J Orkaan over ri Nederland Buitenlands Overzicht Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST M 4e JAARGANG No. 18 K-; l' >94 iiiii Zes slachtoffers VRIJDAG 4 MAART 1949 RedacteurL. KIEZEBRINK Redactie-adresKLEINZAND 7 SNEEK Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van Nieuwe Sneeker Courant, Sneeker Courant en Drijfhouts Nieuwsblad o I I - de andere werd en ien StaverenEnkhui- Ab.prjjs ƒ2.50 per half jaar Franco per post ƒ3.75 per half jaar Verschflnt DINSDAGS en VRIJDAGS Bureau voor Advertenties: Fa. DRIJFHOUT GROOTZAND 55 Telefoon 3005 Advertentieprijs 15 ct. per m.m. Bij contract (handels- adv.) lager. Kantoor voor Abonnementen Fa. KIEZEBRINK Co. KLEINZAND 7 Tel. 2872 niet mogelijk was, ging men het bin nendoor proberen en Inderdaad gelukte het in korte tijd het vuur te overmees teren, zodat de spuit uit Sneek na aan komst geen dienst meer behoefde te doen. Een tiental meters brokkelde van de torenspits af. Burgemeester Tjabe- rings van Wijmbritseradeel was per soonlijk op het terrein van de brand aanwezig. Branden. Op Texel sloèg de bliksem in een gloednieuwe boerderij, pas enkele weken bewoond. Het huis brandde geheel af, aan blussen was in die orkaan nauwe lijks te denken, het vee kwam in de vlammen om. Te Sassenheim is een blok van zes huizen afgebrand, doordat Dinsdagmid dag kinderen met lucifers speelden. Zij hadden dat niet op een ongelukkiger ogenblik kunnen doen, want de orkaan wakkerde het vuur binnen enkele minu ten aan tot een hel. De brandweer van Sassenheim en die van Leiden konden niets beginnen; om zes uur Dinsdag avond was er van de zes huizen nog maar een puinhoop over. Van de inboe dels kon bijna niets gorden gered. Een der huizen werd bewoond door een jong echtpaar, dat zich pas enkele dagen ge leden ingericht had. maar toch zo gesteld, dat Wenen ze absoluut afwijst. Het zijn alleen deze Z.-Slavische eisen nog, welke het tot standkomen van het vredesverdrag met Oostenrijk in de weg schijnen te staan. Was dat verdrag er dan zouden de Rus sische troepen Oostenrijk en Hongarije kunnen verlaten en dit zou Zuid-Slavië, gegeven de huidige verhoudingen pussen Tito en Moskou, die Russische troepen concentraties aan de Z.-Slavische grens een wat speculatief karakter geven, gaarne zien. Anderzijds kan Tito de eisen op Oostenrijks gebied moeilijk op geven omdat dan zijn eigen Kroaten en Slovenen, die dit gebied bij het hunne willen hebben, ontevreden over .zijn be wind zouden worden. Als wij van de keerzijde van medailles spreken, moge ook nog even vermeld worden dat dezer dagen de Engelse onderminister van buitenlandse zaken Mayhew had opge schept over het economisch herstel in Engeland, de toestand van de laatste jaren voor de oorlog was bereikt, het ging er nu alleen nog om het sociale en economische peil van voor de oorlog te overtreffen. Dat werd gezegd in de da gen van de tussentijdse verkiezing in Hammersmith, welke trouwens ’n mooie overwinning voor de Arbeiderspartij heeft opgeleverd, maar prompt kwam een Amerikaans, senator voorstellen de Marshallhulp voor Engeland maar stop te zetten, want die was zeker niet be doeld om het Engelse welvaartspeil bo ven dat van voor de oorlog op te voeren. Dat moest met zuiver Engelse inspan ning alleen bereikt worden. De Engelse minister van economische zaken, Cripps en de leider van het Marshallplan zelf moesten er aan te pas komen om duide lijk te maken, dat Mayhew de toestand wat al te rooskleurig had voorgesteld en dat Engeland de Marshallhulp tot de laatste beloofde dollar nodig had. De SNEEKER NIEUWSBLAD doch het blussingswerk was uiterst moeilijk, daar men bij de zware wind stoten het water van buiten af niet hoog genoeg kon krijgen. De assistentie van de motorspuit uit Sneek werd in geroepen. De situatie liet zich ernstig aanzien, temeer daar rondom de kerk een drietal boerderijtjes staan. Uit voor zorg hadden de bewoners de levende have naar veiliger oord gebracht. De brandweer uit Heeg was evenwel actief en toen bleek, dat blussen van buitenaf feit dat eerstgenoemden zich volledig uit het land terugtrokken en men kan zich begrijpen dat dr. van Royen dezer dagen op een persconferentie zeide dat hij zich de ontwikkeling tussen de Ne derlandse en Indonesische betrekkingen voorstelde als die tussen Engeland en India en niet als die tussen Engeland en Birma. In Siam ontstonden ook ge vechten met opstandelingen, op het ogenblik schijnt het er weer rustig te zijn. Over China is er niet veel nieuws, wel hoort men nu van onbevooroordeelde deskundigen dat de Chinese communis ten toch eigenlijk geen volbloed aanhan gers van Moskou zijn en dat de strijd in werkelijkheid een opleving is van de eeuwenoude tussen Noord- en Zuid- Chinezen, Tsjang Kai Sjek behoort tot de laatste, maar Mao Tse-tung, de lei der der opstandelingen is toch eigenlijk geen Chinees uit het Noorden. Hoe dit ook zij, in het Verre Oosten is de toe stand verre van duidelijk en blijft hij wankel, zoals dat ook het geval is in Zuid-Amerika. Voor de zoveelste maal heeft zich een revolutie in Paraguay afgespeeld en in Argentinië heeft Peron het niet gemakkelijk. Het wordt in het leger en de vakbeweging onrustig, ter wijl de levensmiddelenprijzen stijgen en de reserves van de staat, in de oorlog gevormd, zijn op. Geen wonder bij het zeer buitensporig beheer. Eén voorbeeld: voor een enorm bedrag werden niet veel meer dan een jaar geleden de Argen tijnse spoorwegen, die in handen van Engelse maatschappijen waren, overge nomen, het bedrag werd verrekend met vleesleveranties aan Engeland. Nu ver liezen die spoorwegen 500 millioen gul den per jaar! van omstreeks 7000 ton, in de kokende zee in moeilijkheden gekomen en de Neeltje spoedde zich met de Noord- Holland er heen ter assistentie. Er kon worden vastgemaakt, maar de tros van de Noord-Holland knapte, zodat de sle per begon te draaien in het woelende water. Een enorme stortzee sloeg drie leden van de bemanning tegen het dek, zodat zij stuk voor stuk ernstig gewond raakten: stuurman J. Broek liep zelfs een ribfractuur op. Later zijn de Neeltje en de Noord-Holland naar IJmuiden te ruggegaan, omdat de Hoyanger het wel dacht te klaren. Maar bij het binnen varen sloeg C. Kooper van de Neeltje overboord en met een boei kon hij ter nauwernood weer op de gebreeuwde planken worden gehesen. Het zijn maar enkele grepen uit wat er gebeurde op zee en van wat de be manningen der reddingboten hadden te doorstaan. Te Brussel is het congres der Euro pese Beweging gehouden, een bijeen komst van alle organisaties die een ver eniging van Europa op federatieve basis nastreven. Verleden jaar wgs er een der gelijk congres in Den Haag, waar een der geuite wensen was de instelling van een Europese vergadering, welke wens is verwezenlijkt door de oprichting door de Westerse Unie van de Consultatieve Europese Assemblee, het raadgevend li chaam dat door de Europese Raad, be staande uit ministers van de aangeslo ten landen, in bepaalde kwesties zal worden geraadpleegd. Ofschoon dus de Europese Beweging geen officiële instel ling is, blijkt met haar wensen, gezien wat er in éen jaar tijd van werd ver wezenlijkt, al terdege rekening gehou den te worden. Dat is ook geen wonder, want grote politieke figuren uit West- Europa spelen in deze Europese Bewe ging een belangrijke rol, we noemen hier alleen maar de Belgische premier Spaak en voorts Churchill. Men moet de Euro pese Beweging vooral zien als een pro- pagandalichaam voor de Europese Een heidsgedachte. In de Benelux, en de Westerse Unie is of wordt iets van haar streven reeds van boven af verwezen lijkt, onder de druk van politieke en economische nood, het is de taak der Europese Beweging vooral in de vol ken zelf belangstelling te wekken voor, en het streven aan te vuren naar die eenheid van Europa, welke grote bete kenis voor het handhaven van de vrede in de wereld kan krijgen. Churchill heeft er op een propaganda-vergadering te Brussel o.i. terecht op gewezen, dat een der fouten waarom de Ver. Naties niet goed werken is, het gebrek aan regio nale organisatie, dus aan onderlinge binding van landen in een bepaald ge bied. Eerst als dergelijke grote eenhe den de pijlers van het gebouw der Ver. Naties vormen zal het aan zijn doel be antwoorden. Zoals wij hierboven reeds schreven is de kiem voor zo’n Europese regionale organisatie gelegd door die vorming van een Europese Assemblee. De regeringen der tien ook te Brussel vertegenwoordigde landen, hebben nu besloten deze Assemblee nog dit jaar bijeen te roepen. Ze zal dan omvatten vertegenwoordigers van Engeland, Frankrijk, Nederland, België, Luxem burg, Ierland, Italië, Denemarken, Noor wegen en Zweden. Dit wordt dus een officieel lichaam, dat nog wel heel wei nig te betekenen heeft, ook al omdat de onderlinge band tussen deze landen wel een nog zeer losse is ze bestaat eigenlijk uit geen andere dan dat al deze landen de democratie belijden maar op de duur kan er iets uit groeien. Heeft de Europese Beweging dus haar wens dat er een Europese Assemblée zal komen, spoedig zien verwezenlijkt, dank zij het initiatief van de Westerse Unie, ook een tweede wens zal wel in vervulling gaan. Zij had reeds op het Haagse Congres het verlangen geuit dat er een Europees Hof ter bescher ming van de rechten van de mens zou worden gevormd. En blijkbaar zal het practisch resultaat van het nu gehouden Brussels Congres worden dat de Euro pese Beweging aan de betrokken rege ringen een vast omlijnd voorstel zal voorleggen betreffende de instelling van dat Hof, dat zoals Churchill in een openbare vergadering zeide in de toe komst wettelijke gruwelen als het pro ces tegen kardinaal Mindszenthy en de Bulgaarse predikanten zou moeten voor- komen. Dat zal echter voorlopig een j vrome w%ns blijven, want de Europese heel wat dakpannen het slachtoffer en de Lagere Landbouwschool aan de Ooievaarslaan moest er een hele massa afstaan. Veel telefoondraden en netaan- sluitingen van de radio-centrale braken zodat velen van radio verstoken wa ren. De bomen hadden het eveneens zwaar te verduren en overal zag men scheefhangende of geheel afgeknapte bomen. Ook om de stad was de ravage groot. Het busverkeer tussen Sneek en Leeuwarden kon Dinsdag eerst na half negen plaats vinden daar men eerst een groot aantal zware bomen die dwars over de straatweg lagen moest verwij deren. Dé tribune op het voetbalterrein van „Sneek” werd grotendeels verwoest. De gehele bovenkap met zijwanden werd afgerukt, terwijl eveneens de fietsstal- ling met de grond gelijk ligt. Bij Black Boys was het al even erg. Daar werden de boxen geheel uit elkaar gerukt, de vloeren lagen zelfs midden op het speel veld. In Tinega moest de boerderij be woond door de heer H. Flapper het ont gelden. Niet minder dan 6000 dakpan nen werden in een minimum van tijd ,van het dak afgerukt. De situatie was daar zeer kritiek en de bewoner vreesde wanneer de storm aanhield voor het ergste, daar de wind thans in de open schuur, waar reeds meerdere gaten in het dak zitten, vrij spel heeft. Ook uit de omgeving bereikten ons talrijke berichten van stormschade. In Hommerts woei van de boerderij be woond door de heer Nauta de schoor steen met voorgevel naar beneden. In Woudsend is het dak van de schuur ach ter café Kraan af. In Heeg stortte de woning in bewoond door de familie Ho mans. Ook in Folsgare kregen de in aanbouw zijnde woningen het te krap. Van een blok werd het gehele dag af gescheurd. Ook het telefoonverkeer langs de spoorlijn SneekWorkum liep ernstig schade op. Minstens 70 palen lagen op dit traject omver. Persoonlijke ongelukken kwamen zo goed als niet voor. Het ergste werd de heer Ringma getroffen toen deze langs de Looxmagracht liep en daar een schoorsteenbord van de woning van de heer Wierstra tegen z’n been kreeg. Met hulp van anderen is hij naar zijn woning gebracht. Het bootverkeer zen V.v. lag Dinsdag stil en ook de eer ste boot Woensdagmorgen van Staveren vertrok niet, daarna was alles weer normaal. Nog andere satellieten hebben de Russen echter in het veld gestuurd om actie tegen het Atlantisch pact te voeren, i Zowel in Frankrijk als Italië hebben communistische leiders verklaringen uit- gegeven, die practisch hierop neerko men dat de communisten Rusland zullen i helpen als hun landen betrokken worden in een oorlog tegen de Sovjet-Unie. Men had altijd wel vermoed dat in een der gelijk geval de communisten als zg. vijfde colonne zouden optreden, doch het baarde toch enige verwondering, dat ze er nu zo rond voor uitkwamen en de kaarten al op tafel legden, wat toch enkel tot vervolging of in ieder geval scherper toezien op hun doen en laten zou moeten leiden. Toch is dit commu nistisch optreden niet zo vreemd, als men het in verband brengt met dat van een aantal Amerikaanse senatoren van de republikeinse partij. Deze hebben nl. bezwaren tegen het Atlantisch pact of in ieder geval tegen wapenleveringen aan de West-Europese landen, omdat ze beweren er bang voor te zijn dat deze wapenen als de nood aan de man komt juist tegen de Ver. Staten zullen wor den gebruikt, omdat dan tal van deze landen al in communistische handen zul len zijn. De Franse en Italiaanse com munisten, trachten, vermoedelijk op aanstoken van Moskou, nu deze vrees in Amerika te versterken. Zo het At lantisch pact er al .niet door getorpe deerd wordt, kan het er misschien toe leiden dat Amerika geen of weinig wa pens levert en dus de betrokken landen de kans onthoudt zich zelf sterk te ma ken ook tegen de vijand binnen hun eigen gebied. De Franse regering heeft direct scherp op de communistische uit latingen gereageerd, als een der aan staande partners in het Atlantisch pact, die wapenleveringen dringend behoeft, moest ze dat wel. Door invallen in com munistische bureaux heeft zij zich er van trachten te overtuigen of sabotage- handelingen in geval van oorlog werden voorbereid en spionnage gepleegd. In-, derdaad schijnt deze actie bezwarend materiaal te hebben opgeleverd ook in communistische parlementaire kringen, Het parket heeft daarom verzocht om de opheffing der parlementaire on schendbaarheid van een twintigtal af gevaardigden en senatoren. Ook in het leger zijn enkele communistische cellen ontdekt. Niet alleen ter wille van zijn a.s. deelgenootschap in het Atlantisch pact echter, maar ook om de binnen landse toestand moest de Franse rege ring wel direct toeslaan. Want de uit latingen uit communistische kringen ware» natuurlijk koren op de molen van de Gaullisten, die de regering altijd van te slap optreden beschuldigen. Over een maand zijn de cantonnale. verkiezingen in Frankrijk en de regering wenst dus de Gaullisten de wind uit de zeilen te nemen. De regering-Queuille heeft de laatste tijd een goede beurt bij het volk gemaakt door haar ecoi omische politiek, die, vergezeld van een overvloedige oogst, tengevolge heeft gehad dat de prijzen zijn gestabiliseerd, hier en daar zelfs niet onaanzienlijk gedaald. Dit laatste heeft trouwens in landbouwkrin- gen ontevredenheid gewekt en deze zou de Gaullisten bij genoemde verkiezingen ten goede kunnen komen. Iedere me daille heeft zo haar keerzijde. Dat on dervindt Zuid-Slavië ook, dat zijn eisen inzake gebiedsafstand en schadevergoe- ding van Oostenrijk te regelen bij het vredesverdrag dat te Londen bij de plaatsvervangende ministers van bui- tenlandse zaken der grote Vier weer in Beweging noch de Europese Assemblée 1 behandeling is wel heeft gematigd, heeft enige vat op de landen in Oost- Europa, ze zijn beperkt tot het Westen en zullen dat voorlopig wel blijven en het in te stellen Hof zal geen kans krij gen zich met de kerkvervolging en der gelijke zaken in Oost-Europa te be moeien, want dat Oost-Eu: ja zou al tot de idealen der Westelijke democratie bekeerd moeten zijn, voordat het zich aan het oordeel van zo’n Hof onder wierp. Hoogstens zou zo’n Hof in het vervolg naast de gezaghebbende stem der Kerken van de wereld ook de zijne als rechtsprekend lichaam kunnen doen horen ter veroordeling van dergelijke daden in het Oosten. West en Oost in Europa drijven, in stede dat ze elkaar naderen, steeds verder uiteen nu beide partijen hun groeperingen steeds stevi ger samenbinden. Het Atlantisch pact is niet minder dan een nachtmerrie voor Rusland en dat brengt thans ook zijn hulptroepen in beweging om bepaalde landen te verhinderen zich er bij aan te sluiten. Zo heeft Polen een officiële stap bij Denemarken gedaan om aansluiting van dat land te voorkomen. De Deense regering stuurt nl., nu er van een Scan dinavisch pact niets komt en Noorwe gen waarschijnlijk tot het Atlantisch pact zal toe treden, ook op aansluiting bij laatstgenoemd pact aan en heeft daarvoor al de zegen ’van de soc.demo- cratische partjj, die de regeringspartij is, gekregen. Polen heeft nu Kopenha gen doen weten, dat het ’t ongewenst acht dat een land als Denemarken tot een agressief verbond toetreedt, maar van de Denen te horen gekregen, dat zij zich nimmer bij een pact dat aanvals- bedoelingen heeft, zullen aansluiten, doch zich de vrijheid voorbehouden toe te treden tot regionale veiligheidsver- dragen in het kader der Ver. Naties en dat ze niet gediend zijn van inmenging in hun binnenlandse aangelegenheden. De Afsluitdijk. Waterland, dertig jaar geleden het overstromingsgebied van ons land, heeft het gehouden. Het IJselmeer immers is getemd! Maar de zee heeft krachtige pogingen gedaan om dit oude gebied te heroveren; het water sloeg overal over de Afsluitdijk heen zodat de dijk voor het verkeer onberijdbaar was. Kerktoren door bliksem getroffen. Tijdens een kort maar hevig onweer is Dinsdagmorgen omstreeks 4 uur de toren van de Ned. Herv. Kerk te Sand- firden door het hemelvuur getroffen. De laatste loodjes zullen bij het stabiliseren van de economische toestand in de West-Europese landen overigens wel het zwaarst wegen, omdat prijsdalingen, verminderde vraag naar diverse produc ten enz. de vroeger gemaakte plannen geheel op de kop kunnen zetten. De En- gelsen zijn thans met West-Duitsland in onderhandeling over een belangrijk han- delsverdrag, de Benelux zal daarbij ech ter een oog in het zeil moeten houden, want ook die heeft groot belang bij de Duitse markt en de positie van Enge land als bezettende mogendheid kan licht voeren tot ook een bevoorrechte positie in het Duitse handelsverkeer. Geeft ’t Midden-Oosten op het moment dat we dit schrijven, weinig aanleiding tot commentaar, over Zuid-Oost-Azië heerst zekere bezorgdheid door de ont wikkeling der gebeurtenissen in Birma en Siam. In Birma hebben de opstandi ge bewegingen der Karens zowel als van de communisten de positie der regering zo ernstig verzwakt dat Engeland, India Ceylon en Australië zich genoodzaakt hebben gezien hun goede diensten aan te bieden. Niet alleen trouwens om te trachten het communisme te beletten verder veld te winnen ook de rege ring van India zelf heeft op haar gebied maatregelen tegen communistisch ter rorisme moeten nemen maar ook om dat Birma de grote rijstleverancier in Z.O.-Azië is en ’t rijst-transport door de onlusten in de war loopt. De Birmaanse regering heeft zich om een lening tot haar bondgenoot Engeland gewend, die zoals begrijpelijk is, er echter eerst de rust wil zien teruggekeerd en weten aan wat voor regering zij het geld leent. De Engelsen noch de Birmanen zelf hebben tot nog toe veel plezier gehad van het Elders. Rotterdam heeft zijn bijzondere scha de, doordat tal van bouwputten zijn on dergelopen en de drooggelegde scheep- makershaven weer volliep. Er zal heel wat werk weer van voren af aan moeten worden begonnen. Te Arnhem is een afgescheurde boom tak juist op een passerende jeep ge vallen. De twee inzittenden, afkomstig uit Laren en Blaricum moesten uit het bijna in tweeën gespleten wagentje wor den gezaagd. Beiden hadden zeer ern stige verwondingen opgelopen. Van het in de Amsterdamse haven ernstig beschadigde nieuwe motorschip Heemskerk steekt thans nog slechts de achterste steven boven water uit. De luchtvaart heeft van de storm weinig hinder ondervonden. Alle K.L.M. diensten en andere lijndiensten function- neerden vrijwel normaal. Een religieuze van de r.k. meisjes school te Heilo bracht een enveloppe met eeri bedrag van vijfduizend gulden In Friesland. Een redacteur van de Leeuwarder Courant heeft Dinsdag een tocht door een groot deel van Friesland gemaakt. Hij komt tot de conclusie dat de groot ste klap Friesland ’s morgens te negen uur trof, toen waren de windstoten zo hevig, dat vooral in Noord Friesland, de ene boerderij na opengerukt, van de Hantumermolen tui melde toen de kop met de wieken en de daken van twee scholen (Holwerd en Hantum) gingen de lucht in. Voor en kele millioenen werd op dat ogenblik in Friesland vernield. De orkaan heeft wèl een spaak in het wiel van de wederopbouw gestoken. In Oppenhuizen woei het dak in van de grote boerderij van de heer Hettinga. In Gorredijk rukte een orkaanstoot een bediende van een grossierderij een geldtrommeltje uit de hand en 1500 gul den aan bankbiljetten gingen de lucht in. Een ijverige jacht bracht er 1400 van terug. In de omgeving van Beetsterzwaag gingen ruim 300 bomen tegen de grond. OPPENHUIZEN—UITWELLINGER- GA. Ook onze dorpen hadden heel wat van de storm te lijden; er bleef haast geen huis onbeschadigd. De schuur van A. Hettinga had het zwaar te verant woorden en bij J. Faber werd de hooi berg geheel weggevaagd. OOSTHEM, 1 Maart. De zware storm heeft ook hier vrij aanzienlijke schade aangericht. Van bijna elk huis en boer derij werden een groot aantal pannen weggerukt. Bij de veehouder W. Oppe- dijk te Draaisterhuizen vielen drie bo men op het dak. Bij zijn buurman B. Kramer woei een gat in het dak van de schuuur, en werd het dak van een hok, waarin vier koeien stonden, geheel weg gerukt. De dieren moest men onder de brokstukken vandaan halen. De wind motor van G. de Jong werd omgerukt en viel in de sloot. SIJBRANDABUREN. Zoals overal in Friesland was er ook hier veel schade aan schoorstenen, dakpannen en moest hier en daar een boom het ontgelden en wat draden van telefoon, radiocentrale en electrisch licht met de palen. Maar de kleine koemelkers van ons dorp leden de meeste schade. Twee hooibergen gin gen de lucht in. De heer H. Heeringa ontsnapte nauwelijks aan de dood, door dat hij juist in de hooiberg aan *t werk was. Deze hooibergen vallen niet onder de verzekeringen, wat voor deze kleine koemelkers wel een ramp betekent. SCHARNEGOUTUM. Ook hier heeft de storm danig huisgehouden. Practisch geen huis of boerderij is er ongeschon den afgekomen. Voor de betrokken eigenaren al een hele schadepost en on gerief. Temeer omdat er geen dak pannen te krijgen zijn; een nieuwe storm zou catastrophale gevolgen kun nen hebben. WOUDSEND. Evenals in andere plaatsen heeft de storm hier ook zeer veel schade aangericht. Het rieten dak van de boerderij bewoond door de heer E. Atsma moest het ontgelden. De schuur bij de boerderij van de heer P. Klijnsma raakte een gedeelte van het dak.kwijt. De z.g. Oude Waag, eigen aan Wed. Kraan is er het slechtst aan toe, het halve dak is er afgewaaid en een der gevels is gedeeltelijk ingestort. Het bovengronds electrisch net naar IJpecolsga is erg gehavend, want zeer vele lichtpalen zijn bij de grond afge knapt. Voorts zijn schoorsteenborden, honderden dakpannen en ruiten ver nield. Zes ongelukken met dodelijke afloop, branden, ingestorte huizen, overstromin gen, honderdtallen omgewaaide schoor stenen, duizenden dakpannen, bomen en kassen die het begaven, dat is de balans die men kan opmaken van de storm, die van Zondagavond tot Dinsdagavond over ons land heeft geraasd. In geen jaren is er zulk een storm geweest, zelfs oude zeelieden waren er die deze windkracht, 148 kilometer per uur, nooit hadden beleefd. In Den Helder kon de wind meter het niet meer bolwerken; die kan maar windkracht 12 oftewel 108 kilo meter per uur aangeven. Vele schepen hebben in nood ver keerd, er zijn ook een paar vergaan, aan de grond gelopen, doormidden ge broken, maar daarbij zijn tot dusverre nog geen mensen om het leven geko men Te land heeft echter de storm slachtoffers gemaakt. In Culemborg sloeg de 46-jarige timmerman C. J. J. Hulskes, die op het dak van het Sint Barbaraziekenhuis aan het werk was, van het dak bij een hevige windstoot. Hij viel van ’n hoogte van dertien meter en was onmiddellijk dood. In de Purmer hoorde de 31-jarige landarbeider Klomp, die ziek te bed lag, lawaai op het dak., De schoorsteen kwam omlaag. De man ging kijken en overleed van de schrik aan een hart verlamming. Te Leeuwarden werden twee meisjes door een neerstortende boom getroffen. Een hunner moest naar een ziekenhuis worden gebracht, maar de andere man keerde ogenschijnlijk niets. Later op de dag werd zij plotseling onwel en des avonds overleed zij aan inwendige kneu zingen. Te Heer-Hugowaard wilde de 39- jarige boer G. van Twisk schade, door de storm aan het dak van zijn hoeve veroorzaakt, repareren. Toen hg op het dak was, woei de schoorsteen om. Hij werd in de val meegesleurd en zo ern stig gewond, dat hij korte tijd later overleed. Op het Winschoterdiep te Groningen liep een veerboot je vol water; de 42- jarige arbeider Jan Lups, die zich op het scheepje bevond, verdween onder wa ter. Hoewel hij gauw werd opgehaald, was hij al dood. De schade te Sneek en in de omgeving. Ook onze stad en omgeving heeft ge ducht te lijden gehad onder de zware Noord-Westerstorm. Bijna geen huis bleef geheel onbeschadigd. Overal wa ren de straten bezaaid met dakpannen, schoorsteenborden, zinkplaten, glas enz. Het ergste heeft de storm wel huisge houden in de Havenzijstraat waar het dak van de werkplaats van timmerman Brandsma zwaar beschadigd werd, ter wijl even verder van het pakhuis van de heer Vrolijk het dak geheel werd af ge rukt. In de Kloosterdwarsstraat wérd de zijmuur van de woning bewoond door de heer A. Seinen ingedrukt. Ook op het Grootzand werd belangrijke schade aan gericht, o.a. woei een grote spiegelruit van de fa. H. Brenninkmeijer Zonen in. brandspuit uit Heeg werd gealarmeerd Op het Kleinzand werden van een vier tal woningen de daken zwaar bescha digd. Op de Stationsstraat moest de tuin en het hekwerk van het huis van de heer A. ten Cate het ontgelden. Een loods werd ergens weggerukt en kwam terecht in de voortuin van bedoeld huis. Een dennenboom knapte middendoor, terwijl verder het afscheidingshek gro tendeels verwoest werd. Ook aan de Woudvaartkade stortte een schuur gro tendeels in. Aan de Eenheid werden ook Materiële schade overal! Van de tentoonstelling Libate te Hel- den-Pannerden zijn vele tenten omge waaid. Te Ede is de Doesburger molen, daterend uit 1607 en een der oudste van ons land, zwaar beschadigd. Van de toren van Ede kwamen alle dakpannen naar beneden. Deventer was enige uren lang levensgevaarlijk omdat het overal grote stukken lood regende die van de Sint Lebuinustoren werden afgerukt. Te Schagen stortte een bioscoop in. Te Slootdorp zagen honderd arbeiders het dak van hun barak afvliegen. Van een woonhuis aan de Diergaarde- singel te Rotterdam is het platte dak finaal afgerukt. Ook in Harlingen, waar men de or kaan natuurlijk „uit de eerste hand” had, was het niet pluis. Enige uren lang was het er zelïs levensgevaarlijk om over straat te gaan, zoveel dakpannen en zelfs hele schoorstenen vlogen er door de lucht. Van een huis aan de Grote Ossenmarkt stortte de voorgevel in; van een fabriek van lederwaren kwam een stuk van het dak naar bene den en woeien de meeste ruiten stuk. Bij Grouw en Akkrum was de storm ook zeer hevig; daar zijn gedeelten van boerderijen en vele schuren en hooi bergen omgewaaid. Twee bomen stort ten bij Heerenveen op een tuinmanshuis. De bewoners konden nog juist ontsnap pen. Bij Grouw waaide een noodwoning in elkaar; het gezin is dakloos. Maar aan de Diergaardesingel 74 te Rotterdam was het nog erger. Daar be gaf het platte dak het en in dat huis wonen acht gezinnen. In enkele minuten was heel het dak aan flarden geslagen en over wijde omgeving verspreid. Het huis ziet er uit, alsof het gebombar deerd is. Ook te Sloten, onder de rook van Am sterdam, begaven de daken en gedeelten der muren van twee huizen het; tien mensen zijn hier dakloos. Vijftig Almelose gezinnen moesten in allerijl hun woningen ontruimen, toen bleek dat de zestig meter hoge toren spits van de St. Georgius kerk heen en weer ging en onder het geweld van de orkaanachtige wind dreigde te bezwij ken. Duidelijk kon men zien, dat de to renspits bewoog. In een straal Van 80 meter kregen de bewoners aanzegging, zich uit de gevaarlijke zone te begeven. Zij moesten vertrekken zonder dat zij gelegenheid hadden iets mee te nemen. De politie zette de straten af en legde het verkeer om. Later konden de gezin nen hun huizen weer betrekken, doch de torenspits staat nu scheef. Bij de wed. Feld in Noord Berghuizen (Oldenzaal) stortte een deel van een huis in. Juist drie weken geleden had de bewoonster wegens te hoge kosten de verzekering van de stormschade opge zegd. Een merkwaardig ongeval deed zich voor in het woonwagenkamp te Olden zaal, waar een woonwagen door de or kaan werd opgenomen en neergesmakt. De wagen werd geheel vernield. De vrouw en de kinderen, die in slaap wa ren, kropen vrijwel ongedeerd uit de wagenstukken. In de provincie Groningen zijn een twintigtal boerderijen geheel of gedeel telijk vernield. Op zee. Bij onze kust verkeerden tal van sche pen in moeilijkheden, die aanhoudend om hulp seinden. Scheveningen-Radio, te IJmuiden gevestigd, had het meer dan druk. In allerijl werden er extra telegrafisten uit Hilversum en Den Haag gehaald en op de „noodgolven”, die anders slechts enkele uren per dag worden beluisterd, werd nu constant gelet. Een Pools stoomschip, de Katowice, kreeg ter hoogte van de Brandaris lek kage, en de reddingsboot Brandaris slaagde er in de gehele bemanning van 26 personen juist op tijd te redden en in Terschelling aan de wal te brengen. Het schip brak doormidden en is ver loren. Het Zweedse stoomscheepje Banck is bij Bloemendaal muurvast op het strand gejaagd. Zeven mijl Zuidwest van IJmuiden was inmiddels de Hoyanger, een Noor 8 J

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1949 | | pagina 1