouwens reeds lang lag in Indië het simpele han- delstijdperk en de exploitatieperiode met haar donkere vlekken achter de rug en werd een politiek in het belang van Indië zelf gevoerd, en midden in het ont wikkelingsproces dezer politiek werden Nederland en Indië door den vjjand be sprongen. De Nederlandsche regeering te Londen was er zich volkomen van bewust dat Ned.-Indië niet uit de macht van Japan te voorschijn zou komen als het te voren was en dit leidde tot de be kende rede van 7 Dec. 1942. Maar dat staatsstuk bevatte ook beperkingen, het verklaarde dat het niet juist zou ztjn toen reeds den vorm te bepalen van de vernieuwing noodig in den staatkundi gen bouw. Daarvoor was Immers overleg met het parlement noodig en constitutio neels veranderingen ztjn technisch-prin- cipieele kwesties van de eerste orde; daar kwamen vraagstukken bij van de bescherming der minderheden in Indië, vrijheid van godsdienst, van vergadering, waarborgen in het bestuur enz. Daarom werden in die rede wel perspectieven geopend doch met een duidelijke heen- wtjzlng naar eischen, welke grondwet en Redacteuren L. KIEZEBRINK en 250 gram suiker, boterhamstrooisel enz. of 500 gram jam, stroop enz. 800 gram brood 500 gram rijst, kinder meel (uit rijst bereid) of kinderbiscuits. Tabakskaarten enz. T '63, T 64 2 rantsoenen tabaksartikelen 6i Voorstellen. Besloten werd voor de 16 M2 klasse een A en B klasse in te stellen, welke voor alle wedstrijden uitgeschreven moe ten worden. De zeilers mogen zelf be palen in welke klasse ze willen inschrij ven, maar aan de kampioenswedstrijden mogen alleen A-zeilers deelnemen en de besturen van de wedstrjjdgevende ver- eenigingen kregen het recht bjj te kleine deelname de beide klassen samen te voegen en B-zeilers in de A-afdeeling te 1 wachtmeester le klas der Rijkspolitie, plaatsen. Een voorstel van de Kon. Zeilvereen. „Sneek” om het verbod tot het heffen 53-1B Reserve 53-1C Reserve 58-2E Reserve Bonkaarten KI), KE 701 (strook no. 1) 800 gram brood 250 gram boter 125 gram margarine of 100 gram vet 12 liter melk 100 gram vleesch 54-1 Melk 54-1, 54-2 Vleesch 54-1 Algemeen 100 gram kaas 54-2 Algemeen 100 gram suikerwerk 54-8 Algemeen 1 ei 54-4, 54-5 Algemeen Onze plaatsgenoot de wachtmees ter J. Willems Is bevorderd tot wacht- van inleggeld in te trekken, werd ver- meester le klas der Rijkspolitie. Elk der volgende bonnen geeft recht op het koopen van: Bonkaarten KA, KB, KC 701 (strook no. 1) 800 gram brood 400 gram brood hun gaat berooven van het beschermend schild van het Ned. gezag. Indië dreigt nu een politiek luchtledig te worden en het is naar dergelijke centra dat de groote politieke en kapltaalmachten zich richten, waarvan Indië dan de speelbal zal worden. Dat nooit: Wjj willen niet stranden op de klip van Linggadjati maar ook niet op die der bevestiging onzer macht alleen; we moeten tusschen Scylla en Charybdis door koersen en dan rechtuit op de rijksccnferentie aan. Dan verdwijnt Linggadjati wel uit de ge zichtskring, dreigen er nog wel zorg en moeite, maar die hebben we ook nog pas in 5 jaar bezetting gekend. Als wij maar weten dat de zaak rechtvaardig is en een eendrachtig volk er achter staat kunnen wij die dragen en met vertrou wen naar die röksconferentie gaan, waar we niet zullen spreken met een „president” en „ministers” van een re publiek, welke niet bestaat doch aan één tafel zullen zitten met alle loyale bevol kingsgroepen. Applaus Na samenzang van Ps. 89 7 en 8, heette mr. Haan dr. Zuidema wel kom, wiens betoog we hier vanwege de plaatsruimte iets meer moeten samen vatten, waartoe wij te meer vrijmoedig heid vinden omdat we nog kortgeleden een verslag van een rede van dezen spr. over hetzelfde onderwerp opnamen. Scherp en ook op vaak geestige wijze gaf spr. zijn oordeel over Linggadjati, waarbij hij uitging van het principieele standpunt dat wij van onze houding in dezen eenmaal, op den Jongsten Dag, verantwoording zullen moeten afleggen. Omdat wij verantwoordelijk zjjn voor de 70 millioen in Indië, wien Linggadjati een pseudo-democratie wil cadeau geven, welke Nederland zelf, dank zij een chr. nationaal ontwaken verwierp, wat ech ter bij de Indische volken niet mogelijk is. Daarom staat ons Calvinistisch volks deel achter Jan Schouten, omdat het weet dat God wil dat het daar moet staan, nl. daar waar wjj Hem erkennen. Moeten wij Indië aan Soekarno, man van onrecht, gruwel en bedrog overlaten, moeten wij hem steunen, is dat vreeze Gods? Neen, dat is principieele godde loosheid. Soekarno en Sjahrir zijn de principieele vrienden van onze onder handelaars, die juist in ons hun vijanden zien. De Engelschen verkochten de Ne derlandsche zaak aan Soekarno en onze onderhandelaars deden daaraan mede. Dat wjj straks door de groote machten van de Indische markten verdrongen zullen worden, moet Nederland zelf weten, maar dat Indië de rekening moet betalen en internationaal winstobject zal woeden is erger, want dat zal ©ns op den Jongsten Dag aangerekend worden. Ja- vaansche christenen hebben ook tegen spr. gezegd, dat er wel donkere tijden voor hen zouden aanbreken maar dat ze dat moesten dragen. Afkeurenswaard acht spr. dat sommige zendelingen nu de republiek erkennen en meewerken met Soekarno om uit de situatie te ha len wat er thans nog in zit. Dat mag niet, want is voorzienigheid spelen. Neen, roept spr., houdt moedig stand, weg met Linggadjati, met deze regee ring, met Van Mook, herleve Nederland, opdat het de tweede wereldoorlog winne ten bate der volken van Indië (applaus). Na samenzang van een vers van het Lutherlied, ging dr Zuidema in dank gebed voor. 53-1 Melk 58-2, 53-3 Melk 3 liter melk 53-1 Vleesch 100 gram vleesch 53-2 Vleesch 400 gram vleesch 58-1 Algemeen 53-2 Algemeen 58-8 Algemeen 58-4 Algemeen volledige bestuursbevoegdheid. De heer H. H. Niemeijer wenschte niet als lid van de Zeilraad herkozen te worden. In zijn plaats werd benoemd de heer G. S. Hofstra, in wiens plaats de heer J. G. Mulder te Groningen tot plaatsvervan gend lid benoemd werd. De heer L. Stel wagen te Grouw werd bij acclamatie herkozen als lid der Techn. Commissie. Namens het bestuur deelde de voorzit ter mede, dat de kiel van de 16 M2, zoo- dra het lood weer vrij komt, van looden ballast voorzien moet zijn. Door wijzi ging van de overeenkomst met den heer H. Bulthuis te Bergum, ontwerper van de 16 M2, klasse, ztjn diens inkomsten uit de teekenlngen voor deze klasse ver hoogd. Verder adviseerde het bestuur om een eventueele hulpactie voor den heer Bulthuis te steunen. Dit jaar deed zich een klein incident voor met de Zeil vereen. „De Watergeus” te Dokkum, die internationale wedstrijden organiseerde zonder toestemming van de N.N.W.B. en de Nationale autoriteit. Dit incident werd bevredigend opgelost, voortaan moet de N.N.W.B. eerst gekend worden als men dgl. wed strijden wil houden. De kampioenswed strijden worden volgend jaar gehouden op de Ee te Grouw in de Regenboog- klasse, 30 M2, klasse, 22 M2 klasse, 16 M2 klasse en Larken. 200 gram chocolade en/of suikerwerken 2 rantsoenen tabaksartikelen 100 gram chocolade en/of suikerwerken Bonkaarten MA, MB, MC, MD 701 (strook no. 1) 58-4 Brood 800 gram brood 53-4 Boter 250 gram boter 5 J-4 Margarine 250 gram margarine of 250 gram vet 5 liter melk 300 gram vleesch 100 gram vleesch

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1946 | | pagina 1