l
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
Buitenlamdscti Overzicht
Het Groene Kruis in de
Noordelijke Provinciën
VRIJDAG 17 JANUARI
2e JAARGANG No. 5
PROVINCIALE KRONIEK
1
1
1947
BONNENLIJST
Redactie-adresKLEINZAND 7 SNEEK
Provinciale Staten.
op
r
57-8 Boter
of
1.
XI.
58-2D Reserve
58-2E Reserve
X 71
n
■t
r
t
F
I?
r
Redacteuren L. K1EZEBRINK en C. SMIT
Ab-prijs 12.50 per half jaar
Franco per post
(3.75 per half jaar
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
57-1 Brood
57-2 Brood
57-1 Boter
58-1D Reserve
58-IE Reserve
T 71
Va71
57-4 Brood
57-4 Boter
Bureau voor Advertenties
Fa. DRIJFHOUT
GROOTZAND 55
fel. 3005
57-4 Melk
57-4 Vleeseh
57-5 Vleeseh
57-4 Kaas
57-1 Melk.
57-2, 57-8 Melk
57-1 Vleeseh
57-2 Vleeseh
57-1 Algemeen
57-2 Algemeen
W.
in
Je
in
:n
ar
:n
op deze kaart een weekrantsoen meer
wordt verstrekt.
Op den suikerbon der toeslagkaarten
voor zeer zwaren arbeid en voor aan
staande en jonge moeders wordt om de
zelfde reden voor het tijdvak van 29
Januari tot 8 Februari 375 gram in
plaats van 250 gram suiker verstrekt.
Hoe ver en het zal wel zeer ver zijn
de werkelijke regeling van dit ideaal
zal af blijven zullen de komende maan
den leeren. Wel kan al geconstateerd
dat erweinig Duitschers schijnen te
zijn, die inzien dat ze iets hebben goed
te mgken, de heeren wenschten zelfs ook
te Londen gehoord te worden, maar dat
Do Koninklijke Marechaussee in Indië.
Voor het eerst in de historie van
dit typisch-Nederlandsche corps zijn
eenheden van de Koninklijke Mare
chaussee, bestaande uit dienstplichti
gen, gedetacheerd in Indië. Twee com
pagnieën sterk hebben zij hier voet
aan wal gezet om hun gemengd civiel-
militaire taak uit te oefenen.
Pootige kerels, die als bijna alle
dienstplichtigen hun vele bezwaren te
gen de uitzending hadden. Zij hebben
een spoedopleiding van vier en een
halve maand gehad in de soldaten
school, de politioneele bevoegdheden
en het motorrijden; en gelijk het in
het Nederlandsche Leger betaamde,
waren zij in den beginne niet zeer ge
zien bij de troep.
Thans is elke compagnie gedeta
cheerd bij een Infanterie-brigade en
doet te-velde de noodige ervaring op.
Bij elke voorpost in het rayon van de
Infanterie-brigade is een detachement
gelegerd van deze kerels. Kleine deta
chementen, bestaande uit ongeveer
acht man, waarvan de helft bestaat
uit marechaussees en de rest uit man
schappen van de Militaire Politie van
het KNIL, elk detachement onder
commando van een beproefd onderof
ficier van het KNIL.
In de steden verrichten zij ver-
keerswerk en het Bataviaansche pu
bliek heeft reeds kennis gemaakt met
de stramme, correcte figuren met de
witte arm-omslagen en rood-overtrok-
ken, platte petten, de witte nestels
van het wapen over de linkerschou
der.
In de buitenposten heb ik hen ge
sproken; daar is weinig overgebleven
57-1B Reserve
57-IC Reserve
57-2B 57-2C Reserve
appelmoes (voorinl.)
200 gram kaas
58-1 Brood
58-1 Boter
58-2 Boter
SNEEKER NIEUWSBLAD
van de uiterlijke glorie van het wa
pen en zijn de marechaussees in niets
te onderscheiden van het gewone type
„modderkruipers”, die men in de
voorste lijn vindt. Unaniem waren zij
van oordeel: Laten ze ons maar hier
doen blijven, de stad is niets gedaan
voor jongens zooals wij.
Met hun ervaren kameraden van
het KNIL doen zij hier vele en verras
sende ervaringen op en hun werk
biedt meer perspectieven, dan zij ooit
van hebben gedroomd. Om een kleine
indruk te geven van de veelzijdigheid
van hun taak slechts het volgende:
met infanterie-patrouilles uitrukken
teneinde gevangenen aan een voofloo-
pig onderzoek te onderwerpen, huizen
te doorzoeken, krijgsgevangenen en
gewonden af te voeren. Op inheem-
sche markten te waken tegen prijs
opdrijving en het „leegplunderen”
door stedelingen van artikelen, die
dooi' de omstandigheden in de buiten
posten goedkooper zijn; het aanstel
len van en contact bewaren met loe-
rahs, door stelselmatige patrouille-
gang de terugkeerende bevolking in
de kampongs rust en veiligheid waar
borgen, het beschermen van polikli
nieken tegen terroristische elemen
ten, het met raad en daad hulpver-
leenen aan de bevolking in alle moge
lijke opzichten... kortom, zij verrich
ten niet slechts politioneel werk, doch
daarnaast en wellicht in belangrijker
mate, het werk van het Binnen-
landsch Bestuur. Wat dit in wezen
beteekent, is moeilijk te omvatten in
dien men ze niet in hun dagelijksch
werk heeft bezig gezien en kan slechts
eenigermate begrepen worden uit hun
houding en woordenWjj zijn met den
dood in ons hart gekomen, maar wij
zijn hier bitter hard noodig en het is
fijn werk... en dit is nog een zwakke
uitdrukking van hun enthousiasme en
werklust.
Veel hebben zij nog te leeren, maar
zij zijn er met hart en ziel bij. En zij
Zuigelingensterfte.
Hoe staat het met de zuigelingen
sterfte? Deze was in 1939, aldus de
voorzitter, de laagste onder alle landen
ter wereld. De stijging is in ons land in
de oorlogsjaren onrustbarend geweest.
Wanneer de zuigelingenzorg met voor
lichting door consultatiebureaux, weer
met kracht ter hand wordt genomen,
zullen we onze vroegere plaats in dit
opzicht weer kunnen gaan innemen.
Maar dan zal het aantal consultatie
bureaux nog moeten worden uitgebreid.
Na-oorlogsche weeën.
Een van de na-oorlogsche weeën was
de strijd tegen de kleerluizen en de
schurft, merkte dokter Kruisinga voorts
op. Hiervoor was een z.g.n. vliegende
colonne ingesteld, die in enkele gemeen
ten is werkzaam geweest. De strijd te
gen de luizen is gewonnen; het blijkt,
dat dezen tegen de normale Friesche
reinheid niet zijn opgewassen. Met de
schurft is men nog lang niet zoover.
De zedelijke volksgezondheid.
Het bureau voor de zedelijke volks
gezondheid verheugt zich helaas in een
stijgende bloei. Bij de oprichting nog
nauwelijks gewenscht, is het bureau
thans zeer noodzakelijk. Het werk
comité voor zedelijke gezondheidszorg
werd door het Groene Kruis geadop
teerd. Dit bureau tracht de bronnen
van de geslachtsziekte op te sporen, om
te zorgen, dat geen nieuwe infecties zich
zullen voordoen. Maar ieder weet, dat,
wanneer iemand ontspoord is op zedelijk
terrein, er zeer gemakkelijk een nieuw
déraillement volgt. Van verscheidene
gevallen is de invloed van den oorlog
en de bezetting duidelijk. Van het mee-
rendeel der gevallen moet toch de oor
zaak van de ontsporing dieper worden
gezocht. Gebrek in leiding in het gezin,
gemis aan geestkracht, levensovertui
ging, verantwoordelijkheidsgevoel bij de
ouders, geestelijke debiliteit vormen den
achtergrond van vele ontsporingen en
moeilijkheden.
Naar verkiezing suiker of
versnaperingen.
Het ligt in de bedoeling met ingang
van de bonaanwijzing van 6 Februari
a.s. op den versnaperingenbon, behalve
chocolade en suikerwerk e.d. naar keuze
een gelijke hoeveelheid suiker verkrijg
baar te stellen, terwijl op den suikerbon
in dezelfde verhouding (n.l. 100 gram
suiker 100 gram versnaperingen) ver
snaperingen kunnen worden gekocht. De
versnaperingenbon zal als afzonderlijke
bon gehandhaafd blijven, om het moge
lijk te maken een hoeveelheid van 100
gram versnaperingen of naar keuze
suiker te stellen tegenover de tabaks
artikelen op de tabaks, of gecombineer
de kaart.
De vervangers van de ministers van
buitenlandsche zaken der Groote Vier
zijn thans te Londen bijeen om een
schets van het vredesverdrag met
Duitschland te ontwerpen, dat de be
doelde ministers dan zelf in Maart te
Moskou verder kunnen uitwerken. Ook
het vredesverdrag met Oostenrijk komt
aan de orde. Zooals bekend worden de
kleine geallieerden thans gehoord over
hun wenschen ten opzichte van het
Duitsche verdrag en een deel van hen
heeft reeds bekend gemaakt niet tevre
den te zijn met deze raadpleging doch
ook en dit terecht aanwezig te
willen zijn bij de besprekingen te Mos
kou. Minister van Kleffens, wiens stem
gezag heeft in de Ver. Staten, heeft daar
in Cleveland een rede gehouden
waarin hij krachtig opkwam voor de in
williging dei Nederlandsche eischen op
Duitsch grondgebied. „Wij zullen ons
verheugen”, aldus de minister, „als
Frankrijk het Saargebied zal krijgen en
een verwerping van onze zeer bescheiden
eischen niet accepteeren. Nederland wil
medewerken aan de opstelling van het
vredesverdrag met Duitschland, dat
een duurzamen vrede moet waarborgen.
Een langdurige Amerikaansche bezet
ting is noodzakelijk. Over de Duitsche
mentaliteit maakt Nederland zich geen
illusies, de Duitschers betreuren slechts
den oorlog verloren te hebben. Wat kon
den die arme Duitschers tegen Hitler
doen, hoort men overal zeggen. Zij kon
den alles doen, antwoord ik dan en ons
verzet en het verzet van andere bezette
landen geeft ons het recht zoo te spre
ken”. Tot zoover minister van Kleffehs,
die hier zeer scherp voor de Nederland
sche territoriale eischen opkwam welke
zooals bekend in de Nederlandsche voor
stellen op het tweede plan komen, voor
op staan de economische eischen. Maar
als Polen zijn geweldige gebiedswinst
ten koste van Duitschland, Frankrijk
het Saargebied krijgt, waarom zullen de
kleine geallieerden dan hun zeer be
scheiden gebiedseischen, welke slechts
grensverbeteringen. en enkele economi
sche voordeelen willen, niet toegewe
zen krijgen? En dan zijn er de economi
sche eischen van alle geallieerden, die
voor zoover ze prestaties in goederen en
geld beoogen, een weer bloeiend Duitsch
land veronderstellen. In de eerste plaats
moet Duitschland daarvoor dus weer
economisch en ook politiek op de been
worden geholpen. En dan mag het ook
niet zoo worden dat er een soort naam-
looze vennootschap der geallieerden tot
exploitatie van Duitschland ontstaat,
welke de Duitsche koe zal uitmelken, en
van welker melk de room naar de com
missarissen en directie dezer N.V., dus
naar de Groote Vier, in den vorm van
taqfcjèmes, gaat. Het ideaal zou zijn dat
het’ Duitsche volk, heropgevoed, econo
misch en politiek op de been gebracht,
vrijwillig zijn schuld aan. de landen die
schade leden, welke nooit geheel her
steld kan worden, erkende en deze naar
een ook door de Ver. Naties, waarin
Duitschland dan. zou kunnen worden op
genomen, erkende maatstaf vergoedde.
Voor taan alle bonnen twee
weken geldig.
Het systeem van bonaanwijzing, dat
tot dusver werd gevolgd en waarbij een
aantal bonnen twee en de rest één
week geldig was, had het bezwaar, dat
daardoor vaak misverstanden ontston
den over den geldigheidsduur van de
bonnen. Teneinde dit bezwaar weg te
nemen, heeft het Centraal Distributie
kantoor bepaald, dat met ingang van
de op 16 Januari te publiceeren bonnen-
lijst alle bonnen twee weken geldig zul
len zijn, waarbij gerekend dient te wor
den met twee kalenderweken, ingaande
op den Zondag na den dag van publi
catie.
Om tevens een vereenvoudiging te be
reiken voor de distributiediensten zullen
voortaan over elke periode van vier
weken de bonnen zoodanig worden ver
deeld, dat de bonnenomzet per week on
geveer gelijk is. Daardoor vervalt dus de
z.g. „aanvullingslijst”.
Volgens het nieuwe systeem zullen op
16 Januari bonnen bekend gemaakt wor
den voor: brood, rijst, melk, kaas, boter,
margarine en vleeseh.
Op 23 Januari voor: suiker, versnape
ringen, eventueel cacao (n.l. éénmaal in
de acht weken), eventueel eieren (n.l.
indien beschikbaar), eventueel zuid
vruchten (n.l. indien beschikbaar), even
tueel zeep (n.l. indien beschikbaar) en
tabak.
Op 30 Januari voor: brood, bloem,
koffie, thee, melk, kaas, boter, marga
rine en vleeseh.
Op 6 Februari voor: suiker, versnape
ringen, eventueel eieren, eventueel zeep
en tabak.
Volgens deze nieuwe regeling zullen
dus de tabaksbonnen niet meer weke
lijks, doch eenmaal per twee weken wor
den aangewezen. In plaats van elke week
één bon voor twee rantsoenen wor
den van 23 Januari af dus om de andere
week twee bonnen voor elk twee
rantsoenen bekend gemaakt.
Aangezien deze verandering met zich
zou brengen, dat voor de week van 19
tot 26 Januari géén bonnen voor suiker,
tabak en versnaperingen zouden worden
aangewezen, zullen voor deze artikelen
op 16 Januari voor éénmaal weekrant-
soenen bekend gemaakt worden, n.l. op
de algemeene kaart 375 gram suiker, op
de versnapejlngenkaart 100 gram ver
snaperingen, op de tabakskaart twee
rantsoenen tabaksartikelen en op de ge
combineerde kaart één rantsoen tabaks
artikelen.
Op 23 Januari zal vervolgens op de
gecombineerde kaart éénmaal Ï50 gram
inplaats van 100 gram versnaperingen
beschikbaar worden gesteld, zoodat ook
masfr weinig konden doen, maar het zal
wél onze schuld zijn, als we niet ons
best doen het Groene Kruis op te bou
wen tot een vereeniging, die door ons
allen voor ons aller gezondheid op de
bres staat. Hoevelen hebben er in de
bezettingsjaren niet gewerkt voor het
Vrije Nederland, dat geboren moest wor
den. Gewerkt voor de gemeenschap, zon
der hiervoor materieele belooning te
vragen. Zoo goed als toen zijn er thans
vele menschen van goeden wil en met
bekwaamheid, die ook in de Groene-
Kruis-gemeenschap nog moeten worden
ingeschakeld. Menschen, die voor ons
streven moeten worden wakker ge
maakt, die met ons verantwoordelijk
moeten zijn voor den opbloei van de
volksgezondheid. Want er is veel, dat
weer hersteld moet worden
Tuherculose-best ryding.
In de laatste voor-oorlogsche jaren be
hoorden de sterftecijfers voor tubercu
lose in Nederland tot de laagste ter
wereld, zoo ging dokter Kruisinga ver
der. Dit is in den oorlog veel veran
derd. Tot 1944 was er een verhooging
van de t.b.c.-sterfte met 70 Alle
krachten moeten worden ingespannen
om hierin verbetering te brengen. Ieder,
die helpt de volkswelvaart te verhoogen,
werkt reeds mede de tuberculose te be
strijden. Het sterftecijfer daalt al weer
gelukkig en het aantal bezoekers van de
twee consultatiebureaux in Friesland,
die actieve t.b.c. hebben, vertoont een
snelle daling.
Rheuma tiek.
De rheuma, evenals de t.b.c., noemde
dokter Kruisinga een volksziekte, daar
deze ziekte nog veelvuldiger voorkomt.
Er zijn echter tusschen beide volksziek
ten groote verschillen. Slechts zelden
voert de rheuma tot den dood, zeer vaak
echter tot een blijvende invaliditeit, ter
wijl vaak de duur der ziekte zeer lang
is. Van het totale ziektegeld zou ruim
20 worden uitgegeven wegens rheu
ma. Men neemt vaak aan, dat er aan
deze ziekte toch niets te doen is. Toch
vermeldt de Engelsche statistiek, dat
een derde van de lijders aan chronisch
gewrichtslijden geheel geneest, een der
de zeer veel verbetert, mits vroegtijdig
de juiste behandeling wordt ingesteld en
15 naar geen enkele therapie luistert.
De resultaten in andere landen geven
ongeveer dezelfde cijfers.
Indien nu toch door vroegtijdige
behandeling 80 van de rheuma-
patiënten kunnen worden behoed
u
voor blijvende invaliditeit, waarom
bestaat er dan hier nog geen con-
sultatie-bureau voor rheuma-be-
strijding?
De beantwoording van deze vraag, al
dus de voorzitter van het Friesche Groe
ne Kruis is niet eenvoudig. Wat moet er
het eerst komen, een rheumatoloog of
een instituut voor physische therapie?
Het algemeen gevoelen is dat als er een
rheumatoloog komt, het gevolg zal wor
den, dat de ziekenhuizen zich meer voor
de physische zijde zullen gaan interes-
seeren en een afdeeling daarvoor zul
len openen. Alleen op deze wijze zal het
mogelijk zijn een bestrijding van de
volksziekte rheuma te verkrijgen. Hier
ligt nog een groot arbeidsveld open, dat
er slechts op wacht ontgonnen te wor
den, zoodra de krachten er voor beschik
baar komen.
Als nieuwe mogelijkheid wordt over
wogen een consultatie-bureau voor
asthma-patiënten. Voorts wees dokter
Kruisinga er op, dat de belooning der
zusters zóó moet zijn, dat ze daarvan
rond kunnen komen.
De pensioenregeling van de zusters
dreigt een drama te worden. Veel be
langrijker nog dan de rijkssubsidies van
de afdeelingen is het, dat de pensionnee-
ring der wijkverpleegsters door het Rijk
wordt overgenomen. E.
De werkzaamheden van het
Groene Kruis in de drie Noorde
lijke provinciën hebben de zorg voor
de volksgezondheid opgevoerd tot
een peil, dat nergens ter wereld
ooit is bereikt, aldus de hoofd
inspecteur der Volksgezondheid in
zijn verslag over 1941.
In en door den oorlog is veel verloren
gegaan, zoo vertelde ons de voorzitter
van het Friesche Groene Kruis in een
onderhoud, dat we dezer dagen met
hem hadden naar aanleiding van boven
staande mededeeling. Als ieder op zijn
plaats zijn best doet, dan komen we
weer op het peil van 1941. Het Groene
Kruis is een vereeniging van ons geheele
volk; het staat echter niet meer in het
middelpunt van de belangstelling van
ons volk, zooals in den oorlog, toen het
toonde te willen behooren tot de recht
democratische vereenigingen.
We herinneren ons allen nog de volks
stemming, welke er werd gehouden in
den tijd, dat samenwerking werd ver
zocht met den Volksdienst. Welk een
débacle werd dit voor de Duitschers. En
nog moet het ons verwonderen, en het
is aan gelukkige onjstandigheden toe te
schrijven, dat tengevolge hiervan niet
meer slachtoffers zijn gevallen in de
Groene-Kruis-gelederen.
Het was niet onze schuld, zoo merkte
hij op, dat we in de afgeloopen jaren
De Friesche Staten zijn deze week
weer bijeen geweest. Twee hoofd-ambte-
naren gingen scheiden. De nestor van de
vergadering, de-heer J. Falkena, voelde
zich gedrongen woorden van waardee-
ring te uiten, die veel bijval in de Staten
ondervonden en hun bekroning vonden
in een voorstel van Gedeputeerde Sta
ten. Laten we thans eerst het woord aan
den heer Falkena: het is heden een bui
tengewoon gewichtige dag in het leven
der provincie, nu zoo aanstonds over
eenkomstig eigen verzoek ontslag zal
worden verleend aan twee hoofden van
Dienst en hun opvolgers zullen worden
benoemd. Algemeen is bekend, welke
verdienstelijke hoofdambtenaren ons
gaan verlaten. Enorm veel heeft de pro
vincie aan hen te danken, Het schijnt
mij daarom geboden» uit deze vergade
ring te doen hooren en te erkennen, dat
de heeren Wouda en van Dijk voor de
provincie groot en verdienstelijk werk
hebben gedaan. Bij besluit dezer verga
dering van 15 April 1908 werd de heer
D. F. Wouda, toenmalig ingenieur bij
het waterschap de Regge te Almelo, be
noemd tot ingenieur van den Provinci
alen Waterstaat en op 11 Juni 1912
werd hij tot opvolger benoemd van ir.
L. van Krimpen, als hoofdingeieur. Het
was de tijd, waarin de bemaling van den
Frieschen boezem tot stand zou komen;
groote en belangrijke werken moesten
worden uitgevoerd. Het geheele complex
der verbeteringswerken, de stroomkana
len bij Spannenburg en Lemmer en het
provinciaal stoomgemaal, kwam in 1920
gereed. In October 1920 werd in aanwe
zigheid der Staten door H. M. de Ko
ningin het machtige gemaal in werking
gesteld. Hoofdingenieur Wouda ontving
in verband met zijn verdiensten het Rid
derkruis in de orde van den Nederland-
schen Leeuw, in 1929 kwam het provin
ciaal wegenplan tot stand en ook hierin
had de scheidende hoofdingenieur een
werkzaam aandeel en gerust durf ik te
zeggen, dat de verbetering van het Frie
sche wegennet, zooals dit tot nu toe is
uitgevoerd, zijn stempel draagt. Ook aan
de zeeweringen kwamen gedurende zijn
ambtsperiode belangrijke werken tot
stand, zooals de Afsluitdijk van de Zui
derzee, met de daarmede gepaard gaan
de verhooging van den Frieschen zeedijk
tusschen dien afsluitdijk en Dijkshoek,
de dijkswerken op Ameland, de nieuwe
zeesluis, en het gemaal bij Ezumazijl en
tenslotte de Noordoostpolder. De heer
Wouda was bij uitstek deskundig op het
gebied van den Frieschen waterstaat;
besturen van gemeenten en waterschap
pen vroegen dikwijls zijn hulp en voor
lichting.
De heer E. van Dijk kwam in 1911 in
dienst der gemeente Leeuwarden om de
Leeuwarder Centrale te bouwen en het
electriciteitsbedrijf aldaar te leiden. De
ze centrale werd in 1916 door de pro
vincie overgenomen en per 1 October
van dat jaar werd de heer Van Dijk
leider van het P.E.B. Naarmate het pro
vinciale net groeide en de betrokken
plaatsen bereikte, verdwenen de in
Friesland voor 1914 opgerichte dorps-
centralen. Dat het bedrijf er in de jaren
na 1919 slecht voorstond was zeker
niet aan den heer van Dijk te wijten. Er
was na afloop van den wereldoorlog
19141918 een ware honger naar elec-
trische energie voor licht en kracht; de
materialen waren zeer duur; rendabele
exploitatie was niet te verwachten. De
heer Van Dijk heeft zich ^de man
getoond, die voor de leiding van dit be
drijf noodig was; hij heeft steeds voor
uit gezien en stond daarbij voor niet ge
ringe moeilijkheden. Steeds heeft hij de
belangen van den. verbruiker in de eer
ste plaats gezien. Na. een opsomming
van al hetgeen verder onder leiding van
den heer Van Dijk tot stand is gekomen,
eindigde de heer Falkena met den schei
denden ambtenaren nog vele jaren van
voorspoed toé te wenschen.
In aansluiting op deze woorden stelde
de voorzitter voor het stoomgemaal bij
Tacozijl den naam te geven van „Ir. D.
F. Wouda-gemaal” en den heer Wouda
een desbetreffende tegel te overhandi
gen.
Omtrent een blijk van waardeering
jegens den heer Van Dijk zal het college
zich nog beraden. E.
hebben de beste leermeesters, die een
marechaussee zich wenschen kan: de
kameraden uit het veld, die langduri
ge practische ervaring hebben en hen
in de practijk van allen dag op de
hoogte brengen van alle fijne knepen
en ingewikkeldheden van het vak. En
dan schuiven zij het vechtpetje ach
ter op het hoofd en krabben zich ver
baasd onder de kuif en dan zegt Wil
lie van Oyen uit Leeuwenboven
...daor heb ik nouw goei schik in,
moar se moeste al die sjlemiele van
sjoerneliste in Nederland tegeliek ke-
pot sjiete, wan’ wat,, ’ebbe me nouw
van dit alles afgeweite?...
Primitief en misschien wat bloed
dorstig uitgedrukt. Maar voor hen die
dit nóg niet willen begrijpen, betee
kent dit: Wij wisten niéts van wat -
hier gaande is; willens en wetens
heeft men ons blind en doof gehouden
voor de roepende stem uit dit land,
die dringend smeekt om hulp, héél
doodgewoon wat menschelijke hulp
voor een Volk, dat gebukt gaat onder
een toestand van volkomen rechte
loosheid en bandelooze terreur, dat
geslagen is dooi de vreeselijkste ziek
ten en door honger.
En dan bergt deze marechaussee
zijn mooie nestels weg en de platte
pet, hij leent van een maat een pan-
ter-pakéan en stroopt de mouwen op.
Nóg weet hij niets van de politiek,
nóg begrijpt hij niets van de groote
ruzie om hem heen, maar hij schudt
de herinnering aan de stad van de
schouders en naast zijn kameraad van
het KNIL trekt hij er op uit. En zal
uit modder, eenzaamheid, uit ontred
derde kampongs en stinkende polikli
nieken, uit kleine passars en een toe
gestoken hand van een Indonesiër,
een niéuwe bladzijde schrijven in het
boek der marechaussees. Een blad
zijde van naastenliefde, plichtsbesef
en een bevrijdend ontwaken.
ging ook Engeland, dat zich nog het
meest tegemoetkomend jegens Duitsch
land toont, te ver. Zooals uit de aange
haalde zinsneden van minister van Klef
fens rede blijkt gaat Nederland accoord
met afstand van het Saargebied aan
Frankrijk. Ook in de nota, welke de Ned.
regeering aan de Londensche conferentie
betreffende haar zienswijze omtrent het
vredesverdrag deed toekomen, komt dit
tot uiting. En daaruit blijkt ook dat Ne
derland niet zoo ver afstaat van de
Fransche wenschen omtrent het econo
misch beheer van Rijn- en Roergebied.
De Nederlandsche regeering wenscht de
industrie daar gedurende langen tijd on
der internationaal regime te houden, en
gedurende die periode moet er militair
toezicht blijven ook. Voor de Groote Vier
onderling zal allicht de groote strijd
vraag worden de politieke vorm van het
nieuwe Duitsche rijk, ofschoon er ten
deze eenig optimisme is omdat de Rus
sische regeeringskringen definitief zou
den hebben beslist ten gunste van sa
menwerking op redelijke basis met hun
mede-geallieerden, niet het minst omdat
de Russen hun eigen land snel verder
economisch willen opbouwen en daar
voor de medewerking der andere groote
landen behoeven. Montgomery zou uit
Moskou met zeer bevredigende inlichtin
gen over mogelijke samenwerking hij
had ook een onderhoud met Stalin te
ruggekeerd zijn. En er zijn politici die
het bezoek te Londen van den Franschen
minister-president Blum, niet uitsluitend
toeschrijven aan overleg in verband met
het opstellen van het verdrag met
Duitschland en economische vraagstuk
ken, maar ook aan een Engelsche po
ging Frankrijk in te schakelen in een
groote Europeesche samenwerking
waarin Rusland een groote rol zou zijn
toebedeeld. Dit alles zou Engeland dan
willen bereiken zonder de Ver. Staten
voor het hoofd te stooten, met wie sa
menwerking om economische en poli
tieke redenen geboden blijft. Ten deze
moet Londen juist nu zeer voorzichtig
zijn nu Byrnes in Amerika, zijn plaats
als minister van buitenlandsche zaken
heeft, ingeruimd voor generaal Marshall
een zeer bekwaam man, maar van wien
het nog onbekend is welke richting hij
in de buitenlandsche politiek zal gaan,
d. w. z. tegen Rusland in. of wat meer
verzoeningsgezind jegens Moskou. Ve
len denken van hem het eerste, hetgeen
koren op de molen van tal van republi
keinen zou zijn, die het communisme in
eiken vorm en overal willen, bestrijden.
Strijd over het communisme hebben de
Italiaansche socialisten ook, een deel
hunner onder leiding van Saragat, den
nu afgetreden voorzitter van het voor-
loopige Italiaansche parlement, heeft
zich van de officieele .partij, die h.i. on
der leiding van Nenni, den Italiaanschen
minister van buitenlandsche zaken, te
veel in communistisch vaarwater voer,
afgescheiden. Ook dit draagt tot een
steeds stijgende politieke spanning in
Italië bij, waaraan een anti-clericale golf
I ook al niet vreemd is. In een herder-
lijk schrijven heeft kardinaal de Jong dé
Nederlandsche katholieken opgeroepen
tot een biddag op Zondag a.s. voor de
landen waar kerkvervolging heerscht.
Zooals bekend geldt dit in het bijzonder
landen in Oost-Europa als Polen en
Joego-Slavië. In Polen a.s. Zondag par-
lements-, in Frankrijk deze week nog
presidentsverkiezing.
voor het tijdvak van 19 Januari
t.e.m. 1 Februari 1947.
Elk der volgende bonnen geeft recht
het koopen van
Bonkaarten KA, KB, KC 701
(strook no. 3)
800 gram brood
400 gram brood
125 gram boter
57-2 Botef 125 gram margarine of
100 gram vet
250 gram margarine of
200 gram vet
4 liter melk
3 liter melk
100 gram vleeseh
300 gram vleeseh
200 gram kaas
375 gram suiker, boter-
hamstrooisel enz.
750 gram jam,
stroop enz.
1600 gram brood
800 gram brood
1 blik of pot
58-1 Melk
58-1, 58-2 Vleeseh
58-1 Algemeen
58-2 Algemeen
57-3B Reserve
Bonkaarten KD, KE 701
(strook no. 3)
800 gram brood
250 gram boter
125 gram margarine of
100 gram vet
12 liter melk
100 gram vleeseh
100 gram kaas
375 gram suiker, boter-
hamstrooisel, enz. of
750 gram jam,
stroop enz.
800 gram brood
500 gram rijst of kinder
meel (uit rijst bereid)
of kinderbiscuits.
1 blik of pot appelmoes
(voorinlevering)
2 blikken of potten ap
pelmoes (voorinl.)
Tabakskaarten enz.
2 rantsoenen tabaksartikelen
100 gram chocolade en/of
suikerwerken
1 rantsoen tabaksartikelen
Bonkaarten MA, MB, MC, MD 701
(strook no. 3)
800 gram brood
250 gram boter
57- 4 Margarine 250 gram margarine
of 200 gram vet
5 liter melk
300 gram vleeseh
100 gram vleeseh
200 gram kaas.
Op 23 Januari zullen nog bonnen wor
den aangewezen voor suiker, versnape
ringen en tabak.
De bonnen 57-2B, 57-20 Reservé en
58- 2D en 58-2E Reserve moeten uiterlijk
op Zaterdag 25 Januari bij een detaillist,
die appelmoes pleegt te verkoopen wor
den ingeleverd. De blikken, en potten
hebben een inhoud van één liter.
De niet aangewezen bonnen van
strook no. 2 kunnen worden vernietigd.
Een nieuw systeem van aanwijzing
der bonnen.
In de Dinsdag gehouden zitting van
de Staten van Friesland antwoordde ge
deputeerde mr. Haan op de in de vorige
vergadering door den heer G. Roorda ge
stelde vragen nopens een groote hoe
veelheid turven, die in de Friesche venen
zoude staan opgestapeld. Mr. Haan
zeide, dat inderdaad gebleken is, dat er
een groote hoeveelheid turf aanwezig
is; ze is echter geenszins een abnormale
hoeveelheid. Er staan nl. 12 millioen
turven en nog 6 millioen, welke aan
handelaren toebehooren. Die 12 milli-
óen zijn slechts toereikend voor het
zesde deel van een brandstoffenbon en
daarom is besloten deze brandstof bui
ten de distributie om ter beschikking te
stellen van de Friesche bevolking. Maar
omdat er echter per hoofd der bevolking
maar 18 turven beschikbaar zijn, zullen
allereerst de" ziekenhuizen, ouden van
dagen en patiënten worden bedacht.
Tot hoofdingenieur van den Provinci
alen Waterstaat werd benoemd ir. G. L.
Walther te Leeuwarden en tot directeur
van het P.E.B. ir. J. D. Fokma te Nij
megen.
De heer P. Sikkes, P.v.d.A^, kwam
met vragen omtrent den toestand op
Ameland. Gedeputeerde Gerbrandy ant
woordde. Gevaar is niet te duchten; de
storm speelt hier geen rol, alleen het
Wegvloeiende water bij eb. Er is nu be
sloten om nog dit jaar te beginnen met
de werkzaamheden tot het leggen van
strekdammen om de 400 meter, waar
door men hoopt de situatie meester te
worden. De kosten worden geraamd op
2 millioen gulden.
De gevraagde subsidies voor restau
ratie van de kerktorens te Dantuma-
woude, Hollum en Oosterwierum en voor
restauratie van de Martinikerk te Fra-
neker worden verleend.
De Provinciale Vereeniging „Het
Groene Kruis” vroeg en verkreeg een
subsidie ten behoeve van de Zuigelingen-
consultatie-bureaux, maar afgewezen
werd het verzoek om toekenning van
een subsidie voor de zedelijke volksge
zondheid.
Eveneens werden afgewezen de ver
zoeken om verhooging van de provin
ciale bijdragen in de kosten van het ge
neeskundig schooltoezicht. Het voorstel
om in het gebouw van de provinciale
griffie centrale verwarming aan te leg
gen, ondervond geen bestrijding. De
kosten zullen 80.000.bedragen. Ten
slotte werd nog besloten tot wijziging
der verordening tot heffing van leges en
tot het uittrekken van een bedrag voor
presentatie-kosten
Kantoor voor Abonnementen!
Fa. KIEZEBRINK Co.
KLEINZAND 7 - Tel. 2872