i
I
Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.
Een Honderden vijftig Jarige
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
ft
I
I
T
3e JMRGANG Mo. 30
25 APRIL 1798
25 APRIL 1948
I)
ft
ft
K
VRIJDAG 15 APRIL 1948
I
es
TER OVERDENKING
EEN REIS DOOR DE GROTE OOST
t
US
“9
opdrachten correct uit,
Ligando als hypnotiseur
Na drie jaar bevrijding
van onze gemeente.
Nóg horen wij die vreugdekreten
Van jong en oud en groot en klein,
Omdat we in ons Nederlandje
Weer Nederlanders konden
zijn
Er was muziek, er hingen vlaggen,
De mensen waren bijna dol;
De harten, ogen en de straten
Ze waren allen éven völ!
En als je dan „de stand van zaken”
Na drie jaar vrij-zijn gadeslaat
En voor jezelf de balans gaat maken
Van „recht” en „krom” en
„goed” en „kwaad”,
Als je opnieuw de wereld inkijkt
En dagelijks de kranten leest
Dan vraag je of die v ij f jaar
oorlog
Soms niet voldoende zijn geweest...?
Wij horen nog die vreugdekreten
Van jong en oud en groot en klein
En dragen steeds de.hoop nog
mèt ons,
Dat niet te vróég gejuicht zal zijn...!
PHILIA.
OOSTHEM. Een vrachtauto beladen
met bietenloof zakte op Draaisterhuizen
onder ons dorp, door het bruggetje. Met
enige materiële schade liep dit onge
val af.
BIJZ. GERECHTSHOF
LEEUWARDEN.
Vijftien jaar gevangenisstraf en le
venslange ontzetting uit de kiesrechten
en het recht openbare ambten te bekle
den eiste de procureur-fiscaal tegen de
43-jarige Harm Sibma, vroeger hoofd
wachtmeester te Heerenveen. De procu
reur-fiscaal zag in hem ook, hoewel dit
feit niet in de dagvaarding is opgeno
men, de oorzaak van de moord op mr.
B. Ph. baron van Harinxma thoe Sloo-
ten.
Tegen Hendrik Zomer, portier te
Leeuwarden, die zich als Landwachter
voor de vijand verdienstelijk heeft ge
maakt. luidde de eis veertien jaar.
Kantoor voor Abonnementom
.'1. UEZEBRIMK Co.
KLHHZAHD Z - Tol. 2872
Ab.-prtjs f2.50 por hak jaar
Franco per post
13.75 per bah joer
Verachijati
DINSDAGS eo VRIJDAGS
Bareaa voor Advertenties)
Pa. DRIJFHOUT
GROOTZAND 95
Telefoon 3005
Advertentieprijs 15 ct. per m.m.
Bij contract (handelsadv.) lager
Buitengewoon Pensioen 19401945
en andere details van het Stichtings-
werk. De stemming was prettig, het
onderling contact werd verstevigd.
door te voeren. Maar ons gaat het er
om
met behoud van het géhele Koninkrijk
te leiden, werden de banden geheel
doorgesneden, dan zou dat rampzalig
zijn voor ons maar ook voor de millioe-
nenvolken daar, die ten prooi zouden
vallen aan internationale politieke zwen
delaars. Wij zullen in dit licht de ko
mende grondwetswijziging en alle foor
stellen, welke daaruit voortvloeien be
zien en steeds zullen we daarbij in het
oog houden de plichten, welke we tegen
over de millioenen, di< ons Koninkrijk
trouw bleven, hebben. Wij waren ook
daarom zo voor een nationaal kabinet,
omdat dan de politiek minder ook een
rol had gespeeld bij de behandeling der
Indische kwestie, de C.G. zou dan ook
deskundigen die Indië kenden omvat
hebben, en niet alleen iemand, die een
Indisch eiland slechts uit de lucht had
gezien. En waren ook dan onze bedoelin
gen met Indië mislukt, dan zou juist
omdat dit een nationaal kabinet óver
kwam, ons volk zich daarbij hebben
neergelegd overtuigd dat alles gedaan
was wat kon en zou die eenheid be
waard zijn in onze natie, welke het In
disch beleid van nu niet vermag te
-cheppen. Wat de sociale gerechtigheid
voor allen betreft zegt spr dat men het
niet zo moet zien dat door de tot nu
toe genomen sociale maatregelen te vee.
voor de arbeiders is gedaan, maar wel
dat daarnaast nu ook wat voor de an
dere groepen moet gebeuren. De kleine
bezitters en spaarders zijn door de hef
fing ineens, de niet verhoogde huren, de
lage rentestand, in de hoek gekomen
waar de slagen vallen, dat is niet ver
antwoord in sociaal opzicht. In econo
misch opzicht is de heffing ineens, waar
tegen wij stemden, het slachten van de
kip met de gouden eieren. Men roept om
meer productie, maar vele bedrijven
kunnen hun apparaat niet nitbreiden,
als ze met de fiscus hebben afgerekend.
We
RAADSVERGADERING SNEEK.
Heden, Vrijdagavond, 8 uur is er een
raadsvergadering der gemeente Sneek.
Op de agenda komen voor, de beëdiging
van de heer L. Stoelwinder als raads
lid, onderzoek van de geloofsbrieven van
de nieuwbenoemde raadsleden de h.h.
M. Knol en K. Schaper, verzoek van de zorgden werden ingelicht over de Wet
lerares a. h. gymnasium mej. dr. F. Szper
om eervol ontslag; benoeming van een
lid der commissie bedoeld in art. 8, le
lid der Woonruimtewet 1947 ter voorzie
ning in de vacature-F. K. Groeneveld.
Door B. en W. worden aangevolen: le.
S. Douma, Grootzand 66; 2e. M. Oppen
huizen, Parallelweg 47. Voorts komt
weer aan de orde het voorstel nopens
aankoop door de gemeente van een per
ceel weiland enz. van de heer S. Gro
ninger en de onderhandse verpachting
van de sathe Welgelegen. B. en W. stel
len ten slotte nog voor het gemiddelde
bedrag in 1947 per leerling aan de open
bare scholen voor gewoon lager, voort
gezet gewoon lager en uitgebreid lager
onderwijs aan beloning van vakonder
wijzers is uitgegeven vast te stellen op
resp. ƒ1.67, ƒ17.69 en ƒ21.78. In ver
band hiermede stellen zij voor aan de
bijzondere scholen voor 1948 de volgen-
H
WIM.Y PETILLON t-
De bekende schrijfster van meisjes-
boeken, Willy Pétillon, is op 64-jarige
hebben zonder aarzelen gestemd leeftijd te Den Haag overleden.
ONS NATIONALE INKOMEN.
Naar de minister van economische za
ken in de memorie van antwoord aan de
Kamer meedeelt, bedroeg het nationale
inkomen van Nederland over 1947 onge
veer 11 milliard gulden, waarvan aan
lonen en salarissen ongeveer 5>/2 mil
liard, dus 50 In 1938 was het natio
nale inkomen ongeveer 5 milliard, waar
van 2.1 milliard salarissen en lonen dus
42
SNEEKER NIEUWSBLAD
NIEUWE BONNEN VOOR WERK
KLEDING GELDIG VERKLAARD.
Het C.D.K. deelt mede, dat thans
ook de bonnen voor werkkleding H 3
en L 3 tot nader order geldig zijn
voor het kopen var. werkkleding. Op
de bonnen H 3 kan men kopen: een
overall, een werkpak van drill, keper
of satijn, een lange stofjas, een lange
witte jas, een laboratoriumjas of een
mouwschort. Op de bonnen L 3 kan
men kopen: een werkbroek of werk
jasje van keper, drill, satijn, beaver-
teen, Engels leer, manchester of
pilow, een korte witte jas, een koks-
buis of een korte stofjas. De bonnen
H 4 t.e.m. 12 en L 4 t.e.m. 12 zijn nog
niet geldig.
MELKBONNEN IN HEEL HET
LAND GELDIG.
Meer en betere karnemelk.
Met ingang van 25 April zal het
verschil tussen melkbonnen met op
druk „West” en melkbonnen zonder
opdruk voorlopig vervallen. De bon
nen zonder opdruk zijn dan ook in het
Westen van het land geldig. Dit be
spaart vacantiegangers, die naar het
Westen gaan, de moeite hun melk
bonnen bij de distributiediensten om
te wisselen. Met ingang van dezelfde
datum wordt de verstrekking van
karnemelk verruimd. Tegen inlevering
van melkbonnen als tot heden
zal karnemelk kunnen worden afge
leverd en wel zo dat een liter melk
gelijk staat aan drie liter karnemelk.
Tevens wordt de kwaliteit van de kar
nemelk verbeterd. Het vetgehalte
wordt gebracht van 0.1 procent op
tenminste 0.4 procent.
WONINGRUILCENTR.ALE
VOOR HET HELE LAND.
Er zal waarschijnlijk een woningruil-
centrale voor heel het land komen,
waarin de plaatselijke woningbureaus
da» een rol krijgen toebedeeld.
mede mogelijk door een subsidie van de
zijde van het Nut, kan daarop nu niet
meer blijven drijven, en wacht op een
regeling van Gemeente-wege. Op zich
zelf zijn dat geen dingen, waartegen
men bezwaar kan maken. Toch is het
enigszins een verlies, wanneer de toe
wijding, die er voor zulke dingen is,
weer moet zoeken naar een nieuwe
mogelijkheid om zich uit te leven. Het
kan in onze samenleving niet anders,
dat zij volmondig erkend. Maar wij kun
nen daarin geen vooruitgang zien Nu
moge ons juist het 150-jarig bestaan
van ons Departement er, zo nodig, aan
herinneren, dat wij nooit de moed mo
gen verliezen, veeleer vooruit moeten
zien. Er is veel bereikt, er is altijd nog
vee' meer te doen. Zoal niet direct naar
buiten, aan de weg, dan naar binnen,
aan cultuur in de diepe zin van het
woord. Vervlakking en verslapping van
belangstelling menen vaak een veront
schuldiging te vinden in de dooddoener:
„dat dit of dat niet op onze weg ligt”.
Het Is daartegenover van principiële
betekenis, dat de mens, de enkeling,
weer tot het volle besef komt van het
nut, wjj zouden nu eerder zeggen
van de waarde van toegewijde
werkzaamheid, waarvoor dan ook. De
menselijke cultuur berust, daar op, ont
staat daaruit. En is in wezen ir^er op
dracht dan bereikt resultaat. Daarom
willen wij met dankbaarheid terugzien,
en tegelijk de verantwoording aanvaar
den voor de tijd, die komt. Het Departej
ment Sneek heeft door traditie en pres
tatie een plaats in de samenleving der
stad verworven, een zeer bescheiden
plaats, wanneer men die zou gaan af
meten naar de oppervlakte en kleuren
rijkdom van aanplakbiljetten, maar een
merkwaardig belangrijke plaats, wan
neer de gedachte gaat in de richting
van bewustwording, verruiming van
blik, deelname aan het leven der cultuur
in de diepere zin van het woord. In die
richting wijzen ook de Nuts-avonden
der laatste jaren duidelijk. De viering
van het jubileum zal niet plaats hebben
met een of ander feestbetoon. In de
eigen kring zal op 23 April daaraan een
kort woord worden gewijd, vóór de
laatste Nuts-avond van dit seizoen. Die
avond zal de lezing plaats hebben van
dr. Koek uit Heerenveen over „Hamlet”.
P.
UITVOERING „THUSNELDA—
GREATE PIER”.
Dinsdagavond hebben de leden van
T.G.P. bij de jaarlijkse uitvoering
weer hun beste beentje voorgezet. Na
de opmars en het zingen van het club
lied sprak voorzitter W. Martens een
woord van welkom tot de aanwezigen,
in het bijzonder vot de beide ereleden,
mevr. Kan en nestor D. Wierstra, de
voorzitter van de Turnkring Fries
land de heer A. H. Vis, de afgevaar
digden van de Commissie voor licha
melijke opvoeding en diverse zuster
verenigingen en tenslotte tot mej.
Ozinga, die speciaal uit België was
overgekomen om de uitvoering van
haar vereniging mee te maken. Voorts
zeide hij dat het een tijd sukkelen is
geweest met de turnkleding vooral
bij de optochten kwam dit euvel sterk
naar voren doch dat hierin door de
medewerking van de ouders er. de le
den gelukkig verbetering is ingetreden
zodat Thusnelda nu weer beter voor
de dag kan komen. Bij deze uitvoe
ring zullen enkele jongeren voor het
eerst bij de 'ouderen optreden, omdat
vele leden in militaire dienst zijn en
zij de opengevallen plaatsen moeten
innemen. Verder bracht hij nog hulde
aan de heren Steenstra en Schermer
voor hun verdienstelijk werk ten op
zichte van liet troinirelcorps. Daarna
werd begonnen met het omvangrijke
programma, dat uit 16 nummers be
stond, en van het publiek, dat niet in
zc grote getale was opgekomen als bij
vorige uitvoeringen, veel waardering
genoot. Natuurlijk was de afwerking
van alle oefeningen niet even vlekke
loos en ontbraken ook niet de steeds
voorkomende „malheurtjes” hier
aan is bij een dergelijke uitvoering
toch nooit te ontkomen, omdat de ze
nuwen vaak ook een woordje mee
spreken maar over het algemeen
werd er uitstekend werk geleverd.
Van de heren zagen we een knap uit
gevoerde vrije oefening, fraai brug-
turnen en paardvoltigeren, terwijl ook
de Jubelserie (dit zijn de algemene
vrije oefeningen voor het Jubelfeest,
dat met Pinksteren ter gelegenheid
van het 80-jarig bestaan van het
K.N.G.V. te Arnhem wordt gehou
den) goed ingestudeerd was. Later
vervolgden zij nog met een prachtig
nummer ringenzwaaie i en rekstok
vooral bij het laatste nummer werd
uitstekend werk geleverd, in het bij
zonder door de leiders, de heren C. en
J. C. Kan, en de heer W. Monsma. De
meisjes en dames deden niet voor de
heren onder, ook zij lieten goed werk
zien bij de brugnummers, het ringen-
zwaaien, de knotsoefeningen en de
rhythmische vrije oefeningen en voer
den de Jubelserie, evenals een mooie
hoepel-* en een gedurfde partner-
oefening keurig uit. Aparte vermel
ding verdient nog het dansje van de
meisjes. Er werd de gehele avond in
een zeer vlot tempo dikwijls was
het non-stop gewerkt, zodat de uit
voering mooi op ijd, pl.m. 11 uur,
was afgelopen. De gymnastiekfamilie
ThusneldaGreate Pier en haar lei
ders, de heren Kan, kunnen met gro
te voldoening op deze avond terug
zien. Voor het laatste nummer had de
voorzitter de jonge niet-leden in de
zaal nog opgewekt lid te worden, ter
wijl hij tevens wees op de mogelijk
heid de vereniging en daardoor de li
chamelijke opvoeding in de vorm van
een donatie te steunen. Een bal be
sloot deze uitvoering.
Redacteuren: L. KIEZEBRINK en C. SMIT Redactie-adres-KLEINZAND 7 SNEEK
voor de noodvoorziening ouden van da
gen van minister Drees, al achten we
haar, door de aftrek van de helft der
eigen inkomsten, niet ideaal, men zal
dat van spr, die ook bestuurder is van
de Bond v. Staatspensionnering wel wil
len geloven. In deze tijd kan men echter
niet verder gaan, en deze wet is een
zegen voor tienduizenden gezinnen; we
hebben inderdaad ook voor de salaris
verhogingen gestemd maar wensen die
bijv, in de onderwijswereld ook doorge
trokken te zien naar middelbaar en aca
demisch onderwijs, anders krijgt men
scheve verhoudingen. Dit wat de ambte
naren betreft. En dan is er de midden
stand. De P. v. d. A. zegt dat het zeker
haar bedoeling niet is deze de nek om
te draaien, maar het is maar de vraag
of de regeringsmaatregelen er in de
praktijk niet heenleiden. In dezen is
Tsjecho-Slowakije ook een waarschu
wend voorbeeld. 50 der bedrijven was
daar reeds genationaliseerd voor de be
kende gebertenissen voorvielen en dan
is de sprong niet, zo groot meer. Waar
om zou men bijv, een Philipsbedrijf,
klein begonnen, thans een prachtig be
drijf dat ons deviezen oplevert, moeten
socialiseren, waarvoor wordt gepleit.
Heersen in zo’n bedrijf sociale misstan
den dan moet de overheid corrigerend
optreden, maar als alles goed marcheert
is er geen reden tot Ingrijpen. En als
men eenmaal principieel de socialisatie
aanvaardt voor grote bedrijven, komt
men geleidelijk ook tot de kleinere en
doodt men de energie en de daadkracht
omdat de eigenaars zich gaan afvragen
of het nog de moeite waard is hard te
werken, als de socialisatie hun toch bo
ven het hoofd hangt. Men denke maar
eens aan wat minister Vos voor heeft
met het particulier wegvervoer; in hoge
mate onjuist acht spr. het ook dat de
N.S. met staatsgeld in staat worden ge
steld een deel van dit wegvervoer in hun
greep te krijgen en tegen een ander deel
te concurreren zoals hij het ook onjuist
acht dat P.T.T. nu de radiodistributie-
bedrijven onder zich wil houden. Dat
was een Duitse maatregel, de particu
liere ondernemers hadden op dit gebied
goed en zeer nuttig werk gedaan en
het publiek goed bediend, laat de over
heid er dan afblijven, reeds de angst
voor mogelijk staatsingrrjpen verlamt de
energie der ondernemers. Socialisatie
vormt ook een bedreiging der geeste
lijke vrijheid, ten deze behoeft spr. maar
te wijzen op het betoog van het Kamer
lid Hofstra van de P. v. d. A., die bij het
wetsontwerp tot nationalisatie van de
Ned. Bank, pleitte voor het nationali
seren van alle banken, mede omdat het
dan niet meer kon voorkomen, dat, zoals
de Rott. Bank zich in haar jaarverslag
had veroorloofd, kritiek van die zijde op
het regeerlngsbeleld werd geoefend.
Naast de economische, wil men dus ook
de geestelgke vrijheid onderdrukken!
Wel heel duidelijk blijkt hieruit hoezeer
we te waken hebben tegen staats-
almacht, die hier die groep van midden
standers en boeren zou wegvagen, welke
juist het bolwerk tegen het communis
me is, omdat ze die grote tegenstellin
gen wegneemt, welke in sommige an
dere landen bestaan, waar naast de
grootste weelde slechts de diepste ellen
de staat. Laat men er voor waken dat
de regerlngspolltiek die middenstand
uitholt, deze heeft bij de tegenwoordige
regeringspolitiek inzake lonen en prijzen
evenzeer recht op steun als de arbeider
op zijn overbruggingssteun als hij
's winters niet kan werken. Wat wij
gadjati, zo’n houding is nu eenmaal niet ,g de sociale maatregeIen te
z4 4 zx AI '"1 O T* /ATI O t*T“Q Q 1 rl n> O T*
- I niet doen welke Nederland reeds kent,
de Indische vSlken naar de vrijheid maar we Qok de andere groepen>
welke er nu niet van profiteren op het
zelfde peil brengen. Die sociale maat
regelen hebben geld gekost, dat slechts
gefourneerd kan uit het opvoeren der
productie en dat kan alleen als men het
particulier bedrijf zoveel mogelijk vrij
laat; in deze tijden van schaarste moet
de overheid natuurlijk zekere leiding
geven, maar men late zoveel mogelijk
aan de bedrijven zelf over, trede des
noods corrigerend op en verstikke de
energie niet in een papierlawine. Zorg
ook voor de kleine zelfstandigen, die
hun bedrijven lief hebben en er daarom
van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat
in ploeteren, aan hen ligt het niet dat
het vooroorlogse peil der productie nog
niet is bereikt. Een mooie samenleving
is naar onze overtuiging die, waarin de
overheid haar streven naar sociale ge
rechtigheid niet beperkt tot een groep,
die daar overigens zeker recht op heeft,
maar uitstrekt over allen.
Spr. beantwoordde nog enige vragen,
waarna de heer N au t a, die presideer
de, hem dank bracht en betoogde dat
veel wat in Nederland gebeurt analogie
vertoont met wat Kravchenko in zijn
boek „Ik verkoos de vrijheid” omtrent
Rusland schrijft. Weliswaar ontbreken
de concentratiekampen hier nog, maar
als het zo doorgaat, zal ook een menta
liteit, welke deze aanvaardt, worden ge
schapen.
HET RAPPORT OVER DE
RODE KRUIS PAKKETTEN.
De leden van de voormalige Londense
commissie van het Ned. Rode Kruis, de
h.h, v. Lldth de Jeude, mr. baron van
Harinxma thoe Slooten en de Meester,
noemen het rapport der commissie-
Vorrink over hun werk lichtvaardig en
tendentieus. De Scandinavische landen
kregen van de Duitsers betere kansen
om voor de burgergevangenea in de
kampen te zorgen dan de commissie,
vandaar de klachten dat de Nederlandse
gevangenen het slechter hadden dan an
dere.
Over „Nuts-avonden” iets zeggen, dat
zou nog het best kunnen gebeuren in de
vorm van een flim, met telkens de
meest karakteristieke momenten: on
derwerpen in vogelvlucht, en portretten
van sprekers in close-ups. Dan zou de
een zich weer ineens scherp herinneren,
wat hij al zo heeft gehoord en gezien,
de ander zou zich aangetrokken gevoe
len om het ook eens mee te maken.
Merkwaardig, dat dat Instituut del
Nuts-avonden zich door zoveel wisse
lende tijden heen heeft gehandhaafd. Er
blijkt uit, dat die mensen van de oude
t|jd wel zeer vooruitziende waren, en
tegelijk, dat er in ons volk een sterke
gehechtheid bestaat aan wat nu een
maal zijn plaats veroverd en zijn be
staansrecht bewezen heeft. Er is na
tuurlijk ook de steeds voortgaande aan
passing, de wisselende voorkeur, het
streven iets te brengen, dat aan de mens
van het heden iets biedt. De „sprekers
lijst” van het Hoofdbestuur toont dat
zeer duidelijk. Behalve „sprekers” vindt
men daarin toneel, muziek, film. Dus
keuze genoeg. Als een nieuwe variëteit
kunnen beschouwd worden de Jeugd-
concerten. Ook die zijn alweer tot een
min of meer vaste traditie geworden
Tenslotte nog iets over het heden en de
vooruitzichten. Op het eerste gezicht is
de situatie niet bepaald rooskleurig. Er
is „oorlogs-schade”, niet in de materiele
zin, maar meer algemeen. Natuurlijk
zijn de bescheiden vaste inkomens ook
sterk gedaald in betekenis, maar dat is
overal hetzelfde. Het ledenaantal van
het departement Sneek is ook niet
slecht, en heeft na een laagtepunt aan
het tinde van de oorlog weer een op
gaande richting ingeslagen. Het is nu
even boven de 200. Dat zou ook wel het
dubbele kunnen zijn, en eigenlijk moe
ten zijn. Maar we willen niet klagen. De
bezwaren voor het Nuts-werk ontstaan
grotendeels uit de „trend” van onze da
gen, alles zoveel mogelijk te brengen
onder direct beheer van officiële instan
ties. Dat is al geruime tijd zo geweest,
de oorlog en de jaren daarna hebben dat
alleen versneld en toegespitst. Daardoor
blijft er voor particulier Initiatief steeds
minder ruimte. De gymnastiekschool
werd al in 1924 overgenomen, een cur
sus voor vervolgonderwijs, indertijd
de voorschotten op de gemeentelijke ver
goeding art. 101 bis L.O.wet 1920 te
verstrekken: Rehobothschool 6^52.50;
St. Josephschool ƒ2040.06; Juliana-
school, J. v. Nsasauschool, Kon. Wilhel-
minaschool en Willem Lodewijkschool
totaal 1860.38; R.K. Jongensschool
ƒ288.91; R.K. Meisjesschool ƒ281.12;
Montessorischool 218.77.
WASSERIJ „FRISIA”.
Naar wij vernemen is de wasserij Fri
sia alhier onderhands en in haar geheel
aangekocht door de wasserij Ozon te
Leeuwarden, zodat de finale publieke
verkoop niet is dojrgegaan.
SEANCE RINALDO.
Voor het slagen van een occultlsche
avond is het in de eerste plaatsj nodig
dat het publiek medewerking verleent,
en hierover had hel. gezelschap Rinaldo,
dat Woensdagavond een dergelijke
avond in Amicitla gaf, niet te klagen,
al vulden dan ook slechts een honderd
tal bezoekers de grote zaal. Dit was erg
jammer voor het optredende trio, doch
het was geen beletsel voor hen om de
zaken serieus op te vatten en voor een
Interessante avond te zorgen. Rinaldo
zelf en de helderziende Annelies voerden
verschillende
terwijl mr.
eveneens veel succes had. Er is hartelijk
gelachen om de opdrachten, die enkele
personen uit het publiek in slapende
toestand uitvoerden. In de pauze was
er gelegenheid vragen te stellen en in
lichtingen te verkrijgen over personen
en voorwerpen, waarvan door velen ge
bruik werd gemaakt. Telepaath Rinaldo
gaf ook hierbij frappante staaltjes van
zijn kunnen.
KIEVITSEIEREN.
Dinsdag werden alhier 4000 kievits
eieren aangevoerd. Ze werden evenals
vorige week voor 30 cent per stuk
verhandeld.
STICHTING SNEEK 1940—1945.
Vrijdag 9 April werd in café-rest.
„Onder de Linden” te Sneek de jaar
lijkse contactdag van de Stichting
Sneek 1940—1945 gehouden. De ver
in de foyer van Amicitia was
Maandagavond jl. een klein gezel
schap bijeen om te luisteren naai wat
de heer van Asperen over boven
genoemd onderwerp zou vertellen. De
heer J. Keur heette allen hartelijk
welkom en zei, dat het doel was de
banden met Indië strakker aan te
halen, waartoe nodig is de kennis uit
te breiden van belangrijke gebieds
delen. De ver. Oost en West telt
thans 40 afd. met in totaal 14000
leden. Dit moesten er 50000 zijn. Men
wil in Sneek een afd. oprichten, waar
voor 25 leden nodig zijn. Er zijn reeds
22; er moeten nog een paar bij, dan
is men in staat meer lezingen te hou
den. Het gebiedsdeel ten O. van Java
is niet erg bekendhet loont de
moeite er nader kennis van te nemen.
De heer van Asperen noemde het
in een vlotte causerie, een verheugend
feit, dat de belangstelling voor Indië
groeiende is. Dit moet worden onder
houden en gestimuleerd. Spr. ?al over
Indië van voor de oorlog spreken,
niet over Indonesië, want dat roept
politieke tendenzen op en dat is niet
zijn bedoeling. De Grote Oost bestaat
al heel lang. De hoofdplaats is Ma
kassar op Celebes. Het verkeer heeft
plaats per K.P.M. Wel zijn er vlieg
tuigen, maar die worden alleen voor
zakenmensen beschikbaar gesteld. De
tarieven van de K.P.M. zijn nogal
hoog en hoewel deze in de oorlog veel
schepen heeft verloren, is de capaci
teit thans vrijwel gelijk aan voor
1942. Makassar is het .knooppunt der
K.P.M.-lijnen en daardoor een tran-
sito-haven. Celebes heeft geen grote
cultures zoals Java en Sumatra. Het
belangrijkste product Is de cocosnoot.
De kustlijn van Celebes is enorm uit
gestrekt en daardoor worden er bui
tengewoon veel klapperbomen gevon
den, die altijd de zeekust zoeken. In
de vorm van copra wordt de vrucht
naar Europa vervoerd, waar het in de
oliefabrieken wordt verwerkt. In de
grote oerwouden wordt veel hars ge
wonnen, die voor lakken en vernissen
wordt gebruikt. De coban, een slin
gerplant, wordt verzameld en als
bindmiddel aangewend, omdat deze
plant zeer taai is. Na de bevrijding is
men begonnen het nikkel-erts, dat bij
de meren wordt gevonden, te ontgin
nen. De koffie- cn rijstverbouw heeft
op Celebes njet veel te betekenen.
Men heeft grote plannen om dit
eiland vooruit te brengen, maar het
zal nooit een positie als Sumatra be
reiken. Alleen op Celebes worden er
35 talen gesproken. Men vindt er de
Makassaren, Boeginezen, Toradja’s
en de Menadonezen. Dit laatste is een
belangrijk volk, dat het langst met
Nederland is verbonden en de trouw
ste onderdanen van onze Koningin
zijn. In 1831 is de christelijke zending
met haar werk begonnen in de Mina-
hassa. Men leze hierover maar eens
werken van Dr. Adrihni en Alb.
Kruyt. Het oudste volk zijn de To
radja’s, die trouw zijn en nooit in op
stand kwamen. De Boeginezen zijn
een zeevarend volk, waaruit de K.P.
M. gaarne haar personeel werft. In
1607 bestond Makassar reedsin
1905 kwam er rechtstreeks bestuur,
hoewel er op Celebes nog zelfbestu-
rende landschappen zijn. Admiraal
Corn. Speelman heeft in de 17e eeuw
veel voor Makassar gedaan. Spr. nam
zijn gehoor daarna aan de hand van
lantaarnplaatjes mee naar Ambon, de
Molukken, Nieuw-Guinea, Timor en
Flores, Soembawa, Soemba, Lombok
en Bali, over welke eilanden hij nog
tal van zeer interessante mededelin
gen wist te plaatsen. De heer Keur
dankte de spreker zeer hartelijk voor
de onderhoudende en animerende
reisbeschrijving, waarmee we met
hem op reis zijn geweest, welke woor
den met een welwillend applaus on
derstreept werden.
In een openbare vergadering van de
afd. Sneek van bovengenoemde partij
sprak Dinsdagavond in zaal-Piso het
Eerste Kamerlid R. Zegering Had-
d e r s over „Sociale gerechtigheid, ook
voor de kleine zelfstandigen”. Spr. be
toogde dat de drie leuzen, waarmee de
voormalige partij v. d. Vrijheid 2 jaar
geleden de verkiezingsstrijd aanvaardde
nl.: Handhaving van het Gezag; behoud
van de eenheid van het Koninkrijk; stre
ven naar sociale gerechtigheid voor
heel het Ned. volk, nu nog even actueel
zijn als destijds. Na wat in Tsjecho-
Slowakije gebeurde is iedereen over
tuigd, dat het gezag dient gehandhaafd,
maar het extremisme profiteert al te
vaak van een slapheid bij regering en
volk, een verwaarlozing van het gezag
dus, in normale tijden. Het gezag dient
te allen tijde gehandhaafd, wij hebben
de regering daarop ook herhaaldelijk
moeten wijzen en dan voorkomt men
ook dat zich in tijden van crisis een pa
niekstemming bij velen ontwikkelt zo
als thans en gegrepen wordt naar maat
regelen waarvan men zich afvraagt of
ze de grondwettige vrijheden niet al te
zeer aantasten. Spr. denkt hierbij aan
het voorstel tot wering uit colleges van
wethouders en leden Ged. Staten, die het
vertrouwen der meerderheid hebben
verloren, zuiver gericht tegen de com
munisten, met wie de socialisten na de
oorlog zo gaarne wilden samenwerken.
Nu willen ze het tegendeel, maar voor
spc., die erkent dat de mogelijkheid wel
ke door het voorstel geopend wordt
goed is, is het in verband met de ach
tergrond een vraag of het communis
me, door zo’n maatregel bestreden of
niet eer bevorderd wordt. Het hooghou
den van het gezag is altijd actueel en
niet alleen bij bepaalde gelegenheden, in
deze kan ons standpunt niet worden
misverstaan, wij protesteerden steeds
tegen een slappe houding, welke wrange
vruchten afwerpt. Tegen dezelfde slap
heid bij de regering kwamen wij op bij
het Indische vraagstuk. Wij gunnen de
Indische volken de vrijheid, welke wij
zelf genieten maar waren tegen een
overeenkomst door een Commissie-
Generaal gesloten, welker leden en hun
instructie de Kamers niet kenden toen
zij tot instelling er van moesten beslui
ten. Een overeenkomst voor velerlei uit
leg vatbaar en gesloten met onderhan
delaars der tegenpartij, in wie wij geen
vertrouwen konden stellen. Toen noem
de men ons reactionnair maar later liet
dr. van Mook zich in veel krasser ter
men over die onderhandelaars uit. Ook
in dezen leidt de slapheid der regering
tot gezagsondermijning, alleen immers
als-zij krachtig optreedt bij de onder-
handelingen zal de bevolking van de nu
door ons gehouden gebieden overtuigd
worden dat wij van plan zijn ons gezag
te handhaven en zal ook zij durven uit
komen voor haar’ mening nl. dat zij sa
menwerking met Nederland binnen het
Rijk wil. Te veel aandacht is door de
regering geschonken aan de rechten,
die de naar vrijheid strevende inlanders
hebben, te weinig aan de plichten, wel
ke de regering heeft tegenover de Indi
sche millioenenbevolking, welke het rijk
trouw bleef. Intussen willen wij niet,
wat de a.r. wel doen, Linggadjati als ge
heel ter zijde geschoven zien, we dienen
mee te gaan met de stroom, waarin we
zijn terecht gekomen, nu de Ver. Naties
er zich mee bemoeiden, het Amerikaan
se volk zou het eenvoudig niet begrijpen
als we geheel terugkwamen van Ling-
