Werkplaatsgebouwen
MAHATMA GANDHI VERMOORD
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
„EEN GLIMLACH
DINSDAG 3 FEBRUARI
1948
3e JAARGANG No. 10
FEUILLETON
(Aan
door GERARD REVERS
de
dolle
HOOFDSTUK 23.
voegd, dat het niet mogelijk is, het
rantsoen voedingsvetten te verhogen.
Aangehouden zaak.
Arnould Jean Baptist Merckx, 63
fabrikant te Franeker. Is o.m.
DE KONINGIN OVER INDONESIË.
Radiorede tot oud-
bondgenoten.
De Koningin is voornemens heden
te 18.30 uur Nederlandse tijd over de
zender van de Nederlandse wereld
omroep het woord te richten tot de
bondgenoten van Nederland uit de
wereldoorlog.
Het is de bedoeling van de Koningin
voor haar toehoorders over de gehele
wereld in enkele woorden een duide
lijk beeld te schetsen van de verhou
ding tussen Nederland en Indonesië.
Ook Hilversum zal de rede uitzenden.
Bureau voor Advertenties
Fa. DRIJFHOUT
GROOTZAND 55
fel. 3005
Verschijnt
MNiLAGL ea VBIJDJkOS
VOORINLEVERINGSBON
VOOR BANANEN.
In de bonnenlijst van Donderdag zal
voor kinderen tot 5 jaar opnieuw een
bon voor 500 gram bananen bekend
worden gemaakt. Ook deze nieuwe bon
zal voor een lange periode worden
aangewezen, en naar mogelijkheid zal
daarop worden afgeleverd.
Uiteraard zal de afwikkeling van de
begin October aangewezen bon voor
gaan.
Kantoor voor Abonnementen;
Fa. KIEZEBRXNI. Co.
KLEINZAND 7 - Tel. 2872
35
„Er moet onmiddellijk gehandeld
worden om de plannen van de prins te
verhinderen...”
En ik vertelde in korte woorden,
wat de prins mij had gezegd, wat zijn
plannen waren, omtrent Ira en Saky-
amoena...
„Heren”, zei ik, „het gaat om twee
mensenlevens
Ernstig hadden de officieren geluis
terd. Ze vroegen niets verder en bei
den zeiden niets anders, dan het laco
nieke woord:
„All right!...”
Nauwelijks een wartier later zaten
allen te paard, ik zelf ook op een
krachtig dier, met de officieren aan
de spits.
„Voorwaarts!...”
De troep zette zich in beweging.
Ik voelde geen vermoeienis meer,
onwillekeurig drukte ik de knieën ste
vig tegen mijn rijdier. Mijn hand gleed
liefkozend over mijn revolvertas. Ik
was gewapend, ik was weerbaar, ik
kon iets doen.
KEUZEBON BOTER/MARGARINE
VERRUIMD.
Rekening houdende met de tenge
volge van de instelling van de keuze-
bon optredende verschuiving van de
boter- naar de margarine-consumptie
en ter ruiming van de voorraad koel-
huisboter, is bepaald, dat bij de eerst
volgende bonaanwijzing de bonnen
voor het gehele rantsoen voedings
vetten (500 gram voor 14 dagen)
naar keuze opgenomen kunnen wor
den in boter of margarine.
Het is de bedoeling deze mogelijk
heid van opnemen van het rantsoen
voedingsvetten in boter of margarine
naar keuze voorlopig te handhaven.
king kwamen voor tewerkstelling in
Drente, aangewezen aan Duitsers en
Ik wendde mij tot de naast mij rij
dende officier.
„Ik weet niet waar ik mij bevind”,
zei ik.
De officier gaf mij dadelijk bereid
willig alle inlichtingen.
„We zijn ongeveer 40 mjjl van het
kasteel van de prins van Holkara, uw
gastheer, verwijderd. En vandaar is
het nog wel ongeveer evenver naar de
door u bedoelde zenana. Maar voor
de avond zullen we daar nog wel ko
men ve-onderstel ik...”
Onwillekeurig zette ik mijn paard
aan.
De officier lachte.
„Ge behoeft u niet ongerust te ma
ken”, zei hij. „Weliswaar heeft de
prins een voorsprong, maar ik twijfel
er aan, of hij de naaste weg kan gaan.
Hij zal de menselijke woonplaatsen
wel vermijden. Wij zullen echter zo
spoedig als we daartoe in staat zijn
onze paarden verwisselen... Ook zul
len we zo gauw mogelijk een koerier
vooruitzenden naar het kasteel van
de prins. Als we daar dan aankomen,
staan de mannen klaar en krijgen we
verse paarden... We komen stellig
en de eerbied welke hij onder de Mo
hammedanen geniet bezorgde Gandhi
ook ditmaal succes met dit vasten, de
leiders van beide richtingen en lan
den, welker geschillen trouwens reeds
voor de Veiligheidsraad waren ge
bracht, kwamen nader tot elkaar. Dit
was echter niet naar de zin van de
Orthodoxe Hindoes, speciaal van de
Maratha sekte, die zeer fel tegenover
de Mohammedanen staat, zij ageerden
via hun pers, in redevoeringen en op
velerlei andere wijzen tegen de verzoe
ningspolitiek.
De moord op Gandhi heeft bewezen
dat tot die andere middelen ook de
terreur behoort. Na deze moord zijn
dan ook de leiders dezer beweging ge
arresteerd. Misschien niet omdat zij
direct betrokken zijn geweest bij de
aanslag, maar vooral ook omdat
hun ophitsende actie tot een grote
slachting onder Hindoes en Moham
medanen kon leiden, zoals we die reeds
aanschouwd hebben bij de volksver
huizing deze zomer. Heel gelukkig is
het dat de dader geen Mohammedaan
was, ware dit wel het geval geweest,
dan zou waarschijnlijk de woede der
Hindoes zich gekeerd hebben tegen de
Mohammedanen, nu was dat, aanvan
kelijk in ieder geval, tegen de eigen
geloofsgenoten, die de Maratha-bewe-
ging aanhangen. Aanvankelijk, zeg
gen wij, omdat, nu Gandhi niet meer
is, het bindend en gezaghebbend ele
ment tussen Hindoes en Mohammeda
nen is verdwenen en vrees moet ge
koesterd dat het tot nieuwe uitbars
tingen zal komen.
Diep was de indruk, die Gandhi, die
door zijn vasten zijn leven inzette om
zijn doel, geweld te voorkomen, te be
reiken, op de mensheid heeft gemaakt.
In Gandhi verliest de wereld een deel
van zijn geweten. Hij was meer dan
een apostel van vrede en rechtvaar
digheid. Hij vertegenwoordigde wat
de kern is van elke godsdienst, elke
levensleer, de heerschappij van de ziel
over het lichaam, van de geest over
de stof. In deze tijd van grof materia
lisme vertegenwoordigde hij het ide
aal, waartegen de wereld opzag, de
drang naar een vrede, die geen kuns
tig bouwwerk is van politiek of mili
tair machtsevenwicht, maar voort
vloeit uit de innerlijke drang naar
harmonie, welke in alle mensen leeft,
maar gestaag wordt onderdrukt.
Geen wonder dat hij, de geweldloze,
die door geweld viel, in heel de wereld
is geëerd, in de organen der Ver. Na
ties, zowel als door de Paus, door dr.
Beel, door de Franse Kamer en in ’t
bijzonder natuurlijk ook in ’t Britse
rijk.
Gedeeltelijk schreef men de grote
invloed, welke Gandhi in India ver
wierf ook toe aan de eenvoudige leef
wijze, welke hij in navolging van de
oude Hindoes, betrachtte. Een een
voudig lendenkleed was zijn bedek
king, zijn voeding bestond uit fruit,
sinaasappelsap, groenten, geitenmelk;
vis, vlees noch gevogelte gebruikte
hij.
Aan de oever van de Jumna is Za
terdag het stoffelijk overschot van de
SNEEKER NIEUWSBLAD
Redacteuren: L. K1EZEBRINK en C. SMIT Redactie-adresKLEINZAND 7 SNEEK
een belangrijk deel ook in de zomer
als het meeste vee in de wei graast.
Niet alle boeren hebben nl. grasland
voor hun vee. Er zijn talrijke bedrij
ven, o.a. in de omgeving van Rotter
dam, waar koeien zonder land toch
een overvloedige melkproductie leve
ren. Hoe komen die koeien zonder
land? De honger naar bouwgrond
vormt een der oorzaken.
In Amsterdam en Rotterdam wordt
gemiddeld elke week een kg. schillen
per inwoner opgehaald. Ook Gronin
gen slaat hierin een goed figuur, maar
de meeste andere steden blijven daar
beneden; Den Haag bijv, levert nog
geen 0.6 kg. per inwoner. De huis
vrouwen van Alkmaar, Arnhem, Bus-
sum, Dordrecht, Haarlem en Hilver
sum helpen beter mee om dc melk-
voorziening niet in gevaar te brengen.
Het afleveren aan de schillenboeren
heeft verder nog een voordeelde Rei
nigingsdiensten hebben er minder
werk door en kunnen in sommige
plaatsen zelfs met minder personeel
toe.
ming van overheid en particulieren in
de financiering te verminderen.
Een door het E.T.I.F. ingestelde
„Stichting Industriegebouwen Fries
land” tracht belangstelling te wekken
voor deze collectieve huisvesting,
waarbij in Friesland alleen de vorm
van het werkplaatsgebouw in aan
merking komt
Ongetwijfeld zal ook Sneek belang
kunnen hebben bij de stichting van
werkplaatsgebouwen. Hier zijn nog
vele kleinere ondernemers in de bin
nenstad gehuisvest met alle nadelen
van dien.
EIEREN VOOR RESTAURANTS.
De eierenproductie laat toe, dat om
streeks half Februari aan restaurants
in bescheiden mate eieren of eiproduc-
ten worden toegewezen. De toewijzing
zal telkens voor een bepaalde periode
geschieden en het zal van de omstan
digheden afhangen of de verstrekking
ononderbroken en in gelijke mate
wordt voortgezet. Uiteraard blijft tot
genoemde datum het bestaande z.g.
serveringsverbod onverminderd van
kracht.
TRIBUNAAL TE SNEEK.
Zitting van 29 Januari.
Voorzitter Mr. J. v. d. Schaaf.
Terecht stonden: Joost de Boer, 32
jaar, voorheen opperwachtmeester der
Marechaussee te Wommels. Deelge
nomen aan een razzia en Ds. van Gel
der van Jorwerd, van wie hij wist, dat
deze door de Duitsers werd gezocht,
gevangen overgebracht naar Wom
mels; heeft samen met Duitsers per
sonen gaerresteerd voor tewerkstel
ling aan de Duitse verdedigingswer
ken in Drente; heeft vertrouwelijke
omgang met Duitsers gehad. Uit
spraak: beschuldiging vervallen ver
klaard.
Grietje Veldhuis, 49 jaar, huisvrouw
van B. Jorritsma te Hijdaard. Heeft
herhaaldelijk Duitse Zollbeamten
vriendschappelijk in haar woning ont
vangen. Uitspraak: ontzetting uit de
kiesrechten gedurende 10 jaar.
Reinder Adolf Timmerman, 48 jaar,
bakker te Oosterwolde. Heeft vrijwil
lig brood geleverd aan de Duitsers op
het vliegveld te Elslo en aan het ar-
beidsdienstkamp te Fochtelo; heeft
vriendschappelijke omgang met Duit
sers gehad en eze in zijn woning ont
vangen. Uitspraakbeschuldiging ver
vallen verklaard.
Dirk Joseph Schouten, 66 jaar, bi-
oscoop-exploitant te Lemmer. Heeft
te Lemmer voor de Duitsers films ge
draaid en is lid geweest van het Film-
gilde van de Ned. Cultuurkamer. Uit
spraak: beschuldiging vervallen ver
klaard.
Eeuwke de Groot, 43 jaar, winke
lier te Wommels. Is lid, groepsadmi-
nistrateur, groepsleider en depothou-
der-propagandalectuur geweest van
de N.S.B.; is lid van de W.A., lid, or-
ganisatieleider en buurtschapshoofd
van de N.V.D., lid en buurtgemachtig-
de van het Ned. Agrarisch Front en
lid van het Economisch Front ge
weest; heeft, na opleiding te Tilburg,
dienst gedaan bij de vrijwillige hulp
politie; heeft twee jassen gegeven ten
behoeve van de vijandelijke soldaten
aan het Oostfront, heeft enige kie
vitseieren aangeboden aan de Beauf-
tragte van de Rijkscommissaris in de, jaar,
Prov. Friesland; heeft, vermomd in
uniform en voorzien van een helm, de
NIEUWE REGELING VOOR
WERKKLEDING.
Met ingang van 1 Februari zullen
nieuw genummerde werkkledingbon-
nen H en L in omloop worden ge
bracht. Al naar gelang van de be
schikbaar komende hoeveelheden
De bevelvoerende officier gaf kort
het commando:
„Draf!... Marrrrrs!...”
Maar het was mijn wil, die me voort
dreef en die maakte, dat ik rechtop
te paard kon blijven zitten...
De jonge officier, die naast me reed,
probeerde een gesprek aan te knopen.
„Hoe gevoelt ge u, meneer Spal-
ker?”
„Ik dank u, luitenant, ik ben tame
lijk vermoeid, maar ik wenste toch
wel, dat we nog tien keer sneller zou
den kunnen rijden”.
De luitenant knikte.
„Wist u”, zo vroeg hij opeens, „dat
de kranten over u schrijven?”
„Over mij?...”
„Ja”, lachte de officier. „Ik heb
over u een hoogst fantastisch verhaal
gelezen, men zegt, dat ge dingt naar
de hand van een Indische prinses en
dat ge uit wraak voor deze onbe
schaamdheid door de Brahmanen in
een tempel werd opgesloten. Is dat
allemaal waar?...”
Ik was één ogenblik te verbaasd om
te antwoorden.
Dadelijk verontschuldigde de offi
cier zich. Hij haastte zich te zeggen:
„Als mijn vraag onbescheiden is, of
op enigerlei wijze onaangenaam voor
u is, wilt u ze dan als niet gedaan be
schouwen? En mij mijn nieuwsgierig
heid niet kwalijk nemen?”
Ik kijk de officier aan. Hij heeft een
fris gezicht, iets in zijn uiterlijk her
innert mij aan de kapitein van het
schip, dat mij naar Indië bracht.
Ab .-prijs f2.50 per helf jaar
Franco per post
f3.75 per half jaar
Niet alleen is het bouwen van een
collectieve huisvesting goedkoper,
maar het geeft tevens de mogelijkheid
verschillende voorzieningen, als ver
warming, cantine, rijwielberging,
autostalling, enz. gezamenlijk te ver
zorgen. Het kan aldus mogelijk zijn,
dat de werknemers in het kleinbedrijf
dezelfde sociale voorzieningen genie
ten, welke het grootbedrijf al jaren
biedt.
Het is voorts duidelijk, dat de be
ginnende ondernemer, die een passen
de ruimte kan huren, hierdoor een be
langrijke voorsprong krijgt in de
harde strijd om het bestaan van zijn
jonge bedrijf.
Niet ten onrechte worden deze
werkplaatsgebouwen dan ook veelal
aangeduid als „broedplaatsen” van de
industrie en kan het belang in dit op
zicht niet hoog genoeg worden aan
geslagen.
Uiteraard zijn de huren in verband
met de gestegen bouwkosten, verge
leken met de vroegere verhoudingen,
hoger, maar niet mag worden verge
ten, dat naast bovengenoemde voor
delen de huurder beschikt over een
moderne, lichte, frisse bedrijfsruimte, Duidelijkheidshalve zij hieraan toege-
waarin meer efficient kan worden ge
werkt en de arbeidsproductiviteit kan
worden opgevoerd, hetgeen niet te
vergelijken is met huisvesting in ge
deelten van oude woningen of pak
huizen, die vroeg of laat vrijwillig dan
wel gedwongen zullen moeten worden
verlaten.
Getracht wordt de financiële moei
lijkheden bij deze bouw door deelne-
en tikte tijdens het
verbrandingsproces zijn vader met
een stok licht op het voorhoofd, om,
naar het geloof der Hindoes, de ziel
uit het lichaam vrij te maken.
uitgesproken ben, reikt hij mij spon
taan de hand.
„Meneer Spalker”, zegt hij, „ik
dank u voor het vertrouwen, dat ge
wel in mij hebt willen stellen. Ik sta
geheel te uwer beschikking en ik zal
u in alles bijstaan. Staat ge me toe,
dat ik mijn superieur ook op de hoogte
breng?”
„Ik zou niet weten welk bezwaar ik
daartegen zou kunnen hebben!...”
De jonge officier wenkte zijn mak
ker en heel in het kort, maar toch zo
duidelijk, dat ik er geen woord aan
toe hoefde te voegen, rapporteerde de
jonge officier alles aan zijn oudere
makker.
Ook deze verzekerde mij, dat ik op
zijn hulp in alle opzichten zou kunnen
rekenen.
Op het kasteel is onze komst reeds
aangekondigd. De prins is er niet,
maar alles is gealarmeerd. Van mijn
ontvoering blijken de bijzonderheden
reeds te zijn uitgelekt, nu verbreidde
zich bliksemsnel de faam van de ne
derlaag van de dolle prins.
De prins van Holkara, mijn gast
heer, was intussen reeds op weg naar
de zenana, want hem was gerappor
teerd, dat zijn broer, alléén eveneens
in de richting van de zenana was ge
reden..*
Als wij die bijzonderheden verne-
alle bijzonderheden. Hij luistert naar men, draagt dit niet bij tot mijn ge-
me in de grootste aandacht, en als ik ruststelling. Ik dring dan ook aan op
Arnould Jean tsapnst iviercxx, i “v---
fabrikant te Franeker. Is o.m. I Mahatma verbrand, zijn zoon stak de
lid geweest van de N.S.B., Germaanse brandstapel aan,
S.S., N.V.D. en Ned. Arb. front. Uit-J;
spraak: internering gelijk voorinter-
nering, verbeurdverklaring van 8000
en ontzegging kiesrechten 10 jaar.
„Luitenant”, zeg ik, „uw vraag
was alleen maar verrassend voor mij,
maar geenszins pijnlijk... Inderdaad
heeft men mij naar het leven gestaan,
ik ben juist zoals u zegt in een Hin
doetempel opgesloten geweest...'Tot
driemaal toe heeft men, zolang ik hier
in Indië ben, reeds een aanslag op
mij gepleegd en het is waarlijk een
wonder te noemen, dat ik aan al die
aanslagen, evenals aan een andere
aanslag, die aan boord van het schip,
dat mij hierheen bracht plaats vond,
zo gelukkig ben ontkomen... En de
reden waarom men mij naar het leven
staat is inderdaad gelegen in het feit,
dat ik ding naar de hand van een In
dische dame, die blijkbaar tot de
hoogste kringen van de Indische adel
behoort... Ik wil u gaarne alles ver
tellen, wat uw belangstelling kan
wekken...”
„Misschien”, zegt de officier, „wilt
ge het liever op een andere keer ver
tellen?”
„Neen”, zeg ik, „u behoort tot de
mannen, die mij hedenmorgen het le
ven hebt gered, en wat meer zegt, ge
bevindt u met mij op weg om tegen
een dreigend gevaar een leven te be
schermen, dat voor mij nog meer
waarde heeft, dan mijn eigen leven!”
En terwijl we voortrijden, vertel ik
de jonge offficier alles, ik vermeld
twee politiemannen. Uitspraak3 jaar
met aftrek, verbeurdverklaring van
4000.en ontzetting uit de kies
rechten gedurende 10 jaar.
Aelse Ruiter, 51 jaar, voorheen
ambtenaar gew. arbeidsbureau te
Leeuwarden. Heeft getracht arbeiders
over te halen zich vrijwillig voor te
werkstelling in Duitsland te melden;
heeft op verzoek van het G.A.B. te
Leeuwarden twee personen opgegeven
als personen, die voor schoenmaker
bij de Duitse Weermacht in aanmer
king kwamen. Uitspraak: beschuldi
ging vervallen verklaard.
Evert Metz, 47 jaar, aannemer te
Sneek. Heeft te Leeuwarden op het
vliegveld acht funderingen gemaakt
voor ondergrondse benzinetanks
heeft te Vlieland een parkeerterrein
voor de Duitsers bestraat; heeft ma
terialen verhuurd aan voor de Duit
sers werkende combinaties. Uit
spraak: beschuldiging vervallen ver
klaard.
De vader van India’s onafhankelijk
heid, Mahatma Gandhi is Vrijdag ver
moord door een 36-jarige Hindoe,
Nathoeram Vinajak Gode, van de Ma
ratha kaste, een sterke groep dwe
pers. Toen Gandhi in de namiddag
voor zijn gebedsuur zijn huis verliet,
schoot deze Hindoe, die uit een me
nigte van ongeveer 500 mensen, die
het uur wilden meemaken naar voren
trad, hem met 4 schoten dood. Een
Amerikaan pakte de dader, de me
nigte was te verslagen om iets te
doen.
Gandhi werd 2 October 1869 ge
boren als zoon van een rijk koopman.
Zijn ouders behoorden tot de Hindoe-
sekte van de Itaï, welker grondstel
ling de Ahimsa was (het niet gebrui
ken van geweld). Na rechtsweten
schappen gestudeerd te hebben o.a. te
Londen vestigde hij zich in 1891 als
advocaat te Bombay, ging in 1893
naar Z.Afrika, en bleef er 20 jaar om
er te strijden voor een betere behan
deling van zijn landgenoten daar. In
1914 keerde hij naar India terug en
van die tijd dateert zijn strijd voor de
onafhankelijkheid van zijn land, met
als middel niet het geweld maar het
lijdelijk verzet en niet-samenwerking.
Dit betekende o.a. weigering van be
lasting betalen, van herendiensten,
het niet aanvaarden van openbare
ambten, afstand doen van Engelse
titels, boycot van Engelse waren enz.
Zijn gehele verdere leven tot vorig
jaar, toen India vrij werd, is gewijd
geweest aan de actie voor deze vrij
heid, welke hem zowel als zijn echt
genote meermalen in de gevangenis
bracht, ook noopte tot vasten, zelfs
tot het moment dat zijn leven in ge
vaar was. Nog pas nam hij tot dit
laatste zijn toevlucht om te trachten
een betere verstandhouding tussen
Hindoes en Mohammedanen te weeg
te brengen, welke sedert India werd
gesplitst in Hindoestan en Pakistan
van kwaad tot erger geraakte. Zijn
geweldige invloed onder de Hindoes
werkkleding zal steeds worden be
kend gemaakt, welke nummers van
deze bonnen geldig zijn voor het aan
kopen van de daarop verkrijgbare
werkkleding. Op geldig verklaarde
bonnen H kan worden aangeschaft
een overal of een werkpak van drill,
keper of satijn, of een stofjas, of een
lange witte jas, of een laboratorium-
jas, of een werkschort met mouwen.
Op geldig verklaarde bonnen L kan
worden aangekocht een werkbroek of
korte werkjas, ongeacht de soort. De
werkkledingbonnen A, B en C, die
nog tot 1 Januari 1948 werden uitge
reikt, blijven tot nader order geldig.
Op de bonnen A kunnen van 1 Febr.
a.s. af dezelfde artikelen worden ge
kocht als hierboven aangegeven waar
op de nieuwe bonnen L recht geven.
De bonnen A, B en C moeten echter
wel zo spoedig mogelijk bij de handel
worden ingeleverd. Van 1 Febr. af is
geen enkele soort werkkleding meer
op textielpunten verkrijgbaar.
INDIVIDUELE AANVRAGEN
VOOR WERKKLEDING.
Het C.D.K. deelt mede, dat zij, die
werkzaam zijn in een zelfstandig be
roep of in een bedrijf met minder dan
vijf werkkleding dragende arbeiders,
voor zover zij na 30 September jl.
geen werkkleding hebben ontvangen,
op een formulier MD 333-06 een aan
vrage om werkkleding bij de distribu-
tiedienst kunnen indienen. De distri-
butiediensten hebben reeds bekend ge
maakt, wanneer hiertoe tussen 2 en
14 Februari gelegenheid bestaat. Zij,
die in aanmerking komen voor werk
kleding zullen reeds dadelijk bij de
indiening van de aanvrage een bon
ontvangen, welke voorzien is van een
der nummers 1 t.e.m. 6. Omtrent de
geldigverklaring dezer nummers zal
telkenmale een afzonderlijke publica
tie verschijnen.
HONDERD MILLIOEN LITER
MELK UIT SCHILLEN EN
KLIEKEN.
Schillen en klieken leveren onze be
volking tegenwoordig 100 millioen li
ter melk! Dat is precies de jaarlijkse
behoefte van Rotterdam.
Hiermee is de betekenis van het be
waren van aardappelschillen en groen-
tenafval, alsmede van etensresten wel
afdoende bewezen en schijnt een be
roep op de huisvrouwen om medewer
king vrijwel overbodig.
Er zijn echter nog meer argumen
ten aan te voeren om het nut van het
bewaren van aardappelschillen enz. te
bewijzen. Er worden thans ongeveer
200.000 ton schillen en etensklieken
per jaar verzameld. Die hoeveelheid
komt overeen met 50.000 ton voeder-
granen. Gesteld, dat die gemakkelijk
te importeren zouden zijn (dat is ech
ter aan gerechte twijfel onderhevig),
dan zou deze invoer ons toch te staan
komen op een uitgave van 18 millioen
gulden aan deviezen voornamelijk
dollars. Maar 200.000 ton aard
appelschillen komen ook overeen met
een voederwaarde van 150.000 ton
aardappelen en die zouden verbouwd
moeten worden op 7 a 8.000 ha. cul
tuurgrond, waaraan we niet ai te rijk
zijn. Ten slotte geeft de met over-
heidsmedewerking georganiseerde
schillenophaaldienst aan 1500 a 2000
mensen een lonend bestaan.
De nu reeds indrukwekkende hoe
veelheid schillen, die wekelijks in pl.m. adressen van personen, die in aanmer-
vijftig steden wordt opgehaald, voedt
regelmatig 20 a 30.000 koeien, voor
De ondernemer, die in deze tijd een
bedrijf wil vestigen of uitbreiden, ont
moet vele obstakels op zijn pad. Niet
alleen moet hij alle mogelijke ver
gunningen zien te verkrijgen en vormt
de financiering vaak een probleem,
maar ook moet hij over een bedrijfs
ruimte beschikken, en dat leegstaande
ruimten vrijwel niet meer voorhanden
zijn is algemeen bekend.
Nieuwbouw is dus vrijwel de enige
oplossing, maar meteen een probleem,
omdat hiervoor niet alleen een bouw
vergunning van de Wederopbouw ver
eist is, maar tevens de bouwkosten
enige malen hoger zijn dan voor de
oorlog.
De doorsnee beginnende onderne
mer heeft in verband met het geste
gen prijsniveau vrijwel zijn gehele
bedrijfskapitaal nodig voor de finan
ciering van zijn productieproces en
van een investering van een groot deel
van zijn middelen in bedrijfsruimte
kan geen sprake zijn.
Geen wonder dan ook dat getracht
is een oplossing voor deze impasse te
zoeken, welke is gevonden in de rich
ting van collectieve huisvesting door
middel van z.g. werkplaatsgebouwen.
Wat is dit nu eigenlijk?
De bedoeling is gedeelten van een
modern geoutilleerd bedrijfsgebouw te
verhuren aan kleine nijverheidsbedrij-
ven.
Deze vorm van bedrijfshuisvesting
wordt al sedert een 20-tal jaren in
Engeland met succes toegepast en is
in Rotterdam in de vorm van een z.g.
„industrieflat” (verdieping bouw)
sinds enige tijd in gebruik.
Wat zijn de voordelen
hiervan?
eerder ter plaatse dan
prins...”
„Is het niet mogelijk om te tele
graferen
De officier haalde spijtig de schou
ders op.
„Neen, daartoe is hier nergens de
gelegenheid, we zijn hier om zo te
zeggen in het binnenland en op een
snellere manier dan wij ons thans
voortbewegen ii£ het niet mogelijk
daar te komen”.
Dit was nu wel zeer geruststellend
bedoeld, maar ik kon mij best begrij
pen, dat er bij deze soldaten niet zo
veel drift zat als bij mij, en dat hun
verlangen om bij de bedreigde plaats
te komen op geen stukken na te ver
gelijken was bij mijn begeerte. Ook
waren onze paarden reeds tamelijk
vermoeid, terwijl het paard van de
prins, naar ik mij herinnerde, van een
uitstekend ras was...
Maar ik kon niet meer doen, dan
me schikken en in hetzelfde tempo
mee te rijden als de hele troep. Als de
paarden echter stapvoets liepen, kon
ik nauwelijks mijn ongeduld bedwin
gen. Als een verlossing voelde ik tel
kens het commando, dat ons vergunde
weer in draf te gaan.
Ik begon allengs de moordende
hitte als onuitstaanbaar te gevoelen.
De emoties en de vermoeienissen van
de afgelopen vier-en-twintig uur had
den hun sporen toch wel nagelaten.
