Vetyaahdaq en JlfaAeid. Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST 11 50 jaar gewijd aan de dienst aan volk en vaderland. 3e JAARGANG No. 68 MAANDAG 30 AUGUSTUS 1948 1 mi s I t r i weer teken van hoop op de toekomst. Zie vervolg pag. 4, Koningin-Moeder Emma een zeer scherpzinnig in de vervulling er- zegen voor het land. Hoewel uit het huwelijk van koning Willem III met Sophie van Würtem- berg drie zoons waren geboren, over leefde de koning hen allen, en het be gon er op te lijken dat de Oranje- dynastie zou uitsterven, toen de ko ning als 63-jarige besloot tot een tweede huwelijk met prinses Adelheid Emma van Waldeck Pyrmont (1879). Deze vorstin schonk hem en het land de 31e Augustus 1880 een dochter. Wilhelmina was tien jaar oud toen Het nieuwste officiële portret van H. M. Koningin Wilhelmina. Foto Merkelbach. „De parlementaire monarchie past meer de vrouw dan de man; de zo dik wijls vereiste resignatie en opoffe ringsgezindheid stonden in het alge meen de vrouw beter dan de man. Overheersende eisen om een goed ko ning in de moderne tijd te zijn, blijven inzicht, bekwaamheid, karakter, be wustzijn vooral van de hoge taak, die op het boven de partijen staande ko ningschap rust, dat koningschap dat de hoogste drager der natuurlijke tra ditie moet zijn. Aan die eisen kan een vrouw even goed als een man voldoen, al zijn zulke begenadigden in beide sexen dun gezaaid”, aldus de bekende Nederlandse historicus Japikse. Goede Moeder. Naast Haar vele werkzaamheden als Landsvrouwe toonde de Koningin zich een goed moeder, die alle zorg en aandacht besteedde aan de opvoeding van Haar dochter voor haar hoge taak. Eenvoudig en grondig werd de prinses opgevoed. Veel wandelen en ook fietsen was het devies. Haar la ger onderwijs in een klasje met drie vriendinnetjes genoot zij onder leiding van de bekende Nederlandse paeda- goog Jan Ligthart, afgewisseld door muzieklessen van de componiste Ca tharina van Rennes, door gemoede lijke kinderfeestjes en als het win terde door schaatsenrijden. Viel zij daarbij, dan mocht geen gedienstige geest haar ophelpen. Het middelbare onderwijs, onder aan op haar 11e jaar, onder een aan tal leraren, na 1923 vermeerderd met hoogleraren. Daar tussen door eisten de represen tatie en de vele bezoeken aan alle de len des lands veel tijd op. Prinses Ju liana was een vlotte leerlinge, die daarnaast een gelukkig gevoel voor humor van haar vader had geërfd. Nadat Zij in 1927 meerderjarig was geworden en haar kerkelijke belijdenis had gedaan, verkreeg zij een beschei den hofhouding en werd, overeenkom stig de grondwet tot lid van de Raad van State benoemd. Ilierna begon de heerlijkste tijd van versiteit te Leiden, gesticht door Wil lem de Zwijger in 1575, als beloning der stad voor het heldhaftig door staan van de belegering door de Span jaarden. Met enkele clubgenoten bewoonde prinses Juliana een kleine villa te Katwijk, de badplaats dicht bij Lei den en bezocht gedurende 2% jaar geregeld de colleges als gewoon stu- rig deel aan de debatten in haar dis puutgezelschap. In 1930 promoveerde zij tot doctor in de letteren, na eerst drie tentamina te hebben afgelegd. Het behoeft geen betoog, dat de levenslustige prinses het meisjes-studentenleven met volle teugen genoot. Haar promotie maakte aan die ge lukkige tijd een einde. Al dadelijk wachtte haar het voorzitterschap van het Nationale Crisiscomité. Aan dat Ab.prrjs ƒ2.50 per Halt jaar Franco per post ƒ3.75 per half jaar VersciUjnt DINPOAGS en VRIJDAGS Bureau voor Advertenties: Fa. DRIJFHOUT GROOTZAND 55 Telefoon 3005 Advertentieprijs 15 et per tn.m. Bjj contract (handels- adv.) lager. tUmiuor /oor Aoomiementen Fa. KTE3FM3iUNK A Oo. KLEINZAND 7 - Tel. 2872 het vraagstuk der verhouding tussen kapitaal en arbeid. Haar toenmaals evenwichtig land werd uitverkoren voor de vredesconferentie van 1898/99 en 1907, op initiatief van Tsaar Ni- colaas II belegd en voor de zetel van het Permanent Hof van Internatio nale Justitie. Zo verrees te Den Haag gevers wisten dat zij hun adviezen in Augustus 1913 het Vredespaleis, av» V»z»V» aavöatï rvnAAöfnn o 1 <3 .ttaamaia AAM OXmiCoVlD O"P£> TH V'PT* deze de Koningin-Regentes voorleg den. Zij stal onmiddellijk het hart der onderdanen, die bekoord werden door haar innemende en toch karaktervolle persoonlijkheid, en vooral ook door haar hoge opvattingen van het moe derschap. De Nederlanders zullen de geliefde figuur van Koningin Emma, van verre herkenbaar aan haar we- van; een van de bekwaamste en ver standigste gekroonde hoofden van Europa en in alle opzichten een goed regeerster van het zeer democrati sche Nederland”. Men weet, dat het Staatshoofd volledig boven de par tijen staat, en in de laatste oorlog besefte iedere Nederlander weer dat Oranje het symbool van Nederlands eenheid is. Comité gaf zij veel van haar tijd en haar middelen. 1934 jaar van rouw, 1936 van blijdschap. Het jaar 1934 was voor moeder en dochter een jaar van rouw. De 20e Maart overleed de Koningin-Moeder, de 3e Juli Prins Hendrik. Prinses Ju liana nam de taak van voorzitster van 5 Augustus 1939 werd geboren, Irene, Jat is „Vrede”, werd gedoopt? Wij zeiden „gedoopt”, maar op va derlandse bodem werd het prinsesje niet gedoopt. Dat geschieddein de kapel van het Buckingham paleis te Londen. Want de 12e Mei had Prins Bernhard het bevel gekregen zijn ge malin en kinderen in Engeland in vei ligheid te brengen, omdat uit op para chutisten gevonden papieren was ge bleken, dat de vijand, die op 10 Mei 1940 zelfs zonder voorafgaande oor logsverklaring, ons land was binnen gevallen, het speciaal op de Koninklij ke familie en de regering had gemunt. De Koningin vestigde zich in het gastvrije Londen om zo dicht moge lijk bij het geallieerd opperbevel te zijn; prinses Juliana en de babies be hoorden ver van grote gevaren te blijven. Op uitnodiging van de gou- verneur-generaal van Canada, de graaf van Athlone, vestigden zij zich in Canada. Prins Bernhard aanvaardde zijn mi litaire taak, na zijn benoeming op 23 Augustus 1940 tot chef-liaison-offi- cier tussen het Britse leger en de Ne derlandse strijdkrachten. In deze functie als adjudant van H. M. de Koningin verwierf hij zich grote ver diensten. Steeds was hij waar de plicht hem riep, getuige zijn dienst reizen naar de Verenigde Staten, Ca nada, Curasao en Suriname, Brazilië, Cairo, Tripolis, Napels en Rome. Op het einde van 1944, na de bevrijding van het Zuiden van ons land, volgde zijn benoeming tot algemeen opperbe velhebber der binnenlandse strijd krachten, welke alle verzetsbewegin gen omvatte. Na de algehele bevin ding van het land werd de Prins in- specteur-generaal van het Nederland se leger en bovendien in verschillende functies in het economische herstel ingeschakeld. Voor het volk in al zijn geledingen spreekt echter het na-oorlogse wezen der Oranje-dynastie het sterkst in de blijvende sympathie en in de steun der Koningin, Prinses en Prins voor en aan hen, die in het ondergrondse verzet metterdaad toonden het va derland boven alles lief te hebben. Regeringsbeleid ta de oorlog. Van het regeringsbeleid der Ko ningin i d' jaren Harer ballingschap I traal land, en weigerde de uitlevering van de vluchtelingen. En ook na de oorlog was in ons va derland de rust niet onmiddellijk weergekeerd. In de Novemberdagen van 1918 scheen, door de actie van toch slechts een kleine groep een ogenblik de troon in gevaar. Het re sultaat van deze woeling was echter een spontane manifestatie van trouw op de Haagse Maliebaan, waar de mensen de paarden van de landauer der Koningin, die zich met Haar 9- jarig dochtertje onder de menigte had begeven, afspanden en zelf Haar rijtuig voorttrokken. Toen wist de Koningin Haar troon gered, niet door regimenten soldaten, maar door de wil van Haar volk. Ook de economische crisis van 1929 drukte zwaar op het land. De Ko ningin nam het initiatief tot de op richting van het Nationaal Crisis comité, dat de eerste nood trachtte te lenigen. Noch ontbrak Zij ooit op het terrein van rampen of daar waar Haar hulp of belangstelling nodig waren. Uiteraard ging de roerigheid van fascisten en nationaal socialisten ook niet langs Haar heenhet kan geen vreugde zijn geweest Koningin te zijn in de jaren tussen de eerste en tweede wereldoorlog. Leven van ijzeren plichtsbetrachting. Haar leven is er altijd een van ijzeren plichtsbetrachting geweest, 1 meer in de drie moderne talen, ving van stage werkzaamheid; het zou troosteloos zijn geweest zonder het bezit van Haar fleurig dochtertje. Zo komen wij op Haar gezinsleven. In Januari 1901 huwde de Koningin Hertog Hendrik van Mecklenburg Schwerin, die zich steeds goed heeft aangepast aan de moeilijke positie van prins-gemaal. Hij was zeer ge ïnteresseerd in sociale aangelegenhe den en gaf een groot deel van zijn tijd aan het Nederlandse Rode Kruis, waarvan hij het voorzitterschap be kleedde. Het duurde lang voor het huwelijk der Koningin gezegend werd met een kindje. In 1902 ondervond Zij een bit- haar leerjaren, de studie aan de Uni- tere teleurstelling. Nadat een ernstige typhus Haar aan de rand van het graf had gebracht, vervloog de hoop op een voorspoedige zwangerschap. Het volk voelde innig mee met de ko ninklijke familie. De ouderen kunnen zich nog de tekening in één der be kendste Nederlandse weekbladen her inneren: Het silhouet van het Paleis het Loo met het bordje „Besmette lijke ziekte, Febris typhoidis” en daar- dente in de rechten. Doch daar kwa- voor de Doodsengel en de Nederland- men voor haar heel wat vakken bij, se Maagd, die hem smeekt: „Ik bid U, zoals de Nederlandse letteren, kerk- ga hier voorbij”. Het gebed werd geschiedenis en geschiedenis van de verhoord. Islam, Slavische Literatuur en het Eind 1908 vernam de Natie dat er Indisch adatrecht. Ook nam zij ijve- een prinsje of prinsesje op komst was. De 30e April 1909 deden 51 saluut schoten den volke kond, dat een prin ses geboren was. Zij kreeg de namen Juliana, Louise, Emma, Maria, Wil- helmina. In Juliana leefde de naam der l stammoeder van de Oranjes voort. Zij i bleef het enig kind van het vorstelijk paar, en de Kroon zal binnenkort weer door een vrouw worden gedra gen. het Nederlandse Rode Kruis van Haar laat ons de toekomst ingaan vol ver trouwen en met opgeheven hoofde”. Poolnacht zonder zon. Wie voorzag op dat tijdstip, dat een gruwelijke poolnacht zonder zon al zo dichtbij was? Misschien toch Zijzelf? Zij kende de dreiging van het bruut geweld, dat zich prepareerde op de zessen zag men het jonge paar niet vernietiging der beschaving. Was het in een officiële koets in triomfale in- een voorgevoel dat het tweede doch- De nieuwste foto van Prinses, straks Koningin Juliana. Hare Majesteit kon verklaren, dat Zij schone herinneringen had aan Haar lange regeringsperiode, over tuigd als Zij was, dat land en dy nastie steeds dichter bij elkaar waren gekomen en dat Zij zeker kon zijn van de liefde en het vertrouwen van Haar volk. Berustend, doch resoluut klonken Haar eindwoorden: „Geen zonneschijn zonder schaduwen, maar SNEEKER NIEUWSBLAD Redacteuren: L. KIEZEBRINK en C. SMIT Redactie-adresKLEINZAND 7 SNEEK Haar tocht op een onderzeeboot. Haar initiatieven tot hulpverlening en weldadigheid en tot religieuze be zinning verdubbelden. Zij betaalde Haar tol voor Haar vermoeiende rei zen; na het bezoek van door waters nood geteisterde gebieden in 1916 werd Zij ziek. Ook maakte Zij het treinongeluk in Juni 1917 bij Houten mede en hielp de 26 gewonden, zelf een dronk water weigerend voor de slachtoffers gelaafd waren. Hoeveel bedachtzaamheid kostte wij mogen het oordeel overnemen van Haar verder het uitzetten van de een Amerikaanse p-ezant..Koninein iuiste koers, toen de Duitse Keizer en volkomen beheersen moesten als zij j waarop een cynische grappenmaker een jaar later het bordje „Te huur” spijkerde. Nadat het land met geestdrift, in 1913, het Eeuwfeest van het herstel van Nederlands onafhankelijkheid had gevierd, braken zware jaren voor de Koningin aan. Haar eerste reactie op het uitbreken van de eerste wereld oorlog was, dat Zij zich voor de raad gevers van de Kroon dag en nacht duwkapje niet gauw vergeten. Zij ont- ter beschikking hield met lerzijde- viel ons land in 1934. stelling van alle plichtplegingen. De Aan Koningin Emma heeft Ko- soldaten van 19141918 herinneren nlngin Wilhelmina veel te danken en zich Haar talloze inspecties in Zij laat nooit na te getuigen van en wind, dikwijls te paard, de Marine Haar erkentelijkheid. Het is hier te lande een ongeschre ven wet, dat het privé leven van het Koningshuis nauwgezet wordt ge ëerbiedigd. Het familieleven van het kleine gezin van twee Koninklijke vrouwen werd niet aan de openbaar heid prijsgegeven. Het volk zag slechts de resultaten van de uitste kende opvoeding, die de Koningin ge noot, en de ontplooiing van Haar hart, karakter en intellect. Het is moeilijk de levenden te prijzen, maar -y 1AVU WA V4WX V V VI V4AAVA* V V*AA - een Amerikaanse gezant: „Koningin juiste koers, toen de Duitse Keizer Wilhelmina valt op door een natuur- de Kroonprins na hun verloren oorlog lijke beschroomdheid, die oppervlak- over onze grens vluchtten. De gemoe- kig kan lijken op terughoudendheid, deren der geallieerden waren verhit, Maar dat is onjuist. Zij is rechtuit en maar Zij verloor de bezinning niet, oprecht, toegewijd aan Haar plicht en haar opgelegd als Hoofd van een neu- De nieuwste foto van H.K.H. Prinses Juliana en Z.K.H. Prins Bernhajpd. 50 jaar Koningin in schokkende tijd. Nu in 1948 heeft de Koningin ons Haar vader stierf en Zij het Koning- land reeds 50 jaar geregeerd. Dat is schap aanvaardde, tot 1898 onder re- een lange tijd, die gekenmerkt is door gentschap van Koningin Emma en1 grote en wereldschokkende gebeur- vanaf 6 September 1898 zelfstandig, tenissen. In het kader van Haar Wij kunnen de komst van koningin grondwettige plichten vervulde de Emma in ons land als een grote zegen Koningin Haar taak met grote acti- beschouwen. Aan haar vaders kleine viteit. Daarnaast toonde Zij zich een hof was zij eenvoudig, streng, zorg- voorvechtster bij de alcoholbestrjj- vuldig en veelzijdig opgevoed. Als 21- ding, ’n hartstochtelijk strijdster voor jarige bruid was zij al een ernstige, de volksgezondheid en voor de gods- hoogst ontwikkelde vrouw met veel dienst. Met constitutioneel beleid gevoel voor kunst en wetenschap en werkte Zij mee aan de oplossing van sociale aangelegenheden. Binnen kor te tijd verwierf zij een grondige ken nis van onze taal, letteren en geschie denis en van de moderne rechtstaat met het annex parlementaire stelsel. Zo kon zij de dynastie in politiek be wogen tijden behoeden voor subjectie ve meningsuitingen en haar raad- Vader over. 1936 bracht de verloving van Prin ses Juliana met Prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld. Er was geen gefluister vooraf ge weest, toen plotseling iedereen ’s mor gens op weg naar zijn werk, het grote nieuws hoorde. En ’s avonds tegen j zag men het jonge paar niet tocht Den Haag binnenrijden, doch i »ertje_ van het een „two-seater” Fordje stopte voor het paleis en daaruit sprongen een overgelukkig jong meisje en een vlotte jongeman in een gewoon wandelpak en met slappe boord. Onmiddellijk won de jongeman het hart der Nederlanders door zijn be minnelijk optreden; ook de Neder landse taal kreeg hij buitengewoon snel onder de knie. Weldra, de 7e Januari 1937 volgde het huwelijk, dat een privé karakter droeg, zodat de buitenlandse gasten slechts familie leden en vrienden waren. Het burger lijk huwelijk werd gesloten in dezelfde trouwkamer ten stadhuize, waar ieder j Haags paartje voor de ambténaar van de burgerlijke stand verschijnt, maar de kerkeljjke plechtigheid was indrukwekkend en de geestdrift, waarmede het jonge paar op zjjn rondrit van 9 K.M. door honderddui zenden werd toegejuicht, was over weldigend. Volgens de wens van de Prinses fungeerden als getuigen bij haar huwelijk niet slechts, op de traditio nele wijze, familieleden of hoogwaar digheidsbekleders, doöh de door haar zo vereerde leermeester en promotor prof. dr. J. Huizinga, een geste waar mede de prinses ook de Nederlandse cultuur en wetenschap eerde. Het prinselijk paar genoot een paar gelukkige jaren, aanvangend met een huwelijksreis naar Krynsca in Po len. In April riep hen de plicht naar huisPrins Bernhard aanvaardde zijn taak als lid van de Raad van State. Verder stonden er vele representatie ve taken op het programma, waar van wij alleen noemen het bezoek aan Engeland van 1967 tot bijwoning van de kroning van koning George VI en de Spithead-vlootrevue. En op 31 Januari 1938 ontsprong een nieuwe loot aan de Oranje-stam. Het voortbestaan der dynastie was wederom verzekerd door de geboorte van prinses Beatrix, Wilhelmina, Armgard. Beatrix betekent „de ge lukbrengende”. De doopplechtigheid was statig- eenvoudig, niet te vergelijken met de pracht en praal van vroeger tijden, maar de geestdrift was er niet min der om. De troonrede voor de grote gebeurtenis had iets optimistischer geklonken dan wjj de laatste jaren ge wend waren en ook de viering van het 40-jarig regeringsjubileum der Ko- X ‘'''X j.'

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1948 | | pagina 1