Waarom deze straatnaam?
I
Buitenlands overzicht
Officieel Orgaan van de gemeenten SNEEK, WYMBRITSERADEEL en IJLST
Legerdag Sneek
I
Vernieuwde Lemmerbrug
in gebruik genomen
Stijgende belangstelling voor het werk van
„KUNST AAN ALLEN”
VRIJDAG 15 JULI 1949
4e JAARGANG No. 54
76
372
Dierenleed en dierenliefde
t
Economische problemen
Overleg tussen Chinese Nationalisten en Philippino’s
Zuid-Slavië
Diplomazwemmen
R.H.B.S. Sneek
Speeltuin Noord-Oosthoek
L
ël
Driejarig jongetje door
verkeersagent gered
Kappersvakopleiding
Redacteur: L. KIEZEBRINK Redactie-adresKLEINZAND 7 - Tel. 2872
Het Sneeker Nieuwsblad is een gecombineerde uitgave van Nieuwe Sneeker Courant, Sneeker Courant en Drijfhouts Nieuwsblad
SNEEKER NIEUWSBLAD
ma
de begrotingscom-
x
1
t
i
1
l
L
Het was Dinsdagmiddag in bovenge
noemde speeltuin aan de Dr. Kuyperlaan
een bijzondere drukte, toen daar de kleu
terschool uit Wist, met een 50 leerlingen
onder leiding van mej. Walinga, arri
veerde. Met de „Piet Hein” uit IJlst ver
trokken, werd de stoet hier opgewacht
door een grote schare belangstellenden,
w.o. een jeugdige tamboer, die lustig en
met bravour zijn stokken liet roffelen
op het trommelvel. In optocht trok men
naar de speeltuin, waar de kiemen een
zeer dankbaar gebruik maakten van de
talrijke ontspannings-installaties, terwijl
de tractaties natuurlijk een dankbaar
onthaal vonden. Een groot aantal blijde
moeders was meegekomen om de dames
te assisteren, en het feest, dat in alle
opzichten geslaagd mag heten, bereikte
wel zijn hoogtepunt toen de bekende
man met „ijs met slagroom” arriveerde.
Dankbaar en zeer voldaan keerde spoe
dig daarop de hele stoet weer huis
waarts. Misschien is dit initiatief uit
IJlst ook aanleiding voor de Sneker
kleuterscholen eens te onderzoeken of
ook zij van deze speeltuin gebruik kun
nen maken.
Advertentieprijs 15 ct. per
m.m. Bij contract (handels-
adv.) lager
Abonnementsprijs 2.50 per
half jaar. Franco per post
3.75 per half jaar
Giro 50748 ten name van
Firma D J. Drijfhout, Sneek
3
1
t
1
1
j
r
Verschijnt
Dinsdags en Vrijdags
Administraties
Comb. Drijfhout
Kiezebrink en Co.
Kantoor Grootzand 55
Telefoon 3005 (K 5150)
stenaars werd geminacht. Gelukkig, het
wordt anders. Er is een fonds gevormd
door z’n nakomelingen die zijn leven en
werken in één verzameling zullen uitge
ven. Het eerste deel daarvan is versche
nen en vraagt u het eens in de openbare
leeszaal. Lees en herlees het en er zal
bewondering in u komen dat een een
voudige jongen dit alles kon doen.
Deze man van het volk, deze reus in
de Friese kunstwereld bleef zijn gehele
leven eenvoudig. Maar hoe sterk zijn
geest was moge blijken uit het feit dat
hij op z’n sterfdag plotseling overeind
kwam en riep „Ik moat noch in stik te
kenje!” Hij wilde daarbij niet gesteund
worden. Dat was de 15e Januari 1914.
Hij was toen drieennegentig jaar!
En naar deze reus is uw straat de
Waling Dijkstrastraat genoemd! En gij
kunt daar trots op zijn! A. v. S.
sur,
van
iho-
:ht,
ser-
ard
oor
ge-
hij
Ier
i.m.
Ier.
lalf
>er
ijn
en
ta
ak
UI
AP-
ook.
st-
*41
schillende Kunstkringen te geven,
In Leeuwarden bestaat hiervoor reeds
een behoorlijke belangstelling. Hier ga
ven zich nl. al 269 deelnemers op, waar
van de meesten voor vier concerten.
Voor deze concerten wordt ook de bur
gemeester van Amsterdam ingescha
keld, waarbij o.m. verzocht zal worden
na afloop extra trams naar de stations
(te laten rijden.
Dit plan werd met instemming ont
vangen, zodat het bestuur machtiging
kreeg overleg te plegen met Leeuwar
den, waarbij geprobeerd zal worden te
bereiken dat de extra trein via Sneek
zal rijden. Voorts zullen alle leden schrif
telijk worden uitgenodigd een dergelijke
tocht naar Amsterdam mee te maken.
Bij de rondvraag werd nog uitvoerig
gesproken over de moeilijkheden die zich
bij het plaatsbespreken hebben voorge
daan en de mogelijkheden hierin veran
dering en verbetering te brengen, waar
na de zeer matig bezocnte vergadering
werd gesloten.
achterlijke landen, vooral het oog op de
landen van het Midden-Oosten met hun
grote olierijkdom. Ook de Engelsen to
nen grote belangstelling voor die landen,
en zijn thans besprekingen met Frank
rijk begonnen over een gemeenschappe
lijke politiek in dat gebied. Voorts wordt
door Londen weer onderhandeld met
Irak en Transjordanië en staat een con
ferentie van alle Britse diplomaten in
het Midden-Oosten te Londen op het
programma. Kortgeleden is al gemeld
dat de Ver. Staten hun politiek ten op
zichte dezer landen ook meer willen aan
passen bij de Britse en de bedoeling zal
wel zijn dat het Westen zijn greep op dit
deel der wereld verstevigt tegenover
Rusland. Er moet echter heel wat ge
beuren in de landen van het Midden-
Oosten zelve voor ze een hecht blok te
gen het communisme kunnen vormen, de
bevolking in zijn geheel dient op een ho
ger sociaal plan gebracht. Thans vallen
de ruime inkomsten welke de olie-pro-
ductie er brengt, aan slechts een kleine
groep der machthebbers ten deel. Het
Westen zal zijn eventuele bondgenoten
in het Midden-Oosten dus ook moeten
winnen voor een meer democratische po
litiek, uit de ellende van de massa van
het volk groeit het communisme. Dat
hebben de Amerikanen ervaren in Chi
na, waar zij Tsjang Kai Sjek steunden
wiens corrupte dictatoriale bewind niet
in staat bleek zich tegen het communis
me te handhaven. Tsjang doet op het
ogenblik weer van zich spreken. Hij
kwam op uitnodiging der Philippijnse
regering naar Manilla waar hij met pre-
Na vijf weken buiten dienst te zijn ge
weest, wat voor het verkeer over dit
drukke punt een ernstige belemmering
betekende, is de Lemmerbrug gistermor
gen weer in gebruik genomen.
In die vijf w_ken is er echter heel wat
aan verbeterd ,wat niet alleen aan de
sterkte, maar ook aan het uiterlijk van
de brug ten goede is gekomen.
Ze heeft n.l. een geweldige restaura
tie ondergaan, en door het aanbrengen
van nieuwe leuningen en trottoirs tevens
een moderner aanzien gekregen.
De ijzeren onderbouw is goed onder
handen genomen en door het aanbrengen
van meerdere balken onder het dek
aanmerkelijk versterkt. Het nieuwe
bruggedek bestaat uit twee lagen, de
onderste van Peroba de Camposhout, de
bovenste van het zeer zware en sterke
Amerikaanse Asobé, waarover nog een
slijtlaag van Coldchon met grint ts aan
gebracht. De brug is nu weer volkomen
voor het zware verkeer berekend, terwijl
en dat is wel het voornaamste het
rijdek, door het aanbrengen van trot
toirs aan weerszijden van 4 m. tot 4.70
verbreed is, zodat twee auto’s elkaar
thans op de brug kunnen passeren, wat
voorheen niet mogelijk was. De trottoirs
betekenen voor de voetgangers een be
langrijke verbetering, daar ze deze druk
ke brug nu veiliger kunnen oversteken.
De grotere breedte bracht mee dat
ook nieuwe en langere afsluitbomen
moesten worden aangebracht, en boven
dien is het ’■emmingwerk door ’t inheien
van een aantal nieuwe palen verbeterd.
Alles bij elkaar genomen is hier door
het personeel van Gemeentewerken in
korte tijd een mooi stuk werk geleverd,
waarvoor deze werkers een woord van
lof niet onthouden mag worden.
Wanneer straks het huis op de hoek
van de Balthuskade ook nog afgebroken
zal zijn wat zeer binnenkort zal ge
beuren en de kade tot aan de brug is
doorgetrokken zal de situatie hier nog
veel beter worden.
Er wordt de laatste tijd veel geklaagd
over de baldadigheid der jeugd. En te
recht. Gelukkig zijn er ook nog uitzon
deringen. B.v. het volgende geval.
Een hond die aan het wakend oog van
zijn baas was ontsnapt kwam terecht
in het drukke verkeer op de Prins Hen
drikkade en raakte onder een zwaar be
laden vrachtauto. Zwaar gewond werd
het dier door een paar jongens opgeno
men. Een handwagen werd gezocht en
gevonden en het dier werd er op gela
den. De tocht ging eerst naar een die
renarts, waar het zwaar gehavende dier
werd verbonden. Vandaar ging de reis
naar het dierenasyl waar zij niet terecht
konden. De bedrijfsleider was door fami
lieomstandigheden, afwezig. Toen naar
het politiebureau, door welks bemidde
ling de eigenaar werd gevonden. Hulde
jongens, jullie stelden een voorbeeld aan
velen, evenals de persoon in het volgen
de geval.
In de omgeving van de Wellebrug
bracht een poes haar drie jongen in het
hooiland. Alles verliep naar wens, tot
een ratelende maaimachine haar vredige
rust kwam verstoren. Bij het bescher
men van haar kroost tegen het niets
ontziende mes van het moordende mon
ster, verspeelde poes een stuk van een
van haar poten. De jongen bleven ge
spaard. Om haar kroost voor verder ge
vaar te behoeden nam het moederdier
een der jongen in het nekvel en zwom
er de sloot, die naast het weiland loopt,
mee over, waar zij haar poesenkind in
veiligheid bracht om vervolgens de reis
nog tweemaal te herhalen. Kunnen die
ren denken?
De boerenarbeider die in verbazing het
geval had gade geslagen was zo diep ge
troffen door deze opofferende moeder
liefde dat hij zich over het viertal heeft
ontfermd.
Moeder en kroost gingen mee naar
zijn woning en vonden door zijn bemid
deling goede tehuizen.
Hulde voor Uw menslievend werk, de
Vries. De dieren en de dierenvrienden
zijn U aankbaar.
Dinsdagmiddag om een uur of twee
geraakte de 3-jarige Hendrik Cats, wo
nende le Oosterkade 46 alhier, door on
bekende oor .aak bij de Oosterdrjksbrug
in de gracht. Dit werd opgemerkt door
een passerende dame, die direct de agent
van politie Duits, die daar het verkeer
regelde, waarschuwde. Deze sprong
ogenblikkelijk te water en slaagde er in
het knaapje behouden op het droge te
brengen.
Bij de alhier gehouden examens van
de „Stichting Kappersvakopleiding”
slaagden voor het Gezellen-Diploma:
Dam s.ak: *Mej. G. Bolhuis,
Leeuwarden, *J. v. d. Duim, Bolsward,
H. Smit, Roordahuizum. Afgewezen 3
candidaten.
Herenvak *H. J. Paques, Sneek,
*A. Walda, Hindeloopen, *A. v. d. Wal,
Oudehorne, B. G. de Graaf, Akkerwou-
de, F. Kempenaar, Kollum, S. Adema,
Twijzel, G. Wijma, Hijum, J. Reitsma,
Driesum K. Kindermans, Leeuwarden.
D. K. Elzinga, Buitenpost. Afgewezen 4
candidaten.
Zijn leerlingen van de Sneker Vak
school.
HEEG. De Anjer-collecte heeft alhier
opgebracht f 30.59.
In het tweede jaar van haar bestaan
mocht de vereniging „Kuns*- aan Allen”
alhier zich in een stijgende belangstel
ling verheugen. Vooral voor de toneel
avonden bestond groter animo. De eer
ste trok nl. 650, de tweede 610 bezoe
kers. Maar ook aan de muziekavonden
was het bezoek bevredigend, nl. 219 bij
het piano-concert van Theo v. d. Pas en
275 bij het instructief concert van het
Goois Blaaskwartet.
Deze hoopvolle gegevens vermeldde de
nieuwe secretaris-penningmeester, de
heer D. Sijtsma, in zijn jaarverslag dat
hij uitbracht in de algemene ledenverga
dering, die Woensdagavond boven de
Leeszaal onder leiding van dr. W. J. Ro
berts gehouden werd. Het ledental steeg
tot 361. Naast de reeds genoemde to
neel- en muziekavonden verleende K. a.
A. ook nog organisatorische, medewer
king aan de concerten van het L. O. F.
en de G. O. V.
De exploitatierekening over 1948-1949
sloot met een batig saldo van f 999.99.
De vereniging staat nu op een gezonde
financiële basis, en door het saldo van
dit jaar kon het tekort van verleden jaar
worden weggewerkt, waarna er toch nog
een klein saldo overbleef.
De vereniging ontving subsidie uit het
Prov. Anjerfonds en van het Gemeente
bestuur, wat door het bestuur allereerst
als een morele steun gezien wordt, on
ontbeerlijk voor het voortzetten van het
werk der vereniging.
Het verslag eindigde met de wens dat
Sneek een centrum van een intensief
cultureel leven moge worden.
Op voorstel van de kascommissie, be
staande uit de h.h. H. Portiek en B.
Brinksma, werd de rekening vastgesteld
en de penningmeester décharge verleend.
Plannen voor het nieuwe seizoen.
De vergadering ging accoord met het
volgende voorlopig programma:
Midden-Augustuskleine tentoonstel
ling van een bepaald aantal Friese schil
ders en een beperkt aantal producten
van edel-ambachtswerk, in het stadhuis.
September: toneelavond.
October: orkest G. O. V.
November: piano-concert van de jon
ge pianist Theo Bruins.
December: toneelavond.
Januari: orkest L. O. F.
Februari: toneelavond.
Maart: strijkkwartet.
Zo mogelijk zal een van de toneelavon
den van het zwaardere, de beide anderen
van het lichtere genre zijn.
Tegen de toneelavond in December
werd van R. K. zijde enig bezwaar ingé
bracht in verband met de Advent-tijd.
Het bestuur zal trachten hiermede reke
ning te houden.
Geïnformeerd werd verder naar de
mogelijkheid van een goed jazz-concert,
daar voor deze muziek onder de jonge
mensen veel belangstelling bestaat.
Ook deze suggestie zal in het bestuur
nader worden besproken.
Bestuursverkiezing.
Het gehele bestuur bleef in functie.
Tocht naar Amsterdam.
Medegedeeld werd dat het Goncertge-
bouw-orkest te Amsterdam van plan is
in het komende seizoen speciale concer
ten, alle op Zaterdagavond, voor de ver-
de mogelijkheid de uitbreiding van het
communisme in het Verre Oosten te
voorkomen en over economische samen
werking. Het was de bedoeling dat de
Chinese nationalisten, de Philippijnen en
Zuid-Korea al direct zouden samenwer
ken in een anti-communistisch blok in
het Verre Oosten en dat Siam, Austra
lië, Nieuw-Zeeland en Indonesië zouden
worden uitgenodigd toe te treden. De
initiatiefnemers vormen geen indruk
wekkende machten, vermoedelijk bedoe
len ze eigenlijk de Ver. Staten wat meer
te interesseren voor de Chinese nationa
listen en de Philippijnen dan voor Japan,
waaraan Washington kennelijk de voor
keur geeft als bolwerk tegen het com
munisme. Het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken heeft dan ook
verklaard, dat hoezeer het een poging
om een schild tegen het communisme te
vormen ook sympathiek vindt, het nog
steeds bezwaar heeft tegen een Pact
voor de Stille Zuidzee, in de geest van
het Atlantisch pact. Wat dit laatste pact
betreft, dat zal door de Amerikaanse
Senaat wel met de vereiste tweederde
meerderheid zijn aangenomen als dit
blad uitkomt. Bij de debatten bleek dat
er echter heel wat meer bezwaar tegen
de militaire steun aan Europa bestond,
deze kan te zijner tijd echter met een
eenvoudige meerderheid in de Senaat
worden aangenomen, een tweederde
meerderheid is daarvoor niet nodig. In
tussen zou het toch altijd jammer zijn
als deze militaire steun, die eigenlijk een
verdere uitwerking van het Atlantisch
pact is, veel verzet in de Senaat zou ont
moeten, omdat het de Russen er mis
schien toe zou brengen het been stijf te
houden. Ze zijn toch al niet gemakkelijk
en leggen het verkeer van het Westen
met Berlijn weer heel wat moeilijkheden
in de weg, men sprak al weer van „een
kleine blokkade”. De koude oorlog tus
sen West en Oost duurt dus nog steeds
voort. Maarschalk Tito heeft nog eens
openhartig gezegd, dat het Westen niet
op Zuid-Slavië moet rekenen als bond
genoot, het wil wel geld voor zijn op
bouw van dat Westen lenen, maar geen
politieke voorwaarden aanvaarden. Hij
viel zowel de Italiaanse als Griekse re
gering aan, doch gaf toch te kennen dat
hij de grens met Griekenland eerstdaags
wel zou moeten sluiten, om het leven
der Zuid-Slavische arbeiders daar te be
schermen. Die grenssluiting zou waar
schijnlijk nadelig voor de Griekse parti-
sanen zijn die tegen de Griekse rege
ringstroepen strijden. Intussen vraagt
men zich in diplomatieke kringen af
hoelang Tito het bewir in Zuid-Slavië
nog zal voeren, het is een publiek ge
heim dat Rusland er alles op zet hem
door agenten van Moskou te doen likwi-
deren. De Belgische kabinetscrisis is,
terwijl v j dit schrijven, nog niet opge
lost. De heer van Cauwelaert was bezig
het pad te effenen voor een regering ge
vormd uit de chr. volkspartij, socialisten
en liberalen, maar het is mogelijk dat de
koningskwestie die plannen doorkruist.
In het park voor de Beurs te Leeu- kunnen waarderen. Er is zelfs een tijd
warden staat een zwaar granieten ge- .geweest dat hij door zogenaamde kun-
denkteken met een marmeren borstbeeld
van Waling Dijkstra, de in 1821 geboren
bakkerszoon die de voetstappen en het
werk van z’n vader zou moeten volgen.
Maar tussen die geboorte en dat grote
gedenkteken liggen bijna honderd jaren
en de meeste van die jaren werd de ge
schiedenis, de letterkunde en de kunst
van Friesland gedragen door die ene
man.
En toch was hij geen geleerde. En
toch was hij geen dichter in de beteke
nis die men er in kunstkringen aan
geeft, maar hij was iets anders, iets be
ters.
Hij werd geboren op de grens van een
oude en een nieuwe eeuw, een eeuw die
de mensheid vooruitgang en vernieu
wing zou brengen. Zonder dat hij het
wilde werd hij door zijn buitengewone
scherpzinnigheid, zijn vastheid van ka
rakter en zijn helder verstand, de hoeder
van het oude dat te goed was om verlo
ren te gaan en de baanbreker voor het
nieuwe.
Reeds als jongen begon hij te schrijven
en te tekenen en wel moet zijn wil sterk
geweest zijn, als men weet dat hij, de
arme bakkersjongen overdag in de bak
kerij stond en ’s nachts boven bij een
kaars zat te lezen en te leren.
Menig vers en opstel is geboren op de
zolder van de oude bakkerij te Spannum
waar hij bij z’n moeder in de zaak was,
en later in z’n toneel- en ander werk
vertelt hij daarvan.
In 1848 verscheen z’n eerste liederen
boekje voor de kinderen en in ’51 zijn
tweede. Reeds daartussen en later komt
zijn veelzijdig talent naar voren.
Hij schrijft en beschrijft alles in proza
en in dichtvorm; over personen die een j
rol speelden in de geschiedenis, sagen en I
legenden, vertellingen in alle toonaar
den en lengten. Z’n grote verhalen „De
sulveren rinkelbel” en „De Fryske Thyl
Ulenspegel” werden beroemd. Van 1860
onderneemt hij, eerst met Tsjibbe Geerts
v. d. Meulen, later met Colmjon, nog la
ter met Boonemmer en dan alleen het
z.g. Winterjounenocht. Te voet en per
schuit kwamen ze door geheel Friesland
en brachten er hun voordrachten en to
neelschetsen. En ook dit werk was iets
voor de toekomst want hieruit is het
Friese toneel geboren. Van Waling Dijk
stra en zijn collega’s leerde het volk hoe
men moest voordragen en toneelspelen.
Zij waren het ook die de eerste toneel
stukken brachten. Waling Dijkstra be
gon met het vertalen van beroemde
vooral Franse toneelstukken. Maar ook
de oorspronkelijke stukken, waaronder
zijn „In ütfanhuzer by de bakker” be
roemd is door z’n vlotheid van verzen,
gingen er in als koek.
Zijn hoofdwerk is het grote Fries
Woordenboek, dat van onschatbare
waarde is omdat naast die van andere
medewerkers Dykstra z’n eigen schat
van woorden daarin heeft verwerkt.
Evenals zijn grote sagenboeken die on
betaalbaar zijn.
Zo groot is de betekenis van deze man
geweest dat men hem nooit goed heeft
Het was 1. Maandagmiddag een ge
zellige drukte in het Sneker Zwembad
toen vrjjwel de gehele H.B.S.-bevolking
daar aanwezig was om in een stralende
zonneschijn de kroon te zetten op het
werk van de jaarlijks terugkerende
zwemlessen nl. door te pogen één of
meer van de vele bestaande zwemdiplo
ma’s in de wacht te slepen.
De entourage van het bad bestaande
uit vele niet-zwemmers of reeds-te-ver-
gevorderden (zowel leraren als leerlin
gen) die niet zuinig waren met aan
moedigingen van allerlei vorm, verhoog
de de gezelligheid aanmerkelijk. Om
kwart voor twee werd gestart onder lei
ding van de heer J. C. Kan met afzwem-
mers en -sters van diploma I, waarna
achtereenvolgens de beurt kwam aan:
diploma II, 500 meter gekleed zwem
men, diploma III en IV en tenslotte 1000
meter zwemmen.
Ongeveer 5 uur kon de directeur van
de school, de heer H. de Boer, die de ge
hele middag aanwezig was, de volgende
resultaten bekend maken:
Diploma I (Voorbereidend zwemdiplo
ma)geslaagd 10 (w.o. 4 meisjes), af
gewezen 1.
Diploma II (Diploma geoefend zwem
mer) geslaagd 23, afgewezen 1.
Diploma III Schoolzwemvaardig-
heidsdiploma)geslaagd 8.
Diploma IV (Zwemvaardigheidsdiplo-
ma)geslaagd 3.
500 mfeter gekleed zwemmen: ge
slaagd 13 (w.o. 4 meisjes).
1000 meter zwemmen: geslaagd 62
(w.o. 9 meisjes), 4 uitvallers.
Voordat de directeur de verschillende
diploma’s uitreikte sprak hij nog woor
den van dank aan het adres van de con-
sulen* voor lichamelijke opvoeding, de
heer va Wijlen uit Leeuwarden, voor
zijn aanwezigheid, aan de heren juryle
den'Deenik er Mooy, aan de directie van
het zwembad voor het beschikbaarstel
len van een deel van het bassin, aan het
zwembadpersoneel, speciaal badmeester
Nauta, en niet te vergeten aan de heren
gymnastiekleraren, speciaal de organi
sator van deze zwemmiddag.
Het ligt in de bedoeling deze diploma-
zwemdag tot een jaarlijks terugkerende
traditie te maken. Volgend jaar komt
dus het 3-jarig bestaan van die traditie,
die brjdraagt tot het ideaal: Ieder Ne
derlander zwemmer.
Een woord van dank
van de Bevelhebber
4e Militair Gewest.
In een schrijven aan B. en W.
van Sneek heeft de bevelhebber
van het 4e Militair Gewest, dat
college en degenen die deze dag
zo uitstekend organiseerden zo
als bekend was dat de Vereniging
Oranje dank gebracht voor hun
aandeel in het welslagen van deze
dag.
De aangeboden boottocht zal bij
allen nog lang a herinnering blij
ven, in niet geringe mate heeft
daartoe bijgedragen het prachtig
verzorgde pakket, aan ieder op
het paviljoen uitgereikt. Allen, in
zonderheid die hun boten en tijd
belangeloos voor deze boottocht
hebben afgestaan, wordt in deze
brief door de bevelhebber dank
gebracht.
Grote bewondering heeft deze
voor de organisatie van de gehele
dag, een dergelijke samenwerking
tussen burgers en militairen is
nog op geen enkele Legerdag be
reikt. Nog nimmer hebben de in
woners van een gemeente zo in
tensief medegewerkt en de spor
tieve krachtmetingen tussen bur
gers en militairen, welke de
hoofdschotel van de Legerdag
vormden, kunnen als een unicum
worden aangemerkt, waarvan de
bevelhebber hoopt, dat ze als eer
steling in ons vaderland navolging
zullen vinden.
„Wij allen”, aldus eindigt het
schrijven, .hebben ons opgenomen
gevoeld in het grote Friese gezin.
Wij voelden ons „thuis”. Als Leger
en Volk zo samen één zijn zal het
„waarachtig wel gaan”.
De Ver. Oranje kreeg eenzelfde
schrijven.
De financiële besprekingen tussen En
geland, Canada en de Ver. Staten te
Londen gevoerd en nodig geworden door
de ernstige moeilijkheden waarin Enge
land door het dollartekort is geraakt,
hebben niet tot directe besluiten geleid.
Begin September hoopte men verdere
ministeriële besprekingen te houden.
Men kan niet ontkomen aan de indruk
dat ae conferentie niet heeft opge
leverd wat men er van verwachtte, of
schoon het grote twistpunt de devalua
tie van het pond niet is aangeroerd.
Men wa het er wel jver eens dat „het
doel moest zijn het verkrijgen van een
stelsel voor de wereldhandel, waarin de
dollar- en de andere landen samen kun
nen werken in een algemeen handelsver
keer. Alle betrokken partijen moeten
bereid zijn hun politiek met dit doel voor
ogen te herzien”, zegt het communiqué
en het uit daarmee slechts een vrome
wens, en men krijgt ook daaruit weer de
ontmoedigende indruk dat opnieuw de
wereld, die het in de techniek zo ver ge
bracht heeft dat de productiviteit van
haar industrie nauwelijks grenzen kent,
de problemen welke daaraan op politiek
en economisch gebied verbonden zijn, nl.
om al die goederen daar te brengen
waar ze nodig zijn, niet aan kan. Het
gaat er eigenlijk om de economische
sluizen te construeren welke het han
dels- en betalingsverkeer weer moeten
herstellen. Maar een oplossing, die drin
gend en spoedig nodig is, schijnt niet
in zicht, en wordt ook nog vertraagd
doordat in de landen die de grootste bij
drage tot die oplossing moeten leveren
verschil van opvatting heerst over de sident Quirino besprekingen voerde over
kwestie hoe men ze moet naderen: via
de geleide economie of de vrije. De En
gelse regering is voor de eerste, die der
Ver. Staten voor de laatste en dezelfde
verschillen openbaren zich in de opvat
tingen van België en Nederland. De
moeilijkheden, waarin Engeland thans
verkeert, worden nog verhoogd door de
arbeidsonrust. Voortdurend breken er
stakingen uit. De spoorwegarbeiders
hebben op dit gebied nog al van zich
doen spreken en nu :ijn het de bootwer
kers, die door een staking op grote
schaal omdat zij weigerden schepen uit
Canada, waar ook een staking heerst, te
lossen, de regering noodzaakten de nood
toestand af te kondigen, waarbij zij bij
zondere bevoegdheden krijgt, welke
herinneren aan onze staat van beleg.
Dergelijke stakingen breken in Engeland
tegenwoordig vrij geregeld uit ondanks
het feit dat de hoofdbesturen der vak
bonden er zich tegen verzetten en dit is
een veeg teken. Men wijt dit dan wel
aan communistische invloeden en dit is
zeer wel mogelijk, in ieder geval zijn ze
koren op de molen der communisten, en
wapende het machtige Britse Verbond
van Transportarbeiders er zich reeds te
gen door te besluiten alle communisten
uit functies in die bond te verwijderen.
Toch is het ook zeer goed mogelijk dat
zonder dat ze onder communistische in
vloed staan, aanzienlijke groepen arbei
ders teleurgesteld zijn over de gang van
zaken, welke hun zowel op loongebied
als op dat hunner voorzieningen grote
beperkingen oplegt, waarvan het einde
nog niet in zicht is, zelfs verder dan ooit
verwijderd lijkt, nu de rest van de we
reld Engelse goederen niet meer zo ge
makkelijk opneemt als kort geleden.
President Truman heeft in zijn laatste
verslag aan het congres over de econo
mische toestand in de Ver. Staten wel
betoogd dat de daling van de economi
sche bedrijvigheid in zijn land verminde
ring van de invoer uit andere landen
tengevolge heeft, wat ernstige gevolgen
voor de politieke stabiliteit in de wereld
kan hebben, maar een weg hoe tot ver
betering te komen wees hij eigenlijk
niet, of het moest zijn de aanbeveling
tot voorzetting van de Marshallhulp en
steunverlening aan economisch achter
lijke landen. Er zullen heel wat grootser
plannen dan de president in tien punten
ontvouwde moeten worden uitgevoerd
om de zaken in het rechte spoor te
houden. En bijna tegelijkertijd kwam
het bericht dat
missie uit de Amerikaanse Senaat de
Marshall-hulp met 10 wil verlagen en
50 millioen dollar van het totale bedrag
aan Spanje in de vorm van een lening
zou willen verstrekken. Men weet nog
niet hoe het deze voorstellen in de Se
naat zelve zal vergaan, maar president
Truman heeft stellig bij zijn denkbeeld
steun aan economisch achterlijke landen
te verlenen, niet aan Spanje gedacht, of
schoon het eigenlijk ook wel enigzins tot
deze categorie behoort, en, we hebben
het de vorige keer reeds geschreven,
dat land dringend steun behoeft. De
zer dagen heeft de Falange, de fascisti
sche parit) in Spanje zelve, nog al ernsti
ge kritiek op een aantal leden van het
Spaanse kabinet geoefend in verband
met de ellendige economische toestand
der bevolking, doch al te grote waarde
hechte men daaraan ook weer niet, om
dat verondersteld wordt dat Franco zelf
achter die kritiek zit omdat hij wel en
kele zijner medewerkers wil missen en
de heersende ontevredenheid via de Fa
lange gelegenheid wil geven stoom af
te blazen. Waarschijnlijk heeft Truman
met zijn plan tot hulp aan economisch
e-
t-
1-
:e
3’
it
'i. j