DE CANADESE ERFENIS
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
De dood op
de weg!
GEVAAR!....
Hoe met Rijksgeld in 1947 werd omgesprongen.
DINSDAG 12 OCTOBER 1948
3e TAARGANGNo. 29
ia
I
Nieuwe onderhandelingen
met de Indonesische
Republiek.
OVER VEERTIEN DAGEN CACAO
EN EXTRA VOEDINGSVETTEN.
FEUILLETON.
48
de
de
eenmaal altijd
draaien, waar
komen. In die
en
In de bonnenlijst, welke op 21 Oct.
wordt gepubliceerd, zullen wederom
bonnen worden aangewezen voor ca
cao, en wel 50 gram voor houders van
A-, B- en C-kaarten en 100 gram voor
houders van D- en E-kaarten.
Voordt wordt per dien datum een
extra rantsoen voedingsvetten (boter,
margarine of vet) gegeven, t.w. 250
gram voor de leeftijdsgroepen boven
5 jaar en 125 gram voor de overige
leeftijdsgroepen.
Kantoor /oor Abonnementen
Fa. KIEZEBKLNK Co.
KT.TCTNZAND 7 - Tel 2872
Verspügnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
3ureac voor Advertentie^:
Fa. DRL’FHOUT
GROOTZAND 55
Telefoon 3005
Advertentieprijs 15 ot per
m.m. Bij contract handela
ar! v.) lager.
PRINSES WILHELMINA
RIDDER M.W.O.
Op de Sonsbeekweide te Arnhem
is Donderdag voor het eerst het
Grootkruis der Militaire Willems
orde de hoogste onderscheiding
voor moed, beleid en trouw in het
openbaar uitgereikt. Het was H.K.H.
Prinses Wilhelmina aan wie die hoge
eer te beurt viel. Zij werd door Haar
die door middel van luidsprekers over
het gehele veld was te horen, nam
Koningin Juliana een parade af op de
Sonsbeekweg, waar de mensen in
trossen uit de vensters hingen om de
jonge vorstin luidkeels te begroeten.
Daarna reed de koninklijke familie
per auto door de versierde en be-
vlagde straten van Arnhem naar Ho
tel Bilderberg te Oosterbeek, waar
zij met de zoeven negen geridderden
aan een noenmaal aanzat.
DE NIEUWE DISTRIBUTIE
KAARTEN.
Nu de mogelijkheid bestaat dat de
suiker vrij komt, worden de nieuwe
distributiekaarten daarop ingericht.
Met de suiker zouden ook de versna
peringen immers vrij komen, maar ’t
kan zijn dat later de suiker distributie
Naar het A.N.P. van betrouwbare
zijde verneemt heeft de Nederlandse
regering nieuwe constructieve sugges-
van
de
daaruit vloeide weer een hele serie verdere verwikke
lingen voort. Wat heb ik ook weer aan Evelyn ge
schreven daarover? O ja, dat ik mezelf wel een draai
om de oren kon geven, als ik eraan terugdacht. Ik
mag wel oppassen dat ik niet weer zo dwaas doe
Ik heb natuurlijk wel gelijk, maar laat ik nu maar
inbinden; ^e begrijpen het toch niet
„En?” zegt Evelyn, als hij binnenkomt.
„Nou, hij wil niet”.
„Dat dacht ik wel”.
Even brandt een scherp antwoord op zijn tong, maar
dan bedenkt hij zich. Die geschiedenis van het voorjaar
moet zich niet herhalen.
„Maar wat dan?”
„We zouden voorlopig best op de zagerij van Jack
kunnen gaan wonen en dan uitkijken naar iets goeds
voor ons”.
„Die zagerij?” Wonderlijk zijn vrouwen toch'. Eerst
heeft ze twee jaar gevochten om de boerderij en nu
laat ze zich er zo maar afdwingen door een overhaaste
belofte.
„We kunnen het daar toch ook gezellig maken”.
„En je wou daar maar tijdelijk gaan zitten. Om uit
te kijken naar iets anders, zeg je”.
„Nou ja, maar ondertussen is daar toch ook een hele
boel werk te doen. Als we er samen werken, zal het ons
best bevallen”.
„Ik begrijp jou niet. Hoe kun je je zo maar van de
plaats laten dringen door een buurman. Jij hebt toch
de meeste rechten. Praat jij nou eens met Beautier”.
„Nee, dat vind ik niet eerlijk. Ik heb hem de boerderij
afgestaan en daar kom ik niet meer op terug. Als hij
mezelf aanbood de koop ongedaan te maken, zou ik
het aannemen, maar er om vragen, of hij ’t alsjeblieft
doen wil, dat doe ik niet”.
Eric haalt zjjn schouders op. „Ik zie niet in, waarom
wij ons in dit geval zouden opofferen voor een ander”.
Wordt vervolgd.
toch weer moet ingevoerd. Daarom
komen er: a. Versnaperingskaarten,
die worden uitgereikt aan alle perso
nen beneden 18 jaar. Mocht door om
standigheden bv. het uitvallen van
de import van suiker de suikerdis-
tributie niet worden opgeheven, of de
suiker later in het jaar weer „op de
bon” gaan, dan zullen van deze kaar
ten bonnen worden aangewezen voor
versnaperingen; b. Tabakskaarten,
die worden uitgereikt aan alle man
nelijke personen boven 18 jaar; c. Di
verse kaarten, die worden uitgereikt
aan vrouwelijke personen boven 18
jaar. Van deze kaarten zullen regel
matig bonnen ter verkrijging van
rookwaren worden aangewezen. Gaan
de versnaperingen niet van de bon,
dan zullen keuzebonnen voor tabak en
versnaperingen worden geldig ver
klaard.
vordering van auto’s is 45.844 be
taald, voor tien gevallen van ont
vreemding van auto’s 19.325, voor
acht gevallen van brand of explosies
162.084, voor diverse andere geval
len samen 33.167. In totaal een be
drag van 476.482, dat nog verhoogd
moet worden met 240.151 voor 1017
gevallen van schadevergoedingen,
welke de Rekenkamer niet vooraf
stuk voor stuk heeft beoordeeld, zo
dat het totaalbedrag stijgt tot bijna
driekwart millioen gulden.
Een ander geval. In 1945 had de re
gering, in de verwachting, dat de
schade aan de steenfabrieken niet
spoedig zou zijn te herstellen, het oor
geleend aan aanbiedingen van een Ne
derlandse handel in bouwmaterialen
om met gebruikmaking van een
Zweeds procédé uit puin metselsteen
te vervaardigen. Door verschillende
omstandigheden was een jaar later de
behoefte aan stenen uit puin vervaar
digd veel geringer dan bij het afslui
ten van de overeenkomst werd ver
wacht. Deze stenen konden ook moei
lijk de concurrentie met de gewone
soort volhouden, omdat zij van afwij
kend model waren. Toen is het Rijk
overgegaan tot ontbinding van de
overeenkomst. De wederpartij vroeg
een schadeloosstelling van 110.000.
Dat was de regering wel wat al te
gortig en het einde der onderhande
lingen was, dat ten slotte een bedrag
van 30.000 werd uitbetaald.
De Algemene Rekenkamer heeft
haar controle ook uitgestrekt tot de
Rijksbureaux voor handel en nijver
heid; verschillende van die bureaux
bleken aanzienlijke saldi bij particu
liere banken aan te houden. Op 30
April 1947 beliepen de deposito’s bij
vijf banken samen rond 36 millioen.
Aangezien de banken voor een deel in
schatkistpapier beleggen, krijgt het
Rijk, tegen betaling van rente, langs
een omweg de beschikking over eigen
kapitaal. HoeweLbij sommige bureaux
een zekere weerstand was te overwin
nen, zullen bij enige bureaux nu de
bankrekeningen worden geliquideerd.
Nadat wij er kennis van genomen
hebben dat een voorraad van 7.3 mil
lioen Zuid-Amerikaanse sigaretten
destijds door het publiek bij de distri
butie van dat artikel niet zijn opgeno
men, zodat de distributie werd stop
gezet, vernemen wij dat ten slotte de
ze voorraad in de vrjje handel is ver
kocht en de daarin geïnvesteerde
Rijksgelden zijn vrijgekomen.
Het verslag behandelt ook thans
weer verschillende klachten over on
rechtmatig gebruik van dienstauto’s.
Met voldoening lazen wij dat autorei-
zen naar voetbalterreinen en feesten
bij de C.C.D. niet meer in de stukken
werden aangetroffen. De Algemene
Rekenkamer merkt echter op, dat het
haar onmogelijk is om alle misbruik
Er kan geen sprake van zijn af te zien van de koop,
die eerlijk tot stand is gekomen.
„Maar man, je kan geen enkel recht laten gelden. Er
is nog geen prijs bepaald en er staat niets op schrift.
In werkelijkheid heb je helemaal niet gekocht”.
„O, nee? Dat zal je dan eens zien! We waren overeen
gekomen, dat ik de boerderij zou laten schatten en ik
heb al twee mensen daarover gesproken”. Edmond
denkt even na. Als Eric voet bij stuk houdt, kan hij zijn
aanspraken natuurlijk niet handhaven, maar het is
Evelyn, die hier te beslissen heeft, en hij vertrouwt er
op, dat zij haar woord niet zal terugnemen.
Daar staan ze tegenover elkaar met boze, rode koppen
en maken zich driftig over elkanders koppigheid, tot
dat Eric zich eindelijk kwaad omkeert. „Best, dan zal
jij je zin hebben. Er is nog meer land in de wereld en
nog heel wat beter dan dit ook!”
Wat een onzin eigenlijk om zich om deze uithoek zor
gen te maken. Woedend loopt hij over het land naar
Evelyns huis terug; woedend, omdat die Frans
Canadees hem behandelt als een vagebond; woedend,
omdat hij plaats moet maken voor een ander, voor
een ander, die alleen maar een hokvaste boer is, die
niets van de wereld heeft gezien. Woedend is hij, omdat
Evelyn hem dit figuur heeft laten slaan. Hij wist ’t wel
vooruit, dit had zijzelf moeten proberen. Dat was
zijn zaak niet. Nu heeft hij zich belachelijk gemaakt
tegenover al de boeren uit de streek. Beautier zal 't
ze wel vertellen en als hij straks thuiskomt, zal Evelyn
nog zeggen: „Zie je wel! Dat wist ik wel. Edmond
houdt natuurlijk aan de koop vast en ik kan hem geen
ongelijk geven”.
Maar het is een flink eind naar huis terug en het loopt
niet gemakkelijk over de losse sneeuw. Eric heeft alle
ttjd om te kalmeren. „Wel verdraaid, ik schijn hier
in de vallei altijd blunders te moeten makenIs
nu weer net als in ’t voorjaar. Ja, dat was anders een
stomme streek, dat gejaag toen met die paarden. En
Honderdduizenden verkeersovertre
dingen, Jenduizenden verkeersonge
vallen, duizenden zwaar en licht ge
wonden, honderden doden en invali
den, millioenen guldens materiële
schade
Elk jaar opnieuw zijn dit de onver
teerbare vruchten van een o n v e i-
1 i g verkeer.
Er is gevaar. Een sombere figuur
doemt achter dit alles op: „de Dood
op de Weg”.
Overal vindt men hem, die ouder
dom noch jeugd genadig is. Die de
kleinste fout, de geringste onvoor
zichtigheid op de weg in onheil kan
doen verkeren.
Hierbij behoeft niet steeds aan het
drukke verkeer te worden gedacht.
„De Dood op de Weg” houdt niet voor
stille wegen halt. Ook niet voor de
grenzen van een provincie, van een
gemeente, waar het verkeer minder is
dan in andere gewesten van ons land.
„De Dood op de Weg” heerst even
goed in Holland als in Friesland en
kan op een kwade dag ook weer hier,
in Sneek, Wijmbritseradeel of IJlst
z’n slag slaan
Als het gevaar dan zó dichtbij is
(en dat is het!), moet het dan
niet worden toegejuicht, dat thans
overal pogingen worden aangewend
om het publiek voor „de Dood op de
Weg” te waarschuwen èn te behoe
den?
Hierover in een volgend artikel
meer.
ties gedaan om tot hervatting
politieke onderhandelingen met
Republiek te komen.
Door het Amerikaanse lid van
commissie van goede diensten,
heer Cochran, was begin September
aan de Nederlandse regering en de
Republiek vertrouwelijk op informele
wijze een plan voorgelegd voor de re
geling van de geschillen, welke tus
sen partijen bestaan.
Naar aanleiding van dit zogenaam
de Cochran-plan heeft de Nederland
se regering een geamendeerd plan op
gesteld, hetwelk door de Nederlandse
delegatie te Batavia aan de heer Co
chran is overhandigd. Dit plan wijkt
o.m. ten aanzien van de kwestie van
de te houden verkiezingen af van de
gedachte, welke de heer Cochran had
geformuleerd.
Terwijl het plan van de heer Co
chran voorziet in vrijwel onmiddellijk
te houden verkiezingen, stelt de Ne
derlandse regering zich op het stand
punt, dat algemene verkiezingen
slechts mogelijk zijn, wanneer orde en
rust in zoverre hersteld zijn, dat de
bevolking zonder vrees voor represail
les en terreur vrij aan verkiezingen
kan deelnemen.
De Nederlandse regering, zo wordt
verklaard, neemt met bezorgdheid de
toenemende bestandsschendingen en
infiltraties van de Republiek uit naar
de deelstaten en de communistische
activiteit in tal van centra in de Re
publiek waar en acht het noodzakelijk
voor de hervatting van nieuwe be
sprekingen, welke zij gaarne op de
kortst mogelijke termijn zou willen
openen, dat aan deze infiltraties en
bestandsschendingen eerst een einde
wordt gemaakt.
Eisen van Djokja.
Politieke kringen te Djokja, zo
meldt Aneta uit Batavia, hebben nog
maals als een der eisen voor het deel
nemen aan een interim-regering ge
formuleerd, dat de interim-regering
verantwoordelijk moet zijn aan de
constituante, gekozen door het gehele
Indonesische volk. Volgens genoemde
kringen toont deze voorwaarde duide
lijk aan, dat de Republiek niet bereid
is de eis op te geven, dat de vorming
van de constituerende vergadering
aan de vorming van de interim-rege
ring moet voorafgaan.
Dit stemt overeen met het besluit
van de republikeinse delegatie om
vast te houden aan de voorstellen-
Critchley-Dubois, waarin ook wordt
gezegd, dat de vorming van de consti
tuante aan de vorming van de interim-
regering moet voorafgaan.
SNEEKER NIEUWSBLAD
Redacteuren L. KIEZEBRINK en C. SMIT Redactie-adresKLEINZAND 7 - SNEEK
ren. Zij allen mochten de hand op de
linkerschouder van Prinses Wilhel
mina leggen.
De luitenant® ter zee eerste klasse
Steinmetz, adjudant van Prins Bern-
hard, las vervolgens de mutaties
voor van de zes-en-dertig mannen, die
daarna werden gedecoreerd, hetzij met
het kruis van verdienste, hetzij met
de bronzen leeuw, het bronzen kruis
en het vliegerkruis.
Na afloop van deze plechtigheid,
Er was eens een bakker die zijn
producten aan het leger leverde en
daarvoor rekeningen indiende bij de
kwartiermeester-generaal. Na con
trole bleek dat deze rekeningen niet
geheel juist waren; de bakker werd
dus uitgenodigd verbeterde rekenin
gen in te dienen. Toen kwam de Al
gemene Rekenkamer, controleerde de
boekhouding van de kwartiermeester-
generaal en stelde vast, dat behalve
het bedrag van deze nieuwe rekenin
gen ook dat van de afgekeurde reke
ningen was betaalbaar gesteld, tenge
volge waarvan de bakker het niet te
versmaden bedragje van 11.982.85
te veel had genoten. De man zweeg,
maar de Algemene Rekenkamer was
paraat: het bedrag is teruggevorderd.
Blijkens het verslag van de werk
zaamheden van de Algemene Reken
kamer over 1947 komt het euvel van
dubbele betalingen nogal eens bij
Rijksdiensten voor. Zo lezen wij, dat
in de boekhouding van de kwartier
meester-generaal nog verschillende
andere dubbele betalingen werden ge
constateerd tot een totaal van
2112.56.
Door toedoen van de Algemene Re
kenkamer werd bij controle op het
commissariaat voor oorlogsschade
ontdekt, dat een voorschot op toe te
kennen bedrijfsschade van 30.000
dubbel was betaald. Dit bedrag werd
teruggevorderd.
Een organisatie voor liefdadigheid
te Parijs had ten behoeve van de on
dersteuning van Nederlanders twee
maal een bedrag van 10.000 van het
Rijk ontvangen, hoewel haar voor dit
doel slechts éénmaal dat bedrag was
toegekend. Ook dit bedrag is nu te
ruggestort.
Zeer bedenkelijk is het, dat er offi
cieren zijn geweest, die bij de tweede
uitbetaling van de toelage bij entrée
de campagne een verklaring hadden
getekend, inhoudende dat zij nog geen
toelage uit dezen hoofde hadden ont
vangen. Op deze wijze was het nodig
een bedrag van 1500 terug te vor
deren. Voorts werd vastgesteld dat op
het hoofd Marine drie dubbele beta
lingen tot een totaal bedrag van
3992.09 waren verricht. Door onvol
doende administratie bij een Voedsel-
commissaris werd een bedrag van
ruim 2500 ten onrechte voor de
tweede maal betaald.
Het verslag van ruim tachtig pa
gina’s bevat meer interessante mede
delingen. Wij doen hier en daar een
greep.
In het afgelopen jaar werden we
derom zeer belangrijke bedragen we
gens schadevergoeding door het de
partement van Oorlog betaald: alleen
voor aanrijdingen in 127 gevallen een
bedrag van 216.063.met een jaar
lijks terugkerend bedrag van 22.128.
Voor 23 gevallen van onrechtmatige
Even later suist zijn bijl weer door de lucht en het
regent spaanders om hem heen. Nauwkeurig heeft hij
de plaats uitgezocht, waar de keep in de stam moet
worden gemaakt. Als die groef diep genoeg Is, neemt
hij de zaag en begint van de andere kant af de boom
aan te vallen. Als de tanden zich tot vlak bij de in
keping doorgevreten hebben, zal de stam plotseling
even gaan hellen, dan kraken en onmiddellijk daarop
met een aangierende slag tegen de grond gaan. En de
boom zal precies vallen op de plaats, die de houthakker
ervoor uitgekozen heeft.
Eric kent het werk en hij geniet ervan. Gewoonlijk doet
hij dit werk met een kameraad. Zonder hulp een trek
zaag hanteren is niet gemakkelijk, maar vandaag is hij
alleen en dan redt hij zich toch wel. Hij is al weer
gewend aan het leven en het werken in het kamp, al
had hij de eerste dagen verschrikkelijk het land. Maar
hij kon het niet aanzien, dat Edmond zich daar op de
boerderij gedroeg als heer en meester. Was hij daar
voor een paar duizend kilometer uit het westen komen
reizen? En de verhouding tot Evelyn werd zo pijnlijk.
Het beste zou zijn geweest om zo gauw mogelijk te
trouwen, maar het stootte hen beiden af te trouwen,
terwijl ze geen toekomstplannen hadden.
„Edmond moet je de boerderij teruggeven”, had Eric*
gezegd.
„Dat kan ik toch niet vragen. Hij heeft er zolang om
gelopen en al zijn plannen zijn nu op de boerderij ge
vestigd”.
„Maar hij moet toch begrijpen, dat de toestand voor
jou nu heel anders is geworden!”
bij gebruik van auto’s in de Rijks-
dienst te signaleren. Zij heeft integen
deel de overtuiging, dat hetgeen in
haar gezichtskring geraakt, slechts
een relatief klein deel is van al het
geen aandacht verdient.
Het schijnt wel, zo merkt de
Rekenkamer in haar verslag verder
op alsof de behoefte, om publica
ties betreffende het geven van een
overzicht en documentatie omtrent de
werkzaamheid van een tak van Over
heidsdienst het licht te doen zien, in
een tijd als de onze steeds groter
wordt. De kosten van geschiedschrij
ving voor alle Rijksbureaux gezamen
lijk, welke bijvoorbeeld de Accoun
tantsdienst van het departement van
Economische Zaken vervaardigde, kan
op rond 44.000 worden gesteld.
De hoogste kosten werden gemaakt
voor de gezamenlijke textielbureaux
van het Rijk (ongeveer 10.000).
De ambtenaar, die dit werk ver
richtte en daaraan ongeveer een jaar
arbeid besteedde, vatte het geheel sa
men in een proefschrift, waarop hij
de graad van doctor in de handels-
wetenschappen verwierf. Met goed
keuring van de minister van Econo
mische Zaken werden van dit boek
werk 119 exemplaren aan openbare
instellingen en personen uitgereikt,
wat het Rijk 1500 kostte. En toen
besteedde het Rijk ook nog eens
1250 voor het drukken en verzenden
van 40.000 circulaires, waarin het
werk onder de aandacht werd ge
bracht van de ingeschrevenen bij de
textielbureaux.
De geschiedschrijving van het Mili
tair Gezag kostte voor 2200 exempla
ren 50.000 a 60.000 aan uitgaven.
Gerekend wordt op een verlies op de
ze post van rond 5000.
Minister Lieftinck heeft zijn ambt
genoot van Landbouw voorgerekend,
dat een bloembollenboek, dat door
diens departement werd uitgegeven,
rond 58.000 aan uitgaven vergde,
waartegenover een bedrag aan in
komsten stond van rond 24.500 en
dat van de 1600 exemplaren nog meer
dan de helft onverkocht is gebleven,
nadat het boek twee jaar in de handel
was geweest. De minister vreesde
een vrees die zeker niet ongegrond is
dat de weinig zakelijke en kost
bare opzet van dit werk het Rijk op
een belangrijk geldelijk nadeel zou ko
men te staan. En inmiddels had men
by Landbouw plannen gemaakt voor
de uitgave van een boek over de tuin
bouw. Die plannen gingen nu echter
niet door. Maar het Rijk moest toen
een bedrag van ruim 12.000 betalen
voor onnutte zetkosten!
Uit een overzicht, dat de Rekenka
mer heeft samengesteld van bij de
Rijksuitgeverij aanwezige niet ver
kochte boekwerken, bleek, dat een
veel te grote oplaag was vervaardigd.
De Kamer stelt nu voor de hele boel
maar op te ruimen, waardoor ten min
ste een voordeel wordt verkregen
meer magazijnruimte.
Geen antwoord.
„Maar wil je dan niet zelf veel liever hier blijven?
Eerst was je juist zo onverbiddelijk”.
„Ik wil natuurlijk het liefst hier blijven. Dat weet je
wel. Bqna twe. jaar hebben we hier gewerkt. Ik heb
er niet om gevraagd weg te gaan”.
„Nou dan!”
„Ja, maar ik vind, dat ik nu niet op mijn woord aan
Edmond mag terugkomen”.
„Dat is weer echte vrouwenkoppigheid. Het ligt toch
voor de hand, dat je nu niet weggaat”.
„Vraag jij ’t dan aan Edmond”.
„Ik? Dat is onzin, De boerderij is niet van mij, wat
heeft die Beautier met mij te maken? Hij zal me vra
gen, waar ik me mee bemoei”.
„Wat moeten we dan? Ik kan ’t niet en jij wilt niet.
Ga jij naar Edmond; je kunt toch uit mijn naam ko
men, als mijn aanstaande man!”
Eric was gegaan. Mannen hadden nu
voor de vervelende karweitjes op te
vrouwen zelf geen kans zagen uit te
stemming kwam hij praten met de jonge Beautier
het lag voor de hand, dat het gesprek geen resultaat
had. Het zou toch beter zijn geweest, als Evelyn het
zelf gevraagd had. Zou Edmond aan zijn buurmeisje
hebben kunnen weigeren de koopbelofte als ongedaan
te beschouwen? Waarschijnlijk niet. Maar nu kwam
daar een man, een die veel rondzwierf nog wel! En
die maakt daar aanspraak op de boerderij. Waarom?
Omdat hij Evelyn het hoofd op hol heeft gemaakt!
Moet Edmond daarvoor zijn boerderij loslaten? Het
volgend jaar heeft die zwerver er misschien al weer
genoeg van en dan trekken ze samen weg, terwijl
Edmond dan noodgedwongen op een boerderij zou
zitten, die hem niet zo goed naar de zin is als deze.
Neen, Edmond moet nu aan zijn eigen toekomst
denken. Hij heeft voor Kate te zorgen en dat zal hij
doen ook. Hier is het beste plekje voor hun tweetjes.
Ab.prijs f 2.50 pet HaU jaar
Franco per post
ƒ3.75 per half jaar
dochter, Koningin Juliana, tot ridder
geslagen.
H. M. de Koningin, die ook andere
dapperen hun onderscheiding over
handigde, sprak daarbij als volgt:
„Vandaag”, zeide H. M., „zijn wij
bijeen om de grote daden uit het
jongste verleden te herdenken en te
eren. Voor de eerste maal in de ge
schiedenis zal het Grootkruis van de
M.W.O. voor de troep worden uitge
reikt. Prinses Wilhelmina wordt hier
geridderd; zij, die aan anderen ver
trouwen wist te geven in tijden van
de grootste nood. Terecht heeft de
volksmond haar, tijdens de jongste
feestelijkheden ter gelegenheid der
troonswisseling, Moeder des Vader
lands genoemd.
Negen dapperen, die zich in oor
logstijd op zeer uitnemende wijze heb
ben onderscheiden, worden bij deze
gelegenheid gedecoreerd. Het ver
heugt mij”, zo zeide de Koningin, „dat
zij, die de onderscheiding ontvangen
wegens zeer moedige daden, behoren
zowel tot de Koninklijke Marine als
tot de Koninklijke Landmacht en tot
de Luchtstrijdkrachten, tot de Koop
vaardij, tot het verzet en tot de in
lichtingendienst op vijandig gebied.
Het gehele volk is trots op hen. Zij
strekken Nederland tot eer. Mogen de
a.s. officieren, die ik hier om mij heen
zie, wanneer zij eens wat God
verhoede in dezelfde omstandig
heden zouden komen te verkeren, hun
lichtend voorbeeld steeds voor ogen
zien”.
Daarop las vice-admiraal Rost van
Tonningen de mutatie van Prinses
Wilhelmina voor en de luit, ter zee
1ste klasse C. baron van Boetzelaer
deed hetzelfde ten aanzien van de ne
gen mannen, die tot ridder vierde
klasse der M.W.O. werden benoemd.
Van allen werden de heldendaden
voorgelezen. Over de gehele weide
werden die daden bekend gemaakt,
trotse daden. Maar eenvoudig stonden
zij daar, roerloos, zij aan zij met hun
oude Koningin, voor wie zij alles heb
ben veil gehad. Deze negen waren dr.
G. M. H. Veeneklaas te Utrecht, oud-
stuurman der koopvaardij C. B. Bak
ker, die thans luit, ter zee 1ste klasse
is, te ’s-Gravenhage, kol. W. C. J. M.
van Lanschot, te Vught, van het wa
pen der cavalerie; ritmeester G. A.
van Borssum Buisman, te Wassenaar,
van het wapen der cavalerie; kapt.
H. G. de Jonge, te ’s-Gravenhage, van
het wapen der artillerie; reserve eer
ste luit. M. J. Knottenbelt, te Londen,
van het wapen der infanterie; en de
heren C. P. van den Hoek, te Werken
dam, en J. de Landgraaf, te Slie-
drecht.
Nu weerklonk het bevel „Presen
teert het geweer”. Koningin Juliana
las de eed voor en helder klonk over
het veld de fiere stem van Prinses
Wilhelmina „Zo waarlijk helpe mjj
God almachtig”.
Tot ridder geslagen.
Terwijl het Wilhelmus werd ge
speeld, begaf de Koningin zich naar
voren, hing haar vorstelijke moeder
het lint om en gaf haar de ridderslag
op de linkerschouder. Prinses Wilhel
mina schudde haar dochter en de
Prins der Nederlanden hartelijk de
hand. Daarna werden degenen, die
naast haar stonden, geridderd. Na
Koningin Juliana volgden allen, die
reeds vroeger tot ridder geslagen wa-
