Het fae^aefc
vanZ.K.H. Prins Bernhard
I
aan SNEEK
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRTTSERADEEL en IJLST
2e JAARGANG No. 58
VRIJDAG 1 AUGUSTUS
r
1.
6
1
t.
BONNENLIJST
1947
n
B
I
De Vlootrevue.
ft
I
t
0
9
J-33
it
Hierna hield r— - -
feraten. De heer P, Si k k e s,* oud
Sneek en de Z.W.hoek.
een achttal sprekers re-
l secre-
Strijd tegen het water.
Dit onderwerp behandelde de heer J.
S. Gerbrandy, voorzitter van het
waterschap„De Sneeker Oudvaart” door
een historisch overzicht te geven om
trent het ontstaan en de ontwikkeling
van het zeewerend waterschap „Wester-
go’s IJsselmeerdijken” en het boezem-
waterschap „De Sneezer Oudvaart". gjj
waaraan
of
of
Bureau voor Advertenties
Fa. DRIJFHOUT
GROOTZAND 55
fel. 3005
Ab.-prijs 12.50 per hall )aar
Franco per post
13.75 per hall jaar
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAG i
r
j
i
ir
Kantoor voor Abonnementem
Fa. KIEZEBRINK Co.
KLEINZAND 7 - Tel. 2872
RANTSOENBONNEN
VAN NIEUW MODEL.
Het centraal distributiekantoor deelt
mede, dat met ingang van 3 Augustus
a.s. rantsoenbonnen zijn uitgevoerd in de
kleuren rood met paars, blauw met
paars en groen met paars. De tekst is
gedrukt in zwarte letters en bestaat uit
de aanduiding van hoeveelheid en arti
kel, alsmede de letter G gevolgd door
een getal. Deze bonnen blijven tot nader
aankondiging geldig.
De thans in omloop zijnde rantsoen
bonnen der E-serle blijven geldig t.e.m.
27 September a.s.
Eveneens blijven t.e.m deze datum
geldig de rantsoenbonnen een rantsoen-
artikel B.B. en „een rantsoenartikel BC”
De in omloop zjjnde wisselbonnen blij
ven ook na 27 September tot nader or
der geldig.
BONNEN VOOR MEAT EN
VEGETABLES INLEVEREN.
De destijds voor „Meat and Veget
ables” aangewezen bonnen „E 03 Vlees”
dienen voor zover men daarop nog geen
„Meat and Vegetables” heeft kunnen
krijgen vóór 3 Augustus a.s. bij een
slager te zijn ingeleverd. Hierop zal men
dan alsnog 450 gr. Meat and Vegetables
of 112 gr. blikvlees kunnen krijgen.
Men nt genoegen te nemen met het
geen, waarmede de slager wordt bevoor
raad. Keuze zal dus niet mogelijk zijn
J-21 Melk I
J-21 Vlees
J-22 Vlees
J-21 Kaas
J-21 Eieren
J-21 Suiker
J-03 Reserve
J-04 Reserve
J-06 Reserve
lopen daarna de Prins resp. een pul
van akkumer aardewerk en een pro
duct van de Hindeloper kunstnijverheid
aan.
welijk een door haar vervaardigd kanten
kleedje naar het paleis had gezonden
toen Prins Bernhard haar nu een bou-
4uet rozen aanbood.
en aan de drieling.
Toen de Prins met zijn gezelschap zich
hier van het stadhuis naar het O.B.W.
begaf voor het gebruiken van de thee,
heeft hij ook even een kijkje genomen
bij de 4 maanden oude drieling-Spoelstra
die aan de overkant van het Adm. Ge
bouw buiten stond. „Is prinses Ma
rijke groter?” vroeg mevr. Spoelstra,
waarop de Prins antwoordde: „Ja, wat
grqter, maar ze is ook een maand
ouder”.
OOK PRINSES MARIJKE
IN FRIESLAND.
Naar gemeld wordt is ook prinses
Marijke met H.K.H. Prinses Juliana en
de andere drie prinsesjes mee naar
Friesland gekomen, zodat het gehele
Prinselijk gezin aan boord van de Piet
Hein zal zijn als het jacht morgen Sneek
op weg naar Staveren passeert. *;-,u
uiiui ouiten ae voorm. NoorderpoorL
F.indo 1RA7
voor het tijdvak van 816 Augustus.
Elk der volgende bonnen geeft recht
op het kopen van:
Bonkaarten KA, KB, KC 709
(Serie J)
800 gram brood
400 gram brood
125 gram boter
125 gram margarine of 100
de Z.W.hoek Nijverheids- en landbouw
scholen, de zuivelschool te Bolsward
neemt een aparte plaats in. Dan is er de
kwestie van de eigen taal, nu ook in de
Z.W.hoek aan tal van scholen Fries
wordt onderwezen, zal gaandeweg het
euvel dat een groot deel der bevolking
analphabeet is ten opzichte van de eigen
taal verdwijnen. Dit onderwijs doet geen
afbreuk aan, doch komt het leren van
het Nederlands ten goede. Wat het cul
tuurleven aangaat, het draagt hier een
eigen karakter, vooral in de literatuur
komt dit tot uiting, de laatste tijd ook
in de muziek. Er is een Friese renais
sance welke gevaar zou inhouden als ze
tegen 'de nationale cultuur inging, doch
dat doet ze niet, er is hier evenveel
waardering voor de nationale cultuur
als voor de eigen. Hoe sterker het Frie
se karakter bewaard wordt, hoe beter
voor het Nederlandse volk, waarmede
het een onoverbrekelijke eenheid vormt.
Dr. Postma wijst er op, hoe belang
rijke diensten Sneek de Z.W.hoek be
wijst door haar gymnasiaal en middel
baar onderwijs. Spr. gaat de historie
van het gymnasium het is een strijd
vraag hoe oud dit onderwijs hier is
maar *t gemeente-archief bevat stukken
welke aantonen dat het er in 1544 zeker
was na welke bewijst dat deze stad
er steeds een eer in stelde het te hand
haven. Ook al was het leerlingental niet
groot, maximaal ongeveer 80, laatste
decennia 60 70, wegens de geringe
dichtheid der bevolking. Daarbij kwam
dat de hier in 1867 gestichte H.B.S. een
grote toeloop van leerlingen kreeg, nu
boven de 300. Ook is een der redenen
de reisgelegenheid. Bovendien: Friesland
is principieel gericht. De R.K. stuurt
zijn kinderen gaarne naar pensionaten
elders, de protestanten kunnen beschik
ken over een geref. gymnasium en
H.B.S. te Leeuwarden en waar de
meerderheid der bevolking in dit gebied'
protestants orthodox gericht Is zal
nu ook hier een Chr. Lyceum met aan
vankelijk 2 eerste klassen beginnen. Een
belemmering voor het onderwijs vormt
het verkeersprobleem, soms moeten kin
deren 25 K.M. afleggen, dat vergt veel
tijd, maar eist ook bewondering voor de
energie dier kinderen. Het gebruik ma
ken w>n een vervoermiddel vormt naast
het schoolgeld vaak een extra belasting
voor de ouders, soms zelfs ƒ200 a ƒ300
per jaar. Ten slotte noemt spr. een aan
tal namen van bekende geleerden en fi
guren in Nederland, die eens te Sneek
studeerden, en waaruit mede blijkt, welk
een belangrijke dienst op cultureel ge
bied onze stad de Z.W.hoek, ja geheel
Nederland met haar onderwijsi istellin-
gen bewijst.
ten bus voor het Prinseljjk gezin aan
biedt). Onze tabakskerverijen met haar
f riese baai mogen we nog even noemen.
Nadat spr. ook op het belang van goede
verkeerswegen voor de verzorgingscen
tra heeft gewezen, constateert hij dat de
betekenis van Sneek als een dergelijk
centrum toch wel blijkt uit het feit dat
de sociologen juist onze stad uitkozen
als model voor het ontwerpen van een
verzorgingscentrum voor de N.O.polder.
Spr. hoopt ten slotte dat Sneek zijn goe
de verbinding met het grote kanalen
plan zal krijgen, waarbij terreinen voor
de vestiging van industrieën en ook voor
een modem industriegebouw, het laatste
om de overgang van ambacht naar in
dustrie gemakkelijker te maken.
Godsdienstig leven.
Ds. J. N. de Ruiter, Ned. Herv.
predikant te Sneek spreekt over het
godsdienstig leven in dit deel van Fries
land. Dit geestelijk leven vindt in Sneek
zijn centrum. Wat de R.K. betreft de
Deken woont te Sneek, voor Herv. en
Geref. bestaat de classis Sneek. Daar
worden dus vele vergaderingen gehou
den en beslissingen genomen. Dat de
chr. kerk geen eenheid is, maar helaas
verdeeld en verscheurd blijkt ook in deze
Z.W.hoek. Er is de tegenstelling R.K.
Protestant en de laatsten zijn weer ge
splitst in Ned. Herv., Doopsgezinden,
Geref., Chr. Geref., Geref. onderh. art.
31, Baptisten en er zijn enkele sekten.
De Hervormden vormen de grootste
groep, daarop volgen Geref. en R.K. Ge
tallen zeggen echter heel weinig. Maar
toch mag opgemerkt dat de Z.W.hoek
een kerkelijk karakter draagt, het Cor
pus Christianum is er nog niet ver
dwenen, deze omgeving draagt een chr.
signatuur. Men kan dit op Zondagen
merken, vooral in de omgeving, in de
stad iets minder. De Zondag is er nog
een rustdag. Heel velen hebben dan ge
legenheid naar de kerk te gaan en ver
zuimen dat niet, minstens 1 maal, maar
ook wel tweemaal. Het getal buiten
kerkelijken is in de Z.W.hoek zeer ge
ring, in de steden iets groter, de massa
gaat naar de kerk, dat behoort bij de
viering van de rustdag en dat betekent
dat openbare vermakelijkheden weinig
kans krijgen, men doet daaraan op deze
dag niet en ergert zich aan degenen,
die het wel doen. In verreweg de meeste
gemeenten is de prediking in ere n
worden de sacramenten gewaardeerd.
Het kerkelijk leven is niet beperkt tot
de Zondag, er is allerlei kerkeltjke ar
beid op andere dagen, daar is het on
derwijs aan de kinderen, de catechisa
ties, er zijn talloos vele jeugdver, zelfs
padvinderij vanwege de kerk. De ker
ken hebben in bezettingstijd het verzet
gesteund, verschillende predikanten zijn
gearresteerd en brachten korter of lan
ger tijd in concentratiekampen door. De
kerken werken na de bevrijding mee aan
de opbouw, omdat een waarachtige op
bouw een geestelijke grondslag behoeft.
Spr. >eft opgemerkt dat Z.K.H. hier
enkele geschenken zijn aangeboden, na
mens de kerken moet spr. zeggen: „zil
ver en goud heb ik niet, maar de ker
ken in de Z.W.hoek wense' U en de
Uwen Godes zegen toe”.
Sociale verhoudingen in
de Z.W.hoek.
Burgemeester R e i t s m a van Won-
seradeel spreekt over de sociale ver
houdingen in de Z.W.hoek, welke door
de agrarische verhoudingen nimmer op
de spits zijn gedreven, „gaat het de boer
goed, dan gaat het allen goed”. Toen zo
wel boeren als arbeiders zich gingen
organiseren, kwamen er geleidelijk on-
derhandelingen over misstanden als te
lange werktijden, te lage lonen en de
onmogelijkheid voor de arbeider voor
zijn oude dag te zorgen. De wetgeving
heeft ook gaandeweg verbetering ge
bracht. Door het zuinig beheer der ge
meenten, gevolg van het agrarisch ka
rakter, waren ook de woningtoestanden
als regel slecht, de woningbouw met
rijksbijdrage bracht geen afdoende ver
betering en het particulier initiatief op
het gebied van woningbouw heeft vrij
wel volkomen gefaald in de Z.W.hoek.
Spr. ziet betere perspectieven nu de drie
Noordelijke provincies een Bouwspaar-
kas hebben opgericht. Spr. staat dan stil
bij de sociale wetgeving welke de po
sitie der arbeiders ook op het platte
land ;rbeterde, zoals pachtwet enz. de
positie der boeren heeft verbeterd. Toch
is er na de oorlog sociale spanning, bij
de boer heerst ongerustheid over de
sociale lasten, bij de arbeider omdat hij
niet voldoende verdient om het levens
middelenpakket te kopen en andere
noodzakelijke dingen. Zal het consumen-
tencrediet uitkomst brengen? Bekend is
het tekort aan arbeidskrachten dat de
boeren noopt tot mechanisatie. Een
groot desideratum voor boer en arbei
der beide is het pensioen, dat in deze
vorm echter voor de boer niet kan be
staan, hij zal het moeten hebben van de
vrijwillige verzekering, voor de vaste
arbeiders schijnt de ’-ans op pensioen
verzekerd, voor de losse is die zekerheid
er niet, de boer schrikt hiervoor terug,
omdat hij ’-reest, dat het bedrijf deze
lasten op den duur niet zal kunnen dra
gen.
De industrie.
De voorz. van het dept. Sneek van de
Maatschappij voor Nijverheid en Han
del, i r. A. W. v. d. P o e 1 behandelt dit
onderwerp en wijst er op dat wat er aan
industrie in dit gebied is, vooral ver
bonden is aan wat de boer, en, wat vaak
genoemd wordt: het verlengstuk der
boerderij, de zuivelfabriek nodig heeft.
Ook het water stelde zijn eisen, zo is het
geen wonder dat we hier 2 middelgrote
machinef‘krieken voor poldergemalen
hebben. De zuivelindustrie is tot grote
bloei gekomen, ze vormt een der groot
ste, zo niet de grootste industrie in ons
vaderland. In Sneek concentreren zich 5
bedrijven voor de fabricage, han lel en
reparatie van datgene wat de zuivelfa
brieken aan outillage behoeven, er zijn
echter ook gespecialiseerd in andere rich
tingen: scheepstelegrafen en bakkerij-
machines worden hier ook in belangrijke
mate vervaardigd. Houtbewerking vindt
men in Sneek en IJlst dank zij de impuls
der zuivelindustrie, doch het leidde ook
weer tot de vervaardiging van andere
specifiek Friese artikelen als de schaats,
waarvoor ook staal nodig was, waar
door dergelijke bedrijven ook weer kwa
men tot het maken van timmergereed
schap en door de houtbewerking ten
slotte tot het vervaardigen van kinder
speelgoed. De watersport leidde tot het
stichten van scheepswerven. Het boeren
bedrijf had behoefte aan touw, oorspron
kelijk telde Sneek 5 touwslagerijen, de
andere verdwenen, maar 1 groeide uit
tot een wereldbedrijf met 230 werkne
mers. Het probleem vormt de voorzie
ning met werkkrachten. De Z.W.hoek
kent ook keramische industrie in Mak-
kum, Workum, Sneek heeft een ver-
werkingsbedrij voor glas. Van de mo
derne grasdrogerijen werd een groot
deel hier vervaardigd. De zuivelindustrie
is hier in ae Z.W.hoek zeer belangrijk,
een nieuwe tak van deze indust- e is de
melksuiker antiek te Bolsward, die het
basisproduct levert voor het penecilbne-
bedrijf van de Gist- en Spiritusfabriek
te Delft. Inderdaad, de zuivel
industrie kan men niet meer zien als een
verlengstuk van de boerderij, he’’ is een
zeer gr >te zelfstandige industrie we ke
roept om researchwerk. Daarom is
zo belangrijk de stichting van een
proefzuivelbedrijf, waartoe de rege
ring plannen heeft en dat naar spr.
hoopt in dit gebied gevestigd zal
worden
Ten slotte staat spr. stil bij de bete
kenis van Sneek als verzorgingscentrum
voor de Z.W.hoek. Een typisch ver
schijnsel is wel dat vele van dergelijke
grote verzorgingsbedrijven als C. en A„
Bervoets, en Lampe hier geboren wer
den. Ook thans kent Sneek nog vele
verzorgingsbedrijven, spr. hoeft slechts
Kings pepermunt te noemen om op een
bedrijf te wijzen, dat in binnen- en bul-
teniana bekend js. Op kleinere schaal
kunnen de Sneker drabbelkoeken ge
noemd worden (waarvan spr. de Prins
SNEEKER NIEUWSBLAD
RedacteurenL. KIEZEBRINK en C. SMIT Redactie-adresKLEINZAND 7 - SNEEK
wees er tijdens zijn met tal van bijzon
derheden toegelicht betoog o.a. op dat
eerstgenoemd waterschap met een op
pervlakte van 43000 H.A., nog geen con-
tributiehuis bezit. Hij verwacht echter
dat het nu binnenkort wel anders zal
worden, al hebben Ged. St. een voorstel
van het waterschap betreffende deze
kwestie al driemaal afgewezen!
Dankwoord van Z.K.H.
Prins Bernhard.
Prins Bernhard dankt de bur
gemeester en allen voor deze bijeen
komst en in het bijzonder de sprekers
voor hun uiteenzettingen, waarjjit hij
veel geleerd heeft. Er waren naar aan
leiding van het gesprokene verschillende
vragen bij spr. opgekomen, welke hij
zich voorstelde met de Commissaris der
Koningin en andere deskundigen eens
te zu'len bespreken. Wat de kwestie
de' uitnodiging voor het bijwonen
van de zeilwedstrijden betreft, het
programma van Z.K.H. is thans te
overladen, om daaraan te kunnen
voldoen; dit moet een ander jaar
gebeur en.
Burgemeester Rasterhoff
dankt thans de aanwezigen voor hun op
komst, terwijl de Commissaris
der Koningin burgemeester en ge
meentebestuur hartelijk dank zegt voor
de bg-onder prettige ontvangst hier.
Na afloop der bijeenkomst onderhield
Z.K.H. Prins Bernhard zich nog enige
tgd met de sprekers.
De Dinsdag.
Dinsdagmorgen maakte de Prins met
het Regenboogjacht „Louise” van onze
stadgenoot R. Moedt, een zeiltocht op
het Sneekermeer. ’s Middags vertelde
hg ons zelf hoe hij van deze tocht geno
ten had en dat hg gaarne nog eens op
het Sneekermeer zal terugkomen. Van
de heer Moedt vernamen we later nog,
dat de Prins zelf geruime tijd gestuurd
heeft en zich niet alleen een enthousiast
zeiler toonde, met veel belangstelling
ook ”oor schip en tuigage, maar boven
dien een vlugge en dankbare leerling
die het vrij gauw „in de gaten” had. Hij
had de Prins en zijn gezelschap, be
staande uit de Commissaris der Ko
ningin, burgemeester Rasterhoff, prof.
Waterink en de secretaris van Z.K.H.,
de mooie plekjes op het Sneekermeer,
de Goingarijpster Poel en de Zoutpoel,
alsmede het Jentjemeer laten zien, en de
Prins was zó tevreden, dat het hem
speet, dat de tocht niet langer kon du
ren. ’s Middags om half drie wachtte
hem nl. op het Stadhuis een bijeenkomst
met vertegenwoordigers uit de burgerij,
die zeer druk bezocht was.
Burgemeester Rasterhoff stelde alle
aanwezigen aan hem voor, waarna hij
zich op gemoedelijke wijze met vele hun
ner onderhield en zich over allerlei za
ken liet inlichten. Zo informeerde hg
o.a. zeer belangstellend naar de verlie
zen van de Sneker vloot gedurende de
oorlog, naar het aantal schepen dat onze
stad telt en naar de Sneker Jachthaven,
terwgl hij bovendien nog met veel vol
doening sprak over de vlootrevue en het
prachtige Sneekermeer waarop hij zo
heerlijk gezeild had en helemaal niet nat
geworden was ondanks de stevige wind.
Nat werd ik alleen in mijn eigen motor
bootje, zei hg, omdat ik er niet snel ge
noeg mee kon varen. Voor de aanwezige
vertegenwoordigers van de illegaliteit
had hij eveneens veel belangstelling en
voor-’ met „Bontje” stond hij heel lang
en gemoedelijk te praten. Dat gemoede-
liike en eenvoudige is een van de eigen
schappen van de Prins die hier zeer ge
waardeerd is, waarover iedereen vol
lof sprak. Friesland heeft op de Prins
stellig een uitstekende indruk gemaakt,
maar wederkerig kunnen we ook con
stateren dat de kennismaking met hem
de Sneker burgerij ook zeer goed heeft
void'"”!, en dat men hier daarom alge
meen hoopt, dat hij spoedig nog eens zal
terugkomen, en dan liefst vergezeld van
de Prinses en de Prinsesjes.
Toen de besprekingen op het Stadhuis,
waar tussendoor dames in Fries cos-
tuum verversingen aanboden, beëindigd
waren, wachtte de Prins en zijn gevolg
nog n aardig schouwspel. Vóór het
stadhuis voerde een aantal in nationaal
costuum geklede leden van T.G.P. nl.
onde” ’"iding van de heer C. Kan de
Skotse Trije uit, door de hoge bezoeker
zeer belangstellend vanaf het bordes ge
volgd, e~ waarvoor hij na afloop, evenals
alle anderen die er bij aanwezig waren,
hartelijk applaudisseerde.
Daarna begaf het gezelschap zich
naar het Administratiegebouw van het
O.B.W., waar thee werd gedronken, en
vandaar naar Bolsward om het fraaie
stadhuis te bezichtigen. Weer in Sneek
teruggekeerd bracht de Prins nog een
kort bezoek aan het Fries Scheepvaart
Museum, waar hij door de voorz. dhr. J.
H. Halbertsma en een drietal andere
leden van het Dagelijks Bestuur werd
rondgeleid en zgn handtekening plaatste
in het gastenboek.
Tot slot volgde ’s avonds nog een
maalt’id in Hotel de Wijnberg, waarbij
ook de wethouders en de leden van de
Raad aanzaten.
Bezoek aan St. Antonius
Ziekenhuis.
Bij zijn terugkeer van Bolsward heeft
de Prins ook nog een onverwacht bezoek
aan het St. Antonius ziekenhuis alhier
gebracht. Alle verpleegsters, met oranje
getooid, waren voor het gebouw opge
steld, met in hun midden enkele patiën
ten. En het was een groot moment voor
de patiënte Sjoukje v. d. Werf, die er al
23 jaar verpleegd wordt en die destijds
ter gelegenheid van het prinselijk hu
moor 15 parturen Lkomeil uiL j
J-21 Brood
J-21 Boter
J-22 Boter
gram vet
5 liter melk
300 gram vlees
100 gram vlees
200 gram kaas
5 eieren
250 gram suiker, boter-
hamstrooisel enz., of 500 gram
jam, stroop enz., of 250 gram
versnaperingen
Versnaperingskaarten enz. QB, QC 707
Versnaperingen 200 gram versna
peringen of 200 gram suiker,
boterhamstrooisel enz., of 400
gram jam, stroop enz.
J-36 Versnaperingen 100 gram versna
peringen of 100 gram suiker,
boterhamstrooisel enz., of 200
gram jam, stroop enz.
taris der gemeente Sneek, oud-lid der
Eerste Kamer en oud-gedeputeerde,
sprak over Sneek en de Z.W.hoek, waar
in hij deze streek schetste als een zeer
waterrijk gebied, waarin de waterwegen
lange tijd de meeste betekenis hadden,
slechts enkele wegen zijn var meer dan
plaatselijke betekenis. Het grote kana-
le’-’plan thans in uitvoering is dus ook
van veel belang voor dit gebied en de
tweede stad van Friesland hoopt op een
goede aansluiting aan dat plan, en zal
zich -’••■’rkig prgzen als schepen van
minstens 500 ton haar dan kunnen be
reiken. Het karakter van de Z.W.hoek
is vrijwel agrarisch, met een bescheiden
nijverheid en enige kustplaatsen met een
van de rest afwijkende mentaliteit. In de
centra, waartoe op dit gebied naast
Sneek, Bolsward en Workum ook Ijlst
behoort treft men een bescheiden in
dustrie, waarvan sommige takken een
sterk verloop hebben vertoond, wellicht
kan het streven naar industriespreiding
hier verbetering brengen, opdat de be-
staansbronnen, welke vrij eenzijdig zgn,
op een meer gedifferentieerde basis ge
vestigd worden. Hebben de centra be
lang bij een welvarend platteland, ander
zijds profiteert dit van de onderwijs
instellingen, grote winkels enz. der
centra en van bgv. een veemarkt als te
Sneek. De jarenlange afgeslotenheid
van het gebied drukte ook haar stempel
op de owoners, hun karaktc' wordt ge
kenmerkt door zekere geslotenheid,
waarachter zich echter een stuk boe
renslimheid verbergt, waar men nu niet
direct mee klaar is. Wat Sneek aan
gaat, het is inderdaad een centrum van
de watersport, afgezien nog van de be
kende zeilwedstrijden, en daardoor een
toeristencentrum van betekenis; het ge
meentebestuur beseft dit en steunt op
dit gebied zoveel mogelijk; de Jacht
haven met zgn 300 k 400 ligplaatsen
voor schepen speelt hlerbg ook een be
langrijke rol. Naast de markt en de
handel met het platteland vormt ook
het toeristisch verkeer een der belang
rijke bestaansbronnen der stad.
De Z.W.hoek als landbouw
gebied.
Ir. H. v. d. Molen, rijkslandbouw-
consulent, directeur der Rgkslandbouw-
winterschool alhier spreekt over de be
tekenis van de Z.W.hoek op landbouw
gebied. Er is bijna geen bouwland in
d!‘ gebied, dat, tot de kleiweide en veen
weidestreek behorend, alles zet op de
kaart van de graslandcultuur. Er is ook
nagenoeg geen kleinbedrijf, gevolg van
het pachtstelsel, 90 van de bodem
wordt door pachters geëxploiteerd. In
de laatste 50 jaar is de bevolking op het
platteland slechts weinig toegenomen,
haar statisch karakter drukte op haar
een stempel van conservatisme, meer
uitgesproken dan elders in de provincie.
Spr. wijs1 er dan op hoe goede invloed
van de zuivelfabrieken, de betaling der
melk naar vetgehalte enz. op de vee
fokkerij is uitgegaan. We hebben tal van
uitstekende fokbedrijven in de Z.W.hoek,
mede dank zij de op zeer hoog peil
staande graslandcultuur. Thans zijn er
echter geen gunstige perspectieven voor
de producten, we kunnen op de buiten
landse markt niet meekomen met de
prijzen. Er moet dus naar een lagere
kostprijs gestreefd, waarvoor hier maar
één weg is, die der intensivering. De
productie per koe kan verhoogd, kunst
matig' inseminatie kan ook helpen en
de productie van het grasland moet op
gevoerd. De melkproductie kan stellig
met 25 stijgen. Ook een middel is de
mechanisatie, door de schaarse arbeids
krachten wordt men die weg al opge
drongen, de melkmachine wordt een on
misbaar onderdeel der outill ge. Verdere
mechanisatie zal echter niet in snel
tempo kunnen geschieden, daar deze
eerst nog het stadium der proefneming
moet oorlopen. Het is te hopen, dat de
regering daarmede bij haar prijspoli
tiek rekening zal houden, reeds heeft
het feit dat men Friesland wil handican-
pen door een lagere prijs voor de melk,
verbittering gewekt en niet vergeten
dient dat kapitaalvorming nodig is om
eventueel verdere mechanisatie door te
voeren.
Cultuur en onderwijs.
Over dit onderwerp spreken de h.h.
R. J. S i p k e n s, inspecteur van het l.o.
en d r. E. B. J. Postma, rector van
het Sneker gymnasium. Eerstgenoemde
zeide o.m., dat de geestelgke en poli
tieke instelling in dit gebied tot gevolg
had dat elke richting een eigen school
heeft, dat is traditie en een kostbaar
goed, •’1 heeft het naast licht- ook scha
duwzijden. Didactische problemen zijn
niet van de liïcht, sommige scholen e- --
rimenteren veel, andere houder vast aan
oude -‘thoden, speciaal voor de kleine
scholen is bezinning op de methoden
echter eis. In de vlucht naar de grote
stad, ook van <Je onderwijskrachten,
schuilt een ontzettend gevaar voor het
pla^eland. De uloscholen mogen zich in
een belangrijk bezoek verheugen, de
boerderij kan het overschot der bevol
king niet opnemen, men laat de kinde
ren wat leren, industrialisatie Igkt on-
vermgdelgk wil men dit overschot hier
houden, thans zoeken de intelligent
krachten elders een plaats. Ook bezit
50 gram korstloze kaas
750 gram suiker, boter
hamstrooisel enz., of 1500 gram
jam, stroop enz., of 750 gram
versnaperingen
J-04 Diversen 250 gram waspoeder
250 gram soda
1600 gram brood
200 gram kaas
800 gram brood
B' tarten KD, KE 709
(Serie J)
800 gram brood
250 gram boter
125 gram margarine of 100
J-01 Bi ood
J-02 Brood
J-01 Boter
J-02 Boter
gram vet
J-03 Boter 250 gram margarine of 200
gram vet
J-01 Vlees 100 gram vlees
J-02 Vlees 200 gram^vlees
J-01 Melk 4 liter melk
J-03, T-05 Melk 7 liter melk
J-01 Diversen 200 gram kaas
J-02 Diversen
J-03 Diversen
Reeds vroeg in de middag trokken
Maandag honderden zeil- en motorboten
naar het Sneekermeer om Prins Bern-
hard zgn tocht naar Sneek te begroe
ten. De Sneker Zeilclub en de K.Z.V.
„Sneek” hadden voor deze gelegenheid
een vlootrevue georganiseerd, die buiten
gewoon geslaagd is. In en rondom de
Sijbesloot lagen de schepen, waarvan
zeer ”elen fraai gepavoiseerd waren,
langs de wallen, maar ook zeilden er
vele op het Meer. Op de Goingargpster
Poel werd het prinselgk jacht tegemoet
gevaren en begroet door het jacht „Ut
en Thüs”, waarin gezeten waren burge
meester Rasterhoff en diens collega Tja-
berin'— van Wijmbritseradeel, alsmede
de voo"zitter van de Sneker Zeilclub, de
heer G. S. Hofstra en de secretaris, de
heer B. Brinksma. Op verzoek van de
Prins kwam men langsrij van de Piet
Hein, waarna genoemde heren zich aan
boord begaven waar ze aan de hoge be
zoeker werden voorgesteld, om vervol
gens de triumftocht over het meer tot in
het Kruiswater mee te maken. Het was
schitterend zomerweer met een mooie
bries, en de honderden witte zeilen van
de zeilschepen en de tientallen motor
boten, die gedurende de gehele tocht
rondom de Piet Hein zwermden, lever
den een onvergetelijke aanblik op, waar
over ook de Prins zijn bewondering en
grote voldoening uitsprak. De inzitten
den van de schepen, alsmede die van de
ro. aartboten, die ook zeer druk be
volkt waren, juichten de Prins telkens
uitt iig toe, waarop Z.K.H. ongedwon
gen met een amicale armzwaai ant
woordde.
Ooi; stond de Prins druk te filmen
om het schouwspel vast te leggen, zodat
straks het gehele Prinselgk gezin -en
indruk kan krijgen van de buitengewoon
grootse en hartelijke ontvangst die ie
Sneker watersporters d' sympathieke
hoge bezoeker hebben bereid Toen de
Piet Hein in het Kruiswater voor anker
was gc~aan, werd de motorsloep te
water gelaten, waarmee de Prins zich,
in gezelschap ”an de Commissaris der
Kor’ gin en diens echtgenote, alsmede
nog er.kele andere gasten, naar Uitwel-
lingerga begaf om aldaar de werken
aan de in aanbouw zijnde brug in Rijks
weg 43 te bezichtigen om daarop nog
een bezoek te brengen aan de boterfa-
briek te Akmarijp en het electrisch ge
maal van het waterschap „De Sneeker
Oudvaart” in de Gauwster Zijl, waar
het gezelschap door de voorzitter, de
heer J. Gerbrandy, werd rondgeleid.
De Prins V stadhuize.
De Prins begaf zich om ongeveer 8
uur te voet, vergezeld van de Commis
saris der Koningin en de burgemeester,
naar het Sneker stadhuis. De langs de
straten geschaarde dichte menigte
juichte hem overal hartelijk toe. Vóór
het stadhuis stonden de Sneker muziek
corpsen opgesteld, die de hoge gast met
het spelen van het Wilhelmus en het
Fries Volkslied begroetten. In de grote
raadszaal, welke door de daar ge
plaatste bloemstukken een feestelgke
aanblik bood, werden de talrijke aan
wezige genodigden, w.o. de burgemees
ters van alle gemeenten uit de Zuid-
westhoc’- door 'eester Rasterhoff
aan de Prins voorgesteld. De Commis
saris der Koningin richtte allereerst na
mens de Z’üdwesthoek van Friesland
een woord van welkom tot Prins Bern-
hard, waarna de burgemeester dit na-
r ?ns de burgerg van Sneek deed. Hij
vreesde daarmede eigenlijk achter de
feiten aan te lopen, daar de vlootrevue
en de burgerij reeds .zelf hebben bewe
zen hoe hartelijk Z. K. Hoogheid hier
welkom is. Niet vergeten hebben wg wat
deze in de tijd voor de bevrgding voor
ons land heeft gedaan en zijne belang
stelling, welke hij voor dit deel van
Friesland thans toont verheugt ons
zeer. De stemming hier na de bevrijding
kan gekenschetst worden door de woor
den moed en vertrouwen. Die geest be
zielde ons ook, zij het met verbittering,
toen we destijds de Piet Hein zagen
wegslepen door de vijand. En dit brengt
spr. er als van zelf toe, er hie- even op
te wijzen dat Sneek bij uitnemendheid
een centrum van watersport is, dat is de
trots der Snekers. Zij hebben hun best
gedaan Z.K.H. bij de revue een deel van
hun vloot te tonen, doch onze stad komt
op haar best voor de dag op de tra
ditionele Woensdag in de Sneek
week, de hardzeildag en spr. hoopt
met deze woorden de belangstel
ling van Prins Bernha-d voor die
dag gewekt te hebben.
Spr. wenste ten slotte de hoge gast
geluk met de goede afloop van de ope
ratie van zijn jongste dochter en het
prinselgk gezin prettige dagen in Fries
land toe. Uit naam van Friesli ids Z.W.
hoek boden burgemeester Reit-
s m a van Wonseradeel en burge
meester Stallinga van Hinde-
lopen daarna de Prins resp. een pul
van akkumer aardevzerk en een pro-
J-ll Brood
J-ll Boter
J-12 Boter
gram vet
J-ll, J-12 Vlees 100 gram vlees
J-13, J-15 Melk 12 liter melk
J-ll Diversen 100 ~'am kaas
J-12 Diversen 50 gram korstloze kaas
J-13, J-14, J-15 Diversen 250 gram sui
ker, boterhamstrooisel enz.,
500 gram jam, stroop enz.,
250 gram versnaperingen
J-16 Diversen 250 gram waspoeder
250 gram soda
J-13 Reserve 800 gram brood
J-16 Reserve 500 gram rgst of kinder
meel (uit rijst bereid) of kin-
derbiscuits
Bonkaarten MA, MB, MC, MD, ME,
MF, MG 709 (bijz. arbeid,
a.s. moeders en zieken)
(Serie J)
800 gram brood
250 gram boter
250 gram margarine of 200
