J
Orkaan
over
ri
Nederland
Buitenlands Overzicht
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
M
4e JAARGANG No. 18
K-;
l'
>94
iiiii
Zes slachtoffers
VRIJDAG 4 MAART 1949
RedacteurL. KIEZEBRINK Redactie-adresKLEINZAND 7 SNEEK
Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van Nieuwe Sneeker Courant, Sneeker Courant en Drijfhouts Nieuwsblad
o I
I
-
de andere werd
en
ien
StaverenEnkhui-
Ab.prjjs ƒ2.50 per half jaar
Franco per post
ƒ3.75 per half jaar
Verschflnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Bureau voor Advertenties:
Fa. DRIJFHOUT
GROOTZAND 55
Telefoon 3005
Advertentieprijs 15 ct. per
m.m. Bij contract (handels-
adv.) lager.
Kantoor voor Abonnementen
Fa. KIEZEBRINK Co.
KLEINZAND 7 Tel. 2872
niet mogelijk was, ging men het bin
nendoor proberen en Inderdaad gelukte
het in korte tijd het vuur te overmees
teren, zodat de spuit uit Sneek na aan
komst geen dienst meer behoefde te
doen. Een tiental meters brokkelde van
de torenspits af. Burgemeester Tjabe-
rings van Wijmbritseradeel was per
soonlijk op het terrein van de brand
aanwezig.
Branden.
Op Texel sloèg de bliksem in een
gloednieuwe boerderij, pas enkele weken
bewoond. Het huis brandde geheel af,
aan blussen was in die orkaan nauwe
lijks te denken, het vee kwam in de
vlammen om.
Te Sassenheim is een blok van zes
huizen afgebrand, doordat Dinsdagmid
dag kinderen met lucifers speelden. Zij
hadden dat niet op een ongelukkiger
ogenblik kunnen doen, want de orkaan
wakkerde het vuur binnen enkele minu
ten aan tot een hel. De brandweer van
Sassenheim en die van Leiden konden
niets beginnen; om zes uur Dinsdag
avond was er van de zes huizen nog
maar een puinhoop over. Van de inboe
dels kon bijna niets gorden gered. Een
der huizen werd bewoond door een jong
echtpaar, dat zich pas enkele dagen ge
leden ingericht had.
maar toch zo gesteld, dat Wenen ze
absoluut afwijst. Het zijn alleen deze
Z.-Slavische eisen nog, welke het tot
standkomen van het vredesverdrag met
Oostenrijk in de weg schijnen te staan.
Was dat verdrag er dan zouden de Rus
sische troepen Oostenrijk en Hongarije
kunnen verlaten en dit zou Zuid-Slavië,
gegeven de huidige verhoudingen pussen
Tito en Moskou, die Russische troepen
concentraties aan de Z.-Slavische grens
een wat speculatief karakter geven,
gaarne zien. Anderzijds kan Tito de
eisen op Oostenrijks gebied moeilijk op
geven omdat dan zijn eigen Kroaten en
Slovenen, die dit gebied bij het hunne
willen hebben, ontevreden over .zijn be
wind zouden worden. Als wij van de
keerzijde van medailles spreken, moge
ook nog even vermeld worden dat dezer
dagen de Engelse onderminister van
buitenlandse zaken Mayhew had opge
schept over het economisch herstel in
Engeland, de toestand van de laatste
jaren voor de oorlog was bereikt, het
ging er nu alleen nog om het sociale en
economische peil van voor de oorlog te
overtreffen. Dat werd gezegd in de da
gen van de tussentijdse verkiezing in
Hammersmith, welke trouwens ’n mooie
overwinning voor de Arbeiderspartij
heeft opgeleverd, maar prompt kwam
een Amerikaans, senator voorstellen de
Marshallhulp voor Engeland maar stop
te zetten, want die was zeker niet be
doeld om het Engelse welvaartspeil bo
ven dat van voor de oorlog op te voeren.
Dat moest met zuiver Engelse inspan
ning alleen bereikt worden. De Engelse
minister van economische zaken, Cripps
en de leider van het Marshallplan zelf
moesten er aan te pas komen om duide
lijk te maken, dat Mayhew de toestand
wat al te rooskleurig had voorgesteld en
dat Engeland de Marshallhulp tot de
laatste beloofde dollar nodig had. De
SNEEKER NIEUWSBLAD
doch het blussingswerk was uiterst
moeilijk, daar men bij de zware wind
stoten het water van buiten af niet
hoog genoeg kon krijgen. De assistentie
van de motorspuit uit Sneek werd in
geroepen. De situatie liet zich ernstig
aanzien, temeer daar rondom de kerk
een drietal boerderijtjes staan. Uit voor
zorg hadden de bewoners de levende
have naar veiliger oord gebracht. De
brandweer uit Heeg was evenwel actief
en toen bleek, dat blussen van buitenaf
feit dat eerstgenoemden zich volledig
uit het land terugtrokken en men kan
zich begrijpen dat dr. van Royen dezer
dagen op een persconferentie zeide dat
hij zich de ontwikkeling tussen de Ne
derlandse en Indonesische betrekkingen
voorstelde als die tussen Engeland en
India en niet als die tussen Engeland en
Birma. In Siam ontstonden ook ge
vechten met opstandelingen, op het
ogenblik schijnt het er weer rustig te
zijn. Over China is er niet veel nieuws,
wel hoort men nu van onbevooroordeelde
deskundigen dat de Chinese communis
ten toch eigenlijk geen volbloed aanhan
gers van Moskou zijn en dat de strijd in
werkelijkheid een opleving is van de
eeuwenoude tussen Noord- en Zuid-
Chinezen, Tsjang Kai Sjek behoort tot
de laatste, maar Mao Tse-tung, de lei
der der opstandelingen is toch eigenlijk
geen Chinees uit het Noorden. Hoe dit
ook zij, in het Verre Oosten is de toe
stand verre van duidelijk en blijft hij
wankel, zoals dat ook het geval is in
Zuid-Amerika. Voor de zoveelste maal
heeft zich een revolutie in Paraguay
afgespeeld en in Argentinië heeft Peron
het niet gemakkelijk. Het wordt in het
leger en de vakbeweging onrustig, ter
wijl de levensmiddelenprijzen stijgen en
de reserves van de staat, in de oorlog
gevormd, zijn op. Geen wonder bij het
zeer buitensporig beheer. Eén voorbeeld:
voor een enorm bedrag werden niet veel
meer dan een jaar geleden de Argen
tijnse spoorwegen, die in handen van
Engelse maatschappijen waren, overge
nomen, het bedrag werd verrekend met
vleesleveranties aan Engeland. Nu ver
liezen die spoorwegen 500 millioen gul
den per jaar!
van omstreeks 7000 ton, in de kokende
zee in moeilijkheden gekomen en de
Neeltje spoedde zich met de Noord-
Holland er heen ter assistentie. Er kon
worden vastgemaakt, maar de tros van
de Noord-Holland knapte, zodat de sle
per begon te draaien in het woelende
water. Een enorme stortzee sloeg drie
leden van de bemanning tegen het dek,
zodat zij stuk voor stuk ernstig gewond
raakten: stuurman J. Broek liep zelfs
een ribfractuur op. Later zijn de Neeltje
en de Noord-Holland naar IJmuiden te
ruggegaan, omdat de Hoyanger het wel
dacht te klaren. Maar bij het binnen
varen sloeg C. Kooper van de Neeltje
overboord en met een boei kon hij ter
nauwernood weer op de gebreeuwde
planken worden gehesen.
Het zijn maar enkele grepen uit wat
er gebeurde op zee en van wat de be
manningen der reddingboten hadden te
doorstaan.
Te Brussel is het congres der Euro
pese Beweging gehouden, een bijeen
komst van alle organisaties die een ver
eniging van Europa op federatieve basis
nastreven. Verleden jaar wgs er een der
gelijk congres in Den Haag, waar een
der geuite wensen was de instelling van
een Europese vergadering, welke wens
is verwezenlijkt door de oprichting door
de Westerse Unie van de Consultatieve
Europese Assemblee, het raadgevend li
chaam dat door de Europese Raad, be
staande uit ministers van de aangeslo
ten landen, in bepaalde kwesties zal
worden geraadpleegd. Ofschoon dus de
Europese Beweging geen officiële instel
ling is, blijkt met haar wensen, gezien
wat er in éen jaar tijd van werd ver
wezenlijkt, al terdege rekening gehou
den te worden. Dat is ook geen wonder,
want grote politieke figuren uit West-
Europa spelen in deze Europese Bewe
ging een belangrijke rol, we noemen hier
alleen maar de Belgische premier Spaak
en voorts Churchill. Men moet de Euro
pese Beweging vooral zien als een pro-
pagandalichaam voor de Europese Een
heidsgedachte. In de Benelux, en de
Westerse Unie is of wordt iets van haar
streven reeds van boven af verwezen
lijkt, onder de druk van politieke en
economische nood, het is de taak der
Europese Beweging vooral in de vol
ken zelf belangstelling te wekken voor,
en het streven aan te vuren naar die
eenheid van Europa, welke grote bete
kenis voor het handhaven van de vrede
in de wereld kan krijgen. Churchill heeft
er op een propaganda-vergadering te
Brussel o.i. terecht op gewezen, dat een
der fouten waarom de Ver. Naties niet
goed werken is, het gebrek aan regio
nale organisatie, dus aan onderlinge
binding van landen in een bepaald ge
bied. Eerst als dergelijke grote eenhe
den de pijlers van het gebouw der Ver.
Naties vormen zal het aan zijn doel be
antwoorden. Zoals wij hierboven reeds
schreven is de kiem voor zo’n Europese
regionale organisatie gelegd door die
vorming van een Europese Assemblee.
De regeringen der tien ook te Brussel
vertegenwoordigde landen, hebben nu
besloten deze Assemblee nog dit jaar
bijeen te roepen. Ze zal dan omvatten
vertegenwoordigers van Engeland,
Frankrijk, Nederland, België, Luxem
burg, Ierland, Italië, Denemarken, Noor
wegen en Zweden. Dit wordt dus een
officieel lichaam, dat nog wel heel wei
nig te betekenen heeft, ook al omdat de
onderlinge band tussen deze landen wel
een nog zeer losse is ze bestaat
eigenlijk uit geen andere dan dat al
deze landen de democratie belijden
maar op de duur kan er iets uit groeien.
Heeft de Europese Beweging dus haar
wens dat er een Europese Assemblée zal
komen, spoedig zien verwezenlijkt,
dank zij het initiatief van de Westerse
Unie, ook een tweede wens zal wel in
vervulling gaan. Zij had reeds op het
Haagse Congres het verlangen geuit
dat er een Europees Hof ter bescher
ming van de rechten van de mens zou
worden gevormd. En blijkbaar zal het
practisch resultaat van het nu gehouden
Brussels Congres worden dat de Euro
pese Beweging aan de betrokken rege
ringen een vast omlijnd voorstel zal
voorleggen betreffende de instelling van
dat Hof, dat zoals Churchill in een
openbare vergadering zeide in de toe
komst wettelijke gruwelen als het pro
ces tegen kardinaal Mindszenthy en de
Bulgaarse predikanten zou moeten voor-
komen. Dat zal echter voorlopig een j
vrome w%ns blijven, want de Europese
heel wat dakpannen het slachtoffer en
de Lagere Landbouwschool aan de
Ooievaarslaan moest er een hele massa
afstaan. Veel telefoondraden en netaan-
sluitingen van de radio-centrale braken
zodat velen van radio verstoken wa
ren. De bomen hadden het eveneens
zwaar te verduren en overal zag men
scheefhangende of geheel afgeknapte
bomen. Ook om de stad was de ravage
groot. Het busverkeer tussen Sneek en
Leeuwarden kon Dinsdag eerst na half
negen plaats vinden daar men eerst een
groot aantal zware bomen die dwars
over de straatweg lagen moest verwij
deren. Dé tribune op het voetbalterrein
van „Sneek” werd grotendeels verwoest.
De gehele bovenkap met zijwanden werd
afgerukt, terwijl eveneens de fietsstal-
ling met de grond gelijk ligt. Bij Black
Boys was het al even erg. Daar werden
de boxen geheel uit elkaar gerukt, de
vloeren lagen zelfs midden op het speel
veld. In Tinega moest de boerderij be
woond door de heer H. Flapper het ont
gelden. Niet minder dan 6000 dakpan
nen werden in een minimum van tijd
,van het dak afgerukt. De situatie was
daar zeer kritiek en de bewoner vreesde
wanneer de storm aanhield voor het
ergste, daar de wind thans in de open
schuur, waar reeds meerdere gaten in
het dak zitten, vrij spel heeft.
Ook uit de omgeving bereikten ons
talrijke berichten van stormschade. In
Hommerts woei van de boerderij be
woond door de heer Nauta de schoor
steen met voorgevel naar beneden. In
Woudsend is het dak van de schuur ach
ter café Kraan af. In Heeg stortte de
woning in bewoond door de familie Ho
mans. Ook in Folsgare kregen de in
aanbouw zijnde woningen het te krap.
Van een blok werd het gehele dag af
gescheurd. Ook het telefoonverkeer
langs de spoorlijn SneekWorkum liep
ernstig schade op. Minstens 70 palen
lagen op dit traject omver.
Persoonlijke ongelukken kwamen zo
goed als niet voor. Het ergste werd de
heer Ringma getroffen toen deze langs
de Looxmagracht liep en daar een
schoorsteenbord van de woning van de
heer Wierstra tegen z’n been kreeg.
Met hulp van anderen is hij naar zijn
woning gebracht.
Het bootverkeer
zen V.v. lag Dinsdag stil en ook de eer
ste boot Woensdagmorgen van Staveren
vertrok niet, daarna was alles weer
normaal.
Nog andere satellieten hebben de Russen
echter in het veld gestuurd om actie
tegen het Atlantisch pact te voeren,
i Zowel in Frankrijk als Italië hebben
communistische leiders verklaringen uit-
gegeven, die practisch hierop neerko
men dat de communisten Rusland zullen
i helpen als hun landen betrokken worden
in een oorlog tegen de Sovjet-Unie. Men
had altijd wel vermoed dat in een der
gelijk geval de communisten als zg.
vijfde colonne zouden optreden, doch het
baarde toch enige verwondering, dat ze
er nu zo rond voor uitkwamen en de
kaarten al op tafel legden, wat toch
enkel tot vervolging of in ieder geval
scherper toezien op hun doen en laten
zou moeten leiden. Toch is dit commu
nistisch optreden niet zo vreemd, als
men het in verband brengt met dat van
een aantal Amerikaanse senatoren van
de republikeinse partij. Deze hebben nl.
bezwaren tegen het Atlantisch pact of
in ieder geval tegen wapenleveringen
aan de West-Europese landen, omdat ze
beweren er bang voor te zijn dat deze
wapenen als de nood aan de man komt
juist tegen de Ver. Staten zullen wor
den gebruikt, omdat dan tal van deze
landen al in communistische handen zul
len zijn. De Franse en Italiaanse com
munisten, trachten, vermoedelijk op
aanstoken van Moskou, nu deze vrees
in Amerika te versterken. Zo het At
lantisch pact er al .niet door getorpe
deerd wordt, kan het er misschien toe
leiden dat Amerika geen of weinig wa
pens levert en dus de betrokken landen
de kans onthoudt zich zelf sterk te ma
ken ook tegen de vijand binnen hun
eigen gebied. De Franse regering heeft
direct scherp op de communistische uit
latingen gereageerd, als een der aan
staande partners in het Atlantisch pact,
die wapenleveringen dringend behoeft,
moest ze dat wel. Door invallen in com
munistische bureaux heeft zij zich er
van trachten te overtuigen of sabotage-
handelingen in geval van oorlog werden
voorbereid en spionnage gepleegd. In-,
derdaad schijnt deze actie bezwarend
materiaal te hebben opgeleverd ook in
communistische parlementaire kringen,
Het parket heeft daarom verzocht om
de opheffing der parlementaire on
schendbaarheid van een twintigtal af
gevaardigden en senatoren. Ook in het
leger zijn enkele communistische cellen
ontdekt. Niet alleen ter wille van zijn
a.s. deelgenootschap in het Atlantisch
pact echter, maar ook om de binnen
landse toestand moest de Franse rege
ring wel direct toeslaan. Want de uit
latingen uit communistische kringen
ware» natuurlijk koren op de molen van
de Gaullisten, die de regering altijd van
te slap optreden beschuldigen. Over een
maand zijn de cantonnale. verkiezingen
in Frankrijk en de regering wenst dus
de Gaullisten de wind uit de zeilen
te nemen. De regering-Queuille heeft de
laatste tijd een goede beurt bij het volk
gemaakt door haar ecoi omische politiek,
die, vergezeld van een overvloedige
oogst, tengevolge heeft gehad dat de
prijzen zijn gestabiliseerd, hier en daar
zelfs niet onaanzienlijk gedaald. Dit
laatste heeft trouwens in landbouwkrin-
gen ontevredenheid gewekt en deze zou
de Gaullisten bij genoemde verkiezingen
ten goede kunnen komen. Iedere me
daille heeft zo haar keerzijde. Dat on
dervindt Zuid-Slavië ook, dat zijn eisen
inzake gebiedsafstand en schadevergoe-
ding van Oostenrijk te regelen bij het
vredesverdrag dat te Londen bij de
plaatsvervangende ministers van bui-
tenlandse zaken der grote Vier weer in
Beweging noch de Europese Assemblée 1 behandeling is wel heeft gematigd,
heeft enige vat op de landen in Oost-
Europa, ze zijn beperkt tot het Westen
en zullen dat voorlopig wel blijven en
het in te stellen Hof zal geen kans krij
gen zich met de kerkvervolging en der
gelijke zaken in Oost-Europa te be
moeien, want dat Oost-Eu: ja zou al
tot de idealen der Westelijke democratie
bekeerd moeten zijn, voordat het zich
aan het oordeel van zo’n Hof onder
wierp. Hoogstens zou zo’n Hof in het
vervolg naast de gezaghebbende stem
der Kerken van de wereld ook de zijne
als rechtsprekend lichaam kunnen doen
horen ter veroordeling van dergelijke
daden in het Oosten. West en Oost in
Europa drijven, in stede dat ze elkaar
naderen, steeds verder uiteen nu beide
partijen hun groeperingen steeds stevi
ger samenbinden. Het Atlantisch pact is
niet minder dan een nachtmerrie voor
Rusland en dat brengt thans ook zijn
hulptroepen in beweging om bepaalde
landen te verhinderen zich er bij aan te
sluiten. Zo heeft Polen een officiële stap
bij Denemarken gedaan om aansluiting
van dat land te voorkomen. De Deense
regering stuurt nl., nu er van een Scan
dinavisch pact niets komt en Noorwe
gen waarschijnlijk tot het Atlantisch
pact zal toe treden, ook op aansluiting
bij laatstgenoemd pact aan en heeft
daarvoor al de zegen ’van de soc.demo-
cratische partjj, die de regeringspartij
is, gekregen. Polen heeft nu Kopenha
gen doen weten, dat het ’t ongewenst
acht dat een land als Denemarken tot
een agressief verbond toetreedt, maar
van de Denen te horen gekregen, dat zij
zich nimmer bij een pact dat aanvals-
bedoelingen heeft, zullen aansluiten,
doch zich de vrijheid voorbehouden toe
te treden tot regionale veiligheidsver-
dragen in het kader der Ver. Naties en
dat ze niet gediend zijn van inmenging
in hun binnenlandse aangelegenheden.
De Afsluitdijk.
Waterland, dertig jaar geleden het
overstromingsgebied van ons land, heeft
het gehouden. Het IJselmeer immers is
getemd! Maar de zee heeft krachtige
pogingen gedaan om dit oude gebied te
heroveren; het water sloeg overal over
de Afsluitdijk heen zodat de dijk voor
het verkeer onberijdbaar was.
Kerktoren door bliksem
getroffen.
Tijdens een kort maar hevig onweer
is Dinsdagmorgen omstreeks 4 uur de
toren van de Ned. Herv. Kerk te Sand-
firden door het hemelvuur getroffen. De
laatste loodjes zullen bij het stabiliseren
van de economische toestand in de
West-Europese landen overigens wel
het zwaarst wegen, omdat prijsdalingen,
verminderde vraag naar diverse produc
ten enz. de vroeger gemaakte plannen
geheel op de kop kunnen zetten. De En-
gelsen zijn thans met West-Duitsland in
onderhandeling over een belangrijk han-
delsverdrag, de Benelux zal daarbij ech
ter een oog in het zeil moeten houden,
want ook die heeft groot belang bij de
Duitse markt en de positie van Enge
land als bezettende mogendheid kan
licht voeren tot ook een bevoorrechte
positie in het Duitse handelsverkeer.
Geeft ’t Midden-Oosten op het moment
dat we dit schrijven, weinig aanleiding
tot commentaar, over Zuid-Oost-Azië
heerst zekere bezorgdheid door de ont
wikkeling der gebeurtenissen in Birma
en Siam. In Birma hebben de opstandi
ge bewegingen der Karens zowel als van
de communisten de positie der regering
zo ernstig verzwakt dat Engeland, India
Ceylon en Australië zich genoodzaakt
hebben gezien hun goede diensten aan
te bieden. Niet alleen trouwens om te
trachten het communisme te beletten
verder veld te winnen ook de rege
ring van India zelf heeft op haar gebied
maatregelen tegen communistisch ter
rorisme moeten nemen maar ook om
dat Birma de grote rijstleverancier in
Z.O.-Azië is en ’t rijst-transport door de
onlusten in de war loopt. De Birmaanse
regering heeft zich om een lening tot
haar bondgenoot Engeland gewend, die
zoals begrijpelijk is, er echter eerst de
rust wil zien teruggekeerd en weten aan
wat voor regering zij het geld leent. De
Engelsen noch de Birmanen zelf hebben
tot nog toe veel plezier gehad van het
Elders.
Rotterdam heeft zijn bijzondere scha
de, doordat tal van bouwputten zijn on
dergelopen en de drooggelegde scheep-
makershaven weer volliep. Er zal heel
wat werk weer van voren af aan moeten
worden begonnen.
Te Arnhem is een afgescheurde boom
tak juist op een passerende jeep ge
vallen. De twee inzittenden, afkomstig
uit Laren en Blaricum moesten uit het
bijna in tweeën gespleten wagentje wor
den gezaagd. Beiden hadden zeer ern
stige verwondingen opgelopen.
Van het in de Amsterdamse haven
ernstig beschadigde nieuwe motorschip
Heemskerk steekt thans nog slechts de
achterste steven boven water uit.
De luchtvaart heeft van de storm
weinig hinder ondervonden. Alle K.L.M.
diensten en andere lijndiensten function-
neerden vrijwel normaal.
Een religieuze van de r.k. meisjes
school te Heilo bracht een enveloppe
met eeri bedrag van vijfduizend gulden
In Friesland.
Een redacteur van de Leeuwarder
Courant heeft Dinsdag een tocht door
een groot deel van Friesland gemaakt.
Hij komt tot de conclusie dat de groot
ste klap Friesland ’s morgens te negen
uur trof, toen waren de windstoten zo
hevig, dat vooral in Noord Friesland,
de ene boerderij na
opengerukt, van de Hantumermolen tui
melde toen de kop met de wieken en de
daken van twee scholen (Holwerd en
Hantum) gingen de lucht in. Voor en
kele millioenen werd op dat ogenblik in
Friesland vernield.
De orkaan heeft wèl een spaak in het
wiel van de wederopbouw gestoken.
In Oppenhuizen woei het dak in van
de grote boerderij van de heer Hettinga.
In Gorredijk rukte een orkaanstoot
een bediende van een grossierderij een
geldtrommeltje uit de hand en 1500 gul
den aan bankbiljetten gingen de lucht
in. Een ijverige jacht bracht er 1400
van terug.
In de omgeving van Beetsterzwaag
gingen ruim 300 bomen tegen de grond.
OPPENHUIZEN—UITWELLINGER-
GA. Ook onze dorpen hadden heel wat
van de storm te lijden; er bleef haast
geen huis onbeschadigd. De schuur van
A. Hettinga had het zwaar te verant
woorden en bij J. Faber werd de hooi
berg geheel weggevaagd.
OOSTHEM, 1 Maart. De zware storm
heeft ook hier vrij aanzienlijke schade
aangericht. Van bijna elk huis en boer
derij werden een groot aantal pannen
weggerukt. Bij de veehouder W. Oppe-
dijk te Draaisterhuizen vielen drie bo
men op het dak. Bij zijn buurman B.
Kramer woei een gat in het dak van de
schuuur, en werd het dak van een hok,
waarin vier koeien stonden, geheel weg
gerukt. De dieren moest men onder de
brokstukken vandaan halen. De wind
motor van G. de Jong werd omgerukt
en viel in de sloot.
SIJBRANDABUREN. Zoals overal in
Friesland was er ook hier veel schade
aan schoorstenen, dakpannen en moest
hier en daar een boom het ontgelden en
wat draden van telefoon, radiocentrale
en electrisch licht met de palen. Maar
de kleine koemelkers van ons dorp leden
de meeste schade. Twee hooibergen gin
gen de lucht in. De heer H. Heeringa
ontsnapte nauwelijks aan de dood, door
dat hij juist in de hooiberg aan *t werk
was. Deze hooibergen vallen niet onder
de verzekeringen, wat voor deze kleine
koemelkers wel een ramp betekent.
SCHARNEGOUTUM. Ook hier heeft
de storm danig huisgehouden. Practisch
geen huis of boerderij is er ongeschon
den afgekomen. Voor de betrokken
eigenaren al een hele schadepost en on
gerief. Temeer omdat er geen dak
pannen te krijgen zijn; een nieuwe
storm zou catastrophale gevolgen kun
nen hebben.
WOUDSEND. Evenals in andere
plaatsen heeft de storm hier ook zeer
veel schade aangericht. Het rieten dak
van de boerderij bewoond door de heer
E. Atsma moest het ontgelden. De
schuur bij de boerderij van de heer P.
Klijnsma raakte een gedeelte van het
dak.kwijt. De z.g. Oude Waag, eigen
aan Wed. Kraan is er het slechtst aan
toe, het halve dak is er afgewaaid en
een der gevels is gedeeltelijk ingestort.
Het bovengronds electrisch net naar
IJpecolsga is erg gehavend, want zeer
vele lichtpalen zijn bij de grond afge
knapt. Voorts zijn schoorsteenborden,
honderden dakpannen en ruiten ver
nield.
Zes ongelukken met dodelijke afloop,
branden, ingestorte huizen, overstromin
gen, honderdtallen omgewaaide schoor
stenen, duizenden dakpannen, bomen en
kassen die het begaven, dat is de balans
die men kan opmaken van de storm, die
van Zondagavond tot Dinsdagavond over
ons land heeft geraasd. In geen jaren is
er zulk een storm geweest, zelfs oude
zeelieden waren er die deze windkracht,
148 kilometer per uur, nooit hadden
beleefd. In Den Helder kon de wind
meter het niet meer bolwerken; die kan
maar windkracht 12 oftewel 108 kilo
meter per uur aangeven.
Vele schepen hebben in nood ver
keerd, er zijn ook een paar vergaan,
aan de grond gelopen, doormidden ge
broken, maar daarbij zijn tot dusverre
nog geen mensen om het leven geko
men Te land heeft echter de storm
slachtoffers gemaakt.
In Culemborg sloeg de 46-jarige
timmerman C. J. J. Hulskes, die op het
dak van het Sint Barbaraziekenhuis
aan het werk was, van het dak bij een
hevige windstoot. Hij viel van ’n hoogte
van dertien meter en was onmiddellijk
dood.
In de Purmer hoorde de 31-jarige
landarbeider Klomp, die ziek te bed lag,
lawaai op het dak., De schoorsteen
kwam omlaag. De man ging kijken en
overleed van de schrik aan een hart
verlamming.
Te Leeuwarden werden twee meisjes
door een neerstortende boom getroffen.
Een hunner moest naar een ziekenhuis
worden gebracht, maar de andere man
keerde ogenschijnlijk niets. Later op de
dag werd zij plotseling onwel en des
avonds overleed zij aan inwendige kneu
zingen.
Te Heer-Hugowaard wilde de 39-
jarige boer G. van Twisk schade, door
de storm aan het dak van zijn hoeve
veroorzaakt, repareren. Toen hg op het
dak was, woei de schoorsteen om. Hij
werd in de val meegesleurd en zo ern
stig gewond, dat hij korte tijd later
overleed.
Op het Winschoterdiep te Groningen
liep een veerboot je vol water; de 42-
jarige arbeider Jan Lups, die zich op het
scheepje bevond, verdween onder wa
ter. Hoewel hij gauw werd opgehaald,
was hij al dood.
De schade te Sneek en
in de omgeving.
Ook onze stad en omgeving heeft ge
ducht te lijden gehad onder de zware
Noord-Westerstorm. Bijna geen huis
bleef geheel onbeschadigd. Overal wa
ren de straten bezaaid met dakpannen,
schoorsteenborden, zinkplaten, glas enz.
Het ergste heeft de storm wel huisge
houden in de Havenzijstraat waar het
dak van de werkplaats van timmerman
Brandsma zwaar beschadigd werd, ter
wijl even verder van het pakhuis van de
heer Vrolijk het dak geheel werd af ge
rukt. In de Kloosterdwarsstraat wérd
de zijmuur van de woning bewoond door
de heer A. Seinen ingedrukt. Ook op het
Grootzand werd belangrijke schade aan
gericht, o.a. woei een grote spiegelruit
van de fa. H. Brenninkmeijer Zonen in. brandspuit uit Heeg werd gealarmeerd
Op het Kleinzand werden van een vier
tal woningen de daken zwaar bescha
digd. Op de Stationsstraat moest de
tuin en het hekwerk van het huis van
de heer A. ten Cate het ontgelden. Een
loods werd ergens weggerukt en kwam
terecht in de voortuin van bedoeld huis.
Een dennenboom knapte middendoor,
terwijl verder het afscheidingshek gro
tendeels verwoest werd. Ook aan de
Woudvaartkade stortte een schuur gro
tendeels in. Aan de Eenheid werden ook
Materiële schade overal!
Van de tentoonstelling Libate te Hel-
den-Pannerden zijn vele tenten omge
waaid. Te Ede is de Doesburger molen,
daterend uit 1607 en een der oudste van
ons land, zwaar beschadigd. Van de
toren van Ede kwamen alle dakpannen
naar beneden. Deventer was enige uren
lang levensgevaarlijk omdat het overal
grote stukken lood regende die van de
Sint Lebuinustoren werden afgerukt.
Te Schagen stortte een bioscoop in. Te
Slootdorp zagen honderd arbeiders het
dak van hun barak afvliegen.
Van een woonhuis aan de Diergaarde-
singel te Rotterdam is het platte dak
finaal afgerukt.
Ook in Harlingen, waar men de or
kaan natuurlijk „uit de eerste hand”
had, was het niet pluis. Enige uren lang
was het er zelïs levensgevaarlijk om
over straat te gaan, zoveel dakpannen
en zelfs hele schoorstenen vlogen er
door de lucht. Van een huis aan de
Grote Ossenmarkt stortte de voorgevel
in; van een fabriek van lederwaren
kwam een stuk van het dak naar bene
den en woeien de meeste ruiten stuk.
Bij Grouw en Akkrum was de storm
ook zeer hevig; daar zijn gedeelten van
boerderijen en vele schuren en hooi
bergen omgewaaid. Twee bomen stort
ten bij Heerenveen op een tuinmanshuis.
De bewoners konden nog juist ontsnap
pen.
Bij Grouw waaide een noodwoning in
elkaar; het gezin is dakloos.
Maar aan de Diergaardesingel 74 te
Rotterdam was het nog erger. Daar be
gaf het platte dak het en in dat huis
wonen acht gezinnen. In enkele minuten
was heel het dak aan flarden geslagen
en over wijde omgeving verspreid. Het
huis ziet er uit, alsof het gebombar
deerd is.
Ook te Sloten, onder de rook van Am
sterdam, begaven de daken en gedeelten
der muren van twee huizen het; tien
mensen zijn hier dakloos.
Vijftig Almelose gezinnen moesten in
allerijl hun woningen ontruimen, toen
bleek dat de zestig meter hoge toren
spits van de St. Georgius kerk heen en
weer ging en onder het geweld van de
orkaanachtige wind dreigde te bezwij
ken. Duidelijk kon men zien, dat de to
renspits bewoog. In een straal Van 80
meter kregen de bewoners aanzegging,
zich uit de gevaarlijke zone te begeven.
Zij moesten vertrekken zonder dat zij
gelegenheid hadden iets mee te nemen.
De politie zette de straten af en legde
het verkeer om. Later konden de gezin
nen hun huizen weer betrekken, doch
de torenspits staat nu scheef.
Bij de wed. Feld in Noord Berghuizen
(Oldenzaal) stortte een deel van een
huis in. Juist drie weken geleden had de
bewoonster wegens te hoge kosten de
verzekering van de stormschade opge
zegd.
Een merkwaardig ongeval deed zich
voor in het woonwagenkamp te Olden
zaal, waar een woonwagen door de or
kaan werd opgenomen en neergesmakt.
De wagen werd geheel vernield. De
vrouw en de kinderen, die in slaap wa
ren, kropen vrijwel ongedeerd uit de
wagenstukken.
In de provincie Groningen zijn een
twintigtal boerderijen geheel of gedeel
telijk vernield.
Op zee.
Bij onze kust verkeerden tal van sche
pen in moeilijkheden, die aanhoudend
om hulp seinden. Scheveningen-Radio,
te IJmuiden gevestigd, had het meer
dan druk. In allerijl werden er extra
telegrafisten uit Hilversum en Den
Haag gehaald en op de „noodgolven”,
die anders slechts enkele uren per dag
worden beluisterd, werd nu constant
gelet.
Een Pools stoomschip, de Katowice,
kreeg ter hoogte van de Brandaris lek
kage, en de reddingsboot Brandaris
slaagde er in de gehele bemanning van
26 personen juist op tijd te redden en
in Terschelling aan de wal te brengen.
Het schip brak doormidden en is ver
loren.
Het Zweedse stoomscheepje Banck is
bij Bloemendaal muurvast op het strand
gejaagd.
Zeven mijl Zuidwest van IJmuiden
was inmiddels de Hoyanger, een Noor
8
J