Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
Buitenlandse!! Overzicht
40-jarig Jubileum Sneeker Bestuurdersbond
2e JMXRGMNG Wo. 17
VRIJDAG 28 FEBRUARI
INGEZONDEN.
I
1947
BONNENLIJST
63-4 Algemeen
64-2, 64-3 Meir.
I
64-V Reserve
I
a
i
1200 bezoekers trok. Door den conserva- I de heer J. Halbertsma die periodiek af-
Ab.-prij» 12.50 per haH jaa
Franco par port
13.75 per half |ea<
die weerklank ge
volksbewustzgr
rechtvaardigheid
64-1 Brood
64-1 Boter
64-2 Boter
63-1 Brood
63-2 Brood
63-1 Boter
Verschijnt:
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uw dw.,
A. L. J. WIJTZES.
Bg de onlangs gehouden practijk-
examens van de Ned. Associatie slaag
de voor Eng. Handelscorrespondente de
heer P, Wesselius te Sneek.
K setoor voor Abonnementen
Fa. KIEZEBRXNK A Ca.
KLEINZAND 7 - Tel. 2872
kin
lij st
kin-
rgst
Bureau voor Advertenties
Fa. DRIJFHOUT
GROOTZAND 55
fel. 3005
7 liter melk
100 gram vleesch
400 gram vleesch
250 gram kaas
1 ei
500 gram sinaasappelen
(vóórinlevering)
100 gram bloem of kin
dermeel (niet uit rijst
bereid)
125 gram koffie
50 gram thee
1600 gram brood
800 gram brood
GAASTMEER, 26-2-’47.
Om misverstand te voorkomen, deelen
wij mede, dat er geen combinatie der
Muziekverenigingen Crescendo van
Heeg en Concordia van Gaastmeer be
staat. Concordia werkt plaatselijk door
met 20 leden, onder leiding van den heer
C. Kaspersma van Heeg.
Het bestuur:
W. BAKKER, Voorz.
A. WILDSCHUT, 2e Voorz.
E. DE BOER, Secr.
J. ATTEMA, Penningm.
J. ZEILSTRA, Comm.
DE OPRICHTING DER VERENIGING
VOOR CHR. MIDDELBAAR EN
VOORBEREIDEND HOGER
ONDERWIJS.
Geachte Redactie,
Naar aanleiding van het ingezonden
stuk van de heren Jansonius en Münch
verzoek ’k U beleefd het volgende te
willen opnemen in Uw blad. Wij nemen
gaarne nota van de uitspraak, dat de
heren het recht van oprichting van een
Chr. Lyceum erl-ennen.
Aangezien wij een Christelijke Inrich
ting bedoelen, gebonden aan de Drie
Formulieren van Eenigheid, als omvat
tende de grondgedachte der Heilige
Schrift, spreekt het vanzelf, dat de
geest van inrichtingen, die neutraal moe
ten zijn, niet de onze is en kan zijn, al
zjjn we soms genoodzaakt er gebruik
van te maken. Het is geen ogenblik onze
bedoeling geweest iemand persoonlijk
onaangenaam te zijn. Het gaat bij ons
uitsluitend om het onderwijs en de op
voeding van onze jeugd, en omdat
deze omgeving overwegend de positieve
Chr. beginselen is toegedaan, menen wij
verplicht te zijn in Chr. Middelbaar en
Voorbereidend Hoger Onderwijs te moe
ten voorzien.
Met dank voor de verleende plaats
ruimte,
FRIESCH SCHEEPVAART MUSEUM.
Maandagavond hield de Vereeniging
„Friesch Scheepvaart Museum” alhier
haar algemeene ledenvergadering in Ho
tel Hanenburg. De voorzitter, de heer J.
Halbertsma, wierp in zijn openingswoord
een terugblik op het afgeioopen jaar
waarin het museum weer opnieuw werd
opgebouwd waarbij veel steun van de
Overheid, O.B.W. en tal van vereeni-
gingen en particulieren werd ondervon
den. Een door het bestuur gevoerde actie
onder de burgerjj bracht pl.m. 4000.
op voor de inrichting van het nieuwe
gebouw alsmede een flink aantal nieuwe
leden; de provincie en de gemeente ver
hoogden hun subsidies, terwijl van de
provincie een bijdrage ineens van 1000
en van het Rjjk 1500 werd ontvangen.
Administratief is alles ook in orde ge
komen; o.a. werd de Koninklijke goed
keuring verkregen. Volgens het jaar
verslag van den secretaris, den heer B
Brinksma, had de vereeniging op 31 Dec.
1946 286 leden, nl. 251 natuurlijke per
sonen en 35 firma’s en vereenigingen
Het jaarverslag van den conservator
den heer H. Halbertsma Jr., memoreerd,
in het kort het ontstaan en de geschie
denis van het Museum, de wederoprich
ting daarvan en het tot stand komc
van het nieuwe gebouw aan het Klein
zand, dat in het afgeioopen jaar pl.m
IJSCLUB DE IJLSTER SCHAATS.
Groote hardrijderij van vrouwen op 25
Februari. Bö het prachtigste winterweer
had hedenmiddag onder enorme belang
stelling de Zaterdag j.l. uitgestelde groo
te hardrijderij van vrouwen plaats. Er
waren 15 deelneemsters. Ie prijs ƒ50.
Ike Nienhuis, Makkinga; 2e prijs 37.50,
Geeske Sierdsma, Heerenveen; 3e prijs
ƒ20.Jeltje Bouma, Luinjeberd; 4e pr.
20.Jantje Bosscha, Wolvega. Aan
de 7 afvallers van de le rit werd ieder
7.50 uitgekeerd; (ran de 4 afvallers der
2e ronde ieder 10.Bö de prösuitdee-
ling in café Sfebesma bracht voorzitter
van der Woude een woord van dank aan
de groote schare belangstellenden, die
deze rtjdertj bijwoonden en tot een succes
voor de „IJlster Schaats” hebben ge
maakt. Ook dankte hö mej. Nienhuis,
die als kampioene van Friesland en van
Nederland, hedenmiddag in Wist tegen
woordig wilde zijn. Spr. durft zich niet
wagen veel woorden tot haar lof te spre
ken. Zij die dit beter kunnen, zullen dit
ongetwijfeld in gloedvolle bewoordingen
hebben gedaan. Als spr. op een gevaar
mag wijzen, moet het dit zön: „laat U
niet over het paard tillen” Doe naar de
woorden uit de Fryske Wildsang: Eang
fan ütwrydskens, gol en ienfildich,
Altyd deselde, hwerit men se sjucht.
Van harte feliciteerde hö verder mej.
Sierdsma, die haar prestaties van de
vorige wedstrijd zooveel had verbeterd,
dat zö nu met een tweede prijs huis
waarts kan keeren. Doorzetten en uitere
ste best doen, zal een volgende keer
moeten lelden tot een le prijs. Na de
verdere prtjsuitdeeling spreekt van der
Woude een woord van dank tot de vrij
willigers, die door het schoonmaken der
banen, deze hardröderfl hadden znogeltyk
gemaakt.
IJLST. Geslaagd te Amersfoort voor
het politiediploma onze vroegere plaats
genoot T. F. Bakker, thans hulpagent
te Sneek. Met ingang van 1 Maart is de
heer Bakker benoemd tot agent van
politie te Zand voort
gen overal moet inkrimpen; een zees
ernstig nadeel voor zön internationale
positie en bö het diplomatieke spel met
de andere groote mogendheden.
Het tweede sensationeele feit van de
verloopen week was een razzia van dui
zenden Britsche en Amerikaansche amb
tenaren van den inlichtingendienst in de
Britsche en Amerikaansche Duitsche
zónes, waarbö vele, waaronder hooge na
zi's, leden van een geheime organisatie,
werden gearresteerd, die van plan waa
met een nieuw bacteriologisch wapen de
westelijke geallieerden te dwingen de
Duitsche militaire macht te herstellen en,
een Duitsche regeering op totalitaire
leest te vormen. De heeren wenschten
dan met de westelöke geallieerden oor
log tegen Rusland te voeren. Afgezien
van de onmiddellöke gevaren welke uit
de actie'dezer geheime organisatie dreig
den, is het ook om andere redenen ge
lukkig dat dit complot ontdekt is, zóó
kort voor de bijeenkomst der groote Vier
te Moskou. Het moet nu de groote ge
allieerden wel duldelök zön, hoe noodig
het is, dat zö eendrachtig samenwerken,
opdat een einde gemaakt worde aan de
speculatie der Duitschers op hun beven
de oneenigheid. De conferentie te Mos
kou zal moeten leeren of er ten deze iets
veranderd is, de conferentie te Londen
ter voorbereiding van die te Moskou is
nu geëindigd. Men schijnt het over het
verdrag met Oostenrök in ieder geval
voor een deel eens te zön, over het ver
drag met Duitschland hoorde men nog
niet veel, dus is men het oneens. Nu be
wezen is hoe zeer de nazi’s in Duitsch
land nog samen spannen en invloed heb
ben staat wel vast dat de Duitschers
zelf niet veel Invloed op dit verdrag zal
worden toegekend, het zal hun worden
opgelegd en langdurig zal Duitschland
onder toezicht moeten blöven, het Duit
sche volk blijkt nog lang niet rijp zich
zelf te besturen. Hoezeer de nazi’s nog
ondergronds stoken blö'kt ook uit het
feit dat in een Fransche gevangenis te
Fresnes een vervalschingscentrale is
ontdekt, waar gevangenen, bestaande
uit voormalige officieren van den Duit-
schen inlichtingendienst en Fransche
collaborateurs, documenten maakten die
de indruk moesten wekken uit Duitsche
archieven afkomstig te zön, en beoog
den Bidault en andere Fransche politici
iri opspraak te brengen. Om dus nog
meer onrust in Frankrijk en verdeeld
heid tusschen dat land en andere gealli
eerden te veroorzaken dan er reeds is.
Onrust is er in Frankrijk al genoeg nu
wegens stakingen al sedert dagen geen
dag- en weekbladen meer verschijnen.
Er heerscht een zeer zenuwachtige
stemming, men leeft bö geruchten en
daaruit kan veel onheil voortkomen. In
de Veiligheidsraad is nu de Engelsche
klacht tegen Albanië, dat mönen zou
hebben gelegd in wateren in de buurt
van dat land, waarop 2 Engelsche tor
pedojagers liepen, aan de orde. Rusland
steunde Albanië in de bewering, dat deze
klacht alle grond mist. Nu de Franco-
regeering gedreigd heeft geen Noorsche
schepen meer in Spaansche havens t®
zullen toelaten wegens de onvriendelijke
houding van Noorwegen, heeft de inter
nationale federatie van transportarbei
ders besloten als dit dreigement wordt
uitgevoerd, dat geen enkel schip meer
naar Spanje zal varen of worden ver
laden. Volgens de laatste berichten zou
Rusland goedkeuren dat de Amerikanen
de Japansche mandaatseilanden in de
Stille Zuidzee bezet houden. In de Ver.
Staten heerscht verontwaardiging over
een uitlating van Bevin, dat de Ver. Sta
ten mede schuld hebben aan de verwar
ring inzake Palestina. Een staking van
onderwijskrachten in Buffalo vestigt de
aandacht op de onbevredigende onder-
wpstoestanden In de Ver. Staten; sedert
1940 gaven jaarlijks 70.000 onderwözers
hun taak.op voor beter betaald werk, ge
middeld verdient de onderwözer er 37
dollar per week, een hondenvanger in
Detroit verdient per Jaar 410 dollar meer
dan een onderwözer.
SNEEKER NIEUWSBLAD
RedacteurenL. KIEZEBRINK en C. SMIT Redactie-adresKLEINZAND 7 - SNEEK
Er zön uit de periode, waarover dit
overzicht loopt, een tweetal sensatio
neele gebeurtenissen te vermelden. De
eerste is de mededeeling van Attlee in
het Britsche Lagerhuis, dat het de vaste
bedoeling was van zön regeering de
machtsoverdracht aan verantwoordelö-
ke Britsch-Indlërs niet later dan Juni
1948 te doen geschieden. De huidige on
derkoning veldmaarschalk Wavell zal
aftreden en tot aan het tijdstip der
ftiachtsovardracht vervangen worden
door lord Louis Mountbatten. Deze me
dedeeling beteekent dus dat uiterlijk
midden 1948 een eind zal zgn gekomen
aan het Engelsche bewind in Britsch
Indië, of wel India, waar het 200 jaar de
leiding der zaken had. Ook vóór Attlee
deze verklaring aflegde stond wel vast
dat deze Engelsche regeering plannen
had tot de machtsoverdracht, maar men
had te Londen toch altöd een slag om de
arm gehouden, door de voorwaarde dat
Engeland eerst de macht zou overdragen
als de groote pa tijen, Hindoes en Mo
hammedanen, het onderling eens waren
geworden over de regeering die de
macht zou ovememen. En daar Hindoes,
die de meerderheid vormen en Moham
medanen die als, zö het groote, minder
heid overheerschlng door de Hindoes
vreezen, en daarom een eigen zelfstan
dige staat eischen (Pakistan) steeds
bleven krakeelen over de vorming der
regeering geleek het er op dat de En-
gelschen voorloopig nog wel in India
zouden blijven om er de orde te handha
ven. Attlee heeft aan deze veronderstel
ling nu e i eind gemaakt, overeenstem
ming tusschen Hindoes en Mohammeda
nen of niet, Engeland trekt zich terug,
en als er een burgeroorlog uitbreekt,
zullen het geen Engelsche bajonetten
zijn die de orde herstellen. In officieele
Britsche kringen zegt men wel dat Att
lee thans juist een bepaalde datum voor
het einde van het Britsche bewind heeft
genoemd om daardoor druk op Hindoes
en Mohammedanen uit te oefenen om
elkaar zoo spoedig mogelök te vinden,
want er moet nog heel wat geregeld
worden voor men de macht kan over
nemen. Dat Wavell heengaat is waar-
schgnlgk gevolg van het feit, dat hö het
niet met de Engelsche regeèring eens
is en van oordeel is dat Engeland zich
eerst uit India mag terugtrekken als
Hindoes en Mohammedanen het eens en
orde en rust er dus verzekerd zön.
Mountbatten zou tot taak hebben de
spil van het Engelsche militaire svsteem
van India te verleggen naar het Midden
oosten met Kenya in Afrika als hoofd
kwartier, waardoor Malakka, Hongkong,
Australië en Nieuw Zeeland een nieuwen
strategischen driehoek zouden vormen;
het huidige bezoek der Engelsche ko
ninklijke familie aan Z. Afrika zou na
druk leggen op de beteekenis welke En
geland aan Afrika in zön verdedigings
systeem hecht. De Engelsche regeering
zou voorts door haar beslissing rekenen
qp sterke toenadering tueschen Engel
sche labourpartö en de Hindoe-congres-
partö, waardoor zonal niet politieke dan
toch voordeelige economische banden
met India zouden worden gehandhaafd.
Die trouwens ook zoo maar niet kunnen
worden verbroken, daar Engeland tödens
den oorlog een schuld bö India maakte
van 10 milliard gulden, wat India eigen-
lök wel dwingt om kooper van de Engel,
sche producten te blijven. Dat de Engel
sche conservatieven niet met het zonder
meer opgeven van India accoord gaan
spreekt, de kwestie moet trouwens door
het Engelsche parlement beslist worden,
waar labour echter oppermachtig is. De
Engelsche regeering zal dan stellig ook
aanvoeren, dat zij niet in ^n soortgelök.
maar, oneindig grooter wespennest wil
blijvan zitten als in Palestina, te minder
nu zö, we wezen er vorige keer al op en
een pas verschenen officieel Britsch eco
nomisch rapport bevestigt het, alle
krachten moet organiseeren voor een
binnenlandsche inspanning om Engeland
er economisch weer boven op te werken.
De conclusie uit dit alles is dat Engeland
thans zoo verzw kt is dat het zö'n belan-
namen him herbenoeming aan. Tot leden
van de kascommissie werden benoemd
de heeren J. H. Halbertsma en O. Lin
deman, tot plaatsvervangers de heeren
nots. J. Zijlstra gn nots. H. A. Banning.
Om uitdrukking te geven aan de waar-
deering voor het vele verdienstelijke
werk dat de oud-voorzitter, de heer L.
Poppinga, thans te Heemstede, voor het
Museum heeft gedaan, werd met alge
meene stemmen besloten hem tot eere-
lid te benoemen. Het agendapunt bespre
king komende seizoen werd door den
secretaris toegelicht. Het ligt o.a. in de
bedoeling het museum in Juni officieel
te openen, en een tentoonstelling voor
modelbouwers en andere tgdelgke expo
sities te organiseeren. Volgens den voor
zitter staat ook een tentoonstelling van
water- en weidevogels op het program
ma, terwöl op advies van den heer J.
H. Halbertsma 'tevens getracht zal wor
den een tentoonstelling van oude schil-
deröen van schepen te houden. Boven
dien zal z. m. ook op de a.s. Martini
Show de aandacht op het Museum ge
vestigd worden, zooals door den heer O.
Lindeman bepleit werd. Hierover werden
ook reeds besprekingen met het bestuur
der M.S. gevoerd. De voorzitter deed
vervolgens nog eenige mededeelingen
over de tot stand gekomen samenwer
king van musea en oudheidkamers In
Friesland, over de prijsvraag voor het
affichej bet uithangbord en richtingbor-
den in de stad. Bö dë rondvraag deelde
de héér de Jonge mede, dat hö voor de
officieele opening die in Juni gehouden
zal worden, een door hem vervaardigde
Groninger tjalk in bruikleen afstaat,
welk aanbod in dank werd aanvaard.
Voorts werden nog besprekingen ge
voerd over het laten maken van model
len van wedstrijdschepen, waarna de
vergadering werd gesloten.
I lagen van de bevolking leeft. Daarom
moet dit jubileum niet een afsluiting zön
van uw werk, maar het begin van een
betere maatschappij. De nieuwe tijd zal
echter ook eischen stellen en verant
woordelijkheid vragen, ook aan de leden
van de S.B.B. omdat ieder verantwoor-
delyk is voor de gang van zaken in deze
wereld en aansprakelijk voor de uitwas
sen en verkeerde maatregelen. Het
vraagstuk van de arbeid bestaat ook
nog altgd, maar wanneer het besef leeft
dat wij allen verantwoordelgk zö’n voor
wat er in de wereld gebeurt, dan zijn we
op de goede weg. Na er op te hebben
gewezen dat ook de archieven van de
gemeente bewözen dat de S.B.B. een
werkzaam leven heeft gehad, stond hö
nog even stil bö de noodzakelgke samen
werking tusschen overheid en vakbewe
ging, die in Sneek altgd goed is geweest
en naar hg hoopte ook in de toekomst
goed zal blijven. Verder spraken nog de
heer I. Schaaf sma namens de P. v.
d. Arbeid, mevr. M. S. Sp a a n d e r
Kok namens de Vrouwengroep van die
Partij, en de heeren C. Kuipers voor
het I.v.A.O., B. Brinksma voor de
N.V., J. Lootsma voor de Arb. Zang-
vereeniging „Morgenrood” die tevens
de plannen voor het oprichten van een
Kinderkoor bekend maakte waarvoor hö
aller medewerking inriep L. Stoel-
winder namens de Ambtenarenbond,
Schotsman voor de Metaalbewer
kers en tot slot de heer A. Brand-
s m a als spreekbuis van de Bouwvak
arbeiders die, evenals de ambtenaren en
metaalbewerkers al hadden gedann, ook
de voortdurende medewerking van zgn
organisatie aanbood. Voorzitter Vonk
dankte voor al de goede woorden en de
vele bloemen, waarna de goedgeslaagde
middag met het samen zingen van „Mor
genrood” beëindigd werd.
’s Avonds volgde nog een druk be
zochte feestavond in „Amicitia” waar
aan medewerking werd verleend door
het bekende G.G. Cabaret, dat m. i. niet
geheel aan de hooggespannen verwach
tingen beantwoordde. De feestrede werd
gehouden door den heer E. Kup er s,
voorzitter van het N.V.V., die eveneens
een blik in het donkere verleden van de
arbeidersklasse wierp, daarna de be-
langrgke resultaten die de georganiseer
de arbeiders wisten te bevechten, rele
veerde, en in het slot van zgn rede een
hartstochtelgk beroep deed op alle ar
beiders en arbeidersvrouwen, ook de jon
geren onder hen, om de vakbeweging te
versterken en het werk van de ouderen
voort te zetten. B. B.
steeds gewerkt aan de verdere afwer
king van het Museum en de verzamelin
gen en begonnen werd met het aanleg
gen van een inventaris, waarvan het ge
mis bö de inrichting was gebleken. Nog
tal van verbeteringen staan op het pro
gramma, o.a. het aanbrengen van een
smeedijzeren uithangbord en een vloer
bedekking in de benedenzaal, hetgeen
om financieele redenen tot dusver ach
terwege moest blijven. Tot correspon
denten werden aangesteld de heeren D.
J. Kamminga te Dokkum en S. v. d.
W^rff op Schiermonnikoog. Het instel
len van meerdere correspondentschappen
werd voorbereid. Met den burgemeester
van Sneek werd overleg gepleegd inzake
de voorwerpen, eigendom van de ge
meente Sneek, sinds 1939 aan het Mu
seum in bruikleen afgestaan. Opdat het
Stadhuis niet van zgn inwendige luister
beroofd zoy blijven, is overeen gekomen
dat enkele voorwerpen in permanent
bruikleen aan het Museum zullen wor
den afgestaan, andere voortaan weer op
het Stadhuis zullen zijn te bezichtigen.
Tevens is het toegestaan gedurende de
zomermaanden bepaalde voorwerpen van
het Stadhuis naar het Museum over te
brengen. Hiertoe behooren o.a. de drink-
horens van het Sneeker Schippersgilde.
Plannen zijn in voorbereiding tot het
doen bezichtigen van het Museum door
leerlingen van scholen in klassever-
band. Prgsvragen, tentoonstellingen en
lezingen zgn in voorbereiding om ook
buiten Sneek belangstelling voor het
Museum op te wekken; vooral in de
Zuidwesthoek. Tenslotte bevatte het ver.
slag een Igst van de voornaamste aan
winsten gedurende het jaar 1946. Voor
de Afdeeling Scheepvaart werd o.a. de
scheepvaartkundige bibliotheek, be
staande uit meer dan 100 exemplaren,
waaronder zeer kostbare, van wglen den
heer D. W. Dikland verkregen. Beide
jaarverslagen werden goedgekeurd. Vol-
eens het verslag 'an den penningmees
ter, den heer L. Brandenburgh, dat
eveneens in optimistische toon ge
steld was, bedroegen de uitgaven totaal
ƒ15.188.9114 en was er een feitelgk te
kort van 425.Ook financieel kan de
vereeniging volgens den penningmeester
de toekomst met vertrouwen tegemoet
zien. Op voorstel va- «ie financieele com
missie, bestaande uit de heeren P.
Schreuder en H. F. Ament, werd de re
kening goedgekeurd en den penning
meester decharge verleend. De Begroe
ting voor 1947 werd vastgesteld op een
totaal bedrag van ƒ2850.Voor nieu
we aankoopen kon hierop slechts 500
worden uitgetrokken, maar gehoopt
wordt dat men daarvoor ook in het nieu
we jaar weer op steun van de burgerij
zal mogen rekenen. De periodiek aftre-
j dende leden van het Algemeen Bestuur,
de heeren Nots. N. Oftema en dr. A
Wassenbergh te Leeuwarden en Th. Zgl-
stra te Sneek, werden herkozen, evenals
de heer J. Halbertsma die periodiek af
ter is sedert de voorloopige openstelling l trad als lid van het Dag. Bestuur. Allen
Hét was 19 Februari J.l. 40 jaar ge
leden, dat de Sneeker Bestuurders Bond
werd opgericht. Dit geschiedde in een
vergadering die op 19 Februari 1907 op
initiatief van het P.A.S. (Plaatselgk Ar-
beids Secretariaat) onder leiding van
den heer J. IJtsma in het toen bekende
café van den heer Jonk gehouden werd.
Op deze vergadering waren vertegen
woordigd de afdeelingen van de S.D.A.P.,
A.N.T.B., Steenhouwers Vereeniging,
Alg. Ned. Tïmmerliedenbond en de Ver.
tot verbetering van woningtoestanden;
die zich allen bij de S.B.B. aansloten. De
contributie werd vastgesteld op 1 cent
per lid en per week, en IJtsma werd de
eerste voorzitter. Geleidelijk sloten zich
steeds meer vereenigingen bö de nieuwe
organisatie aan en op 13 Juni 1909 trad
ook de afd. Sneek van de Ned. Ver. tot
Afschaffing van alcoholh. dranken toe
maar voor deze werd de contributie be
paald op of cent per lid en per
week. De nieuwe Bestuurdersbond ging
direct energiek aan het werk, en zoo
lazen we o.a. in de notulen, dat op 15
Januari 1909 in een adres aan de Ge
meenteraad gevraagd werd de baan
vegers een vast daggeld uit te betalen.
Later werden nog herhaalde malen der-
gelgke adressen aan de Raad gezonden,
o.a. betreffende de naleving van arbeids
voorwaarden, voorgeschreven in Ge-
meentelgke bestekken, en in het jaar
1911 toen een actie tegen de duurte ge-
j;'voerd werd, werd aangedrongen op ver-
3'Iaging van de gas- en cokesprgzen. Dat
ook gedacht werd aan de cultureele op
voeding van de arbeidersklasse blijkt
wel uit de Kunstavond, die op 9 Aug.
’10 ten bate van de uitgesloten textiel
arbeiders in Enschedé gehouden werd.
Hierbö trad nl. de toen zeer bekende
Russische violist Sörmus op, waarnaast
niemand minder dan mr. P. J. Troelstra
sprak. Maar veel geld kon er blijkbaar
nog niet aan de Kunst gespendeerd wor
den, want een jaar daarna werd een aan
bieding van de Hollandsche Tooneelver-
eeniging niet geaccepteerd omdat ze te
duur was. Ze vroeg nl.... ƒ30.-F too-
neelkosten. Toen werd maar een Frie-
sche amateursvereeniging aangenomen,
die het voor de helft minder deed. Voor
'de beroepsartisten was het toen dus ook
geen vetpotIn hetzelfde jaar zat de
Jonge organisatie midden in de richting-
strgd. Toen kwam er nl. een verzoek om
steun voor de onder leiding van het
x'J.A.S. stakende Amsterdamsche zeelie
den. In de vergadering van 9 Augustus
werd hierover heftig gediscussieerd. Men
wees er de voorstanders op dat de be
stuurders van de N.V.V.-vakbonden door
de N.A.S.-menschen uitgescholden wer
den voor verraders, ploerten en meer van
dat fraais en IJtsma adviseerde daarom
de stakers niet te steunen omdat „wg
met onze eigen dubbeltjes bestreden
worden”. Het voorstel om te steunen
werd dan ook met overgroote meerder
heid verworpen. Het zou ongetwijfeld
interessant zijn nog meer over de ge
schiedenis van de S.B.B. en zijn strijd
v^or verbetering der positie van de ar
beidersklasse te vertellen, maar de
plaatsruimte laat zulks niet toe, en
daarom staan wg alleen nog even stil bg
de S.B.B. in oorlogstijd. Na 10 Mei 1940
was direct het parool gegeven en
door de meeste organisaties ook opge
volgd alles stopzetten, geen contri
buties meer innen en ledenlgsten ver
stoppen of vernietigen. Nadat de be
stuursleden op 14 Oct. 1940 voor de laat
ste maal vergaderd hadden, werd nog
een uitnoodiging aanvaard, om op 20
December d.a.v. een vergadering bij te
wonen, die belegd was door den z.g.
Commissaris van het N.V.V., en waarin
de heer IJ. Steensma uit Leeuwarden,
een tot dien tijd onbekende grootheid in
de vakbeweging, sprak over de reorga
nisatie van het N.V.V. Reeds voor deze
vergadering begon bleek al dat hier
twee onverzoenlgke partijen tegenover
elkaar stonden. De secretaris P. v. d.
Veen en de penningmeester S. v. d. Wal
weigerden nl. „den gelaarsden gewelde
naar” de hand te drukken, en toen deze
z’n speech had afgedraaid volgde
prpmpt de mededeeling van alle aan
wezigen dat zij voor het bestuurslid
maatschap bedankten, omdat „zij niks
te maken wilden hebben met menschen
die op een dusdanige wöze hun organi
saties waren binnengedrongen”. Natuur.
lök werd dit alles aan Woudenberg ge
rapporteerd, die de heeren v. d. Veen en
v. d. Wal met spoed naar Amsterdam
ontbood om zioh bij hem te verantwoor
den. Het spreekt van zelf, dat hieraan
geen gevolg werd gegeven, evenmin als
gezwicht werd voor de bedreigingen die
daarna volgden en waarin de bestuurs
leden werden gesommeerd „op bevel van
den Commissaris van het N.V.V. hun
functie tot nader order te blijven waar
nemen”. Toch dreigde dit muisje later
nog een staartje te krijgen, want de on-
dergrondsche tegenwerking en politieke
activiteit van de oude bestuursleden was
de nieuwe heeren een doom in het oog,
en in Maart 1943 vernam de heer v. d.
Veen van betrouwbare zöde, dat de S.D.
te Leeuwarden zijn adres had opge
vraagd, wat voor hem het sein was om
Sneek direct te verlaten en onder te
duiken. Inmiddels waren de bestuurs
functies door N.S.B.’ers en enkele zwak
kelingen overgenomen, maar het gros
der arbeiders tippelde er niet in, ook niet
toen het Arbeidsfront met veel bombarie
werd opgericht. Na de bevrijding werden
de oude bestuurders direct weer actief.
Reeds na een week werden verschillende
besprekingen met oud-afdeelingsbestuur-
ders gevoerd en op 22 April 1945 volgde
de eerste vergadering van de herleefde
S.B.B., waarin besloten werd het werk
onverwöld op de oude voet voort te zet
ten. Successievelgk werden al de afdee
lingen weer opgericht en ging ook het
ledental weer met sprongen "hoog,
zoodat dit op 31 December 1946 al weer
873 bedroeg. De onderwgzers waren
toen nog niet aangesloten. Zou dat wel
het geval geweest zgn, dan was het aan
tal zelfs grooter gev dan in 1939.
In de afgeioopen 40 jaren telde de S.B.B.
natuurlgk tel van bestuurders. Twee
van hen hebben zich evenwel bijzonder
verdienstelgk g -maakt, nl. de secretaris
P. v. d. Veen, die het volgend jaar zgn
zilveren jubileum alszoodanig hoopt te
vieren, en de voorzitter G. Vonk, die
bgna 16 jaar de hamer hanteert. Ook de
penningmeester S. v. d. Wal loopt al
heel wat jaartjes mee, maar de heer v.
d. Veen was toch altijd de ziel en de mo
tor. Zgn werkzaam leven was en is nog
steeds geheel aan de arbeidersbeweging
gewgd, en de Sneeker arbeiders zijn heel
veel dank aan hem verschuldigd. Dat
mag hier, na de vele teleurstellingen, die
hg daarbg ook heeft ondervonden, zeker
wel eens openlijk worden gezegd.
De receptie welke het bestuur Woens
dagmiddag in de bovenzaal van Café
„Onder de Linden” hield, leverde het
duidelijke bewgs, dat het werk van de
S.B.B. in breede kring, ook door de ge
meentelijke overheid gewaardeerd wordt.
Daar waren nl. niet alleen tal van vak-
bondbestuurders versohillende verge
zeld van hun vrouwen, aanwezig, maar
ook Burgemeester Rasterhoff en wet
houder de Groot, alsmede vertegenwoor
digers van de P. v. d. A., Inst. v. Arbei
ders Ontwikkeling, Zangvereeniging,
Ned. Ver. t. afschaffing van alcoholh.
dranken, enz., die allen in woorden en
bijna steeds ook met bloemen van die
waardeering bl.j gaven. Ook waren nog
aanwezig de oud-bestuursleden J. IJt
sma van Leeuwarden en Joh. Faber, die
later naar Drachten verhuisde, beide
eveneens vergezeld van hun echtgenoote.
De zaal bood door de vele bloemen een
feestelgke aanblik en de gezelligheid
werd verhoogd door de tractaties, de
muziek van den heer A. Beeksma en de
zang van mevr. A. v. d. VeenLeeninga.
Na een kort begroetingswoord door
voorzitter G. Vonk, gaf deze een uit
voerig overzicht.over de afgeioopen 40
jaren waarin lang en hard gestreden
moest worden, maar waarin ook de
S.B.B. tot de verheffing van de arbei
dersklasse heeft bijgedragen Vervolgens
huldigde hij met enkele woorden den
secretaris P. v. d. Veen voor het vele
werk dat hij en zgn vrouw voor de ar
beidersbeweging hebben gedaan, welke
hulde hij van een klein stoffelijk blgk
van waardeering een ets van het oude
brugje in het voormalig bolwerk ver
gezeld liet gaan en waarvoor de heer v.
d. Veen hem hartelijk dankte. Een groot
aantal sprekers maakte van de gelegen
heid gebruik het bestuur geluk te wen-
schen. De eerste die dak deed was de
heer IJ t s m a die begon met een schil
dering van de toestand der arbeiders
klasse in het jaar dat de S.B.B. werd op
gericht. Een bekend schrijfster drukte
die toestand aldus uit: „Wij hebben
niets, wij willen niets en wij kunnen
niets”. Maar toch hebben wij ons, daar
bg krachtig gesteund door den heer
Johs. Faber, door alle moeilgkheden die
zich voordeden heengebokst en konden
wg, na eerst niet anders te hebben ge
daan dan het oude afbreken, langzamer
hand ook aan de opbouw van iets nieuws
beginnen, waarbg wij gelukkig ook de
steun kregen van arbeiders die daarvóór
niets van ons wilden weten. Want wij
moesten niet alleen vechten tegen de be
zittende klasse, tpaar ook tegen de wan.
begrippen in de arbeidersklasse zelve.
Het is Jammer, aldus vervolgde spreker,
dat er twee wereldoorlogen noodig wa
ren om ons te brengen op het punt waar
wij nu staan. Vóór de oorlog bouwden
we nl. nog steeds binnen het raam van
het oude kapitalisme, maar nu werken
we aan de komst van een nieuwe, socia
listische maatschappij waarin alle men
schen gelukkig kunnen zijn. Dat ook de
S.B.B. daarin een behoorlgk aandeel zal
nemen, was de wensch waarmee de heer
IJtsma zijn boeiend betoog besloot. De
heer A. de Vries, directeur van het
Plaatselijk Arbeidsbureau herinnerde
aan de woorden die de voorzitter wijdde
aan het werk van de S.B.B. tijdens de
crisisjaren toen zooveel arbeiders ge
steund moesten worden. Dat waren ech
ter ook moeilgke tgden voor den direc
teur en ambtenaren van de Arbeids
beurs, maar het stemde spr. nog tot vol.
doening dat hö daarbö steeds de steun
van de S.B.B. en vele vakbondbestuur-
ders genoot. Voor die steun bracht hij
het bestuur nogmaals hartelgk dank
waarop de voorzitter antwoordde, dat
ook’ het werk van den heer de Vries
steeds de waardeering van de S.B.B
heeft gehad. De heer Reehoorn, die
met den heer J. de Vries de Plaatselgke
Raad, van Vakcentrales vertegenwoor
digde, gewaagde met waardeering van
de goede samenwerking die er steeds
tusschen de S.B.B., de R.K. en de Chr
Besturenbond heeft bestaan, en sprak de
hoop uit, dat die verhouding in het be
lang van de arbeiders ook in de toe
komst zal voortduren, wat ook de
wensch was van den voorzitter, zooals
uit. diens antwoord bleek. Nadat de heer
H. W. F ij 1 s t r a voor de Raadsfractie
van de P. v. d. A. het woord had ge
voerd en de heer N. B lp e m e n d a a 1,
rayon-directeur van De Arbeiderspers
namens „Het Vrije Volk” gesproken had.
was het woord aan den Burgemees
ter, die allereerst mededeelde dat wet.
houder Boegenga verhinderd was aan
wezig te zön en daarna de beste wen-
schen van het gemeentebestuur aanbood.
Toen ik 15 Jaar geleden als jong ambte
naar In Sneek kwam, aldus vervolgde
spr., en meermalen brieven van de S.
B.B. in handen kreeg, kreeg ik al heel
gauw in de gaten dat deze zich ten doel
stelde de belangen van de werkende
klasse te bevorderen. In de 40 jaar die
nu achter ons liggen, is er veel belang
rijk werk verricht en zoowel op sociaal
als op ander gebied hebben zich belang-
rö'ke veranderingen in de maatschappij
voltrokken. Dat is voor een belangrijk
deel mee het werk van de vakbeweging
geweest. Ook nu zijn weer belangrijke
veranderingen, niet alleen van materi-
eele aard, aanstaa”
vonden hebben in
I Het beroep op so
I wordt nl. niet gedaan omdat het niet
anders kan, xnaar omdat het in groote
(vóórinlevering)
800 gram brood
100 gram bloem of
dermeel (niet uit
bereid)
64-U Reserve 600 gram bloem of
dermeel (niet uit
bereid)
90 gram Deensche
toiletzeep (vóórinleve
ring).
Bonkaarten MA, MB, MC, MD, ME,
MF, MG 703 (strook no. 2)
63-4 Brood 800 gram brood
63-4 Boter 250 gram boter
63-4 Margarine 2~r gram margarine of
200 gram vet
63-4 Melk 5 liter melk
63-4 Vleesch 300 gram vleesch
63-5 Vleesch 100 gram vleesch
63-4 Kaas 200 gram kaas
63-4 Eieren 5 eieren
Op 6 Maart zullen bonnen worden aan
gewezen voor cacao, suiker, versnape
ringen en tabak. De bonnen 63-3 en 64-3
Algemeen voor sinaasappelen moeten
uiterlgk op Woensdag 5 Maart a.s. bö
handelaar in groente en/of fruit
worden ingeleverd. Bon 64-V Reservé
voor Deensche toiletzeep moet uiterlgk
op 8 Maart a.s. bij een detaillist in zeep
worden ingeleverd. Aflevering van de
zeep zal zoo spoedig mogelgk plaats vin
den. Ditmaal bestaat het rantsoen boter
en margarine voor de helft uit boter
voor de A, B en C kaart. Later zal de
meer verstrekte boter worden ingehaald
door tijd, vergrooting van het deel mar
garine.
voor het tgdvak van 215 Maart 1947.
Elk der volgende bonnen geeft recht op
het koopen van:
Bonkaarten KA, KB, KC 703
(strook no. 2)
800 gram brood
400 gram brood
250 gram boter
63-2 Boter 250 gram margarine of
200 gram vet
63-1 Melk 4 liter melk
63-2, 63-3 Melk
63-1 Vleesch
63-2 Vleesch
63-1 Algemeen
63-2 Algemeen
63-3 Algemeen
63-5 Algemeen
63-6 Algemeen
63-D Reserve
63- K Reserve
Bonkaarten KD, KE 703
(strook no. 2)
800 gram brood
250 gram boter
125 gram margarine of
100 gram vet
12 liter melk
64- 1, 64-2 Vleesch 100 gr&m vleesch
64-1 Algemeen 100 gram kaas
64-2 Algemeen 1 ei
64-3 Algemeen 1 kg. sinaasappelen
64-R Reserve
64-S Reserve
