F
I
„Alarm in de Oriënt”
door
NATUURKUNDIG GENOOTSCHAP
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
Raadsvoorstellen Sneek
Weet U wat een
Transportcolonne is?
Bodemkartering
3e JAARGANG No. 16
FEUILLETON
EMS I. H. VAN SOEST
DINSDAG 24 FEBRUARI 1948
en
o.a.
c
HOOFDSTUK HI.
Wordt vervolgd.
Ab<-priis f2.50 per half jaar
Franco per post
f3.75 per half jaar
n
een
Kantoor voor Abonnementen)
?a. KIE Z EB RINK Co.
KLEINZAND 7 - Tel. 2872
René’s eerste reactie was een snelle
blik op Monica. Ze zag doodsbleek,
dus moest ze Wung Ho’s noodlots-
tijding hebben verstaan. Maar ze wan
kelde of beefde niet. Met kurkdroge
lippen vroeg ze: „Hoe kan dit zo
plotseling Is dat méér in de tropen
„Oscar heeft een ijzersterk gestel
en zijn hart is best”, prevelde René
als in een droom. Dan ontwaakte hij
plots tot een hevige activiteit:
„Wung Ho, wat sta je me daar nou
te vertellen Mr. Oscar was toch in de
vond men op deze oude cultuurgronden
35 nederzettingen uit de Romeinse tijd,
men kreëg de indruk dat de hele Bom-
melerwaard nog nooit voldoende was
aangekeken, maar diezelfde indruk
krijgt de bodemkarteringsdienst overal
waar hij in zijn jonge bestaan slechts
5 jaar kwam. Door de bodemkarte-
ring weten we nu wat er van zo’n gebied
als de Bommelerwaard te verwachten is,
elke mogelijkheid kennen we nu, door de
studie van de bodem komt zo’n streek
plotseling in een geheel ander licht te
staan.
B. en W. stellen voor op o.a. ge
noemde voorwaarden een overeen
komst met de heer Hoppe aan te
gaan. Eerst zal echter de steeg onder
goedkeuring van Ged. Staten aan het
openbaar verkeer moeten worden ont
trokken, hetgeen B. en W. voorstellen
met ingang van 15 Maart a.s. te doen
geschieden. Belanghebbenden zijn in
de gelegenheid gesteld bij de raad be
zwaren tegen deze onttrekking in te
dienen. In de voorwaarden voor de
verkoop van de st.eg is o.a. bepaald
dat deze door en op kosten van de
heer Hoppe aan de zijde van de Oude
Koemarkt afgesloten wordt door een
net draaibaar ijzeren hekwerk of
deur, afsluitbaar met een slot, waar
van elke eigenaar van de percelen, die
een recht van uitgang hebben, voor
één keer een sleutel ontvangt.
De raadsvergadering, waar
deze voorstellen en ook de begroting
voor 1948 worden behandeld, wordt
gehouden a.s. Vrijdag, 27 Februari,
’s avonds 7.15 uur.
3
Ze grijpt zich vast als de wagen een
bocht maakt i een hek inrijdt. Haar
voet komt even in aanraking met die
van René en ze voelt hoe een bran
dende kleur naar haar wangen stijgt.
Maar haar ogen zien een huis met een
rood pannendak, een veranda met
roomkleurige palen, waarlangs schit
terende orchideeën afhangen, wiege
lend in vreemde, ruige, donkere klui
ten, welke met ijzerdraad aan de dak
rand bevestigd zijn. Ze ziet een trapje
met een leuiig van dezelfde room
kleurige palen.
René is uit het wagentje gespron
gen en in enkele passen omgelopen
öm het portier aan haar hand te ope
nen. Hij steekt weer zijn hand uit en
t" d'Td~ male iegt ze er haar v’-gers
in. Nu voor het laatst, denkt ze,
st aks zal het Osc ,’’s hand zijn en...
Plotseling knerp v het grind onder
haastige, blote voeten. En op het
zelfde loment wordt de stilte ver
scheurd door een kermend, jamme
rend geluid-
„Wel, Wung Ho; wat betekent dit?
Waarom gaat Tsél ong Nio te keer,
alsof een schorpioen haar gestoken
heeft? En waar is Mr. Overwinckel
Wung Ho heï’t twee kleine, dikke
handjes op in een tragisch gebaar.
Zijn rug schijnt op te bollen onder de
witte kiel.
„Master...” zegt hij hakkelend in
zijn gebroken Engels, en alle tifen vin
gers spreiden zich uit als ronde
stokjes. „Master vely, vely ill, Sud
denly”. (Meester zeer, zeer ziek. Plot-
r ,;ng!)
En na een korte, als met onheil ge
laden pauze vervolgt hij op fatalisti
sche toon:
„Master indoors dying!”
'Meester binnen stervend!)
Natuurlijk heeft u daarover her
haalde malen gelezen. En als u er
nooit iets over gelezen hebt, dan kon
de film u meermalen op de hoogte
brengen. Er gebeurt geen ramp, hetzij
tijdens de oorlog, of, en vooral ook, in
vredestijd, of een transportcolonne
van het Ned. Rode Kruis is paraat en
ter plaatse. Waar ’n ongeluk gebeurt,
waar grote rampen plaats vinden,
denk aan de laatste overstromingen
in ons land van deze winter o.a., is
aanwezigheid van het Rode Kruis met
zijn transportcolonnes gewenst om te
helpen waar mo^elijk. Het vervoert
op deskundige wijze zieken en gewon
den, brengt hen naar plaatsen waar zij
veilig zijn en verpier kunnen wor
den. Ook gezor. i worden met be
hulp van deze redders der mensen uit
netelige posities gered. Waar hulp
nodig is, daar is d transportcolonne
met haar helpers present. Het lag
reeds lang in de bedoeling van de af
deling Sneek van het Ned. Rode
Kruis, ook hier ter plaatse zulk een
colonne, die uit Twintig man bestaat,
op te richten, doch de moeilijkheid
was niet gelegen in de wil daartoe,
doch in de technische onuitvoerbaar
heid. Allereerst moest een arts ge
vonden worddn die tijd had om bij het
begin te beginnen. Dit begin is: het
geven van een deskundige cursus in
E. H. B. O. Deze cursus die uit 18 les
sen van lj/ja uur bestaat, en wekelijks
wordt gegeven, ^aat vooraf aan de
eigenlijke oprichting van een Rode
Kruis transport colonne. Nu is een
arts bereid gevonden deze cursus te
geven, en zich verder voor de oprich
ting, en leiding van de colonne te in
teresseren. Hoe deze transport colon
ne in, en ten bate van Sneek en om
streken zal werken, en hoe het be
stuur zich de inrichting daarvan
voorstelt, k-unt u vernemen, als u, in
principe bereid om er aan mee te
doen, zich opgeeft als E.H.B.O.-cur-
sist. Mannen tussen de twintig én der
tig jaar, niet dienstplichtig, komen in
aanmerking. Deze cursus wordt gra
tis gegeven en verplicht vooreerst tot
niets. Tijdens lessen en oefeningen
zijn de deelnemers tegen ongevallen
verzekerd. Plaats en datum van aan
vang zullen nader worden bekend ge
maakt, nadat u zich hebt opgegeven
bij dokter J. R. VAN REEKUM,
Leêuwarderweg 58, Sneek of een der
onderstaande bestuursleden.
Namens het bestuur van het
Ned. Rode Kruis afd. Sneek
en Omstreken:
Dr. H. HOFSTRA, Voorz.,
Wijde Noorderhorne
M. J. D. HALBERTSMA—
Blanson Henk -'ans, secr.
Hooiblokstr. 13
L. WITTEVEEN, penningm.
Wijde Burgstraat.
horende panden, ere Lend van het
Martiniplein, diep zijn. Het overblij
vende gedeelte van de steeg moet on
bebouwd blijven, terwijl daarop de
erfdienstbaarheid gevestigd zal wor
den van het recht van uitgang ten be
hoeve van de percelen, welke nu reeds
een uitgang in deze steeg hebben. De
koopsom welke de heer Hoppe voor
oliehok en bergplaats zal betalen
wordt gesteld op 1800, de waarde
van de steeg op 500. Totaal 2300.
Het nieuwe zandhok op de Veemarkt
cal naar raming 4000 kosten, zodat
d< heer Hoppe la de stichtingskosten
hiervan 1700 zal dienen bij te dra
gen. De directeur van gemeentewer
ken acht het gewenst tegelijkertijd
een gelegenheid voor zoutberging te
scheppen, waarmede 1300 gemoeid
zal zijn, doch dit moet los gezien van
de transactie met de heer Hoppe, dit
bedrag blijft voor rekening der ge
meente.
van personen uit haar omgeving
en dat, ofschoon z" nog te jong is om
Voor het Natuurkundig Genootschap
sprak Dinsdag in café „Het Park”
prof, d r. C. H. Edelman uit Wa-
geningen over „Bodemkartering”. Kort
gezegd geeft bodemkartering een beeld
van de verschillen var de grond. Deze
kunnen groot zijn, niet alleen binnen
bijv, een geheel zeekleigebied, maar er
zijn zelfs grondverschillen in één perceel.
Spr. behandelt dan de bodemkaarten
van een viertal gebieden in ons land. In
de eerste plaats een overzichtkaart be
treffende de bodem van de Bommeler
waard, welke we kennen als rivierklei.-
Als een rivier veel watertoevoer krijgt
jaagt hij door zijn bedding en neemt veel
materiaal mee; treedt hij dan buiten zijn
oevers, waardoor «r stilstand in het wa
ter komt dat over het land vloeit, dan
zakt direct al het meegevoerde zand
plus een belangrijk deel van het slib
vlak bij de oever en zo ontstaan dan de
oeverwallen bestaande uit zandige klei
grond. Het is hooggelegen en goed land,
achter die wallen bezinkt het fijnere slib
uit het water, dat niet over de hoge
oever terug kan en er maanden blijft
staan. Hier vormt zich de zware klei
grond, (zg. komgronden), welke moeras
sig is en vein veel minder kwaliteit is
dan de oeverwal (zg. stroomgronden)
Het is dus duidelijk waarom men in de
Bommelerwaard alle boerderijen op die
stroomgronden vindt, de hoge ruggen,
van welke er vele zijn omdat toen het
water niet kunstmatig werd gekeerd,
het veel meer beddingen zocht, dan we
thans kennen. Daar liggen ook de bouw
en fruitlanden, de moerassige komgron
den zijn slechts geschikt voor hooiland.
Er is ook enige graslandcultuur op de
stroomgronden, omdat de boeren dat
voor hun gemengd bedrijf nodig hebben.
Dit grasland zou veel rendabeler als
bouw- of fruitland kunnen worden ge
bruikt, zodat er dient gestreefd naar
verbetering van het grasland op d|e
komgronden, opdat deze voldoende voor
het vee opleveren. Naast de beide ge
noemde grondsoorten heeft men in de
Bommelerwaard ook nog de zg. over-
slaggronden, ontstaan door dijkdoorbra
ken; het water stortte zich op de achter
liggende gronden en drong er diep in en
spoelde het zand omhoog. Deze over-
slaggronden, steeds bij de dijken gele
gen, zijn van zeer goede kwaliteit voor
de tuinbouw, zo verbouwt men er de
vroegste aardbeien in Nederland. De
bodemkaart van de Bommelerwaard laat
dus al de hier genoemde verschillen in
gronden zien,, ze toont ook nog cultuur
gronden uit de oude tijd, bij het onder
zoek door spr. en zijn staf, waaraan een
archeoloog is toege egd, hier ingesteld
rigens zal het uit het bovenstaande dui
delijk zijn dat de boerderijen en wegen
op de bovengenoemde geulen, de beste
gronden dus, zitten.
Breedvoeriger stond spr. stil bij een
bodemkaart van het Westland, mede om
de economische betekenis van de bodem
kartering te demonstreren. Het West
land is wat de bodem betreft al zeer in
gewikkeld, er is een kust met duinen,
voorts de oude Maasmond, droogmake
rijen, dus gaten in het veen. In wezen
is het een veengebied, waar vóór de Ro
meinse tijd de zee inbrak, weer ontston
den geulen welke in de Romeinse tijd al
waren dichtgeslibd (men woonde er toen
al op). De oude geulen liggen dus boven
de rest van het land, dat inklonk. Tot
het jaar 270 was het bewoond, toen brak
de zee weer in en heeft weer klei afge
zet, waaronder 30 Romeinse dorpen zijn
gevonden. Van de 16e, 17e eeuw af is op
het moerassige land de tuinbouw ter
hand genomen, men bracht zand op dit
land, afkomstig van de duinen. Men
maakte zo van moeras prachtige tuin
grond, evenals van een deel van ’t duin
gebied door de afgraving, van 2 waarde
loze gronden maakte men zo een bodem,
welke wat productiviteit aangaat, een
wereldrecord houdt. Tijdens de „boom”-
periode na 1920 werden echter overal
kassen gezet, er zijn 5000 glasbedrijven,
de kern is prachtig, maar de uitbreiding
is soms geslaagd omdat men toevallig
goede grond trof, maar voor de rest
slecht. Dat heeft de bodemkartering be
wezen. Na 1928 is door de crisismaatre
gelen het areaal bevroren, maar het be
drijf saneert zich zelf, de druiven gaan
óp de slechte, dat is natte grond dood en
zo gaat de druiventeelt er achteruit. De
bodemkartering heeft nu nagegaan wat
er op iedere grond kan groeien. Zij koos
prima verzorgde bedrijven op allerlei
gronden en zag dat de bedrijfsuitkom-
sten varieerden van een hoogste op
brengst van 140 tot een laagste van 50,
wat, daar op alle bedrijven even deugde
lijk gewerkt werd, dus aan de gronden
moet liggen. De ontzaglijke betekenis
van dit verschil in opbrengsten voor de
nationale economie springt in het oog
als men bedenkt, dat gegeven de prijszet
ting, gebaseerd op een gemiddelde op
brengst van 80, het deel der druivente
lers, dat 140 haalt schatrijk wordt, het
deel dat een opbrengst van 50 heeft
slechts ongeveer de helft van de kost
prijs maakt. Het is dus duidelijk dat het
van grote betekenis voor onze nationale
economie is dat al deze bedrijven op
voor de cultuur geschikte grond worden
gebracht en dat kan gemakkelijk, want
de tuinbouw in dit gebied beslaat in
het gehele Westland maar 2500 H.A.,
dat is een zeer gering percentage van
de Nederlandse bodem, die 2% millioen
H.A. groot is. De lagere producties zijn
niet nodig, als men de tuinbouw maar
op de goed grond poot, waar bedrijven,
die nu op slechte zitten, 2% maal zoveel
kunnen produceren met dezelfde kosten.
Dergelijke tuinders dienen dus ver
plaatst naar goede grond, als ze alle op
dergelrjke grond zitten kunnen ze alle
rijk worden of kan het product voor de
helft van de prijs verkocht, wat van
grote betekenis zou zijn. Dit onderzoek
in het Westland is voor het gehele land
van groot belang. Al te vaak nog gaat
men uit van de gedachte dat het er
voor een tuinder niet op aankomt waar
hij zit, en toch is dat wel het geval en
dient daar ook op gelet, want de tuin
bouw produceert nog altijd een 300 mil
lioen gulden per jaar. De bodemkarte
ring heeft in het Westland ook een rol
gespeeld in verband met het uitbrei
dingsplan van den Haag, dat beoogde
juist daar te bouwen waar 300 tuinders
voor de tuinbouw uiterst goede grond
gebruikten. Met behulp van de karte
ring is dit laatste aangetoond en is er
nu een compromis getroffen, zodat deze
tuinders op hun bedrijven kunnen blij-
voor grote ontwateringsproblemen. Ove- t ven tot ze elders goede grond hebben,
beste welstand, toen ik heb verliet.
Wat is er gebeurd? Wie is er bij hem
geweest?” De laatste vraag klonk als
een pistoolschot, zó plots vuurde René
die af. Wung Ho schudde langzaam
het hoofd.
„Wung Ho niet weten. Master deur
sluiten. Later Master bellen. Wung
Ho hem vinden zo. Stervend”.
„Monicadit is ontzettend”
René’s fris gelaat ziet nu asgrauw.
„Ik weet niet, hhoe... de dag van je
aankomst, het üür van je aankomst...
het is vreselijk, maar...”
„Denk niet aan mij! Het enige, wat
we doen moeten, is hem onmiddellijk
helpen!” zegt Monica met beslistheid
en meteen gaat zij de trap op. Alle
andere gevoelens hebben haar ver
laten, er is nu nog maar één gedachte
de man, die haar verwacht, bij te
staan in zijn laatste uur.
Zij voelt zich op een vreemde ma
nier schuldig, alsof haar geheimste
gedachte een aandeel heeft gehad aan
dit noodlottig gebeuren. Als ze de
kamer binnentreedt, waarvan Wung
Ho de deur openhoudt, flitst het door
haar heen: „Dit is dus je eerste ken
nismaking met het huis, dat het jouwe
worden zou. Met éérste huis, dat je in
het Oosten binnengaat, is een huis
des doods!”
„Monica! Een ogenblik!” Het is
René, die met beslistheid langs haar
SNEEKER NIEUWSBLAD
RedacteurenL. KIEZEBRINK en C. SMIT Rcdactle-adresKLEINZAND 7 SNEEK
Verpachting visrechten.
B. en W. stellen voor het visrecht
in de stadsgrachten voor een tijdvak
van 3 jaren nl. van 1 Jan. ’48 t.e.m.
31 Dec. 1950 onderhands te verpach
ten aan M. Kanon, visser te Sneek,
voor een pachtsom van 17.50 per
jaar. Kanon was ook pachter in de
verlopen 3 jaar. Wat de pachtprijs
betreft, ingevolge het pachtbesluit
visrecht is de hoogst toelaatbare pacht
die welke op 9 Mei 1940 gold en dat
was ook 17.50 per jaar.
Wijziging Brandweer-
verordening.
Daar de hier bestaande verordening
regelende de brandweer nog moet
worden aangepast aan het Tijdelijk
Brandweerbesluit stellen B. en W.
voor een aantal wijzigingen in die ver
ordening te brengen. O.a. wordt nu
bepaald dat de burgemeester het per-
so’neel van de brandweer benoemt,
schorst’en ontslaat. Een nieuwe titu
latuur voor het brandweerpersoneel
wordt ingevoerd. De sterkte van het
personeel, bedoeld voor een corps,
waarbij 3 auto- of motorspuiten van
groot- of middel-groot vermogen in
gebruik zijn, wordt als volgt voorge
steld: 1 adj. hoofdbrandmeester le
klasse, die als commandant optreedt
375.1 brandmeester le k’asse
125.3 brandmeesters 100),
3 onderbrandmeesters (ƒ30), 5 hoofd
brandwachten (ƒ25), 10 brandwach
ten le klasse (ƒ20), 38 brandwach
ten 2e klasse 15). De vaste bezoldi
ging per jaar vindt men achter de
hierboven genoemde functies vermeld.
Voor het dienst doen bij brand ont
vangen de onderbrandmeesters, de
hoofdbrandwachten en de brandwach
ten een beioning per uur, door de bur
gemeester vast, te stellen.
Verkoop Scheidingssteeg.
De heer W. Hoppe is voornemens
zijn garagebedrijf aan het Martini
plein uit te breiden. Hij heeft de
eigendom verkregen van een naast
zijn garage aan de Scheidingssteeg
grenzend pand en B. en W. verzocht
te bevorderen dat aan hem ten
behoeve van de uitbreiding van zijn
garageruimte wordt verkocht het aan
de gemeente toebehorende zg. oliehok
a. h. Martiniplein met de daarachter
aan de Scheidingssteeg gelegen berg
plaats, alsmede genoemde steeg. Het
oliehok deed dienst als zandopslag-
plaats ten behoeve van de dienst der
gemeentewerken. De gemeente zal een
nieuwe zandbergplaats op de vee
markt stichten. Het bedrag dat de
stichtingskosten van deze nieuwe
bergplaats meer draagt, dan de
koopsom van de door de gemeente
over te dragen eigendommen, zal door
de heer Hoppe worden bijbetaald. Te
gen de overdracht van de Scheidings
steeg hebben B. en W. geen bezwaar.
Zij heeft voor het verkeer geen be
tekenis en de belangen van de ge
meente of van de aangrenzende eige
naren worden door verkoop niet ge
schaad. In de overeenkomst met de
heer Hoppe zal een oepaling worden
opgenomen, inhoudende het verbod
om de steeg over een grotere lengte
te bebouwen dan de aan hem toebe-
Ook tal van andere gemeenten hebben
uitbreidingsplannen, strijdig met het be
lang van de tuinbouwer en de tuinbouw
en de bodemgeschiktheidskaart doet nu
opgeld. Reeds zijn er gemeenten, ook in
het Westland, die voor de stadsuitbrei
ding alleen slechte grond nemen, en
meer en meer dient men te beseffen dat
stedelijke uitbreiding in een land, waar
landhonger heerst, met de nodige voor
zichtigheid dient te geschieden. Wat in
het Westland is geschied kan als voor
beeld dienen voor regionale problemen
elders. De bodemgeschiktheidskaart
voor een tuinbouwer kost hem 35 per
H.A., een luttele som voor een bedrijf
waarin misschien 75000 kapitaal gaat,
dat verloren gaat als men zich vestigt
op ongeschikte grond. De bodemkarte
ringsdienst is voortdurend belast met
werk in gebieden met problemen op so
ciaal, technisch gebied of in verband met
de vestiging van bedrijven; wat de re
gering hem laat doen staat dus in ver
band met de economische vraagstukken
van het bodemgebruik. Het zuiver we
tenschappelijk werk is slechts bijkom
stig, deze jonge dienst, 5 jaar oud, en
thans 100 man omvattend, maakt
thans een tuinbouwplan voor Nederland,
nl. een inventarisatie van de geschikte
gronden. Men staat versteld wat er aan
prachtterreinen op dit gebied is, ook in
deze provincie, terwijl tal van bedrijven
nog op ongeschikte gronden zitten. Wij
willen trachten de meest intensieve teelt,
vrijwillig, maar door propaganda, te
brengen naar gronden waar ze het meest
opbrengt. Spr. beantwoordde tal van
vragen; voor onze provincie is van be
lang het antwoord op een gestelde vraag
naar de bedoeling van het onder
zoek dat de bodemkartering in Wester-
go zal instellen. De spr. antwoordde dat
dit een onderzoek op goed geluk wordt.
Dit is een weidegebied, het is verstard,
er schijnt geen ontwikkeling meer in te
zitten. Mogelijk zit er wat in voor de
fruitteelt, allicht zullen we wat ge
schikt terrein daarvoor vinden, maar we
willen ook weten, hoeveel het is. Het
onderzoek in de Wouden heeft meer di
rect belang, daar zit men met de kleine
bedrijven en men wil nagaan hoe het in
de toekomst hier moet.
De voorz., dr. Nieuwkamp,
bracht de spr. dank voor de zeer be
langwekkende lezing, welke tal van
nieuwe aspecten voor het gehoor had
geopend.
UIT tlET POLITIE-RAPPORT.
Het ijs.
De burgerij wordt er ernstig op ge
wezen, dat het ijs op de openbare
vaarwaters alleen dan betrouwbaar
kan worden geacht, wanneer het door
of vanwege de IJswegencentrale is
goedgekeurd en de banen zijn uit
gezet.
Buitenboordmotor opgespoord.
De Sneker politie heeft in Amster
dam een Penta-buitenboordmotor in
beslag genomen ,die in de nazomer
van 1947 uit een der jachthuizen al
hier was ontvreemd. De dader is in
arrest gesteld.
Een waaghals.
Verleden week klom een 11-jarige
jongen op het dak van de Ambachts
school om daar een bal vandaan te
halen. Hij stortte door een glazen
lichtkap en moest met ernstige, doch
niet levensgevaarlijke kneuzingen aan
rug en hoofd naar het ziekenhuis wor
den gebracht.
Minderjarige vluchteling
aangehouden.
De politie hield dezer dagen een
minderjarige jongen aan, die uit een
strafkolonie was ontvlucht. Door be
middeling van de politie is hij weer
naar de inrichting teruggebracht.
vroegere tederheid, is sterk in haar.
Ze legt met oneindige voorzichtigheid
haar hand op zijn hoofd, dat klam
aanvoelt. „René zal de dokter halen,
direct, nietwaar, René?”
„Geen dokter!” hijgt de zieke. „Kan
toch niet helpen. Monica, niet
teruggaan... het werk afmaken. Het
móét... Soerabaja!”
Radeloos ziet Monica René aan.
Wat bedoelt de stervende in vredes
naam. „Welk werk moet ik afmaken,
Oscar?” vraagt ze, terwijl ze met een
verkillende zwaarte beseft, dat zijn
gedachten niet haar welzijn gelden,
maar iets, wat hij van haar verwacht.
„Dossier... in lade”. Met een kramp
achtige spiertrekking wijst Oscar
naar het bureau vlak voor hem.
„Zorg... dat Gelen het schema niet
krijgen... Ik... kon nog juist... bel
len... Wung Ho. Anders...” de zin
sterft weg. Met één enkele pas is René
bij hem. „Oscar, zeg me”, smeekt hij
gejaagd, „is dit moord? Dan zal ik
onmiddellijk de politie... zeg me,
wie!” hij struikelt over zijn woorden.
Maar de stervende richt zich op in een
laatste krachtsinspanning. „Géén po
litie! In stilte begraven... pas op voor
Gelen... jij en Monica... voltooien.
Soerabaja!” Het klinkt als een alarm
kreet. En dan rochelt hij smekend:
Beloven!”
heen als eerste de kamer betreedt.
„Laat mij eerst zien, of...”
„Ik ben sterk genoeg, René”, zegt
ze in antwoord op zijn bezorgde blik.
Dan trekt het geluid van een zwakke
stem haar aandacht:
„Monica!”
„Ja, Oscar, hier ben ik!” Haar stem
is verstikt, haar knieën knikken. Ze
voelt plots, dat ze zonder René’s steun
niet verder kan. Maar het vreemde
schuldgevoel dwingt haar, zijn arm af
te wijzen. In een moment, dat een
eeuwigheid lijkt te omvatten, ziet ze
het tafereel: Oscar, hangend in een
bureaustoel, met achter hem een
raam, waarvan de groengeschilderde
jalouzieën neergelaten zijn. Machte
loos hangen zijn armen, waarvan de
overhemdsmouwen tot boven de elle
bogen opgerold zijn, langs de stoel
neer. Star zien Oscar’s ogen haar
aan, om zijn mond ligt een trek
die al op de naderende dood wijst.
En een gedachte, die haar om zijn
profaniteit verbijstert, vlijmt door
haar heen: „Had hij nu ter ere van
mijn komst zich niet eens kunnen
scheren!”
„Oscar", stamelt ze, ze buigt zich
over hem heen. „Oscar... wat is er
gebeurd? Wat kan ik voor je doen?”
Ze beseft zelf het hopeloze van die
vraag, maar de drang om hem in dit
moment iets te doen gevoelen van de
Verschijnt:
DINSDAGS en VRIJDAGS
Bureau voor Advertenties i
Fa. DRIJFHOUT
GROOTZAND 55
Telefoon 3005
Advertentieprijs 15 ct. per m.m.
Bij contract (handelsadv.) lager
Als tweede voorbeeld toont en ver
klaart spr. een bodem-detailkaart van
de gemeente Didam. Het is hier zand
grond. Nu kent men allerlei soorten
zandgrond, de schaal loopt van stuifzand
tot zeer vruchtbaar gras- of bouwland.
Zandgrond moet ingedeeld naar de
vochthoudendheid, ze mag niet te nat en
niet te droog zijn en we kennen in Di
dam, van de droogste zandgrond tot de
kletsnatte moerasgrond. De mening is
onjuist dat een groot deel van onze
zandgronden door het water afgezet
zouden zijn, 80 is komen aanstuiven.
Dat dit aanstuivende zand geen duinen
vormde ligt aan ons klimaat, het vorm
de vlak terrein met enkele rimpels,
doordat dit zand zich met de sneeuw-
drift over ons land verspreidde; zand
dat zich met sneeuw beweegt vormt
zulk een terrein, dat hier ontstond in
het laatste deel van de Ijstijd, zeg
10000 jaar geleden.
Wegens de inundaties is Zeeland de
best onderzochte provincie wat de bo
demkartering betreft. De regering
wenste een onderzoek betreffende de
bodem van Walcheren in verband met
te nemen maatregelen ten opzichte van
de boerenbedrijven bij de wederopbouw.
We hebben geleerd dat Walcheren een
zeekleigebied is, maar de bodemkarte
ring leert ons anders. We moeten het
zien als een veengebied uit de Romeinse
tijd, gelegen achter een duinrand. In die
tijd brak de zee in, in het veen werden
geulen geslagen tot in de ondergrond,
het veengebied werd opgelost in een
aantal veeneilandjes die met een klei-
laagje werden bedekt, de geulen vulden
zich met zand', waarover een heel dun
laagje klei. De veeneilandjes zijn daar
na ingeklonken, zodat de geulen er nu
boven uitsteken. De hoogste gronden
worden dus gevormd door klei op zand,
de laagste door zware klei op veen. Wil
de men de laatste ontwateren, dan ver
droogden de eerste, men staat hier dus
PRINSES MARIJKE.
Van de zijde van het secretariaat
van Prinses Juliana wordt medege
deeld
De eerste verjaardag van Prinses
Marijke biedt een goede gelegenheid
iets mede te delen over haar gezond
heidstoestand. Algemeen lichamelijk
en geestelijk heeft zij 'zich flink ont-
wikkeld. Het gezichtsvermogen van een brilletje te dragen,
haar rechteroog is goed vooruit ge-1 Er is echter weinig hoop, dat het
gaan en zij herkent n- niet alleen bon- J gezichtsvermogen van het linkeroog
te voorwerpen, maar ook het gelaat zich zal ontwikkelen.
Ontsteld klemt Monica zich aan
René vast. Haar ogen, in schrik ge
sperd, zien een vrouw in een lang,
.itend donkerblauw baatje en
spanne zwarte broek, de blote
voeten in ongelooflijk kleine en smalle
pantoffeltjes met opwippende neu
zen en een dikke vilten zool op
René afkomen. Kermend en jamme
rend omklemt ze diens arm.
„Maar Tséhong Nio! Wat is het?”
roept de jonge man in driftig onge
duld. „Wat heeft dit gelamenteer in
hemelsnaam te beduiden?”
Angstig zoeken Monica’s ogen het
tanige, geelbruine gelaat af. Maar de
uitdrukking van het gezicht zegt haai*
mets, het is als een masker, dat alle
raadselen van het Oosten verbergt
achter zijn starheid. Alléén die mond,
wijd en met brede lippen, laat de jam
merklachten los met eentonige vast
houdendheid.
René valt plotseling uit en zegt
dar.: „Sorry, Monica... maar dit is om
je razend te maken. Mens, laat me
toch los, als je niet anders kunt dan
jammeren... O, gelukkig, daar hebben
wij Wung Ho!”
Een tweede gestalte daalt langzaam
de treden der veranda af.
Het is een kleine, gezette Chinees
met een kaalgeschoren rond hoofd en
een wnas van diepe weemoed over zijn
welgedane trekken.
