I
f
I
I
E
I
Een Bevrijdingsraam in de Martinikerk Ie Sneek
Buitenlands Overzicht
Oi fideel Orgaan van de gemeenten SNEER, WYMBRIISERADEEL en IJLST
VRIJDAG 25 FERUAR1
4e JAARGANG. No 16
Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van Nieuwe Sneezer Courant, Sneeker Courant en Drijf bouts Nieuwsblad
n
n
1949
AUTO MET MANUFACTUREN
TE WATER.
I
.s
Geslaagd voor het praktijk-
diploma boekhouden (associatie) de
heer A. v. d. Zijl alhier.
dienst van de N.V. Javasche Cultuur
maatschappij. In Augustus jl. ver
toefde hij met verlof in Nederland.
Zijn verlof werd onderbroken, doordat
hij speciaal werd belast met de op
bouw van de suikerfabriek Peterun-
kan te Penalang, waaraan hij, direct
na aankomst in Indonesië, met een
ploeg van 600 arbeiders was begon
nen.
TREIN MALANGSOERABAJA
LIEP OP MIJN.
De trein MalangSoerabaja is tus
sen Sengon en Lawang op een mijn
gelopen. De locomotief, het bagage-
rijtuig en twee wagons werden zwaar
beschadigd. Drie personen werden ge
dood en twee gewond.
Kantoor oor Abonnementen
Fa. KIEZEBRINK Co.
KLEIN ZAND 7 Tel. 2872
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Bureau voor Advertenties:
Fa. DRIJFHOUT
GROOTZAND 55
Telefoon 3005
Advertentieprijs 15 ct. per
m.m. Bij contract (handels-
adv.) lager.
ZATERDAG WORDEN ER
GEWICHTIGE BESLUITEN
OPENBAAR GEMAAKT.
Zodra de Hoge Vertegenwoordiger
van de Kroon dr. L. J. M. Beel Zater
dag te Batavia is teruggekeerd, zal
de regering mededelen, welke ge
dragslijn zij in ’t Indonesische vraag
stuk zal volgen. Gedurende het be
zoek van dr. Beel heeft de regering
een intensief overleg met hem ge
pleegd over al de aspecten van de In
donesische kwestie en de toekomstige
Nederlandse politiek. In een officiële
mededeling wordt gezegd, dat er ge
wichtige besluiten zijn genomen, wel
ke Zaterdag tegelijkertijd te Batavia
en te ’s-Gravenhage zullen worden ge
publiceerd. Dr. Beel is geheel op de
hoogte van de inzichten van de Ne
derlandse regering en hij is voorzien
van de nodige volmachten.
NIEUWE VERLIESLIJST.
Een nieuwe lijst bevat de namen
van 10 in Indonesië gesneuvelde mili
tairen, alle van de Kon. Landmacht.
CONTACT TUSSEN DE
HONGAARSE BISSCHOPPEN
EN DE REGERING?
Het Hongaars Nieuwsbureau meldt
dat de bisschoppen in Hongarije con
tact hebben opgenomen met de Hon
gaarse regering, na een aanbod van
kardinaal Mindszenty om „thans van
dienst te zijn bij de pogingen om een
overeenkomst te sluiten tussen kerk
en staat”. Men dient er op te letten
dat dit een bericht is van een pers
bureau, dat niet vrij is in zijn bericht
geving, doch door de Hongaarse re
gering gecontroleerd wordt.
Illll
SS
Ml
SNEEKER NIEUWSBLAD
RedacteurL. KIEZEBRINK Redactie-adresKLEINZAND 7 SNEEK
De marktkooplieden Firma v. Beeren
uit Amsterdam hadden Dinsdag hun
koopwaar, bestaande uit manufactu
ren, weer in hun auto geladen, die op
de walkant van het Grootzand stond
geparkeerd. Bij het starten stortte de
wagen in het Grootzand. De beide in
zittenden konden nog juist uit de
auto springen. Een kraanwagen van
de fa. Ozinga bracht het voertuig
weer op de wal. De lading had grote
schade opgelopen. Zij loopt in de dui
zenden.
Ab.prijs 2.50 per halt jaar
Franco per post
ƒ3.75 per half jaar
WAT DOEN DE FRANSE
COMMUNISTEN IN GEVAL VAN
OORLOG MET RUSLAND?
Volgens een communiqué van het
hoofdbestuur van de Franse commu
nistische partij heeft Maurice Thorez,
algemeen secretaris dier partij, tij
dens een discussie in ’t hoofdbestuur
de volgende verklaring over de hou
ding van de Franse communisten in
geval van oorlog met Rusland afge
legd: „Aangezien ons door de vijan
den des volks gevraagd wordt, wat
wij zouden doen, indien het rode leger
Parijs zou bezetten, antwoorden wij
duidelijk het volgende: Als alle vrede-
en vrijheidslievende Fransen geza
menlijk er niet in slagen ons land de
zijde van de democratie en de vrede te
doen kiezen, als dientengevolge ons
volk tegen zijn wil in een anti-Sovjet-
oorlog wordt meegesleept en als het
Sovjetleger, dat strijdt voor de belan
gen van het volk en van ’t socialisme,
er in die omstandigheden toe genoopt
wordt de overweldigers tot op ons
grondgebied terug te slaan, vragen
wij, of de arbeiders, het Franse volk,
zich tegenover het Sovjetleger anders
zouden kunnen gedragen dan de ar
beiders en de bevolking van Polen,
Roemenië, Zuidslavië enz. gedaan heb
ben”. Tevoren had Thorez verklaard,
dat de „U.S.S.R. zich nooit in een
aanvalspositie had bevonden ten op
zichte van enig land en dat zij zulks
ook niet kan. Het Sovjet-leger, het
leger van de helden van Stalingrad,
heeft nooit een volk aangevallen. Het
heeft tegen het Duitsland van Hitler
zijn glorierijke missie van bevrijder
der volken vervuld en werd door die
volken met vreugde begroet”.
De communisten zullen gelegen
heid krijgen deze verklaring ook in de
Franse nationale vergadering te verde
digen, want de andere partijen hebben
deze zaak daar aanhangig gemaakt.
wikkeling moet hier afgewacht, zoals in
tal van Zuid-Amerikaanse staten, zelfs
Argentinië, waar een zekere omslag in
de economische toestand ook de politie
ke verhoudingen niet onberoerd schijnt
te laten.
Toccata in d moll van Bach, Choral
HI van César Franck en Toccata en
fuga van Max Reger. Vooral in het
laatste werk toonde Schrik zich een
organist, die zijn vak verstaat.
De avond werd resp. geopend en
gesloten met het gemeenschappelijk
zingen van het Wilhelmus en Frysk
Folksliet. De heer Rasterhoff, voor
zitter van de Commissie voor het Oor
logsmonument, sprak nog een korte
rede uit, waarin hij allen, die aan het
tot stand komen van dit concert had
den meegewerkt, dank bracht.
H. B.
Tot opzichter-stadstuinman te
Dokkum is benoemd de heer S. de
Boer te Sneek.
Aan de Hogere Post-, Telegraaf -
en Telefoonschool te ’s-Gravenhage
slaagde voor adjunct-referendaris
onze vroegere stadgenoot de heer T.
Kuipers.
DUITSE NAZI’S IN RUSSISCHE
DIENST.
In antwoord op Russische beschul
digingen, dat de Westelijke mogend
heden het denazificatie-werk in Ber
lijn saboteerden, hebben de Engelse
autoriteiten onthuld, dat de Russen
prof. Herbert Sedlaczek, die Hitler de
titel van „Wehrwirtschaftsfiihrer”
gegeven had uit dank voor zijn werk
in de oorlogsproductie, in dienst heb
ben als bedrijfsleider van de grootste
ijzerfabriek in de Russische zóne, de
Maxhütte in Unterwellenborn. Een
vroegere Gestapo-agent, Ernst Loha-
gen, was thans voorzitter van de
S.E.D. in Saksen.
gesloten helm, vlag en schild (Neder
landse Leeuw)het geheel van onde
ren afgesloten door prikkeldraad,
duin en helmplanten.
Het rechterpaneel symboliseert de
„Bevrijding”. Werkende boeren, ook
in rust, zaaier, korenschoven. Temid
den dezer figuren een Koninginne-
figuur te paard, symboliserend de te
rugkeer van het Koninklijk Gezag.
Van onderen wordt deze compositie
afgesloten door vruchtbaar land met
vogels, vissen en bloemen.
Boven deze beide raamgedeelten
staan de wapens van de Gemeente
Sneek en de provincie Friesland.
De kop van het raam, waarin een
aanduiding van het Kerkelijk verzet,
geeft links de figuren van M o z e s
en Aaron (Oude Testament) met
de leeuw als symbool van „moed”.
Rechts zijn de apostelen Johan
nes en Petrus (Nieuwe Testa
ment) uitgebeeld, met de arend als
symbool van de vooruitziende, scher
pe blik. Beide dieren slaan hun klau
wen in een draak, die boven in het
midden ligt. Achter de wolken komen
lichtstralen vandaan, die zich voort
zetten tussen de wapens van Fries
land en Sneek.
De kop wordt geheel boven afge
sloten door twee bazuinblazende
engelen, terwijl geheel onderaan de
volgende Friese dichtregelen voor
komen
God is in heech en sterk Kastiel,
In taflecht foar dy’t lije.
Al wankt fordjêr fan fjür en stiel,
Syn macht sil ós bifrije.
Het raam wordt uitgevoerd als een
grisaille schildering met in de hoofd
momenten versterkt door kleur.
Spoedig na de bevrijding besloot de
Kerkvoogdij van de Ned. Herv. Ge
meente te Sneek in de Martini of
Grote Kerk een bevrijdingsraam aan
te brengen als herinnering aan de be
zettingsjaren en de bevrijding van de
stad door de Canadezen.
De vervaardiging van dit raam
werd opgedragen aan de bekende gla
zenier Pieter A. H. Hofman te
’s-Gravenhage, die al zó ver met het
kunstwerk gevorderd is, dat het nog
vóór 1 Juli a.s. geplaatst kan worden.
Het komt achter de preekstoel in het
middelste van de zich aldaar bevin
dende drie vensteropeningen, dat
thans, evenals al de andere ramen,
met gewoon wit glas bezet is. Dit is
de mooiste plaats, omdat het raam
hier voor alle kerkgangers zichtbaar
zal zijn.
Het wordt 6.30 m. hoog, en 2.50
breed, zodat alle gesymboliseerde fi
guren duidelijk zichtbaar zullen zijn.
Geheel onder, links en rechts, wor
den de wapens van Nederland en Ca
nada aangebrachtdaarboven links de
„Oorlogsdemon” met als achter
grond de toren van Rotterdam als
eerste verwoeste stad tussen rook en
vuur, en op de voorgrond overweldi
gende figuren.
Rechts „De Dood” als trawant van
de demon; als achtergrond de ruïnes
van de Kerk te Arnhem, de tweede
verwoeste stad, eveneens tussen rook
en vuur; op de voorgrond de doden
en gewonden. De rookwolken gaan
over in de twee bovenliggende pa
nelen, waarvan het linker uitbeeldt
het „verzet” (mishandeling, doden,
kerken). Tussen deze figuren staat
als symbool van het Nederlandse ver
zet een ridderfiguur te paard, met
GEVONDEN VOORWERPEN.
In het tijdvak van 15 tot 22 Febr.
werden de volgende voorwerpen als
gevonden aangegevenelastieken
kous, Hofstede, Grootzand 18; zwarte
muts, Corbiér, aan boord, Woudvaart-
kade; he/enrijwiel, Silvius, Groot
zand 34; gebreid wollen hemd en kin-
derwant, van Wieren, Oude Dijk 3;
geel sierkleedje, Bantema, 2e Steen-
klipstraat 24; kinderwantje, Ter-
schuur, le Steenklipstraat 75; pijp,
Dijkstra, Ged. Neltjeshaven 30; groe
ne armband, Eden, Napjusstraat 19;
beurs met inhoud, Jorna, Kruizebroe-
derstraat 7sleutel, Faber, 2e Zomer-
rakbuurt 7; beurs met inhoud, Jaar-
sma, Geeuwkade 45; paar bruine
glacé’s, Possémus, Kruizebroederstr.
36; muntbiljet, Jorna, Kruizebroeder-
straat 7vulpotlood, Tjaarda, 2e Oos-
terkade 21; zilveren boekenlegger,
Siemonsma, Winsemiusstraat 22; 30
rantsoenbonnen C 1030, Boot, Marti-
niplein 8; motorhandschoen, Koen,
Ubbo Emmiusstraat 14; rood bruine
handschoen, ten Cate, Kloosterhof
27; sleutel, Visser, Kleinzand 74;
ceintuur, Dijkstra, Potbuurt 5; schort
en streng kralen, de Jong, Hendrik
Casimirstraat 4; jongensmuts, Hen-
driksma, Prinsengracht 12; imitatie
parelcollier, van der Zee, Parallelweg
EMPLOYE VAN SUIKERFABRIEK
DOOR EXTREMISTEN VERMOORD
Bjj een overval op de suikerfabriek
Bandjardawa op Java is de employé
K. var der Rest vermoord. De heer
Van der Rest, die op 17 Juli 1902 te
Dordrecht werd geboren, was in
DE TWEETALIGHEID BIJ HET
FRIESE ONDERWIJS.
Het Fries onderwijscongres, dat het
vorige jaar te Leeuwarden werd ge
houden, heeft het vraagstuk van de
tweetaligheid in Friesland weer actu
eel gemaakt. Om deze kwestie nog
eens goed onder ogen te zien zal te
Drachten een bijeenkomst worden ge
houden voor leraren, onderwijzers,
ouder-commissies, schoolbesturen e.d.
Het vraagstuk van de tweetaligheid
bij het onderwijs in Friesland zal wor
den behandeld door de heer P. Post,
docent aan het Nutsseminarium voor
paedagogiek te Amsterdam. Verder
zal spreken dr. W. Kok, leraar aan
het Gereformeerd gymnasium te
Leeuwarden en rector van de school
voor talen aldaar. De bijeenkomst zal
onder leiding staan van de heer R. J.
Sipkens, inspecteur van het lager on
derwijs te Sneek.
ONTEVREDEN BOEREN.
De ontevredenheid in verschillende
kringen van onze landbouw neemt
toe, ook in Friesland aldus consta
teerde de heer Dedden, voorzitter van
de Friese Maatschappij van Land
bouw in de te Leeuwarden gehouden
algemene vergadering. Laat de over
heid er niet gedachtenloos overheen
wandelen en zeggen of denken, dat
het niet zo ernstig is. In oorlogstijd
zijn de reserves uit de bodem gehaald
en in geld omgezet en nu eist de fiscus
dit geld voor een groot deel op. Daar
door kan de boer, die evenals iedere
landgenoot voor hogere kosten van
levensonderhoud staat, niet die aan
dacht aan zijn bedrijf geven, die het
behoeft. De heer Dedden wees voorts
op de onmacht van de boeren om te
komen tot een noodzakelijke verho
ging van de ruwvoer-productie een
onmacht, ontstaan doordat de invoer
van kunstmeststoffen beperkt wordt
en op de achterstelling van de min
der vruchtbare gebieden voor wat be
treft de regeringssubsidies.
Ir. J. B. v. d. Meulen, de algemene
secretaris van de Friese Maatschappij
van Landbouw, noemde de nieuwe
koers in de landbouwpolitiek, welke
reeds door de volksvertegenwoordi
ging is goedgekeurd, een ernstig ge
vaar voor de boerenstand. Door de
vaststelling van maximumprijzen voor
schaarse producten en vrije prijzen
voor producten, die er in overvloed
zijn of kunnen komen, worden on
draaglijke risico’s op de boeren ge
legd.
De toestand in Palestina en daar
mede in het Midden-Opsten, schijnt te
neigen naar meer rust en naar meer
begrip voor de werkelijkheid bij de par
tijen. Er komt een wapenstilstand tus
sen Israël en Egypte en geleidelijk zul
len ook Transjordanië, Saoedie Arabië,
Irak, Syrië enz. wel toenadering tot Is
raël zoeken. Als éénmaal een wapenstil
stand is gesloten zijn de Arabische sta
ten over het moeilijkste punt heen, want
deze betekent de erkenning van de
Joodse staat. Aanvaarding van de gren
zen van die staat schijnt dan nog maar
een kwestie van geduldig onderhandelen.
De Arabische vorsten zullen dan blijk
hebben gegeven van zin voor de wer
kelijkheid, niet alleen wat betreft het
feit dat men de vestiging van een Jood
se staat toch niet meer kan voorkomen,
maar ook met betrekking tot de toe
standen in hun eigen landen, waar de
mislukking der Arabische campagne
ontevredenheid heeft gewekt, welke
slechts zou worden aangewakkerd als
de voortzetting van de oorlog nieuwe,
niet te ontgane teleurstellingen zou
brengen. Want de Joden zijn hun tegen
standers militair ver de baas en ze zou
den dan ook op steeds sterker steun
van de Amerikanen kunnen rekenen, die
in het Midden-Oosten gaandeweg meer
in de melk te brokken hebben gekregen
dan Engeland, dat door een politiek van
aarzeling aan aanzien heeft ingeboet en
de hoognodige samenwerking van Joden
en Arabieren steeds heeft in de weg ge
staan, een samenwerking mogelijk om
dat de economische bronnen dezer lan
den elkaar aanvullen. De verkiezing van
de bekende oude Zionistische leider dr.
Weizmann tot president van Israël kan
die samenwerking bevorderen, omdat hij
een voorstander van een gematigde po
litiek is, welke misschien naar een ver
zoening met de Arabieren kan leiden.
Als communistische of conservatief
orthodoxe richtingen die beide in Is
raël ook aanwezig zijn hun stempel
op de leiding van Israëls zaken zouden
hebben gedrukt, zou de kans op die ver
zoening veel geringer zijn geweest.
Het schijnt dus, dat er een redelijke
kans Voor een stabilisatie in het Mid
den-Oosten is, ongetwijfeld een verheu
gend feit voor Europa en de Ver. Sta
ten, die al door zoveel vraagstukken
worden bezig gehouden en verheugend
in het bijzonder ook voor aangrenzende
landen daar in het Oosten van de Mid
dellandse Zee als Turkije en Grieken
land. Na een Turkse minister is nu ook
de Griekse premier Tsjaldaris naar
Londen getogen, om er te spreken over
militaire samenwerking in een of andere
vorm met de landen van het Atlantisch
pact. In een vorig overzicht hebben we
naar aanleiding van het Turkse bezoek
reeds iets over het nog maar heel vage
plan van een Middellandse Zee-unie ge
zegd. We gaan daar dus nu niet verder
op in. al dient nog even vermeld dat
de Amerikaanse pers nu ook weer de
aandacht vestigt op de betekenis van
Spanje in zo’n unie en de vraag stelt of
afkeer van fascisme, niet moet achter
staan bij strategische mogelijk- en nood
zakelijkheden. De besprekingen over het
Atlantische pact zelve zijn intussen wat
meer gevorderd en in een sfeer van wat
meer begrip voor het Amerikaanse zo
wel als Europese standpunt gekomen.
Dit vooral dank zij de hardnekkige po
gingen van de Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken Acheson, om een
formule te vinden voor de militaire
hulp aan de Europese partners, welke
zowel die Congresleden, die geen auto
matische verplichting voor de Ver. Sta
ten tot militaire bijstand wensen als de
Europese landen die zich zonder deze
verplichting niet voldoende veilig voe
len, bevredigt. Men zoekt het thans in
de richting dat het verdrag niet de ver
plichting zal bevatten, doch zo geformu
leerd zal zijn dat de vanzelfsprekend
heid van militaire bijstand er duidelijk
in uitkomt. In de praktijk wil men dan
op die vanzelfsprekendheid de nadruk
leggen, door direct grote voorraden wa
penen aan de aangesloten landen te le
veren. Totaal noemt men een bedrag
van 3 milliard dollar, waarvan in het
lopende jaar reeds 1 milliard. Uiteraard
zal als de nood aan de man komt en mi
litaire bijstand nodig is, de uitvoerende
macht in de Ver. Staten, dus de presi
dent en zijn ministers er zelf heel wat
toe kunnen bijdragen om de wetgevende
macht dus het Congres er toe te
brengen direct voor Europa in de bres
te springen. Zo is het in beide wereld
oorlogen eigenlijk ook gegaan. De pre
sident en zijn voornaamste adviseurs
hebben toen beide keren hun bevoegd
heden zo gebruikt dat de belangen van
de Ver. Staten zo met die der gealli
eerden werden verstrengeld dat ze ten
slotte wel in _de oorlog moesten treden.
Alleen hebben ze om die toestand te
scheppen tjjd nodig gehad, zodat de Ver.
Staten vrij laat aan de oorlog deelna
men en dit zal een volgende keer niet
meer mogen, want een derde wereld
oorlog zou zulke snelle beslissingen
brengen, dat een aarzeling van Ameri
kaanse zijdx fataal zou kunnen blijken.
Thans echter is de samenwerking tus
sen de Ver. Staten en West-Europa
reeds veel Inniger dan vóór deze we
reldoorlogen het geval was en de tot
standkoming van het Atlantisch pact
zal de Amerikaanse regering steeds
meer in die richting dringen, opdat het
Congres, als er een uitbarsting komt,
1; koperen dop van rijtuig, van Wie
ren, Kerkgracht 11; beurs met in
houd, de Vries, le Woudstraat 26;
paar gekleurde wanten, Bensdorp win
kel, Oosterdijk; paar kinderschoen-
tjes, Offringa, Overweg 6; kinder-
beursje, Boersma, Woudvaartkade 5a;
kinderbeursje, Corbier, aan boord
Woudvaartkade; zakbijbeltje, de
Vries, le Steenklipstraat 73; oliebon-
nen, Tuinstra, Ubbo Emmiusstraat
26; vulpotlood in etui, Algera, Paral
lelweg 39; kindermutsje, Kroeze,
Parkbuurt 24; damesglacé, Koenen,
2e Zomerrakbuurt 4; blauw dwars-
strikje, café Leeuwen, Parkstraat;
wit wollen want, Hiemstra, Bloem-
straat 14.
Op de vastgestelde tijden zijn aan
het bureau van politie de volgende
voorwerpen te bevragen: horlogeglas
met rand, verslag Unie van Bonden
van Overheidspersoneel, blauw rode
kinderwant, kinderwant, blauw wol
len kinderwant, huissleutel, inwissel-
bon tabak 07, bruine herenhoed, kin-
dermuts, grjjze wollen shawl, en
nummerbord B-30801.
OOSTHEM. De vereniging „Het
Groene Kruis OosthemAbbega”
hield alhier haar 41e jaarvergadering.
De voorz. de. heer W. A. Abma open
de de vergadering met gebed en een
welkomstwoord tot de weinige leden
die ter vergadering waren. Hierna
kreeg de secretaris gelegenheid de
notulen en het jaarverslag voor te le
zen, waaruit bleek, dat het magazijn
weer met enkele nodige artikelen was
aangevuld, waardoor alles thans in
goede staat verkeert, 182 stuks van
het materiaal waren er in 1948 uitge
leend. De penningmeester had een te
kort van 4.36, de uitgaven waren
samen 615.53 en de inkomsten be
droegen 611.17. Ook de Wijkverple
ging en de t.b.c.bestrijdingsver. had
den ieder een tekort resp. groot
291.73 en 123.44. Nadat de con
trolecommissie gehoord was, werd de
penningmeester de heer H. Haagsma
dank gebracht voor zijn nauwkeurig
beheer. Van het bestuur der psychia
trische inrichting te Franeker was
een verzoek ingekomen om een film
avond te mogen houden met collecte,
aan het bestuur werd overgelaten om
hierover te beslissen. Ook was er een
ingekomen stuk, inhoudende een ver
zoek om een vaste bijdrage in de
exploitatiekosten van het sanatorium
Beatrix-oord. Getracht zal worden om
uit de verschillende jeugdver, een
commissie te vormen welke eens per
jaar een inzameling zal houden voor
dit nuttige doel. De wijkzuster acht
het wenselijk een consultatiebureau
voor zuigelingen op te richten en dan
eens in de veertien dagen daarvoor
zitting te houden te Abbega en Oost
hem. Algemeen was men van oordeel
dat hieraan ten volle medewerking
moest worden verleend. Het afgetre
den bestuurslid de heer L. P. Hijla-
rides werd herkozen. Volgde sluiting
der vergadering met dankgebed.
KERK-CONCERT.
Jo Vincent (sopraan)
Gezinus Schrik (orgel).
Dinsdagavond werd in de Martini
kerk een concert gegeven door Jo
Vincent en Gezinus Schrik. De baten
van dit concert waren bestemd voor
het Oorlogsmonument te Sneek. Hoe
wel de kerk nog vele lege plaatsen
vertoonde, was het bezoek toch wel
zo, dat er een behoorlijk bedrag aan
de Commissie voor het Oorlogsmonu
ment kon worden afgedragen. Was
een gang naar dit concert alleen al
gerechtvaardigd door de steun, die
men op die manier aan een sympa
thiek doel verleende, muzikaal viel er
zo veel te genieten, dat ook om die
reden een bezoek aan de Grote Kerk
alleszins de moeite waard was. Jo
Vincent is nog altijd een onzer groot
ste zangeressen en het luisteren naar
haar prachtige stem en volmaakte
techniek is een genot. Daarbij komt,
dat de zang, begeleid door het orgel
in de grote ruimte van de kerk wel
bijzonder goed tot haar recht komt.
Van de drie oud-Duitse geestelijke
liederen, waarmee de zangeres begon,
ontroerde vooral het tweede: Zuflucht
in der Anfechtung. Hier verenigden
zangstem en orgel zich tot een prach
tige eenheid, zodat een fraai geheel
verkregen werd. Van de overige liede
ren trof ons: „Laudate Dominum”
van W. A. Mozart, terwijl ook in „Je
zus is m(jn Rozenboom” veel te ge
nieten viel.
De heer Schrik, die alle zangnum
mers correct begeleidde, speelde ter
afwisseling enkele orgelsoli, t.w.
zich gedwongen zal zien, vanwege de
verstrengeling der Amerikaanse 'belan
gen met de Europese, de oorlog te aan
vaarden. Helemaal bevredigend van
Europees standpunt is het compromis
stellig niet, maar daarvoor is het dan
ook een compromis. Het minst bevredi
gende is misschien wel dat het Atlan
tisch pact wat van zijn scherpte als
oorlog-voorkomend instrument inboet.
Een automatische verplichting tot Ame
rikaanse bijstand zou Rusland in ster
ker mate kunnen terughouden van on
beraden stappen, dan een verplichting
die op het beslissende moment toch nog
altijd de goedkeuring van het Congres
nodig heeft en dus toch een enigszins
twijfelachtig karakter behoudt. Als
enigszins gevaarlijk, dient in dit ver
band een enquête te worden gekwalifi
ceerd, dezer dagen door het Amerikaan
se blad de Washington Post gehouden.'
Het blad heeft 88 van de 96 Amerikaan
se senatoren gevraagd of ze voor oorlog
zouden stemmen indien de Russen een
land, dat tot het Atlantische pact be
hoorde, zouden aanvallen. Slechts 27
senatoren antwoordden ja, zonder voor-
b ‘houd, 23 met voorbehoud en 37
wensten niet te antwoorden. Dergelrjke
enquêtes kunnen bij de Russen slechts
twiifel wekken aan de doeltreffendheid
van het Atlantisch pact, en zouden er
toe kunnen meewerken hen te verleiden
tot een avontuur, waarom, van Russi
sche zijde bekeken, de toestand eigenlijk
vraagt. Nu Noorwegen immers zich bij
het Atlantisch pact zal aansluiten
ondanks zijn onvolkomenheden bete
kent dat toch een zware diplomatieke
nederlaag voor Rusland. De Noren heb
ben alle Russische dreigementen in de
wind geslagen. En daarom ziet men
eigenlijk uit naar een plaats waar de
Russen zullen trachten hun diplomatiek
prestige te herstellen. Er wordt natuur
lijk gemompeld over Finland, omdat de
Russen hier het voorwendsel zouden
hebben dat de Noorse aansluiting aan
het pact een zodanige bedreiging voor
hen in het Noorden vormt, dat ook zij
daar hun bases vooruit moeten schuiven.
Overigens zullen van de wedloop zich
strategisch en economisch belangrijke
posities in Europa te verschaffen, naar
alle schijn de West-Duitsers het meest
profiteren; de machtsverhoudingen bren
gen nu eenmaal mee dat de smalle
strook West-Europa de samenwerking
met West-Duitsland nodig heeft om zich
economisch en militair sterk te maken,
zodat, zoals de N. R. Crt. het dezer da
gen zeide, het volk dat de verschrikke
lijkste oorlóg van de moderne tijd ont
ketend heeft, allicht ook de grootmoe
digste vrede van deze tijd zal krijgen.
Zelfs de geringste grenscorrectie zal,
voor zover die bij de Duitsers verzet
ontmoet, te Washington en te Londen
weinig steun ontmoeten. Overigens
moet gezegd dat de West-Duitsers met
een grootmoedig vredesverdrag nog
lang niet van al hun zorgen zijn ont
heven, het cjjfer van 900000 werklozen
zegt daaromtrent wel iets. Het hapert
ook West-Duitsland aan exportmogelijk
heden en daarom is opneming in een
West-Europese samenwerking ook voor
deze Duitsers zelf van groot belang. De
Russen zijn uiteraard niet zo zachtzin
nig met hun Duitsers als West-Europa
met de hare, zij hebben zo hun eigen
methoden om hen te dwingen tot mede
werking. Deze methoden lopen van
concentratiekampen tot kerkvervol
ging, want ook de laatste schijnt thans
voor Oost-Duitsland op het Russisch
programma te staan. En zo zal straks
daar geschieden wat in Hongarije is ge
beurd en in Bulgarije in volle gang is,
waar al enige <fer gearresteerde protes
tantse geestelijken „bekend” hebben
verraad gepleegd te hebben. Overigens,
hoezeer het gewenst voor West-Europa
is zich de medewerking van West-Duits
land te verzekeren, blijkt uit het feit,
dat juist de bezwaren van een aantal
Amerikaanse militairen tegen de mili
taire verplichtingen in het Atlantisch
pact, voortvloeiden uit het feit dat zij
het ondiepe gebied van West-Europa
weinig geschikt achten voor verdediging
en dus maar liefst zouden zien, dat
het neutraal bleef in en oorlog tussen
de Ver. Staten en Rusland. Zij zouden
die oorlog het liefst in de wijde ruimte
van de Stille Oceaan en Azië uitvechten,
met gebruikmaking van de mensen
massa’s van Azië. Natuurlijk is deze
redenering onzinnig, omdat om dezelfde
reden waarom de Ver. Staten West-
Europa onzijdig zouden willen houden,
de Russen het juist in een oorlog zouden
willen betrekken, omdat het een ge
makkelijke buit lijkt, die hun bases
tegenover Engeland zou verschaffen.
Intussen doet zo’n redenering toch ook
wel weer de grote AmerikaansEngel
se belangstelling voor Zuid-Oost-Azië
begrijpen. De Engelsen hebben pas
weer steun in de vorm van wapenleve-
ringen aan Siam toegezegd, waar de
staat van beleg is afgekondigd om com
munistische infiltraties uit Malakka,
waar de Engelsen de benden hevig te lijf
gaan, te voorkomen en tevens een oogje
te houden op de grote Chinese vestigin
gen in Siam, die, nu de communisten in q
China zoveel te zeggen hebben, neiging
zouden kunnen vertonen die beweging
naar Siam over te planten. Uit China
zelf is er weinig nieuws, de regering is
er verdeeld, één groep wil de oorlog -
tegen de communisten voortzetten, een
andere met hen vrede maken. De ont- 1
8
O
5,
